(Ata: tetee i Sepania ia Fepuari 24, 2022 (Shutterstock))
O le taua a Amerika e faasaga ia Vietnam e maua ai se faʻataʻitaʻiga vavalalata i le taua a Rusia faasaga i Ukraine. O se talafaatusa, ioe, e le o se mea tutusa. E tele eseesega i le va o mataupu e lua. Ae o loʻo lava mea tutusa e mafai ai ona maua ni faʻamatalaga aoga. O Vietnam ma Iukureini sa avea ma kolone, ma o le Iunaite Setete ma Rusia o ni malo malolosi. I tulaga taʻitasi, o le taua e laga ai le tele o fesili tau amio, fuafuaga, ma faiga faʻapolokiki e manaʻomia ai le agavale e tu.
O le Vietnam antiwar movement o le 1960s ma le 70s o se faʻafefe i le lalolagi tetee i se taua le tonu. Mo le toatele o i latou na o mai i tausaga faapolokiki i na tausaga, o le mea tonu lea na tupu i o latou olaga. Mo le toatele o i latou na mulimuli mai, o le tetee i le taua a Vietnam o le maa taua lea mo gaoioiga tetee i le lumanai.
O le taua i Iukureini o loʻo avea o se faʻafefe tutusa mo tagata faʻamalosi i aso nei.
Faia o Faatusatusaga
I mataupu uma e lua a Vietnam ma Iukureini, na amata ai e se malo malosi se taua o le osofaʻiga faasaga i se atunuu laʻititi ona manatu maualalo ai lea i le tetee a le malo.
I tulaga uma e lua, na faia e le tagata faatupu faalavelave e feteenai ma tulafono faava o malo ma amioga mama, ma afaina ai tagata lautele ma o latou olaga masani.
I tulaga uma e lua, na taumafai le tagata faatupu vevesi e faafitia se kolone muamua o lana lava filifiliga, pe ala i le faatuina o se pulega papeti po o le faapipiiina o vaega tetele o lona teritori.
I tulaga uma e lua, o isi malosiaga na tuuina atu auupega ma isi fesoasoani i le tagata na aafia i osofaiga, ae aunoa ma le aafia tuusao i le taua. O le Soviet Union muamua ma Saina na tuuina atu ia Vietnam le tele o fesoasoani faamiliteli, a aunoa ma lea semanu e le mafai ona sao Hanoi i osofaiga a le US. Uosigitone ma ana uo ua faia foi le mea lava e tasi mo Ukraine.
I tulaga uma e lua, sa i ai se talafaasolopito o pulega faakolone. Na nofoia e Farani Vietnam mo le sili atu ma le seneturi, ma maua mai ai se tupe faasili mai punaoa faanatura a le atunuu ma le faʻaaogaina o ana tagata faifaatoaga. Ina ua alu ese Farani i le 1954, na laa i totonu le Iunaite Setete ma taumafai e faatuina se neo-koloni i Saute. O le pulega a Tsarist, i le taimi nei, na pulea Iukureini mo le faitau selau o tausaga sosoo ai ma le tele o tausaga o pulega Soviet, ma na o sina taimi puupuu o le tutoatasi moni i le amataga o le 1920s. O sauaga a Soviet na o'o atu i se tumutumu mata'utia i le ogatotonu o le 1930 a'o fa'atulagaina e Stalin le matelaina masani o le au faifa'ato'aga Ukrainian i le Holodomor.
I le vaitau o le 1960 ma le 1970 aʻo faʻafeagai le Amerika ma le mataupu o Vietnam, na ia atiina ae ai nisi o mataupu faavae e taʻitaʻia ai ana gaioiga.
