Fushata për të lejuar rizgjedhjen e Presidentit të Venezuelës Hugo Chavez në zgjedhjet presidenciale të dhjetorit 2012 po merr shpejtësi. Në këtë kontekst, shqetësimet kanë lindur për vitalitetin e demokracisë venezueliane, pavarësisht zgjedhjeve rajonale të përfunduara së fundmi, të shpallura "paqësore dhe shembullore" nga Sekretari i Përgjithshëm i OAS, Jóse Miguel Insulza. Mundësia e rizgjedhjes nga disa parashtrohet si autoritare dhe nga të tjerët si e paligjshme.
Kushtetuta e Venezuelës thotë se një reformë kushtetuese e refuzuar nuk mund të paraqitet përsëri brenda së njëjtës periudhë zgjedhore. Si e tillë për shkak se paketa e reformës kushtetuese e vitit 2007 përfshinte ndryshime që lejonin rizgjedhje të mëtejshme kur ajo u mposht ngushtë, ndryshimet e propozuara aktualisht duken të paligjshme.
Megjithatë, ligjshmëria e këtij ndryshimi trajtohet nga një veçanti e Kushtetutës së Venezuelës. Ajo bën një dallim midis reformës kushtetuese dhe amendamentit, vetëm e para nuk mund të riparaqitet në të njëjtin term. Dallimi qëndron në faktin nëse ndryshimi kërkon të ndryshojë normat kushtetuese dhe jo procedurat e saj. Është e qartë një çështje për debat, por duket se heqja e kufijve të mandatit është më shumë çështje e një neni specifik, numri 230, sesa një normë themelore e kushtetutës.
Autoritarizmi i supozuar i rizgjedhjes së pacaktuar është shprehur mirë. Edhe frymëzuesi i shpallur intelektual i Chavez-it, Símon Bolivar, çliruesi i Venezuelës nga sundimi spanjoll shprehu shqetësime për rizgjedhjen e pacaktuar. "Asgjë nuk është aq e rrezikshme sa të lejosh të njëjtin qytetar të qëndrojë në pushtet për një periudhë të gjatë kohore".
Megjithatë, ajo që shqetësonte Bolívarin nuk ishte ideja e rizgjedhjes, por praktika e saj. Populli, sugjeroi ai, "mësohet të bindet" dhe qytetari të udhëheqë, dhe që nga kjo pikë fillon uzurpimi i sovranitetit popullor. Për këdo që e njeh nga distanca lëvizjen e fuqishme opozitare venezueliane, shqetësimi i mëparshëm nuk duket të jetë një çështje shqetësuese serioze. Sidomos kur kemi parasysh se Venezuela, ndryshe nga Shtetet e Bashkuara, lejon një referendum për heqjen e mandatit të Presidentit siç u gjykua në 2004.
Kur flasim për të qenë të mësuar të sundojmë, në mënyrë të pashmangshme vendosim udhëheqjen në goditjen e pendës së Presidentit. Duhet të theksojmë se dekretet kanë qenë një tipar i presidencës Chavez, si me shumë prej shtetëzimit të administratës. Megjithatë, duke e përdorur këtë si masën tonë, kur shikohet në mënyrë krahasuese, Chavez duket relativisht i pamësuar me lidershipin, pavarësisht dhjetë viteve të tij në krye. Brazili nga 1988-95 pa 1004 dekrete me një numërim. Carlos Menem i Argjentinës, tani nën hetim për trafik të paligjshëm armësh, edhe pse në atë kohë shumë i famshëm, lëshoi mbi 300.
Megjithëse një lider mund të jetë me prirje autoritare, siç sugjerojnë shumë Chavez-i, kjo nuk e përcakton mjedisin institucional në të cilin ata veprojnë si autoritar. Institucionet demokratike duhet të përpiqen t'i frenojnë këto tendenca personale, por në këtë kuptim duhet të pranojmë se "rizgjedhja" është ende "zgjedhje". Pushteti, prapëseprapë, do të qëndronte përfundimisht tek njerëzit. Për më tepër, duhet të pranojmë se amendamenti në vetvete do të ishte një efekt i vullnetit të përgjithshëm, ai do të kërkojë miratimin në një referendum.
Një element i rëndësishëm për të përcaktuar nëse amendamenti është autoritar është mënyra me të cilën ai futet. Kushtetuta e Venezuelës lejon tre burime të mundshme të iniciativës: presidentin, tridhjetë për qind të deputetëve në Asamblenë Kombëtare ose një peticion me nënshkrime nga të paktën 15% e atyre që janë shënuar në regjistrin kombëtar zgjedhor.
Shumë kishin shpresuar se rruga popullore do të merrej. Kjo duket thjesht më demokratike, veçanërisht në lidhje me sigurimin e protagonizmit popullor të parashikuar në Kushtetutë. Do të kishte ofruar gjithashtu një mundësi për bazën aktiviste të partisë së Chavez-it, PSUV, që të rifitonte iniciativën mbi anëtarët e niveleve më të larta të saj, disa prej të cilëve edhe nga Chavistas perceptohen si të korruptuar ose të paaftë.
Megjithatë në 5th i dhjetorit 2008 Chavez tregoi në programin "dando y dando" se amendamenti do të futej nëpërmjet Asamblesë Kombëtare. Megjithëse ky është një mundësi e humbur për të çuar më tej kredencialet e saj demokratike, futja e amendamentit në këtë mënyrë vështirë se e konsideron atë si autoritar.
Thënia thotë se "bamirësia fillon në shtëpi", ndoshta kështu duhet të jetë kritika. Sistemi parlamentar britanik nuk vendos asnjë kufi formal në kohën e mundshme që një individ mund të kalojë si Kryeministër. Me tre fitore elektorale, Toni Bler ishte kryeministri laburist më jetëgjatë në vend, dhe ndërsa shumë e konsiderojnë mënyrën e tij të udhëheqjes autoritare, ne ende e konsiderojmë sistemin tonë si një demokraci të fuqishme. Kjo ndjenjë zgjat edhe pse aktualisht na udhëheq një njeri që pakkush do të pretendonte se kishte votuar në një pozicion të tillë në zgjedhje të përgjithshme.
ZNetwork financohet vetëm nga bujaria e lexuesve të tij.
dhuroj