I le taimi o le Taua a Viatename, o le faamasinoga o le militeri a Lt. William Calley ma isi fitafita militeri a Amerika na fasiotia le faitau selau o tagata lautele e le i faaauupegaina i My Lai sa matua fefinauai. Na tetee le au Conservative i faamasinoga e pei o le faʻaleagaina o le igoa lelei o le US faʻaauupegaina. (O le Kovana Jimmy Carter o Georgia, mo se faʻataʻitaʻiga, na uunaʻia tagatanuʻu ina ia "faʻaaloalo i le fuʻa" e pei ona faia e Calley.) Na manaʻomia e Liberals se faʻasalaga mamafa mo i latou na solia tulafono a le militeri a Amerika. Ae ui i lea, na faailoa mai e Radicals e faapea o faamasinoga o loʻo faʻafefea ai le mafuaʻaga autu: o ofisa maualuga a le malo o Amerika o latou faiga faʻavae - mai le faʻalavelave mai fafo i le tino e faitaulia i sone saoloto - faʻamalosia, faʻatagaina, ma taʻitaʻia ai le mataʻutia o My Lai, ma o lea. le tele o isi mea leaga.
E mautinoa lava, sa lē ponā Calley ma lana ʻautau. E le mafai e le fefe po o le popole na o ia ona faamatalaina pepe na fasia po o le toso teine. O le leai o se faasalaga o nei fitafita o se mea moni lava e le talafeagai. Ae, e tusa lava pe faʻasalaina uma i latou ma faʻasalaina mamafa, o tagata solitulafono moni e le mafai ona paʻi.
O le faaiuga talu ai nei e le nofosala i moliaga uma i le faamasinoga o leoleo e toafa o le Aai o Niu Ioka na molia i le fasiotia o Amadou Diallo ua mapuna aʻe ai le ita malamalama.
O ai e mafai ona masalosalo na aofia ai le fa'ailoga lanu? Na molimau le Ofisa o Sean Carroll e faapea, i le pogisa o le malamalama na te leʻi taʻuina atu ai o Diallo o se alii uliuli - ae na ia fai mai foi e "leai se masalosalo" o Diallo e foliga tutusa ma le faomea sa latou sailia. I nei ofisa papaʻe, sa masalosalo Diallo ona o ia (i le fuaitau a Bob Herbert) "manava aʻo uliuli."
O ai e mafai ona masalosalo sa i ai le faatamala o le le amanaiaina o le ola? O leoleo fa'aa'upegaina e to'afa, o lo'o i ai 'ofu fa'apolopolo, o lo'o aga'i atu i se tagata o lo'o masalomia, e le mana'omia le fa'apupuina o pulufana e 41 ia te ia ina ia mautinoa lo latou saogalemu. E moni e le'i manatu leoleo e su'e Diallo e fasioti ia te ia; ae e tutusa lava le moni latou te le'i faia ni puipuiga faavae e tatau ai pe afai sa latou popole ina ia aloese mai le oti le aoga ia i latou na latou tauto e puipuia.
O fa'ai'uga e le ta'usalaina na leai se fa'amaoni fa'avae. Ae, e pei ona i ai i le mataupu o My Lai, e tusa lava pe maua e ua molia i moliaga uma, e le mafai ona tali atu tagata leaga moni. O i latou e i ai le matafaioi sili mo le maliu o Diallo - ma mo le faʻaleagaina ma le faʻaleagaina na mafatia ai le anoanoai o tagata Niu Ioka le sala, e toʻatele tagata uli ma Latino - o Mayor Rudolph Giuliani, Komesina o Leoleo Howard Safir, ma isi ofisa maualuluga o le Matagaluega o Leoleo a Niu Ioka. Talu ai e leai se tasi o nei tagata na faia i le faamasinoga i Albany, o le mataupu a le itu a leoleo na faʻalavelaveina i le manaʻoga e faʻaalia e faʻamaonia e le au ofisa e toafa faiga faʻavae a le Matagaluega. O le mea e sili atu ona taua, talu ai e leai se tasi o tagata sili ona taʻusalaina na faʻamasinoina, e leʻi mafai ona maua le faamasinoga tonu poʻo se faʻaiʻuga i faʻafitauli autu.
Ae o nei tagata leaga moni e le sao atoatoa mai le tagi faaletulafono. O loia o aia tatau a tagata lautele na taʻitaʻia e Nancy Chang o le Center for Constitutional Rights ua latou aumaia se tagi a le vasega i le faamasinoga faaitumalo e faasaga i le Pulenuu, le Aai o Niu Ioka, le Komesina o Leoleo, le NYPD, ma lana Street Crimes Unit (SCU), le vaega sa iai le au ofisa e toafa na fasiotia Diallo. O le tagi o loʻo taʻua ai e faapea o le faiga faʻavae lea e "taofi ma faʻafefe" ai e le SCU tagata i le leai o se masalosaloga talafeagai e faapea o se solitulafono o loʻo tupu ua solia ai le Teuteuga Lona Fa ma o tagata ua filifilia mo nei "taofi" i luga o le faʻavae ma le faʻailoga. /po'o le tupuaga o le atunu'u, ua solia ai le Fuaiupu o le Puipuiga Tutusa o le Teuteuga lona 14.