O se mataupu autu o le Vietnam antiwar movement o se atunuu ua osofaia e se isi e iai le aia tatau e puipuia ai le tagata lava ia, ma e aofia ai le aia tatau e maua ai auupega mai malosiaga i fafo ina ia mafai ai ona puipuia e le tagata lava ia. E leai se taimi na valaau atu ai le au tetee i le Soviet Union po o Saina e taofi le tuuina atu o auupega i North Vietnam (le DRV) poʻo le National Liberation Front (NLF). E moni, o auupega a Soviet ma Saina semanu e umi atu ai le taua nai lo le leai o ni auupega, o le DRV ma le NLF na faamalosia e molia mo le filemu. Ae e le'i fa'atauaina e le agavale le filemu nai lo le fa'amasinoga. O le mea moni, sa mananaʻo tagata Vietnamese i le filemu, ae sa latou fetagofi atu i auupega ona sa latou lē mananaʻo e lafoaʻia a latou aiā tatau mo le faia o le filifiliga a le atunuu. O le US na tuua na talitonu o le Vietnamese e filifili pe o le a le tele o latou naunau e ositaulaga ina ia faamuta ai le taua. E oo lava i le au pacifis i le US Peace movement latou te leʻi faʻatulagaina ni faʻataʻitaʻiga e valaʻau ai le NLF e tuʻu i lalo a latou fana poʻo le faʻatau atu a latou auupega e tipi ese a latou auupega.
O lenei tulaga, e lagolagoina ai le tuuina atu o auupega i Vietnam, sa le aunoa ma ona faafitauli. O fana taitasi na gaosia o lona uiga e itiiti le faatupeina mo manaoga lautele. O fitafita Vietnamese taʻitasi na faʻapipiʻiina o lona uiga e tasi le isi aiga ua le maua se tamaititi i le fugalaau o le talavou. O minute uma e alu ai le taua o lona uiga o le umi o mafatiaga ma faigata o le a manumalo. Ae o tau o le toe faafoi atu sa ogaoga foi, ma afai e fuaina e Vietnamese tau o le toe faafoi atu e sili atu nai lo tau o le taua, e le o le itu tauagavale Amerika e taʻu atu ia i latou e leai pe faʻafitia i latou le aia tatau e maua ai auupega latou te manaʻomia. ia faaauau pea le tauiviga.
Le Fa'afitauli o Fa'atalanoaga
O le toatele o le au tetee a Vietnam na valaau mo le malo o Amerika e taofi le pomuina o Vietnam i Matu ma tatala feutagaiga. O le tasi vaega e taʻua o Fefaatauaiga Nei! —faauluuluina e tagata lauiloa e pei o Arthur Schlesinger Jr., Joseph L. Rauh o Americans for Democratic Action, ma John Kenneth Galbraith—na fai ma sui o le “'apaau taumatau' o le filemu." Ae o le vaega mataʻutia o le antiwar movement na malamalama i le faʻafitauli i le valaʻau mo feutagaiga. O faʻamaʻi na matua aʻafia i lenei mea e le au failotu e pei o Howard Zinn ma Noam Chomsky.
I lana tusi 1967, O le Fa'atatau o le Ave'esea, faʻamatala e Zinn:
O le Iunaite Setete, o lea, e le mafai ona maua se mea mo Vietnam e ala i le feutagai, ma e e le tatau ona maua se mea mo ia lava. Talu ai o lenei atunuu e le o iai i Vietnam e leai se faavae tau amio mo le feutagai o soo se tulaga mo ia lava-e mautinoa lava e le o ni nofoaga faamiliteli po o ni vaegaau; Ua lava lena mea i Vietnam.
E i ai se mea e matua sese i le manatu e tatau ona auai le Iunaite Setete i feutagaiga e filifili ai le lumanaʻi o Vietnam. O i matou o se malo i fafo, ma o le mea moni ua matou faʻafefeina le atunuʻu i fitafita tau e le maua ai se aia tatau e filifili ai lona taunuuga. Masalo e mafai ona sa'o e pei o se mea moni fa'asolopito, ae o e le tatau fai sa'o; ma o le tiute o tagatanuu le fai atu "e tatau," po o le a lava le amio a le au faipule.
