Sinds de start van Media Lens in 2001 hebben we geleerd dat bedrijfsjournalisten vaak slecht toegerust zijn, of niet geneigd zijn, om cruciale kwesties met het publiek te bespreken.
In 2004 publiceerde het gewaardeerde medische tijdschrift Lancet een onderzoek waaruit bleek dat 98,000 Irakezen hoogstwaarschijnlijk waren omgekomen na de door de VS geleide invasie.http://www.thelancet.com/webfiles/images/journals/lancet/s0140673606694919.pdf). John Rentoul, politiek hoofdcorrespondent van de Independent on Sunday, reageerde sarcasme toen we hem uitdaagden over zijn afwijzing van de peer-reviewed wetenschap:
'O nee. Je hebt me ontdekt. Ik ben in feite een neoconservatieve agent die wordt betaald door de derde morpork van de teleogenen van Tharg.' (E-mail, 15 september 2005)
In 2006 schatte een vervolgstudie van Lancet dat het dodental was gestegen tot 655,000. Tegenwoordig bedraagt het waarschijnlijke dodental meer dan een miljoen. (Alleen buitenlands beleid, http://www.justforeignpolicy.org/iraq/iraqdeaths.html; ‘Update over gegevens over Iraakse slachtoffers’, Opinion Research Business, januari 2008; http://www.opinion.co.uk/Newsroom_details.aspx?NewsId=88)
In 2003 was Roger Alton, destijds redacteur van de Observer, ook niet vriendelijk tegen een lezer die hem ervan beschuldigde aan de vooravond van de invasie met Downing Street-propaganda te leuren:
"Wat een hoop ballen... lees jij de krant oude vriend?... 'Voorverteerde pablum uit Downing Street...' mijn reet. Lees jij de krant of ben je gewoon afval van Medialens aan het recyclen?" (E-mail, 14 februari 2003)
Vorige week werd Matt Seaton, redacteur van de Guardian’s Comment is Free-website, gevraagd waarom hij de lezers van Media Lens afdeed als louter ‘lobby’, maar niet de lezers die commentaar op zijn website plaatsten. Seaton antwoordde:
"Omdat gebruikers van Comment is Free, in tegenstelling tot de lezers van MediaLens, geen richtlijnen krijgen om journalisten en anderen te spammen – en dergelijke richtlijnen niet gedachteloos zouden volgen als ze dat wel zouden doen" (E-mail, 15 oktober 2008)
Het constante journalistieke refrein is dat het publiek bestaat uit slecht geïnformeerde idioten, dwaze ‘blog-o-bots’ (Robert Fisk, geïnterviewd door Justin Podur, ‘Fisk: War is the total fail of the human spirit’, 5 december , 2005; www.rabble.ca), waarbij "een aanval van de klonen" werd gelanceerd (BBC-journalist Adam Curtis, e-mail aan Media Lens, 18 juni 2002). Eén moment nadenken zou deze journalisten duidelijk maken dat de mensen die op onze waarschuwingen reageren geïnteresseerd zijn in onze inspanningen om juist methoden van publieke misleiding, manipulatie en controle te +ontmaskeren+. Het hele punt van wat we doen is het uitdagen van alle vormen van psychologisch kippenvel.
Weinig van deze professionele minachting voor publieke uitdagingen komt ooit in de openbaarheid. De mediasecties van de pers, waar de journalistiek onder de loep zou moeten worden genomen, zijn gereserveerd voor professioneel navelstaren, ego-polijsten en roddels met voorkennis. In het beste geval is het commentaar in de media onschadelijk en wijkt het zelden af van het anodyne; en zelfs dan alleen maar om gemakkelijke doelwitten als de Zon of de Daily Mail te bespotten. In het ergste geval schraagt de ‘analyse’ van de bedrijfsmedia een meedogenloos propagandasysteem waarin ‘de politiek de schaduw is die door de grote bedrijven op de samenleving wordt geworpen’, zoals de Amerikaanse sociaal filosoof John Dewey opmerkte.
Zwijmelen over de Britse pers
Neem Stephen Glover, mediacommentator bij de Independent, die eerder deze maand (oktober 2008) zich opriep over de zogenaamd levendige staat van de Britse pers. Glover, een van de oprichters van de Independent in 1986, beschreef zijn plezier in het "vingeren van de opnieuw ontworpen Daily Telegraph", die "er behoorlijk knap uitziet". Glover hield ook van de "sterk verbeterde Times", terwijl de "vernieuwde Independent" positief "knettert van de energie." (Stephen Glover, 'Het heeft zijn fouten, maar we moeten trots zijn op de Britse pers', The Independent, 6 oktober 2008) Alsof het betaald werd door "de teleogenen van Tharg", vroeg Glover onschuldig: "Ben ik een ster? -ogig?"