O tu’uaiga o lo’o i totonu o lenei su’ega e foliga e faigata ona fa’amaumau, ona o le to’atele o tagata e ono fa’amata’u i le failaina o fa’asea e fa’atatau i le amio le pulea a leoleo. Ae o se suʻesuʻega talu ai nei na maeʻa e le ofisa o le New York State Attorney General (OAG) e maua ai le tele o faʻamatalaga aoga. (O loʻo maua le suʻesuʻega i luga o le upega tafaʻilagi i le http://www.oag.state.ny.us/press/reports/stop_frisk/stop_frisk.html.) O suʻesuʻega a le OAG na iloa ai o le fua o nei "taofi" ua faʻateteleina. I le silia ma le 15 masina na amata ia Ianuari 1998, na faila ai e leoleo lipoti e uiga i le 175,000 o na feiloaiga. O le SCU, e aofia ai le tusa ma le tasi le pasene o le 40,000 ofisa faatautoina a le Matagaluega, na sili atu i le 10 pasene o "taofi" uma. E le gata i lea, o le suʻesuʻega na taʻua ai le au leoleo na fai mai e na o le tasi mai le tolu pe tasi mai le lima o "taofi" uma e iʻu moni lava i le tusiaina o se lipoti; O le Loia Sili Spitzer lava ia na ia taʻua e faapea na ia talanoa i le tele o ofisa o loʻo fai mai latou te faʻatumu lipoti i "le tele, 1 i le 5, poʻo le 1 i le 10" mataupu.
O na "taofi" na tusia i luga, o le afa o tagata uli ma le tasi vaetolu o le Hispanika, e ui lava o nei vaega taitasi e fai ma sui pe tusa o le kuata o le faitau aofaʻi o le Aai. Mo le SCU, o le lima-valu o latou taofi o tagata uli ma 27% o le Hispanika. Na faʻamatalaina e le Komesina o Safir lenei faʻalavelave e ala i le matauina e faʻapea e sili atu le faʻatinoina o solitulafono e toʻaitiiti. Ae o le suʻesuʻega a le OAG na faʻamauina e tusa lava pe a maeʻa ona amanaʻia le aʻafiaga o fua faatatau o solitulafono eseese, o tagata uli na taofia 23% sili atu nai lo papaʻe ma Hispanics 39% sili atu nai lo papaʻe.
O le mea moni, afai o i latou uma na taofia ma fa'asalaina na foliga mai o lo'o i ai ni fana po'o ni mea fa'asaina, o lona uiga e le o se fa'afitauli. O le mea moni, e ui i lea, o le toʻatele o tagata ua maua e matua mama atoatoa. Mo ta'i iva uma, e na'o le tasi na i'u i le pu'eina. Ma o le taofiga o tagata laiti e tau le maua le saisai nai lo le taofi o papalagi - e faʻaalia ai o tagata uli mama ma Latino e sili atu nai lo papaʻe mama e faʻapea e "masalo" e leoleo. O lenei eseesega na sili atu ona faʻaalia pe a mafaufau e taofi e le SCU: tasi mai le 16 taofi uliuli na maua ai faʻamaoniga e faʻamaonia ai le puʻeina, faʻatusatusa i le tasi mai le sefulu paʻepaʻe taofi.
E tusa ai ma le tulafono faʻavae, o le "taofi" e mafai ona faʻamaonia e tusa lava pe le iʻu i le puʻeina pe afai e faʻavae i luga o se "masalo talafeagai" o gaioiga solitulafono. Na suʻesuʻeina e le au suʻesuʻe a le OAG se faʻataʻitaʻiga o lipoti taofi ma - foʻia mea le mautonu uma e lagolagoina ai leoleo - na maua ai o le kuata o lipoti e leʻi maua ai se faʻamaoniga na tulaʻi mai i le tulaga o le "masalosaga talafeagai." Faʻaopoopo i le mea moni e faapea o lipoti e foliga mai na tusia mo le 10-33 pasene o taofi, e mafai ona tatou faʻamaonia e le itiiti ifo ma le afa o taofi uma e leʻi faʻavae i luga o "masalosaga talafeagai."
Mo i latou e le'i faia se taofi ma fa'alavelave atonu e foliga mai o le fa'alavelave o le feiloa'iga o se tau la'ititi e totogi e pu'e ai tagata solitulafono. Mafaufau la, o se tasi o tala o loʻo aofia i le lipoti a le OAG, e faʻaalia ai o le "stop and frisk" e iai se tau moni.