E moni foi lenei mea mo Saina, Soviet Union, Egelani, ma isi malo tetele uma. O le faia o le lumanaʻi o Viatename e filifili e nei malosiaga i fafo i se konafesi faavaomalo o se soliga o le filifiliga a le tagata lava ia e pei o le faʻamautuina o le taunuuga o Siekisolovakia e Hitila, Mussolini, Daladier, ma Chamberlain i le 1938 i Munich.
…ia fesili pe o le a naunau le Iunaite Setete e feutagai ma Vietcong e foliga ese. Ae, o le fesili e tatau ona naunau le Vietcong e feutagai ma le Iunaite Setete? Mai le tulaga o mataupu faavae tau amio e le tatau; mai le vaaiga o le mea moni faamiliteli atonu e tatau ai. Ae o le pule sauā o tatou atunuu lea e faamalosia ai lenei soliga o mataupu faavae o amioga lelei, ma o le tiute o tagatanuu o Amerika—po o le a lava le moni o le malosiaga—ia taumafai e lolo’u le malosi o le malo agai i le mea ua tonu. tauagavale.
Ma Chomsky i lana tala 1970 "After Pinkville" na tusia:
I le aso 15 Oketopa 1965, e tusa ma le 70,000 tagata na auai i faʻataʻitaʻiga tetele e tetee atu ai i taua. Na faalogo le au tetee i talosaga mo le faamutaina o le pomuina o Vietnam i Matu ma mo se tautinoga ogaoga i feutagaiga, i le tali atu i feutagaiga ofo mai North Vietnam ma UN taumafaiga e foia le taua....
I luga o le fola o le Senate, na faitioina ai e le Senator Mansfield le "lagona o le le atoatoa" na faaalia e le au tetee ....
I se isi itu, sa sa'o le Senator Mansfield i le tautala e uiga i le uiga o le le faʻaalia o le le faʻaalia e le au faʻataʻitaʻiga. Sa tatau ona latou talosagaina e le o se mutaaga o le pomuina o Vietnam i Matu ma feutagaiga, ae o le aveesea atoatoa ma le vave o fitafita Amerika ma meafaigaluega-o se faʻaiʻuga i soʻo se faʻalavelave malosi i mataupu i totonu o Vietnam poʻo soʻo se isi lava malo. Sa tatau ona latou talosagaina e le gata ina ia tausisia e le US tulafono faava o malo ma ana lava noataga o feagaiga - ma o le a aveesea loa ia lava mai Vietnam; ae sa tatau foi ona latou faaaogaina a latou aia tatau ma tiute e tetee atu ai i sauaga a le malo, lea sa matua leaga i le faatinoga e pei ona sa le tusa ai ma le tulafono.
[E oo atu i le faaiuga o le 1967] [T] o le na manaʻomia e le sili atu nai lo le faamutaina o le pomu o Vietnam i Matu ma se tautinoga i feutagaiga na iloa ai o latou manaoga ua faataunuuina, ma ua lemu.
O nei mana'oga, e ui i lea, sa le'i fa'atatau i taimi uma. A o feutagaiga, o le mea moni, e itiiti lava se feutagaiga. O le umi lava e tumau ai se autau a Amerika i Vietnam, o le a faʻaauau pea le taua. O le faaui i tua o fitafita a Amerika e tatau ona avea o se faiga e tasi, aua o le osofaʻiga a Vietnam e le malo o Amerika o se gaioiga tasi i le taimi muamua. O i latou na valaʻau mo "feutanaʻiga i le taimi nei" o loʻo faʻaseseina i latou lava ma isi, e pei lava oi latou o loʻo valaʻau nei mo se taofi-fana e tuua ai se fitafita Amerika i Vietnam e le o feagai ma le mea moni.
