Mohloli: Linakong Tsena
Ho tloha ha seoa sena se qala, United States e se e qetile 7.5 chelete e ngata ka makhetlo a mangata ka libetsa tsa nyutlelie ho feta menehelong ea lefatše ea ente. Ho boleloa ka tsela e 'ngoe, chelete e fanoeng ho fana ka liente tsa lefats'e e se e le feela 13% ea chelete e behiloeng libetsa tsa nyutlelie. Papiso e bontša hore, le nakong ea koluoa e arolelanoeng ea machaba, moo ho phatloha hohle ho sokelang batho hohle, lisebelisoa tsa lipolotiki tsa US li ikemiselitse ho tšehetsa lisebelisoa tsa lefu ho feta liente tse sireletsang bophelo.
Zain Rizvi, motsamaisi oa lipatlisiso bakeng sa mokhatlo o hlophisitsoeng oa ho lebela Public Citizen, o thusitse Linakong Tsena bala kakaretso ea lidolara tse tsamaellanang ho rekoa menehelo ea ente ea lefats'e: e ka bang $7 limilione tse likete. Nomoro ena e ka fumanoa ka ho kenyelletsa likonteraka tse tsoang Lefapheng la Tšireletso - li fumaneha Mona, Mona 'me Mona. (Hore likonteraka tsena li lokollotsoe ke DOD e bonts'a qeto e entsoeng qalong ea seoa sa ho tsamaisa likonteraka tsa Operation Warp Speed ka Pentagon, sebakeng sa Lefapha la Bophelo le Litšebeletso tsa Botho.) Rizvi o hlokometse ka lengolo-tsoibila hore ."US e boetse e fane ka litekanyetso tse ling kantle ho naha ho tsoa ho likonteraka tsa eona tsa ente ea lapeng, empa seo se ne se fokola (mme ho se pepeneneng ho hoholo ho potoloha).
Hoo e ka bang halofo ea pokello ena ha e e-so romeloe. Tsamaiso ea Biden e rekile 1 litekanyetso tse limilione tse likete (ka theko e ka bang $3.5 limilione tse likete ka 500 litekanyo tse limilione), empa ho latela Lefapha la Naha, feela 525 litekanyo tse limilione li se li rometsoe ho fihlela joale. Hobane tse ngata tsa litekanyetso tsena ha li so ka li ajoa machabeng, 'me ha ho hlake hore na li tla tla neng, $7 bilione e kanna ea phahama - ka mantsoe a mang, theko ea liente tse rometsoeng e tlase ho feta $.7 limilione tse likete.
Lindsay Koshgarian, motsamaisi oa lenaneo la Morero oa Naha oa Bohlokoa, o batlisisang tšebeliso ea chelete ea sesole sa US, o thusitse. Linakong Tsena bala tšebeliso ea libetsa tsa nyutlelie tsa US ho pholletsa le seoa sena, ka ho khothaletsa tšebeliso ea lichelete tsa nyutlelie tsa Lefapha la Energy selemong sa lichelete ho qala ka Hlakubele. 11, 2020 (letsatsi leo Mokhatlo oa Lefatše oa Bophelo o phatlalalitseng seoa sa lefats'e) ho fihlela ka Mmesa 15, 2022. Tšebeliso ea libetsa tsa nyutlelie ea DOE nakong ena e fihla ho $53 limilione tse likete. Kakaretso ena e kenyelletsa chelete e kenyellelitsoeng pokellong ea nyutlelie ka boeona, empa eseng litsamaiso tsa phano ea libetsa tsena (joaloka likepe tse tsamaeang ka tlas'a metsi, libomo le limisaele). Sena se etsa hore kakaretso e tšoane le $7 limilione tse likete bakeng sa menehelo ea ente, e sa kenyelletseng lichelete tse ling bakeng sa karabelo ea lefats'e ho Covid-19, ho kenyeletsoa phano le kabo ea liente.
