ვინც ამ ტურნეზე ოცნებობდა, თეატრის გრძნობა ჰქონდა. პოლ ო'ნილი, წრფელი, მკაცრი მოლაპარაკე აშშ-ს ფინანსთა მინისტრი, ყოფილი კორპორატიული აღმასრულებელი დირექტორი და საგარეო დახმარების სკეპტიკოსი; ბონოსთან, ჰუმანიტარ, დიდ თაყვანისმცემელ ირლანდიელ როკ ვარსკვლავთან, საფირმო ნიშნის ფერებში, ადამიანთან, რომელმაც თავისი მუსიკის ვნება მიიტანა ღარიბი ქვეყნების ვალების გაუქმების კამპანიაში. აფრიკის ოთხი ქვეყნის ღარიბ თემებში, დაწყებით სკოლებსა და საავადმყოფოებში მათმა ფაქტობრივმა მოგზაურობამ პრესა მოხიბლა. მაგრამ რა გამოვა?
მას შემდეგ, რაც მოინახულა აივ-დადებითი დედები და მათი შვილები სოვეტოს (სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკა) საავადმყოფოში, პოლ ონილმა აღძრა თქვა, რომ „მკურნალობა პირველ რიგში უნდა იყოს . . . რაღაც არასწორია, თუ სისტემა არ ზრუნავს აქ და ახლა ფიზიკურ დედებზე და მათ ჩვილებზე“.
ვაშინგტონში დაფუძნებული ტექნოლოგიის სამომხმარებლო პროექტის ჯეიმი ლავის თქმით, კულისებში, აშშ-ს ოფიციალური პირები ცდილობენ ხელი შეუშალონ გლობალურ შიდსის ფონდს გენერიკული მედიკამენტების შეძენაში. აშშ-ს მთავრობას სურს, რომ შიდსის ფონდმა შეიძინოს დაპატენტებული, ბრენდის წამლები. ისინი რამდენჯერმე უფრო ძვირია, ვიდრე გენერიკების ეკვივალენტები, თუნდაც მკვეთრად შეღავათიან ფასებში, რომლებსაც ახლა სთავაზობენ დიდი ფარმაცევტული კომპანიები (საერთაშორისო ზეწოლის საპასუხოდ).
1997-2000 წლებში შეერთებული შტატები ემუქრებოდა სამხრეთ აფრიკას ეკონომიკური სანქციებით მისი მედიკამენტების აქტის გამო, რომელიც იძლეოდა შიდსის საწინააღმდეგო უფრო იაფი მედიკამენტების იმპორტს. „პატენტების პირველ ადგილზე დაყენების“ სტრატეგია გრძელდება, უფრო მშვიდად, მაგრამ მაინც სასიკვდილო. ბონო ამტკიცებდა, რომ ისინი, ვინც ვერ ეხმარებიან შიდსის მსხვერპლებს, მორალურად ექვივალენტური არიან იმ ადამიანების, ვინც უგულებელყო საკონცენტრაციო ბანაკებში გადაყვანილი ებრაელების ბედი. რა შეიძლება ითქვას იმ ადამიანებზე, რომლებიც აქტიურად იბრძვიან ამ მსხვერპლთა სიცოცხლის გადამრჩენ ნარკოტიკებზე წვდომის შესაზღუდად? და შემდეგ არის ვალის გაუქმება: უგანდა იყო ტურის გამოფენა, როგორც ერთ-ერთი იმ მცირერიცხოვან ქვეყნებს შორის, რომლებმაც ისარგებლეს IMF/მსოფლიო ბანკის მძიმედ დავალიანებული ღარიბი ქვეყნების (HIPC) ინიციატივით. მაგრამ მსოფლიო ბანკის საკუთარი კრიტერიუმების მიხედვით უგანდას ვალის ტვირთიც კი არამდგრადი რჩება. HIPC-დან ექვსი წლის შემდეგ, 41 HIPC ქვეყნიდან უმეტესობა კვლავ უფრო მეტს ხარჯავს ვალის მომსახურებაზე, ვიდრე ჯანდაცვაზე ან განათლებაზე. რა გამართლება აქვს ამ სახის ვალების მოპოვებას კონტინენტიდან, სადაც 600 მილიონი მოსახლეობიდან სამი მეოთხედი დღეში ორ დოლარზე ნაკლებს ცხოვრობს? სად არის 25 მილიონი ადამიანი აივ/შიდსით ინფიცირებული და ყოველწლიურად მილიონობით იღუპება პრევენციული დაავადებების გამო? ონილმა ამ კითხვებზე პასუხი უნდა გასცეს, რადგან მის სახაზინო დეპარტამენტს აქვს ვეტოს უფლება საერთაშორისო სავალუტო ფონდზე - მსოფლიოს ყველაზე ძლიერ ვალების შემგროვებელზე.
