Mohloli: Le Monde Diplomatique
The Mokhatlo oa Lefatše oa Bophelo (WHO) o khothaletsa linaha ho leka ho kholisa batho ka melemo e ke keng ea latoloa ea liente tsa Covid-19 ho fapana le ho sebelisa khatello. Emmanuel Macron o nahana ka tsela e fapaneng. Mopresidente enoa, ea lulang a nyatsa "boikutlo ba ho hloka toka", o bona tokoloho ea sechaba e se letho haese ho letsetsa feela seo a ka se fetolang, phetoho e sa reng letho e ka tlasa maemo a tšohanyetso a hajoale - e ka ba tsa bongaka, ts'ireletso kapa sesole. Ho thibela batho ba limilione ho palama terene, ho odara lijo kantle, kapa ho shebella filimi lebaleng la lifilimi ntle le ho paka hore ha ba na tšoaetso ka ho bonts'a, makhetlo a ka bang leshome ka letsatsi, tokomane eo beng ba likhoebo ba tla tlameha ho e hlahloba, re kene lefatsheng le leng.
Lefatše leo le se le le teng mme le bitsoa China. Mapolesa moo a na le likhalase tsa 'nete tse tlatselitsoeng tse hokahantsoeng le lik'hamera tse futhumatsang lihelmete tsa bona hore ba tsebe ho khetha motho ea nang le mocheso har'a letšoele. Na see ke seo re se batlang?
Leha ho le joalo, re lumellana le tlhaselo e atileng ea thekenoloji ea dijithale le ho sala morao bophelo ba rona ba lekunutu le ba litsebi, lipuisano tsa rona le maikutlo a rona a lipolotiki. Edward Snowden, o ile a botsa hore na re ka emisa joang hore data ea rona e sebelisoe khahlanong le rona hang ha mehala ea rona ea cellular e utsuoa, a re, 'Batho ba ka etsa'ng ho itšireletsa lihlomong tsa nyutlelie? Ho na le liindasteri tse itseng, mafapha a itseng, ao ho oona ho se nang tšireletso, ke ka hona re lekang ho fokotsa ho ata ha mahlale ana. (1).
Macron e khothaletsa se fapaneng hantle le sena ka ho potlakisa phetisetso ea tšebelisano ea batho le marang-rang a marang-rang a libaka tsa mmuso, liroboto, voicemail, likhoutu tsa QR le lits'ebetso. Hona joale, ho reka tekete le ho reka inthaneteng ho hloka karete ea mokoloto le nomoro ea mohala, 'me ka linako tse ling le litokomane tse ling tsa semmuso. Ho na le nako, eseng khale haholo, ha u ne u ka palama terene 'me u lula u sa tsejoe,' me u tsamaee ho pholletsa le toropo ntle le ho nkuoa filimi, maikutlo a hau a tokoloho a matlafatsoa ke ho tseba hore ha o sa ka oa siea mohlala oa hore o kile oa ba teng. Leha ho le joalo ho koeteloa ha bana ho ile ha etsahala ka nako eo, joalo ka litlhaselo tsa likhukhuni, mafu a seoa, esita le lintoa ...
Molao-motheo oa tšireletso o ke ke oa ba le moeli. Ka mohlala, na ke bohlale ho lula reschorenteng le motho eo e ka ’nang eaba o kile a etela Bochabela bo Hare, a e-na le menahano e sa utloahaleng, a nka karolo pontšong e thibetsoeng kapa a etela lebenkele la libuka la batho ba se nang kelello? Kotsi ea hore lijo tsa hau li sitisoe ke bomo, Kalashnikov kapa punch sefahlehong e ka 'na ea se ke ea e-ba khōlō, empa leha e le hore ha e na zero. Joale na haufinyane ho tla hlokahala hore e mong le e mong a hlahise ‘civic pass’ e tiisang hore ba na le tumello ea mapolesa ’me ha ba na tlaleho ea tlōlo ea molao? Joale ba ne ba ka lokisa ka khotso setsing sa pokello ea nalane ea tokoloho ea sechaba, 'libaka tse lahlehileng tsa Rephabliki'. (2)
(1) David Peg le Paul Lewis, 'Edward Snowden o kopa thibelo ea khoebo ea spyware har'a tšenolo ea Pegasus', The Guardian, London, la 19 Phupu 2021.
(2) Ho buuoa ka qoso ea tokelo e hole ea hore Fora ha e na libaka tsa ho ea, tse nang le bajaki haholo, moo molao le taolo li senyehileng.
ZNetwork e tšehelitsoe ka lichelete feela ka seatla se bulehileng sa babali ba eona.
donate
1 Comment
Ke ka lebaka leo sebaka sa hau sa marang-rang e ka bang setsi sa ho qetela sa bots'epehi ba kelello inthaneteng. "Baetapele" ba rona ba sa utloahaleng ba thetsang ba U.S. ba tla etsa hantle ho ela hloko. Empa ba hana. Hobaneng? Joalo ka mehla, "chelete, chelete, chelete, chelete ...".