I le faaiʻuga o le 1949 sa ou faigaluega ai i se vaa e ave ai tagata Iutaia mai Marseille i Haifa, Isaraelu. O tagata Iutaia mai atunuu Arapi sa i luma o le vaa, o Europa i tua. Sa manatu le to'atele o tagata papalagi ia te a'u o se tagata fa'atauva'a ona sa i ai so'u tusi folau a le Iunaite Setete ma mafai ai ona nofo i le nu'u o le susu ma le meli. Sa manao le tasi alii ou te faaipoipo i lona afafine – o lona uiga e mafai foi ona nofo o ia i le laueleele o le susu ma le meli. O la'u gagana Eperu na matua fa'aaloalogia ae o le mea na tupu na fa'asalaina pe, e tatau ona ou fai atu, na taofia ai a'u, ma na ou tumau ai i lena ala.
Mulimuli ane, na ou iloa ai mai se tasi na pulea le toagalauapi o tagata na tuliesea i Siamani, o le toʻatele o tagata Iutaia na mananaʻo e ō i so o se mea ae na o Palesitina. Na faamalosia i latou e taʻu Palesitina pe a leai se lamatiaga e le maua se fesoasoani. Na ou vave malamalama i le tele o mea leaga i nuu ma fale Arapi e le mafaitaulia na ou vaaia ua faaleagaina, ma o le galuega atoa a Zionist - e tusa lava po o le a le natura masani o le tetee a Arapi i ai - o se taufaasese matautia.
O le taunuuga o le fausiaina o se setete e taʻua o Isaraelu sa matua leaga lava. O tagata Iutaia mai Polani e leai se mea e tutusa ai ma Siamani ma e leai foi se mea e fai ma i latou mai le lalolagi Arapi. O le tagatanuu, ae le o tapuaiga, e sili ona taua. O tagata Iutaia i Isaraelu, ae maise lava Siamani, e tele lava ina faʻatupuina i latou lava e ala i lo latou nofoaga na tupuga mai ai i le taimi o le augatupulaga muamua, ina ua gaosia e se aganuʻu faʻamiliteli le ituaiga fou fefiloi e taʻua o sabras - o se uiga e matua tetee i le mafaufau e matua ese lava mai le tagata muamua o Siona, oe na o le tele o tagata faʻaagafesootai oe na talaʻi le mamalu o le galuega, na faʻamoemoe e tulaʻi mai. O le toʻatele o tagata Isaraelu e le o ni Iutaia i le aganuu, e tau le faʻaagafesootai i soʻo se itu, ma o le olaga i aso uma ma le auala e ola ai tagata e leai se eseesega i Isaraelu nai lo Chicago poʻo Amsterdam. E leai lava se mafua'aga talafeagai e fa'amaonia ai le faia o le setete.
O le iʻuga o se setete laʻititi e iai se faʻauiga a le militeri e faʻasalalau vaega uma o le aganuʻu a Isaraelu, o ana faiga faʻapolokiki ma, sili atu i mea uma, o lana tali atu i le i ai o tagata Arapi i totonu ma ona tuaoi. Mai lona amataga, o le talitonuga o uluai Zionists - o le Labour Zionism faapea foi ma le Revisionism saʻo lea na faia e Vladimir Jabotinsky - na aofia ai se tautinoga i sauaga, e taʻua sese o le puipuia o le tagata lava ia, ma se faʻalavelave faʻafuaseʻi. I le avea ai o se manatu maualuga, e leai se aoga o le Zionism ona o eseesega faaleatunuu i le va o tagata Iutaia e lofituina.
O le mea na faʻamaonia e le Zionism, pe a manaʻomia se faʻamaoniga, o faʻalavelave faʻafuaseʻi e sili atu le taua i le faʻatulagaina o talafaasolopito nai lo le masani ona faʻatagaina. O le faleaiga atamai lea, lea sa i ai i aai autu - Vienna i le amataga o le seneturi lona luasefulu po o le Lower East Side o Niu Ioka aʻo leʻi oʻo i le Taua Muamua a le Lalolagi - tumu i tagata fatufatuaʻi e tumu i manatu ma moomoo mo se vaitau auro o le a oʻo mai. O manatu - lelei, leaga, ma le le fiafia - na olaola. I lenei siosiomaga faauluuluga, na fanau mai ai le faa-Seionism.
Ae o le Zionism ua maua ai se Sparta lea na afaina ai se itulagi ua uma ona vaeluaina ua vaeluaina ina ua mavae le pa'ū o le Malo o Ottoman i le taimi o le Taua Muamua a le Lalolagi na taitai atu ai i le Versailles Treaty ma le fausiaina o Sasaʻe Tutotonu i aso nei. O le setete o Isaraelu e faʻalagolago i taimi uma i fofo a le militeri i faʻafitauli faʻapolokiki ma faʻalapotopotoga faʻatasi ma tagata Arapi. O le taunuuga o le faʻatupuina pea.
