Punavai: Mondoweiss
E pei o Nora Berman (“O a'u o le agavale. O le gaioiga a le au alualu i luma e aveese le Iron Dome mai le faʻaaluina o pili o le valea, " i luma, Setema 22, 2021), o aʻu o se itu tauagavale. Ae e le pei o ia, ou te manatu o le taumafaiga e aveese Iron Dome mai le pili o tupe faʻaalu o le mea tonu lea e fai.
Sei ou faʻatonuina i le taimi lava lena ou te manatu o osofaʻiga ma le loto i ai pe le mafaufau i tagata lautele e avea ma solitulafono o taua, soliga o tulafono faʻavaomalo fesoasoani alofa, ma naʻo mataupu taua.
E mafai faapefea ona ou tetee atu i osofaiga i tagata lautele ma lagolagoina pea le tipiina o tupe mai se polokalame ua fuafuaina e puipuia ai tagata lautele?
O le mea muamua e matauina iinei o tupe na tuʻuina atu i le malo o Isaraelu e faʻaaogaina. O lona uiga, e le o auina atu e Uosigitone tekinolosi ia Isaraelu, ae o tala, ma e ala i le faʻaitiitia o le aofaʻi o tupe e manaʻomia e Isaraelu e faʻaalu i Iron Dome, o loʻo faʻapena foi ona faʻateleina le aofaʻi o tupe e faʻaalu e Isaraelu i le vaega o totoe o lana paketi a le militeri. , i ana vaalele osofaʻi, tane, roketi, ma fana na fasiotia ai le toʻatele o tagata Palesitina. (Ia manatua, e tusa ai ma le vaega o aia tatau a tagata Isaraelu B'Tselem, i ana osofaʻiga eseese i Kasa talu mai le 2008, na fasiotia ai e Isaraelu le 2,685 Palestinian civilians, aʻo Palesitina rockets ma mortars na fasiotia ai le 29 civilians i Isaraelu - toetoe o le 100:1 ratio.)
Ua fa’ailoa mai e le to’atele e tatau i so’o se malo ona fa’amuamua le puipuiga o ona tagatanu’u. Ae mafaufau i le mea o le a faia e le malo o Isaraelu pe afai e le tuuina atu e le Iunaite Setete se $1 piliona tupe mo Iron Dome. E mafai ona faʻaitiitia ai isi tupe faʻaalu a le militeri - faʻaalu i na vaalele osofaʻi, ma isi - e $ 1 piliona ma faʻafeiloaʻi lena tupe i tupe faʻaalu Iron Dome. Afai e faia lena mea o le a maua ai e lona faitau aofaʻi se maualuga maualuga o puipuiga aʻo faʻaititia lona lava gafatia e lamatia ai tagata Palesitina. Ose manumalo-manumalo. Afai na faia lē fesiitai le tupe, lelei, e taʻu mai ai o le puipuia o ona lava tagatanuu atonu e le o se mea e sili ona faamuamua.
E fa'afefea ona tatou mumusu e tu'uina atu tupe e puipuia ai tagata lautele? O le fesili lea a Ms. Berman. Ae o lenei popolega e faatatau i tagata lautele uma, pe na o tagata Isaraelu? Mo le itiiti ifo i le $ 1 piliona, e mafai ona tatou puipuia le ola o le tele o tagata lautele e ala i le auina atu o mea e fausia ai fale pomu i Kasa, ae le o le taʻua o fana faʻafefe-vaalele.
O le mea moni, o le a tetee atu i le sili atu o fale pomu i Kasa o le a taʻitaʻia atili ai amioga faʻavalevalea a taʻitaʻi o Hamas ma Islamic Jihad. A sili atu le puipuia o le a itiiti se mafuaaga latou te aloese ai mai le lafoaia o osofaiga roketi mai Kasa.
Ae o le manatu lava lea e tasi e faatatau i le isi itu. Ina ua maeʻa le 2008-09 Operation Cast Lead a Isaraelu, na taʻua ai e le Minisita o le Va i Fafo o Isaraelu Tzipi Livni e faapea na faaalia e Isaraelu le "faʻatauvalea moni." [1] Na o le pau lava le mea e taofia ai taʻitaʻi Isaraelu mai le sasaina o Kasa i le tele o taimi nai lo le mea ua latou faia, o le iloa o la latou osofaʻiga o le a faʻaalia ai roketi Palesitina. Afai e le afaina Isaraelu i na roketi, o le a faaitiitia le taofia mai le osofaia o Kasa.
Iron Dome, fale pomu, ma isi mea e foliga mai o ni mea e puipuia ai. Ae o se mea moni o suʻesuʻega o le filemu e faapea "Pe a tuʻufaʻatasia ma lima faʻafefe, e oʻo lava e foliga mai o lima puipuia e mafai ona matua leaga." [2] O le mea lena na matua mata'utia ai polokalame o le puipuiga o pomu a Kennedy ma Reagan – na latou faailoa atu i le Soviet Union ua sili atu le naunau o Uosigitone e faia se osofa'iga faaniukilia. O le mafuaaga lena na tetee ai le filemu i le polokalame a Reagan's Star Wars, lea na faapena foi ona faamataʻuina e le aoga le malosi o le osofaʻiga lona lua a le Soviet. Afai e filifili se atunuu e tuu atu na o auupega puipui, o se mea matagofie lena. Ae o se auupega puipui e pei o Iron Dome, pe a tuʻufaʻatasia ma se tasi o masini faʻafitafita taʻutaʻua i le lalolagi, e le puipuia.
Uunaia Isaraelu e taofi le fausiaina o nofoaga, o le tala lea a Ms. Berman. Ae o le tuʻuina atu ia i latou o le $ 1 piliona i tupe faʻaalu mo se auupega o le a faʻamalosia atili ai le "faʻatupu faʻamaʻi" Isaraelu e foliga mai e le faʻamalosia ai taʻitaʻi Isaraelu.
O le au fai tulafono alualu i luma na mananao e aveese na piliona tala mai le pili o tupe faaalu sa faia le mea saʻo.
Stephen R. Shalom o le polofesa emeritus o Political Science i le Iunivesite o William Paterson ma o se sui o le Jewish Voice for Peace of Northern NJ. O manatu ua faaalia e ona lava ia.
Faamatalaga
- Komiti a le Malo e tetee atu i sauaga i Isaraelu (PCATI), Leai se Manatu Lona Lua: O Suiga i le aʻoaʻoga Taua a le Vaegaau a Isaraelu i le Malamalama o le "Operation Cast Lead," Nov. 2009, itulau. 28, e taʻua ai se faatalanoaga ma le Israel Channel 10 news, Ian. 19, 2009.
2. Dietrich Fischer, Puipuia o Taua i le Vaitau Faaniukilia (1984), itulau. 58.
O le ZNetwork o loʻo faʻatupeina naʻo le agalelei o ana tagata faitau.
lafo