Ho ea ka Koshgarian, $53 bilione e kenyelletsa chelete e lebisang ho tse ncha"libetsa tsa nyutlelie tsa kotulo e tlase,"tlhokomelo le tšireletseho" ea li-stockpiles le"ea sejoale-joale, e leng letoto le rarahaneng la ntlafatso ea libetsa. ” Ho fapana le liente, tse kenngoang lihlomong ebe lia fela, libetsa tsa nyutlelie li hloka boitlamo ba kamehla ba lichelete.."Libetsa tsa nyutlelie li tšoarella nako e telele ’me re na le pokello ea likete,” ho bolela Koshgarian.."Ho boloka seo ho ja chelete mme esale re e etsa ka mashome a lilemo. ”
"Ke eng e re bolokang re bolokehile: Na ke ho boloka pokello ee e kholo ea nyutlelie kapa ho fana ka liente tsee? e hlahisa Koshgarian.."Ke eona potso e sebetsang. ”
Potso ena e nka nako e potlakileng joalo ka likhohlano lipakeng tsa United States le Russia - tseo, hammoho, li nang le tsona 90% ea libetsa tsa nyutlelie tsa lefats'e - lia phahama kamora tlhaselo ea Russia ho Ukraine. Tšebeliso leha e le efe ea libetsa tsa nyutlelie pakeng tsa United States le Russia e ka ba tlokotsi, 'me e ka hlahisa a mariha ea nyutlelie e nang le bokhoni ba ho bolaea batho ba bangata. Bahanyetsi ba libetsa tsa nyutlelie, kapa ba batlang ho fokotsa thepa ea US, ba tsitlella hore timetso e tiisitsoeng ka bobeli ha se leano le letle - le hore palo e kholo ea libetsa tsa nyutlelie tsa US e mpefatsa lebelo la libetsa tsa lefatše.
Leha ho le joalo matšoao ohle a fana ka maikutlo a hore tšebeliso ea chelete ea nyutlelie e tla lula e le holimo. Tsamaiso ea Biden e sebelisa tlhaselo ea Russia ea Ukraine ho letsetsa $50.9 limilione tse likete licheleteng tsa libetsa tsa nyutlelie bakeng sa selemo sa lichelete sa 2023 (setšoantšo se kenyeletsang litsamaiso tsa ho fana ka thepa le libetsa ka botsona). Tekanyetso ea mopresidente e fana ka $16.5 limilione tse likete bakeng sa libetsa tsa nyutlelie ka botsona.
Boipiletso bona ba tšebeliso e eketsehileng ea nyutlelie bo tla ha lichelete tsa lefats'e tsa ente li fela. Pejana khoeling ena, Masenete a boletse hore ba fihletse tumellano ka $10 limilione tse likete Covid-19 sephutheloana sa thuso, empa ho joalo ha ea kenyelletsa chelete efe kapa efe bakeng sa liente tsa lefats'e. Ba ne ba amohile $5 limilione tse likete ho lithuso tsa lichelete tsa ente ea lefats'e ka mor'a hore Rephaboliki e tsitlallele hore thuso e ncha e tšehetsoe ka mokhoa o itseng ka ho hula Covid-19 litšenyehelo tsa liphallelo tse neng li amohetsoe pele, empa li e-so sebelisoe. (Sephutheloana seo ka khonang tla bakeng sa likhetho tsa Senate libekeng tse tlang.)
Tsamaiso ea Biden e ne e se e saletse morao haholo boitlamo ba eona. Ho latela a raporoto e lokollotsoe ke Public Citizen ka Hlakubele 8, e le hore e finyelle tšepiso ea eona ea ho fana 1.1 bilione bofelong ba Loetse, tsamaiso ea Biden e tla tlameha ho eketsa sekhahla sa menehelo ka 50%. Ntle le chelete ea liente tsa lefats'e, menyetla ea ho kopana le palo ena e fokotsehile le ho feta.
Ho sa le joalo, tlhahiso e tsoang India le Afrika Boroa ho Mokhatlo oa Lefatše oa Khoebo ea ho emisa ka nakoana melao ea thepa ea mahlale ho lumella tlhahiso ea mefuta e theko e tlaase, e akaretsang ea Covid-19 liente, liteko le liphekolo ho phatlalla le Global South li emisitsoe ho tloha ha li qala ho hlahisoa ka Mphalane 2020. Ka Motšeanong 2021, tsamaiso ea Biden itse e ne e tla fetola khanyetso e tobileng ea tsamaiso ea Trump khahlanong le tlhahiso e reriloeng, empa ka ketso, tsamaiso ha e so sutumetse ka matla hore ho be le tumellano. 'Me tumellano ea ho sekisetsa e lutlileng khoeling e fetileng ho boralitaba, eo United States e bileng le letsoho le leholo ho e bopang, e bile. pannetsoe ke babuelli ba lefats'e ba bophelo bo botle bakeng sa ho qhelela ka thoko tlhahlobo le kalafo, le ho khaola linaha kaofela tumellanong.