Ongetwijfeld. Hij had ook last van een knipperend, energievriendelijk zicht. Het is nog maar twee maanden geleden dat Glover laat en oppervlakkig wees op de tekortkomingen van de Britse pers bij het aanvechten van de overheidspropaganda over Irak:
"Ik wacht nog steeds op een verontschuldiging van de kranten die hun lezers vóór de invasie van Irak verzekerden dat er absoluut geen twijfel over bestond dat Saddam Hoessein over massavernietigingswapens beschikte." (Stephen Glover, ‘De pers had het mis over Irak’, 11 augustus 2008)
Maar de mediaprestaties waren veel slechter dan Glover ons wil doen geloven, zoals we hem destijds in herinnering brachten (e-mail aan Stephen Glover, ‘No mea culpa from the British press’, 19 augustus 2008; http://www.medialens.org/forum/viewtopic.php?p=9849#9849).
De Britse media waren bereidwillige medeplichtigen aan het perverse politieke beeld van Irak als een bedreiging voor het Westen. En omdat de media de feiten eenvoudigweg verborgen hielden, weten niet veel mensen dat Irak al verwoest was door dertien jaar van wrede sancties van de Verenigde Naties, die tot de dood van meer dan een miljoen mensen hadden geleid. Ongeveer de helft van hen waren kinderen onder de vijf jaar.
De twee westerlingen die Irak het beste kenden – Denis Halliday en Hans von Sponeck, hoge VN-diplomaten in Bagdad die ontslag namen vanwege de ‘genocidale’ sancties – werden vrijwel buitengesloten van de Britse pers en uitzendingen. (Voor meer informatie over hun deskundige en uitgesloten analyses, zie Hans C. Von Sponeck, ‘A Different Kind of War’, Berghahn Books, New York, 2006; en Denis Halliday, geïnterviewd door David Edwards, Media Lens, mei 2000; http://www.medialens.org/articles/the_articles/articles_2001/iraqdh.htm)
De ideologische rol van de bedrijfsmedia, als trouwe stenografen aan de macht, bleef bestaan tot en na de illegale invasie van 2003. Dit was een agressieoorlog, in strijd met het VN-Handvest, en in de wet erkend als de “hoogste internationale misdaad”. Als de Britse media hun sprookjesachtige rol hadden gespeeld en de macht daadwerkelijk ter verantwoording hadden geroepen, zou er misschien geen Irak-invasie hebben plaatsgevonden, geen cataclysme, geen uitstorting van verdriet en ellende.
Het is maar al te gemakkelijk voor media-insiders om zich te laten verleiden door de oppervlakkige glamour en ‘levendigheid’ van kranten, en hun ogen af te leiden van de met bloed doordrenkte realiteit eronder.
Op de website van de Guardian merkte een ogenschijnlijk rivaliserende mediacommentator, Roy Greenslade, op dat de Independent zijn mediasectie had gedumpt. Greenslade, een Guardian-veteraan en nu hoogleraar journalistiek aan de City University in Londen, schreef:
“… ‘de media’ zijn een onderdeel van het moderne leven dat het verdient om consequent in de gaten te worden gehouden. De invloed ervan lijkt eerder toe te nemen dan af te nemen. Er moet publiek toezicht komen op de mensen die de verschillende mediaplatforms bezitten en controleren, en op degenen die de media beheren. en exploiteren namens die eigenaren en beheerders." (Greenslade-blog, Guardian-website, 6 oktober 2008; http://www.guardian.co.uk/media/greenslade/2008/oct/06/theindependent)
Zoals deze paragraaf suggereert, beheerst Greenslade de kunst om heel weinig te zeggen. Hij had kunnen opmerken dat nieuwsoperaties, inclusief de BBC en Guardian, fungeren als platforms voor gevestigde belangen in de samenleving: bedrijven, zakelijke investeerders en oorlogszuchtige westerse leiders. Maar zulke voor de hand liggende feiten uit de echte wereld mogen niet binnendringen. Hij voegde toe:
"Ondanks de schaarse middelen heeft The Independent een rol gespeeld en speelt nog steeds een rol bij het eerlijk houden van de media."
Het is een gedurfd oordeel, een oordeel dat alleen kan worden gemaakt door de feitelijke inhoud van de berichtgeving in de media van de Independent te negeren. Belangrijker nog is dat het ook over het hoofd ziet wat de krant wel en niet rapporteert in de nieuws- en zakenrubrieken. In het internettijdperk – waarin eerlijke, niet-zakelijke nieuwsbronnen gemakkelijk toegankelijk zijn – wordt het steeds moeilijker om het bewijsmateriaal voor onze eigen ogen te negeren.
