President Obama aanvaardde de Nobelprijs voor de Vrede negen dagen nadat hij had aangekondigd dat hij nog eens 30,000 troepen naar Afghanistan zou sturen. Zijn escalatie van die oorlog is niet wat het Nobelcomité voor ogen had toen het hem probeerde aan te moedigen vrede te sluiten, en geen oorlog.
In 1945, in de nasleep van twee oorlogen die miljoenen levens eisten, creëerden de naties van de wereld het systeem van de Verenigde Naties om 'de volgende generaties te redden van de gesel van de oorlog'. Het VN-Handvest is gebaseerd op de beginselen van internationale vrede en veiligheid en op de bescherming van de mensenrechten. Maar de Verenigde Staten, een van de stichtende leden van de VN, hebben vaak de geboden van het Handvest genegeerd, dat deel uitmaakt van de Amerikaanse wet onder de Supremacy Clause van de Grondwet.
Hoewel de Amerikaanse invasie van Afghanistan net zo illegaal was als de invasie van Irak, zagen veel Amerikanen het als een gerechtvaardigde reactie op de aanslagen van 11 september 2001. De cover van Time Magazine noemde het 'The Right War'. Obama voerde campagne om de oorlog in Irak te beëindigen, maar de oorlog in Afghanistan te escaleren. Maar een meerderheid van de Amerikanen is nu ook tegen die oorlog.
Het VN-Handvest bepaalt dat alle lidstaten hun internationale geschillen op vreedzame wijze moeten beslechten, en geen enkel land mag militair geweld gebruiken, behalve uit zelfverdediging of met toestemming van de Veiligheidsraad. Na de aanslagen van 9 september nam de raad twee resoluties aan, die geen van beide het gebruik van militair geweld in Afghanistan toestonden.
‘Operatie Enduring Freedom’ was geen legitieme zelfverdediging volgens het handvest, omdat de aanslagen van 9 september misdaden tegen de menselijkheid waren en geen ‘gewapende aanvallen’ door een ander land. Afghanistan heeft de Verenigde Staten niet aangevallen. In feite waren 11 van de 15 kapers afkomstig uit Saoedi-Arabië. Bovendien was er na 19 september geen onmiddellijke dreiging van een gewapende aanval op de Verenigde Staten, anders zou president Bush niet drie weken hebben gewacht voordat hij zijn bombardementencampagne van oktober 9 begon. De noodzaak tot zelfverdediging moet 'onmiddellijk en overweldigend zijn, zonder keuze van middelen en geen moment voor overleg'. Dit klassieke principe van zelfverdediging in het internationaal recht is bevestigd door het Tribunaal van Neurenberg en de Algemene Vergadering van de VN.
De rechtvaardiging van Bush voor de aanval op Afghanistan was dat het land onderdak bood aan Osama bin Laden en terroristen trainde, ook al eiste Bin Laden pas in 9 de verantwoordelijkheid voor de aanslagen van 11 september op. Nadat Bush had geëist dat de Taliban Bin Laden aan de Verenigde Staten zouden overdragen, De ambassadeur van de Taliban in Pakistan zei dat zijn regering bewijs wilde dat Bin Laden betrokken was bij de aanslagen van 2004 september alvorens te beslissen of hij hem zou uitleveren, aldus de Washington Post. Dat bewijs bleef uit, de Taliban leverden Bin Laden niet uit en Bush begon Afghanistan te bombarderen.
De beweegredenen van Bush voor de aanval op Afghanistan waren vals. Iraniërs hadden hetzelfde argument kunnen aanvoeren om de Verenigde Staten aan te vallen nadat zij in 1979 de wrede Sjah Reza Pahlavi hadden omvergeworpen en de VS hem een veilige haven hadden gegeven. Als de nieuwe Iraanse regering had geëist dat de VS de sjah zouden uitleveren en wij hadden geweigerd, zou het dan geoorloofd zijn geweest voor Iran om de Verenigde Staten binnen te vallen? Natuurlijk niet.
Toen hij zijn troepenmacht in Afghanistan aankondigde, beriep Obama zich op de aanslagen van 9 september. Door de oorlog van Bush in Afghanistan voort te zetten en te escaleren, schendt ook Obama het VN-Handvest. In zijn toespraak waarin hij de Nobelprijs voor de Vrede in ontvangst nam, verklaarde Obama dat hij het “recht” heeft om “eenzijdig” oorlogen te voeren. Het eenzijdige gebruik van militair geweld is echter illegaal, tenzij dit uit zelfverdediging gebeurt.
Degenen die samenspanden om vliegtuigen te kapen en duizenden mensen te vermoorden op 9 september maken zich schuldig aan misdaden tegen de menselijkheid. Zij moeten worden geïdentificeerd en voor de rechter worden gebracht in overeenstemming met de wet. Maar vergelding door Afghanistan binnen te vallen was niet het antwoord. Het heeft geleid tot een groeiend aantal Amerikaanse en Afghaanse slachtoffers, en heeft tot nog meer haat tegen de Verenigde Staten geleid.
