Sulmet në Nju Jork dhe Uashington kanë dhënë shtysë për një raund të ri afrimi midis Shteteve të Bashkuara dhe Rusisë. Pas disa vitesh marrëdhëniesh të ftohta dhe retorikë konfrontuese, qeveria ruse po demonstron një gatishmëri për të qenë një aleat ushtarak dhe politik. Është një çështje tjetër që Kremlini, duke iu përmbajtur rreptësisht parimeve të tregut të lirë, po përpiqet të shesë miqësinë e tij për çmimin më të lartë.
Në një mënyrë të çuditshme, Kremlini po përpiqet të marrë nga Perëndimi atë që Perëndimi gjithmonë ka ëndërruar të nxjerrë nga Rusia. Moska po flet për anëtarësim në OBT dhe për forcimin e lidhjeve me NATO-n, madje duke diskutuar mundësinë e anëtarësimit në aleancë. Me fjalë të tjera, Rusia po kërkon integrim të plotë me institucionet perëndimore në të cilat nuk do të ketë një ndikim të madh. Në fakt, Rusia po e vendos veten në një nivel me Estoninë dhe Poloninë, qëllimi i vetëm strategjik i politikës së jashtme të të cilave për 10 vitet e fundit ka qenë integrimi me Perëndimin.
Kremlini dhe Perëndimi, natyrisht, ndryshojnë disi në kuptimin e tyre për atë që nënkuptohet me integrim. Megjithatë, në këtë rast djalli nuk është aspak në detaje. Qëllimet e elitës ruse përkojnë kryesisht me ato të elitës perëndimore. Shkalla në të cilën këto qëllime përkojnë me nevojat e shoqërisë në përgjithësi është një çështje tjetër.
Çështja e NATO-s është shumë e thjeshtë. Anëtarësimi i plotë nuk ka gjasa për arsyen e thjeshtë se kërkon shpenzime të mëdha. Ose do të duhej të rishikoheshin të gjitha standardet teknike ushtarake, ushtria të riarmatosej dhe të riorganizohej, ose NATO do të duhej të riorganizohej – gjë që nuk ka gjasa të ndodhë. Kështu, në skenarin më të mirë mund të ketë një lloj anëtarësie të asociuar.
Kjo do të nënkuptonte se Rusia do të tërhiqej në politikat e aleancës pa pasur kompetenca të plota vendimmarrëse. Në këmbim, prodhuesit rusë të armëve shpresojnë të kenë akses në tregje të caktuara, të tilla si riarmatosja e ish-aleatëve tanë të Paktit të Varshavës në NATO.
Anëtarësimi në OBT, nga ana tjetër, ka qenë kohët e fundit një nga prioritetet kryesore të oligarkëve rusë. Në fillim të viteve 1990, klasa e sapoformuar e biznesit të Rusisë kishte frikë nga prania e investitorëve të mëdhenj perëndimorë në Rusi. Kompanitë perëndimore kishin burime dhe përvojë shumë më të madhe dhe mund t'i kishin blerë të gjitha asetet e zgjedhura të vendit në dy pika.
Tani që ndarja e pronës në thelb ka përfunduar, oligarkët janë në një pozicion të fortë. Pas tre vitesh rritje ekonomike dhe çmime të larta të naftës, ata kanë grumbulluar fonde të mjaftueshme për zgjerim përtej kufijve të Rusisë. Për ta arritur këtë, ata janë të gatshëm të heqin shumë kufizime që mbrojnë tregun e brendshëm.
Anëtarësimi i Rusisë në OBT padyshim do të funksionojë në favor të korporatave transnacionale ruse, me implikime negative për bizneset e vogla dhe të mesme. Kjo ka qenë përvoja e vendeve nga Afrika dhe Amerika Latine në Korenë e Jugut.
Pranimi i Rusisë në organizatat ndërkombëtare përshtatet mirë me valën e re të reformave neoliberale të propozuara në programin ekonomik të German Gref. Qeveria, e cila një vit më parë njoftoi se po ndiqte këtë kurs, ende nuk e ka kafshuar plumbin e zbatimit të programit, ndoshta nga frika se do të destabilizonte situatën sociale. Por është tjetër çështje nëse sakrificat bëhen jo për kot, por në emër të “integrimit me organizatat ekonomike perëndimore”, me premtimin se në fund të tij standardi ynë i jetesës nuk do të jetë më i keq se ai i Gjermanisë apo Francës.
Problemi me anëtarësimin në OBT nuk është vetëm se disa do të dalin si fitues, ndërsa të tjerët – ndoshta shumica – do të dalin si humbës. Çdo vendim mbart kosto me vete. Ajo që është më e keqja është se një pjesë e madhe e shoqërisë dhe madje një pjesë e konsiderueshme e komunitetit të biznesit janë përjashtuar jo vetëm nga procesi i vendimmarrjes, por edhe nga debati i çështjeve.
Shumica e qytetarëve rusë nuk e dinin vërtet se çfarë ishte Fondi Monetar Ndërkombëtar derisa ai filloi të diktonte rregullat me të cilat jetojmë. Në mënyrë të ngjashme, sot ata nuk e kuptojnë realisht se çfarë është OBT dhe cilat janë implikimet e anëtarësimit.
Sistemi sovjetik të paktën në teori lejonte rishikimin e vendimeve të marra. Sistemi i institucioneve ndërkombëtare, i krijuar nga Perëndimi demokratik, është i bazuar në pakthyeshmëri. Është pothuajse e pamundur të rishikohen ose të kthehen vendimet pasi ato të merren. Anëtarësimi në OBT është i krahasueshëm me një dënim të përjetshëm pa të drejtën e rishikimit të dënimit. I vetmi ndryshim është se ne duhet ta dënojmë veten vullnetarisht.
Boris Kagarlitsky është një sociolog me bazë në Moskë.