O se tala fa'asolopito na maua ia te ia i le taimi na tape ai e leoleo lona ola, ae na ia faʻaaluina le tele o tausaga i setete eseese o le sola ese. Na iu lava ina maileia o ia e se faiga o sauaga a le setete, ma avea ai ma se isi tagata Uuli na fasiotia e leoleo i le Iunaite Setete, ina ua uma ona lototele ma sao mai se malaga faigata i le lalolagi o se tagata sulufai.
Ae ui i lea, o lena tala na faʻasalalauina i le puʻeina o ata vitiō ma lipoti a leoleo falemaʻi na sosoo ma lona maliu. A o taoto Olango i luga o le ala savali i se pakaga taavale, sa vaʻaia o ia e le toʻatele o se faʻamaumauga e sili atu nai lo se tagata, o se isi na faʻaleagaina o leoleo, ma se isi tamaititi o taua. O lona fasioti tagata ua na faaosofia ai le galu aasa o le Black Lives Matter tetee i le atunuu atoa, ae o loo faamalumalu mai pea le vevesi o faiga sauā i lona talaaga.
Na fanaina Olango ina ua na o ni nai sekone o fegalegaleaiga ma leoleo. Sa ia uuina se sikaleti eletise, lea na fai mai leoleo na latou faaseseina o se fana. Na latou fanaina o ia e ui lava i amioga e faʻaalia ai o loʻo i ai o ia i se faʻafitauli o le mafaufau i lena taimi; o lenei faalavelave, o le mea moni, o le mafuaaga na valaau mai lona tuafafine mo fesoasoani fa'afuase'i i le mea muamua.
E tusa ai ma le tala a leoleo, Lipoti o le Quartz, “Na aveese e Olango se 'mea' mai lana taga, fai se 'tulaga fana,' ma faasino atu i se tasi o leoleo. Ona taia lea e leoleo uma ia Olango i le taimi e tasi: o le tasi ma le fana faʻafefe a Taser, o le isi na fana ma fasiotia ai o ia.
O Olango, e tusa ai ma i latou na iloaina o ia, a tauleleia, agalelei, ae fa'alavelave. O ia foi, ioe, sa i ai faafitauli: O ia o se tagata sulufai Uganda na taunuu i le 1991, 14 tausaga, ina ua uma ona sao mai lona aiga i se feteenaiga mataga faalemalo, e tusa ai ma tagata faigaluega alofa na iloa lona nuu i Gulu. O le taua o loʻo faʻaleagaina ai Uganda ma o loʻo faʻaauau pea ona faʻalavelave i tagata na sao mai taʻape i fafo atu o le atunuʻu. Olango sa i ai sana faamaumauga tau solitulafono, o tala fou a le lotoifale, e ui lava - pei o le toʻatele o loʻo nonofo ma faʻafitauli o le soifua maloloina o le mafaufau - e leai sana faʻamaumauga aloaia o mataupu tau mafaufau. E le o manino pe faʻafefea ona fesoʻotaʻi uma nei mea i lona malepelepe mulimuli, ae i le avea ai o se tagata Black na malaga mai i Amerika, o le olaga o Olango na atagia uma ai le sauaina o tulaga ma se taunuuga le talafeagai.
"Na ou valaau faatolu i nei tagata e o mai e fesoasoani ia te ia," o le tala lea a lona tuafafine ma loimata i se vitio o le mulimuli. Sa ia ta’u atu i leoleo: "Na ou valaau mo se fesoasoani ae na e sau ma fasioti ia te ia."
O le gaioiga o le valaau mo se fesoasoani, i le avea ai ma se tagata sulufaʻi ma se tagata Black, e matuaʻi, i totonu ma ia lava. Mo i latou na sao mai fete'ena'iga ma manu'a, o le toega o le mata'utia ua mavae e mafai ona matua faigata tele ona fa'afetaia'ia. O le to'atele e ono tauaveina popolega fa'ale-agafesootai i totonu, fa'atasi ai ma le fa'amaninoina o le mataala o le pule, i o latou olaga fa'anofoia. Ae o le fefe e tulituliloa i latou i totonu o se atunuu fou "saogalemu" e mafai ona feteʻenaʻi mataʻutia ma pa puipui lautele moni. A o'o mai fa'afitauli o le soifua maloloina o le mafaufau, e mafai e tagata malaga mai fafo ona feagai ma fa'afitauli tetele i le fa'aogaina o auaunaga tau tausiga fa'apitoa ma fa'aleaganu'u. Ma i le lalolagi atoa, o manaʻoga o le soifua maloloina o le mafaufau e leʻi faʻataunuʻuina o loʻo avea ma avega mamafa mo tagata sulufaʻi - i luga o le tamaoaiga ma agafesootai faigata e tatau ona latou onosaʻia i la latou faigamalaga. Tamaiti sulufai, e pei o le le toatele o tamaiti fefefe ua sosola ese mai Suria i aso nei, e masani ona faʻamatalaina e tagata faigaluega fesoasoani e matuaʻi maʻila le mafaufau, ae e le mafai ona amata faʻamalolo pe a tapunia i latou mai le aʻoga, vavae ese mai o latou nuʻu ma nonofo i lalo o le faʻalavelave.