Na savali atu se tamaʻitaʻi Aferika Amerika e 54 tausaga le matua o le soifua mālōlōina i le fale i le 10:30 pm ia Mati 1999, ae alu atu se tamāloa papaʻe iā te ia mai tua ma uu lona ua. I lona manatu ua osofaia o ia, sa ia ee. Na fai atu le tamaloa ia te ia e filemu ona o ia o se leoleo, e ui na te leʻi faʻaalia se mea e iloa ai. Fai mai le tamaitai, "o le isi mea na ou iloa, na faamalosia aʻu e le tamaloa e savali i lalo o le auala.... Na ia tosoina aʻu i lalo o le auala agai i se taavale. A o matou latalata atu i le taavale, sa ou vaaia se isi tamaloa o alu ese mai le taavale. . Na faamalosia aʻu e le tamāloa na siʻomia aʻu e tuu oʻu lima i luga o le pulou o le taavale, ma pōpō i lalo itu o loʻu tino ma oʻu vae." O ali’i nei e to’alua, sa avea ma leoleo, ona faia lea o se su’esu’ega atoa o lona tagata. Ina ua ia fesili atu mo se faamalamalamaga, sa taʻu atu ia te ia e fetaui lelei ma le faamatalaga a se tagata faatau fualaau faasaina lea na latou mauaina se telefoni. Na iu lava ina taʻu atu ia te ia ua saoloto e alu, ae o taunuuga o le feiloaiga na tumau pea: "Ina ua uma le mea na tupu, sa le mafai ona ou moe lelei mo ni masina ... Mulimuli ane, na ou alu i le fomaʻi na ia faatonuina fualaau moe." Nai lo le savali i poloka e lima i le nofoaga o lana galuega, ua alu nei o ia i se taxi.
Aisea e tu’ua’ia ai le mamalu o le A’ai ma le au leoleo mo ia uiga mataga ma le mataga a leoleo? E tele mafuaaga faʻamalosi.
O nei ofisa maualuluga na latou auina atu iunite SCU e aunoa ma ni aʻoaʻoga talafeagai. Sa matua fiafia lava Safir i le SCU ma i le 1997 na ia faatoluina le tele o le malosi, e ui lava i lapataiga mai le Inspector Richard Savage, le ofisa o loo vaaia, e faapea o sea faalauteleina o le a iu ai i le le lava o aoaoga ma suesuega. Na tuli Savage ma agai i luma le faalauteleina. O le to'atolu o le to'afa na fasioti tagata ia Diallo na i ai i le SCU i ni nai masina ae o le lona fa na i ai mo le tausaga, e aofia ai ma le tele o masina o tiute o le laulau; e leai se tasi na maua ni aoaoga faapitoa. Na ta‘ua e se leoleo litaea i le Daily News: “E le tatau ona molia na alii e toafa, sa tatau ona molia atoa le matagaluega ona o le faatamala”.
O nei ofisa maualuluga na latou taliaina ma faʻamalosia se aganuu faʻa-Rambo i le SCU, lea o le mautauave o le "We Own the Street," ma o latou mitiafu na taʻua ai Hemingway: "O i latou ua leva ona tulituliloa tagata faaauupegaina, ma fiafia i ai. , aua lava ne'i popole mo se isi lava mea mulimuli ane."
O ofisa maualuluga na latou tuuina atu i sui o le SCU ni quota e le'i tusiaina mo le tele o fana e tatau ona latou faoa ma pueina e tatau ona latou faia.
O ofisa maualuluga na latou tuʻufaʻatasia se vaega faʻapitoa o le tele o paʻepaʻe ofisa na molia i le taulaʻi atu i nuʻu laiti, ma le amanaʻiaina o fautuaga mai le sa avea muamua ma Sui Komesina o le NYPD mo Avanoa Tutusa Galuega e faʻateleina ai sui o tagata laiti.
O ofisa maualuluga na latou le amanaʻia le mea moni e faapea e le itiiti ifo ma le kuata o lipoti "stop and frisk" na tuʻuina atu e leʻi faʻaalia ai le "masalo talafeagai" ma o le tele o taofi e leʻi tusia.
Ma o le "48-itula tulafono" a le NYPD o se tasi lea o mafuaʻaga masani o sauaga a leoleo. O lea tulafono e fa’asa ai le Matagaluega mai le fa’amalosia o se fa’amatalaga mai so’o se leoleo na a’afia i tu’uaiga le-sese mo le 48 itula, ma tu’u atu ai se taimi i leoleo pisia e fa’amaopoopo a latou tala. O lea tulafono e faaopoopo i ai le talitonuga o leoleo e maualuga i latou i le tulafono.
I se faapuupuuga, atonu na faapaina e le au ofisa e toafa a le SCU ia pulufana e 41 ma o le tele o isi leoleo atonu na latou sauaina ma faʻalumaina le faitau afe o isi tagata, ae e le o ni gaioiga faʻafuaseʻi, ae o se vaega o se faiga faʻavae tele e faʻalauiloa ma faʻamaonia mai luga.
O le tagi a le vasega faasaga ia Giuliani, Safir, et al., Na pasia lana faʻalavelave muamua i le faaiuga o le tausaga talu ai ina ua teena e le faʻamasino le talosaga a le Aai e faʻateʻaina le tagi. O loʻo i ai pea le mamao o le auala e alu ai, ae o loʻo i ai se avanoa talafeagai e ono taʻu mai ai i latou o loʻo nafa ma le sauaina a leoleo lea na afaina ai Niu Ioka, aemaise lava i latou o loʻo nonofo i tagata uli ma enaena. .