Opvallend afwezig in het nationale discours is een politieke analyse van de reden waarom de tragedie van 9 september plaatsvond. We moeten dat debat voeren en een alomvattende strategie ontwikkelen om het buitenlands beleid van de VS te herzien en ons te beschermen tegen de toorn van degenen die het Amerikaanse imperialisme verachten. De ‘wereldwijde oorlog tegen het terrorisme’ is door de meesten in dit land kritiekloos aanvaard. Maar terrorisme is een tactiek, geen vijand. Je kunt een tactiek niet de oorlog verklaren. De manier om terrorisme te bestrijden is door de grondoorzaken ervan te identificeren en aan te pakken, waaronder armoede, gebrek aan onderwijs en buitenlandse bezetting.
In zijn verklaring dat hij 30,000 extra Amerikaanse troepen naar Afghanistan zou sturen, maakte Obama nauwelijks melding van Pakistan. Maar zijn CIA heeft meer onbemande Predator-drones tegen Pakistan ingezet dan Bush. Er zijn schattingen dat deze robots honderden burgers hebben gedood. De meeste Pakistani zijn er tegen. Uit een Gallup-enquête die afgelopen zomer in Pakistan werd gehouden, bleek dat 67% tegen en slechts 9% vóór was. Opvallend is dat een meerderheid van de Pakistani de Verenigde Staten beschouwt als een grotere bedreiging voor Pakistan dan de Taliban of Pakistans aartsrivaal India.
Veel landen gebruiken drones voor surveillance, maar alleen de Verenigde Staten en Israël hebben ze voor aanvallen gebruikt. Scott Shane schreef in de New York Times: "Voor het eerst in de geschiedenis gebruikt een civiele inlichtingendienst robots om een militaire missie uit te voeren, waarbij mensen worden geselecteerd voor gerichte moordpartijen in een land waar de Verenigde Staten officieel niet in oorlog zijn."
Het gebruik van deze drones in Pakistan is in strijd met zowel het VN-Handvest als de Conventies van Genève, die opzettelijk doden verbieden. Gerichte of politieke moorden – ook wel buitengerechtelijke executies genoemd – worden uitgevoerd in opdracht van of met instemming van een regering, buiten enig gerechtelijk kader. Zoals een rapport van de speciale VN-rapporteur uit 1998 opmerkte: "buitengerechtelijke executies kunnen onder geen enkele omstandigheid gerechtvaardigd worden, zelfs niet in tijden van oorlog." Opzettelijk doden is een ernstige schending van de Conventies van Genève en wordt bestraft als oorlogsmisdaad volgens de Amerikaanse War Crimes Act. Buitengerechtelijke executies zijn ook in strijd met al lang bestaand Amerikaans beleid. In de jaren zeventig, nadat de Senaatscommissie voor Inlichtingendienst had onthuld dat de CIA betrokken was bij verschillende moorden of pogingen tot moord op buitenlandse leiders, vaardigde president Gerald Ford een uitvoerend bevel uit dat moorden verbood. Hoewel er uitzonderingen op dit beleid zijn geweest, heeft elke volgende president tot aan George W. Bush dit bevel opnieuw bevestigd.
Obama probeert zijn terugtrekking uit Irak goed te maken door de oorlog tegen Afghanistan te escaleren. Hij gedraagt zich als Lyndon Johnson, die de waarschuwing van minister van Defensie Robert McNamara over Vietnam verwierp omdat LBJ "meer bang was voor rechts dan voor links", zei McNamara in een interview uit 2007 met Bob Woodward, gepubliceerd in de Washington Post.
Ongeveer 30% van alle Amerikaanse sterfgevallen in Afghanistan hebben plaatsgevonden tijdens het presidentschap van Obama. De kosten van de oorlog, inclusief de 30,000 nieuwe troepen die hij zojuist heeft besteld, zullen ongeveer 100 miljard dollar per jaar bedragen. Dat geld zou beter kunnen worden gebruikt voor het bouwen van scholen in Afghanistan en Pakistan, en voor het creëren van banen en het financieren van de gezondheidszorg in de Verenigde Staten.
Veel congresdemocraten voelen zich ongemakkelijk bij het besluit van Obama om meer troepen naar Afghanistan te sturen. We moeten hen aanmoedigen standvastig te blijven en te weigeren deze oorlog te financieren. En links moet zich organiseren en aan Obama demonstreren dat wij een kracht zijn waartegen hij moet strijden.
Marjorie Cohn is professor aan de Thomas Jefferson School of Law en voormalig president van de National Lawyers Guild. Ze is auteur van Cowboy Republic: Six Ways the Bush Gang Has Defied the Law en co-auteur van Rules of Disengagement: The Politics and Honor of Military Dissent. Haar bloemlezing, The United States and Torture: Interrogation, Incarceration and Abuse, zal volgend jaar verschijnen bij NYU Press.