E tusa lava pe ua taunuu tagata sulufai i se nofoaga saogalemu, o na manuʻa "le vaaia" e tanumia ma fulafula.
Na mulimuli atu ia Olango i totonu o lena pakaga taavale se vaega o manu'a i taimi o taua? Na matauina e lona aiga e lei maua o ia i se “ma’i tumau” o le mafaufau ae sa faaletonu lona mafaufau i le taimi na fana ai o ia, ona sa ia faavauvau i le maliu o sana uo. Po o le a lava lona talaaga o le mafaufau, o le talaaga patino o Olango na mafua ai ona matua afaina o ia i sauaga a le setete, o se tagata malaga mai, o se tagata uli, ma se tasi o loʻo feagai ma se faʻafitauli o le soifua maloloina o le mafaufau - o mea ia e sili ona faʻalavelave i faʻalavelave mataʻutia ma mataʻutia leoleo i masina talu ai nei.
Black migrants, faʻatusatusa i isi vaega o tagata mai fafo, aemaise lava e ono tulimataʻia mo le faʻafalepuipuiina, faʻamalosia tulafono faʻasalalau, faʻatagataotauaina ma isi faiga sauā o le sauaina a le setete, ma e toʻatele o loʻo feagai ma tu ma aga faʻaesea. E ui lava e le mafai ona taʻu mai pe faʻafefea ona aʻafia nei feeseeseaiga i taimi mulimuli o Olango, latou te faʻalavelave pea i olaga o nuʻu malaga mai Black.
Carl Lipscombe o le Black Alliance mo Na'o Femalagaiga fai mai e ala i imeli, “E faigofie ona vaai i lenei mea o se isi vaiaso, se isi olaga Black ua aveesea. Ae o le mataupu a Alfred Olango o loʻo faʻaalia moni ai auala o loʻo faʻasalaina uma ai e le setete tagata Black mai fafo ma i latou o loʻo mafatia i maʻi mafaufau."
E ui ina matou le iloa tonu po o le a le mea na ono mafua ai le malepelepe o Olango, o suʻesuʻega a nuʻu sulufaʻi ua faʻaalia ai o tagata na mafatia i le loloto o le faʻalavelave, faʻateleina o faʻafitauli o le soifua maloloina o le mafaufau. e mafai ona maualuga i le 45 po o le 90 pasene foi. Fua faatatau o fa'alavelave fa'ale-mafaufau e mata'utia i tagata sulufai mai Aferika i Sasa'e, o le toʻatele o i latou ua tietie uila i nofoaga o tagata sulufaʻi ma onosaia le mativa mataʻutia, e faaopoopo atu i sauāga tele. O nei fa'alavelave i lalo o le eleele e feso'ota'i atu i pa fa'aagafesootai ma fa'aleaganu'u o lo'o si'omia ai le tele o talavou sulufa'i. (O le Somali American community i Twin Cities, mo se faʻataʻitaʻiga, na feagai ma le tele feeseeseaiga ma le faamalosia o le tulafono faatasi ma le fa'aesea lautele ma le le tagolima e fesootai i Soifua maloloina o le mafaufau mataupu.)
O se mea e uiga ia Olango na iloa ai e leoleo o ia o se taufaamatau. Ae sa feagai Olango ma taufaamatau o sauaga ma sauaga i lona olaga atoa, pe i lona atunuu po o le atunuu sa tatau ona ofoina atu ia te ia se sulufaiga.
E le’i maua e Olango se taimi e fa’amatala ai lana tala atoa ae ua fa’afilemu e le fana a se leoleo. A o laʻitiiti, sa ia maua se avanoa e sola ese ai mai se atunuu ua malepelepe i taua. I le aso na maliu ai, na te leʻi maua lava se avanoa e liliu ese ai a o leʻi fanaina i lalo i se taulaga i Amerika.
Masalo o le mafuaaga lena o le tina o Olango o Pamela Benge liliu atu i le au tetee feita ma se aioiga alofa: “Ou te le manao i taua. Afai na e vaʻai i taua, e te le manaʻo lava e laa latalata i le mea o loʻo i ai taua."
O le fetaulaiga lea na maua ai e Alfred Olango i lena aso i le pakaga taavale e foliga mai e le o se mea na tupu: taua, femalagaiga, tuuga ma le tulaga saogalemu o Amerika. Peita'i o se feto'aiga mata'utia le taumateina: o se feto'aiga o manu'a na liliu i luga o le tino o se tamaloa a'o uu i luga lona lima, ona pau ai lea. O se vaaiga mai se laina pito i luma e matua iloa e le Black America, ma se vaaiga mai se feteʻenaʻiga sone e matua masani ai se tagata sulufaʻi.
O Michelle Chen o se faatonu fai sao i In These Times ma faatonu lagolago ile CultureStrike. O ia fo'i o se fa'asoa fa'atasi le “Asia Pacific Forum” i luga o le WBAI a le Pacifica ma le Dissent Magazine's “Belabored” podcast, ma su'esu'e tala fa'asolopito i le City University of New York Graduate Center. Mulimuli ia te ia i luga ole Twitter: @meeshellchen.
O le ZNetwork o loʻo faʻatupeina naʻo le agalelei o ana tagata faitau.
lafo