E sili atu le faʻalavelave mo le filemu ma le mautu i Sasaʻe Tutotonu tele, o le Zionism o loʻo faʻaalia pea i luga o se mana tele mo le saogalemu o lana galuega faatino a le atunuu, na iloa i se setete e taʻua o Isaraelu. A o lei oo i le 1939 o Peretania; i le vaitau o le 1950 o Farani. Ua ola Isaraelu talu mai le tuai o 1960s i luga o le faʻaolaina o auupega a le US ma tupe, ma ua mafai ai ona faʻamalosia ona popolega i le faʻaumatia - o se taunuuga o lona umiaina o auupega faaniukilia e sili ona le mafai. Ae o Isaraelu foi ei ai lona taua e sili mamao atu nai lo mafaufauga o nai tagata le mautonu. O le taimi nei, o lona taua mo Amerika i fafo e sili atu ona sili atu ona o le Soviet Union ua le o toe i ai ma Sasaʻe Tutotonu e faʻaosofia ai le fefe e matua taua tele i le faʻatupuina o le Konekeresi ma le US lautele. "O faʻamoemoega sili ma popolega sili ona leaga o le paneta o loʻo teu i totonu o lena vaega itiiti o le lalolagi" - e pei ona tuʻuina e George Tenet, o le sa avea muamua ma ulu o le CIA, i lana faʻamanatuga - ma ia malamalama pe faʻapefea ma pe aisea na tupu ai lena patch. , ma o tapula'a tu'ugamau o le ala fa'afitafita o lo'o mulimulita'ia ai, e matua'i maualuga lava, e sili atu lona taua.
I le masina o Iulai 2003 na valoia ai e le Minisita o le Va i Fafo Shalom e faapea o Iran o le a maua le malosi o pomu faaniukilia i le 2006. E leʻi i ai ni auupega faaniukilia i le 2006, e ui o le mea moni o se osofaʻiga manuia a fana masani i luga o Dimona, le nofoaga faaniukilia a Isaraelu, o le a faʻasalalau se vaega lelei o Isaraelu - ma o Iran ma Suria e iai ia fana. O le Minisita o le puipuiga a Ehud Barak, i le taimi o le asiasiga a le Sui Peresetene Dick Cheney i le faaiuga o Mati 2008, na ia taʻua ai "o le polokalame o auupega a Iran e lamatia ai e le gata i le mautu o le itulagi, ae o le lalolagi atoa," ma na te leʻi faʻasalaina se taua ma ia. E oo atu i le tautotogo 2008 na matua popole lava Isaraelu i le faatupulaia o le maualuga o Hizbollah i Lepanona ma lona malosi tele o le afi - aemaise lava i foliga o roketi e mafai ona taia ai le tele o Isaraelu. E manatu ia Hizbollah o se meafaigaluega a Iran, ma o lona taulai atu ia Iran e popole i lona puleaina o Hizbollah faapea foi ma lona gafatia e luitauina le pule faaniukilia a Isaraelu. Ae e leai se masalosalo o le malosi o Hizbollah na faatoa tuputupu aʻe talu ona osofaʻia e Isaraelu i Lepanona i le taumafanafana o le 2006. Ua iai nei Isaraelu se fili e mafai ona faʻatupuina le tele o faʻaleagaina i luga, masalo e mafua ai ona malaga mamao atu tagata Iutaia atamamai nai lo le taimi nei. i le taimi nei - e oo lava i le taimi nei, ua sili atu tagata Iutaia ua tuua Isaraelu nai lo le malaga atu i ai.
O le i ai o Isaraelu e le na o le pau lea o le mafuaaga e leaga ai faiga faʻavae a Amerika i le itulagi. E le gata i lea, e leʻi manaʻomia e le Zionism le faʻamalosia o Uosigitone e sailia le faʻaumatiaina o faatosinaga a Peretania i totonu o le itulagi, ma i aso nei e leai se tasi e mafai ona taʻu mai pe o le a le umi o le a tumau ai le US i totonu o mataupu a Sasaʻe Tutotonu. Ae ua avea nei Isaraelu ma vala tāua. E ui o le tele o lana matafaioi e mafai ona finauina, a aunoa ma lea faiga faaupufai a Sasaʻe Tutotonu atoa e ese - faʻalavelave ae matua ese lava.
E tutusa lava le leaga i le lumanaʻi, o le ola ai o Isaraelu ua faʻasalaina - ae i se uiga le lelei - o le lalolagi Arapi, faʻalavelaveina mai le eseesega o vasega masani e masani ona manumalo i sootaga faʻalelotu ma ituaiga. Ua fa'alolotoina ai le fa'aatunu'u o Arapi ma tu'uina atu i ai se fa'asinomaga le lelei sili.