O nisi vaega, e pei o le Progressive Labor Party, na latou faitioina Hanoi mo le malilie i talanoaga ma le Feagaiga o le Filemu a Paris. Ae o le manatu mataʻutia e faapea e ui lava e leai se aia tatau a le Iunaite Setete e feutagai ai, ae o le Vietnamese, ae le sili atu ona paia nai lo oe fafo, e filifili pe o afea ma tau o taua e manaʻomia ai latou e o mai i le laulau ma faia fa'ataga. O le itu agavale sa faitio ia Moscow ma Beijing mo le faamalosia o Hanoi e faia ni maliega i le 1954 ae na talitonu o le DRV o loʻo i ai le aia uma e faia ai faʻasalaga pe a it filifili e fai. O le itu tauagavale na faʻafeiloaʻia UN ma isi faʻasalalauga faʻavaomalo e ono oʻo atu ai i le faʻamavaeina o le US, ae o loʻo nofo faʻaeteete i taumafaiga malosi tele e faʻatonuina se faʻamautu i Vietnam.
Lu'itau ile Vietnam Analogy
Atonu e finau nisi e faapea, o le mafuaaga e lagolagoina ai le aia tatau a Vietnam e puipuia ai o ia lava ma le mauaina o auupega i fafo, ae le o Ukraine, ona o le pulega muamua o se pulega agavale ae o le pulega mulimuli o le neoliberal.
E moni o le tele o tagata agavale i le Vietnam antiwar movement na manatu o le DRV ma le NLF e faʻaalia a latou Marxist, sosaiete faʻaagafesootai. O isi e leai ni faʻasesega e uiga i le pule a Ho Chi Minh, e aofia ai ana aʻoaʻoga e Stalin ma Mao ma ana faiga sauā i Vietnamese Trotskyists ma anarchists. Ae e ui lava i eseesega e uiga i le natura o le pulega, o le antiwar movement i lona atoaga na talitonu e iai le aia tatau a Vietnam e puipuia ai o ia lava mai le malosi malosi. O le gaioiga na tu i le lotogatasi ma le tauiviga a Vietnam mo le tutoatasi, tusa lava pe faitio i lona malo.
I se tulaga lautele, o le tulaga lea o le itu tauagavale i le tele o tausaga. O tauiviga mo le tutoʻatasi ma le pule a le tagata lava ia o le tele o kolone, semi-colonies, ma nuʻu muamua na lagolagoina e le agavale, e ui lava o na tauiviga e leʻi taʻitaʻia e tagata agavale. Ina ua osofaʻia e Italia le Etiopia o Haile Selassie i le 1935, o le tulaga mulimuli o se setete e matua le faatemokalasi. Ae ui i lea, o vaega uma o le itu tauagavale na valaʻau mo lana lagolago. E ui lava ina le mautonu le Soviet Union, lea na manaʻo e fai se sootaga ma Italia i lena taimi, ae o le US Communist Party faapea ina ia "faʻaaogaina le malosi uma e fausia ai se gaioiga tele i le puipuiga o Etiopia e faasaga i se osofaʻiga fascist manu," e tusa ai ma le taʻitaʻi o le pati Earl Browder. Na valaau foi Trotsky ma ona soo mo le lagolagoina o le tetee tonu a Etiopia. I le auala lava e tasi, e mafai e se tasi ona lagolagoina Iukureini i lana tauiviga tonu e tetee atu i le osofaʻiga, o se tauiviga e foliga mai o loʻo lagolagoina lautele e tagata Ukrainian, e aunoa ma le faʻamaoniaina o faiga faʻavae a le malo o Ukrainian.