Green Alliance – Een Spin-profiel
Deze Alice-in-Wonderland-kwaliteit strekt zich uit tot de door de overheid gefinancierde BBC, waarvan de output regelmatig in strijd is met haar eigen richtlijnen op het gebied van ‘onpartijdigheid’, ‘evenwicht’ en een uitgesproken belofte ‘om een breed scala aan meningen te weerspiegelen’. Denk eens aan een recent BBC-onlinestuk waarin werd verkondigd:
“Groene groepen hebben de oprichting van een nieuwe energie- en klimaatafdeling verwelkomd in het kader van de herschikking van de regering van Gordon Brown.” (Mark Kinver, ‘Groenen verwelkomen nieuwe klimaatafdeling’, 3 oktober 2008;
http://news.bbc.co.uk/1/hi/sci/tech/7650669.stm)
Welke “Groene groepen” waren dit? Welnu, de enige groep die werd genoemd was de Groene Alliantie, die zichzelf omschrijft als ‘een onafhankelijke organisatie’, maar die in feite nauwe banden onderhoudt met zowel de overheid als het grote bedrijfsleven. (Bron bekijken; http://www.sourcewatch.org/index.php?title=Green_Alliance)
Het BBC-rapport citeerde Green Alliance-directeur Stephen Hale:
"Halleluja. Een departement voor energie en klimaatverandering, en niet eerder... Het nieuwe departement brengt de klimaatverandering waar het hoort, met een eigen zetel aan de kabinetstafel."
De BBC bracht ons diep in het Orwell-territorium. Hale was speciaal adviseur van Margaret Beckett toen zij staatssecretaris van Milieu was. Uit de meest recent beschikbare verslagen blijkt dat Green Alliance financiering heeft ontvangen uit een reeks bronnen, waaronder overheidsdepartementen: het Foreign and Commonwealth Office, het Department of the Environment, Food and Rural Affairs en het Department for International Development. (Green Alliance Trust-rekeningen voor het jaar eindigend op 31 maart 2007; http://www.green-alliance.org.uk/uploadedFiles/About_Us/FinalAccounts0607(1).pdf)
Financiering en steun voor Green Alliance zijn ook afkomstig van centra van groen activisme zoals BP, Glaxo, Lever Brothers, Shell, de BBC, Royal Bank of Scotland, Tarmac en de geprivatiseerde nutsbedrijven. (SpinProfielen, http://www.spinprofiles.org/index.php/Green_Alliance; website gelanceerd in november 2008)
Zoals de uitstekende nieuwe onlinebron SpinProfiles zegt: "Green Alliance ziet eruit als een enorm krachtige bedrijfslobby die nauw verbonden is met de politieke krachten die de wereld sinds eind jaren zeventig hebben hervormd." (Ibid.)
In zijn BBC-rapport citeerde Kinver ook de Sustainable Development Commission. Maar dit is bepaald geen “groene groep” zoals lezers de term normaal gesproken zouden opvatten. Zoals Kinver opmerkte, is het immers opgezet door de regering waaraan het rapporteert.
Dit alles maakt de kop, de hoofdparagraaf en de strekking van het BBC-stuk over milieuactivisten die zogenaamd de oprichting van de nieuwe afdeling toejuichen, onzin. In de analyse van de BBC werd, zoals altijd, geen melding gemaakt van de beklagenswaardige staat van dienst van de regering bij het aanpakken van de klimaatcrisis, en van het feit dat dit nieuwste initiatief evenveel inhoud heeft als eerdere beweringen van de regering over ‘gezamenlijk denken’.
Gebrek aan ruimte kan dit soort mislukkingen niet verklaren: ze komen te consistent voor in de overvloedige uitzendingen en webpagina's van de BBC. Op de vraag: "Waarom kan de BBC het niet beter doen dan dit?", Antwoordde Mark Kinver:
“Ik heb contact opgenomen met de belangrijkste groene groepen in Groot-Brittannië (Friends of the Earth, Greenpeace en WWF) voor hun reactie op het nieuws over de vorming van de nieuwe afdeling. Allen verwelkomden de stap van Gordon Brown om zijn herschikking te gebruiken om de energie en milieuportefeuilles onder één afdelingsdak.
“Ik heb echter geen directe citaten van deze organisaties opgenomen omdat ik de standpunten van de linkse Groene Alliantie in evenwicht bracht met de opmerkingen van de denktank voor de vrije markt, Policy Exchange (hun standpunten werden geïllustreerd door de directe citaten die ik in het verhaal gebruikte ).
“Omdat de herschikking een verandering binnen het dorp Whitehall was, en niet een verandering in het overheidsbeleid, vond ik dat de meest toepasselijke commentaren afkomstig waren van organisaties die binnen dat gebied opereerden – vandaar citaten van de Green Alliance, Policy Exchange, CBI [Confederation of British Industry] en SDC [de Sustainable Development Commission]."