Hore tsamaiso ea Biden ha e fane ka ts'ehetso ea eona ka matla ka mor'a ho tlosoa ha thepa ea mahlale, kapa ho etsa molemo boitlamo ba eona ba ho fana ka ente, e bapala karolo mathateng a lefats'e a tekano ea ente kapa, joalo ka ha ba bang ba e beha, ente apartheid. Afrika, hole mona, ke k'honthinente e nang le sekhahla se tlase sa ente lefatšeng: feela 20.3% ea baahi ba eona e fumane bonyane tekanyo e le 'ngoe. United States le Canada, ho fapana le hoo, 78% ba fumane bonyane tekanyo e le 'ngoe. Burundi, feela 0.1% ea baahi e entoa ka botlalo, 'me naheng ea Congo, feela 0.6% ke.
Ho lokisa ho se lekane hona ho makatsang ha se feela taba ea boitšoaro ka bohona - ho boetse ho boloka lefatše lohle le bolokehile haholoanyane. Phatlalatso efe kapa efe e sa laoleheng ea Covid-19 ho hlahisa mefuta e mecha, e ntan'o romela maqhubu a ho kula le lefu lefatšeng ka bophara. Joalo ka Mokhatlo oa Lefatše oa Bophelo e beha,"kokoana-hloko e bakang Covid-19, e tla tsoela pele ho fetoha hafeela e ntse e tsoela pele ho ata. Ha kokoana-hloko e ata haholo, khatello e eketseha ea hore kokoana-hloko e fetohe. Kahoo, tsela e molemohali ea ho thibela mefuta e mengata hore e se hlahe ke ho emisa ho ata ha vaerase. ”
Ho bapisa lidolara tse sebelisoang lienteng tsa lefats'e le lidolara tse sebelisoang libetsa tsa nyutlelie ho molemo hobane ho hlakile hore ea pele e hlokahala ho thibela koluoa e tloaelehileng, ea lefats'e, athe ea morao-rao ke sebetsa se kotsi ka ho fetisisa, se senyang se kileng sa etsoa ke batho. Empa ho na le lirubriki tse ling tseo ka tsona ho ka lekoloang lesela la boitšoaro la mmuso oa US. Ha e nkuoa e le karoloana ea kakaretso ea tšebeliso ea sesole sa US (eo Koshgarian a e balang ka tšebeliso ea nako ea selemo ea lichelete), chelete e behiloeng molemong oa ho reka ente ea lefats'e e bonahala e le nyane le ho feta. Ho tloha ha seoa sena se qala, mmuso oa US o sebelisitse 214 chelete e ngata sesoleng sa US ho feta ea liente bakeng sa monehelo oa lefats'e. Kapa, chelete e behiloeng ho fana ka liente tsa lefats'e e tlase ho feta 0.5% ea tšebeliso ea sesole nakong ena. Sena se naheng e seng e na le sesole se tšehelitsoeng ka lichelete ka ho fetisisa Lefatšeng, E kholoanyane ho feta chelete e kopantsoeng ea sesole ea e latelang 11 linaha.
Ehlile, lichelete ha li khetholle: United States e ka fana ka chelete e ngata ho sesole sa US. 'me ho fana ka liente tsa lefats'e. Empa taba ea hore ea pele e amohetse 214 ka linako tse ling lichelete tsa morao-rao li senola ho hongata mabapi le hore na lintho tse tlang pele tsa US li hokae.
Sarah Lazare ke mohlophisi le moqolotsi oa litaba oa In These Times. O tweets ho @sarahlazare.
ZNetwork e tšehelitsoe ka lichelete feela ka seatla se bulehileng sa babali ba eona.
donate