კრედიტორი ქვეყნები ასევე იყენებენ თავიანთ ძალაუფლებას - ძირითადად IMF-ისა და მსოფლიო ბანკის მეშვეობით - სესხების და ვალების განმუხტვის პირობების დასაწესებლად. ასეთი პირობები შეიძლება საშიში იყოს ადამიანების ჯანმრთელობისთვის: განაში, რომელსაც ოთხშაბათს ეწვივნენ ო'ნილი და ბონო, ეს მოიცავდა წყლის გადასახადის 95%-ით ზრდას. გრძელვადიან პერსპექტივაში კიდევ უფრო საზიანო იყო ეკონომიკური სტრატეგიების ნაკრები, ხშირად ექსპერიმენტული, რომელიც კრედიტორებმა აირჩიეს. ეს სტრატეგიები საგრძნობლად წარუმატებელი აღმოჩნდა: ბოლო 20 წლის განმავლობაში სუბსაჰარის აფრიკაში ერთ ადამიანზე შემოსავალი რეალურად 15 პროცენტზე მეტით შემცირდა. წინა 20 წლის განმავლობაში (1960-1980) ის გაიზარდა დაახლოებით 36 პროცენტით – რაც არ იყო დიდი იმ დროის სტანდარტებით, მაგრამ ბევრად უკეთესია, ვიდრე ეკონომიკური კატასტროფა, რომელიც მოჰყვა.
რა თქმა უნდა, არიან აფრიკელი ეკონომისტები, რომლებმაც უცხოელ კრედიტორებზე ბევრად მეტი იციან აფრიკის განვითარების საჭიროებების შესახებ. „ჩვენ გვჭირდება განვითარების სტრატეგიები, რომლებიც შთანთქავს ეკონომიკურად მარგინალიზებულ და გარიყულ მოსახლეობას - მოსახლეობის აბსოლუტურ უმრავლესობას - დინამიურ, მზარდ ეკონომიკაში“, - ამბობს გაი მჰონი, სამხრეთ აფრიკის ვიტვატერსრანდის უნივერსიტეტის ეკონომიკის პროფესორი. „ჩვენ უნდა მივცეთ საშუალება განვავითაროთ საკუთარი შესაძლებლობები და არა უბრალოდ დაველოდოთ უცხოურ ინვესტიციებს.
ასეთი იდეები დღის წესრიგში არ დგას, რადგან ვაშინგტონმა გადაწყვიტა, რომ ვაჭრობისა და ინვესტიციებისთვის გახსნის ფორმულამ, პრივატიზაციასთან ერთად, შეიძლება ჩაანაცვლოს განვითარების სტრატეგია.
ბონოს უნდა შეაქო, რომ ცდილობს მოიპოვოს ნებისმიერი დახმარება, რაც მას შეუძლია მიიღოს ო'ნილისა და განვითარებული ქვეყნებისგან, თუკი მას შეუძლია ადამიანების სიცოცხლის გადარჩენა. მაგრამ ეს არ შეაბრუნებს აფრიკის ხანგრძლივ ეკონომიკურ ვარდნას. იმისათვის, რომ ეს მოხდეს, შეერთებულმა შტატებმა და ევროპას მოუწევთ შეწყვიტონ კონტინენტის, როგორც მათი კოლონიის მოპყრობა. უფრო მეტად, ვიდრე დახმარების გაზრდა, მათ პატივი უნდა სცენ უფრო მოკრძალებულ პრინციპს: უპირველეს ყოვლისა, ზიანი არ მიაყენოთ.