Lezers die onze waarschuwingen al lang lezen, herinneren zich misschien dat we soms de zieltogende toestand en het gebrek aan radicale visie hebben benadrukt van de belangrijkste groene groepen, met name Friends of the Earth en Greenpeace (bijv. ‘Silence is Green’, 3 februari 2005; http://www.medialens.org/alerts/05/050203_silence_is_green.php).
En we zijn echt in het konijnenhol van Lewis Carroll terechtgekomen als een BBC-journalist de Groene Alliantie kan omschrijven als ‘links georiënteerd’. De redactionele toewijding aan ‘een breed scala aan meningen’ is even surrealistisch als citaten beperkt blijven tot elitegroepen binnen de ‘sfeer’ van ‘het dorp Whitehall’. Ten slotte wordt het BBC-idee van ‘onpartijdigheid’ geïllustreerd in de ‘balans’ in het stuk tussen de op het bedrijfsleven gerichte Groene Alliantie en de nog fanatiekere ‘vrijemarktdenktank’, Policy Exchange.
Lezers kunnen terugdenken aan de machtsovername van New Labour in 1997, toen er soortgelijk optimistisch gepraat werd over een ‘gezamenlijke’ regering. Destijds werd het ‘superministerie’ van John Prescott aan het Britse publiek verkocht als een grote innovatie die verantwoordelijkheid op zich nam voor transport, milieu en de regio’s van Groot-Brittannië. The Independent vertelde zijn lezers dat Prescott, een ‘botte Noorderling’, ‘zichzelf beschouwt als een modernisator en een man met ideeën. Hij is rusteloos op zoek naar macht en zal waarschijnlijk van zijn kantoor een van de machinekamers van de regering-Blair maken. ." (‘Blair’s magnifieke zeven: het nieuwe kabinet krijgt vorm’, The Independent, 3 mei 1997; geen naamregel)
Patrick Wintour van The Observer verzekerde ons dat Prescott een ‘beleidsidioot’ was die ‘bereid was om beleidsuitdagingen zonder vooroordelen aan te pakken. Zijn staat van dienst in het voeren van campagnes over groene kwesties gaat terug tot lang voordat deze in de mode raakten’. (Patrick Wintour, ‘Vijf uitdagingen om een beter Groot-Brittannië te smeden: actie op het milieu’, The Observer, 11 mei 1997)
Larry Elliott van The Guardian kondigde ademloos aan in de begindagen van het New Labour-regime:
‘De eerste twee weken van de regering-Blair hebben één ding bewezen: Labour is misschien niet meer zo rood als het ooit was, maar het is een stuk groener. Een van de gunstige neveneffecten van de modernisering is dat de obsessie met groei op alle kosten zijn geschrapt." (Larry Elliott, ‘Labour’s morele missie: van rood naar groen gaan met een vervuilingsoplossing. Het milieu is centraal komen te staan in een nieuwe regering die het beschermen van de wereld ziet als goed zakendoen en goede politiek’, The Guardian, 19 mei 1997)
Meer dan tien jaar later worden we verondersteld de laatste herinrichting van de afdelingen van Whitehall te zien als een gedurfde stap die echt grip zal krijgen op de angstaanjagende dreiging van klimaatchaos. We worden verondersteld te geloven dat de premier een enorme ommekeer zal maken, weg van de bedrijfsprioriteiten, zoals de Guardian benadrukt dat hij dat moet doen:
“De heer Brown moet nu bewijzen dat hij bereid is een noodlijdend klimaat te behandelen met een injectie van politiek kapitaal, passend bij de enorme dosis financieel kapitaal die hij zo bereid was in de banken te investeren.” (Leiderartikel, ‘The greening of Brown’, the Guardian, 20 oktober 2008; http://www.guardian.co.uk/commentisfree/2008/oct/20/leader-climate-carbon-gordon-brown)
De vereiste opschorting van ongeloof is werkelijk een farce. Ondertussen blijven de levensondersteunende systemen van de wereld instorten onder de snel escalerende mondiale financiële en industriële uitbuiting.
David Cromwell is co-redacteur van Media Lens (www.medialens.org). Meld u aan op de site voor gratis mediawaarschuwingen. Het Media Lens-boek, 'Guardians of Power: The Myth Of The Liberal Media', door David Edwards en David Cromwell (Pluto Books, Londen) werd in 2006 gepubliceerd. John Pilger omschreef het als: "Het belangrijkste boek over journalistiek dat ik kan herinneren." Voor details, inclusief recensies, interviews en fragmenten, klik hier: http://www.medialens.org/bookshop/guardians_of_power.php