O le finauga lona lua pe aisea e le aoga ai le tala faatusa a Iukureini-Vietnam ona o le matafaioi autu a le itu tauagavale o le tetee atu lea i le sese o lana lava malo, ma, o le mea lea, i taua uma e lua e tatau ona tetee le US imperialism. Ae e ui o le mea moni e tatau i le au agavale a Amerika ona tetee i taimi uma i le malo o Amerika, e le o lona uiga e tatau ona latou faʻamatalaina i latou lava e tetee i soʻo se tulaga e faia e le malo o Amerika i tulaga uma. Mo se faʻataʻitaʻiga, ina ua faʻamutaina e le malo o Amerika-mo ona lava mafuaʻaga, mo Netherlands e faʻamutaina lana pulega faakolone i Initonesia i le 1949, o le US na alu ese ma e le tatau ona tetee i le tulaga o Uosigitone. Ma o ai na te faafitia le lagolago i le Kurdish movement i Suria e tetee atu i osofaiga a Turki ona o le malo o Amerika e lagolagoina le Kurds?
Ae mo le agavale a Rusia, e mautinoa lava e le mafai ona faauigaina le internationalism e tatau ona galue e aumaia le osofaʻiga a Rusia i Iukureini i le mulivae, ae o le US tuua e tatau ona galue e teena auupega i tagata Ukrainian na afaina i osofaiga a Rusia. O auupega i Sisifo i Iukureini e le toe faʻaleagaina le faʻamaonia o le aia tatau a Iukureini i le puipuia o le tagata lava ia nai lo le faʻaleagaina e lima a Rusia le mafuaaga Vietnamese.
Talu mai le iʻuga o le Taua Lona Lua a le Lalolagi, o le agavale i le Iunaite Setete ma faʻavaomalo ua faʻapotopotoina i tauiviga a tagata o loʻo nonofo i kolone ma neo-colonies. Ae i aso nei, tele lava ona o le leai o se faʻamatalaga ma le malamalama, o lenei lava lagolago e leʻi faʻalauteleina i Iukureini, lea e pei lava o se kolone muamua e pei o isi.
I le 1991, na palota tele ai tagatanuu o Iukureini mo le tutoatasi mai le Soviet Union. E tusa ma le 32 miliona tagata palota lesitala (84 pasene o le au palota) na auai i le palota, ma sili atu i le 90 pasene o i latou na palota "Ioe." O le Tutoatasi na lagolagoina e le silia ma le 80 pasene o le faitau aofaʻi i itu uma o le atunuʻu, e aofia ai Donetsk ma Luhansk, sei vagana ai Crimea (54 pasene) ma Sebastopol City (57 pasene). O lenei lagona o le lotonuu Ukrainian atonu na faaitiitia i le isi tolu sefulu tausaga, i le feagai ai ma faigata tau tamaoaiga. Ae na maua le malosi tele i le 2014 ona o le osofaʻiga a Vladimir Putin ma ua faʻateleina le malosi talu mai le mataʻutia o osofaʻiga uma a Rusia.
E pei ona faia e le itu agavale i le toetoe lava o mataupu uma muamua o tauiviga mo le faasaolotoina o kolone, e faapena foi i lenei mea e tatau ona tutu faatasi ma le saolotoga. I le vaitau o le 1960 ma le 1970, na fai mai le itu agavale e uiga ia Vietnam, "I fafo Nei!" O le aso la e tatau ona tatou faʻafeiloaʻi lenei lava faʻaupuga ia Putin: "I fafo Nei!"
O le ZNetwork o loʻo faʻatupeina naʻo le agalelei o ana tagata faitau.
lafo
1 manatu
O lea la, o le USA / NATO e matua le ponā lava i lenei mea - e faigata ia te aʻu ona iloa pe faʻafefea ona taofia e le taua taua "agavale" lena tulaga. E leai se manaʻoga e iloa e uiga i le 2014 Maidan, Bandara, Minsk 2, Azov poʻo ni fana i luga o le tuaoi. E naʻo le tasi e manaʻomia le iloa o lo tatou talaʻaga ma faitau le "mana elites" upusii e uiga i le "faʻavaivaia o Rusia" - ma atonu o le tautala a Eisenhowers?