Ou te matua faʻamaoni - ma le le mautonu - e uiga i se faʻatalanoaga faʻafitauli i le faʻalavelave lea na siomia ai Palesitina ma Isaraelu. Ona o le tele o suiga e manaʻomia, o le tulaga o loʻo iai nei e faʻamaonia ai faʻaiuga sili ona leaga. A uma mea uma, o tagata Arapi o loʻo nonofo i lalo o le pulega a Isaraelu o le a le pine ae sili atu nai lo le faitau aofaʻi o tagata Iutaia, ma tuʻu ai se setete moni Iutaia lea e toʻaitiiti ai tagata Iutaia! O lenei mea moni o loʻo faʻalavelaveina i totonu o faiga faʻapolokiki a Isaraelu i aso nei, ma mafua ai ona toe faʻafoʻisia o latou tulaga ma taʻitaʻia ai le tele o feeseeseaiga i totonu. E le i ai foi se pulega i Uosigitone ua sauni e faia faʻalilolilo mea e leʻi faʻamalosi e faia talu mai le 1947, o le faʻamalosia o Isaraelu e faia se filemu tutusa ma tagata Arapi.
E leai se fofo e tasi pe lua-setete o le a taunuu. Ae o le faitau aofaʻi o tagata Iutaia e foliga mai e faʻaitiitia, ma afai e paʻu lava ona mafai lea ona faʻamaonia le faitau aofaʻi o se mea taua. O le fua faatatau o tagata Iutaia i tagata Arapi o le a sili ona taua. O tagata Iutaia i Isaraelu e matuā atamamai ma e toʻatele ua ō ese, ma faimalaga atu i isi atunuu. O le militeri a Isaraelu e sili ona malosi i le itulagi ona ua lofia i meafaigaluega a Amerika, lea na ia aʻoaʻoina e tautua ai. Ae o le au a Amerika e manaʻomia ni tagata faʻaleleia e tautuaina meafaigaluega tutusa, e sili atu nai lo se isi lava taimi ona o le faʻafaigaluegaina i totonu o le militeri Amerika ua maualalo nei nai lo le i ai i le kuata seneturi (e le o taʻua ai lona maualuga o le pule i le ola), ma e mafai e tagata Isaraelu atamamai ona ave galuega ma O au fa'aauupegaina a Amerika e matua'i agava'a e fa'atumu. E le gata i lea, o Iran ma isi setete o Arapi o le a iu lava ina atiina ae pe maua ni auupega faaniukilia, e matua le mautonu ai Isaraelu mo lona faitau aofaʻi o tagata Iutaia - o le tasi ua vaivai ona o auaunaga masani i faʻaagaga faʻamalosi. Ma e pei ona uma ona fautuaina, o le faʻaumatia o Dimona ma faʻaulu masani poʻo mortars o se auala taugofie e faʻasalalau ai se vaega lelei o Isaraelu. E sili atu le leaga, o Osama bin Laden, poʻo se tasi e pei o ia, e mafai ona maua se masini faaniukilia, ma o se pomu faaniukilia e tasi e pa i totonu pe lata ane ia Isaraelu o le a matua faʻaumatia ai se vaega itiiti. Po'o ai lava na te fa'aumatia Isaraelu o le a ta'ua o se toa i le lalolagi Arapi. Mo i latou e iai tomai, e manino le tali: alu ese. Ma o le o ese i latou.
O loʻo iai foʻi tagata Iutaia Orthodox i Isaraelu ae o le aganuʻu faʻa-Isaraelu ua toetoe lava a le mafai ona iloa mai le faʻatau i soʻo se mea - i le tele o itu taua, e sili atu le Iutaia i vaega o Brooklyn poʻo Toronto nai lo le tele o Isaraelu. O le Orthodox foi atonu ua sauni e tuua le le mautonu ma faafitauli o loo feagai ma i latou o loo nonofo i se atunuu, pe a uma, o se vaega o se itulagi e matua le mautu.
O loʻo i ai tagata Isaraelu faʻamaoni ma faʻamaoni, ioe, ma ou te taʻua soo i latou, ae o faiga faʻavae a Amerika o le a fuafuaina e mea e leai se mea e fai ma i latou. O le mea e leaga ai, o tagata Isaraelu mafaufau o se vaega toalaiti tele.
Gabriel Kolko o le ta'ita'i fa'asolopito o taua fa'aonaponei. O ia o le tusitala o le Century masani o Taua: Politics, Conflicts and Society Since 1914, Another Century of War? ma le Tausaga o Taua: o le US Faʻasaga i le Lalolagi ma Ina ua mavae Socialism. Na ia tusia foi le tala sili ona lelei o le Taua a Vietnam, Anatomy of a War: Vietnam, US and Modern Historical Experience. O lana tusi fou o le World in Crisis, lea na sii mai ai lenei tala.
O le ZNetwork o loʻo faʻatupeina naʻo le agalelei o ana tagata faitau.
lafo