Taívan er land, en ekki mörg önnur ríki viðurkenna það sem slíkt. Aðeins 13 lönd halda uppi diplómatískum samskiptum við eyríkið. Þetta eru lítil eða fátæk eða bæði, eins og Haítí, Paragvæ og Túvalú. Hondúras breytti diplómatískri hollustu sinni frá Taipei til Peking fyrir aðeins mánuði síðan.
Taívan á ekki sæti hjá Sameinuðu þjóðunum og því hefur verið lokað fyrir aðild að alþjóðlegum stofnunum eins og Alþjóðaheilbrigðismálastofnuninni. Það reynir mikið en tekst sjaldan að virka sem meðlimur alþjóðasamfélagsins.
Fyrir land með um 23 milljónir manna og 20. stærsta hagkerfi í heimi gæti þótt undarlegt að Taívan njóti svo lítillar virðingar. En meginland Kína gerir tilkall til eyjunnar sem hluta af sínu eigin yfirráðasvæði. Og fá lönd, þar á meðal Bandaríkin, hafa verið reiðubúin að ögra Peking beint í þessu máli.
Auðvitað hafa Bandaríkin lengi ögrað Kína óbeint með því að veita Taívan gífurlegt magn af hernaðaraðstoð (með miklu upphlaupi í forsetatíð Trump) og þjónað sem annar leiðandi viðskiptaaðili landsins með vörur (Taívan er líka 10. stærsti viðskiptaaðili Bandaríkjanna).
Þar að auki, þrátt fyrir opinbera stefnu um tvíræðni, hafa Bandaríkin veitt Taívan margvísleg loforð um að þau muni grípa inn fyrir þeirra hönd ef árás frá Kína verður.
Þetta síðastnefnda loforð hefur marga sérfræðinga í Bandaríkjunum áhyggjur af yfirvofandi stórveldaátökum við Kína um Taívan. Nokkrar hugsanastöðvar í Washington hafa framkvæmt eftirlíkingar af slíku stríði. Síðan, í síðasta mánuði, lék nýja valnefndin um kínverska kommúnistaflokkinn, sem var stofnuð af Kevin McCarthy, leiðtoga repúblikana, þegar hann tók við sem forseti þingsins í febrúar, einnig kínverska innrás.
„Við erum vel innan ramma hámarkshættu fyrir innrás kínverska kommúnistaflokksins í Taívan og stríðsleikurinn í gær lagði áherslu á nauðsyn þess að grípa til aðgerða til að koma í veg fyrir yfirgang CCP og vopna Taívan til tannanna áður en kreppa hefst,“ sagði formaður nefndarinnar við fjölmiðla. .
Michael Klare skrifaði í þjóðinni og varar við þeim möguleika að raunveruleg átök milli stórveldanna tveggja myndu stigmagnast fljótt upp á kjarnorkustig: „Ef Bandaríkin lenda í verulegum áföllum - eins og tap á dýrmætum flugmóðurskipum sínum - gæti Washington ekki eins auðveldlega veifa eða sprengja kjarnorkuvopn í viðleitni til að binda enda á þátttöku Kínverja í stríðinu?
Íbúar Taívans hafa lengi lifað undir hótunum um innrás. Stjórnmálasviðið skiptist á milli þeirra sem eru hlynntir sjálfstætt sjálfstætt Taívan og þeirra sem kjósa gistingu við meginlandið samhliða hugsanlegri sameiningu í framtíðinni. Flokkarnir tveir sem eru fulltrúar þessara valkosta hafa skiptst á í embætti síðustu tvo áratugi eftir að Lýðræðislegi framfaraflokkurinn (DPP) sem var sjálfstæðari sigraði Kuomintang-flokkinn (KMT) í fyrsta skipti árið 2000.
DPP hefur verið í forystu ríkisstjórnarinnar síðan 2016 og samskiptin við Kína hafa versnað til muna. En DPP gekk illa í sveitarstjórnarkosningunum í nóvember síðastliðnum. „Bláa“ bandalagið undir forystu KMT telur sig hafa sanngjarna möguleika á að ná aftur forystunni frá „græna“ bandalaginu undir forystu DPP í forsetakosningunum á næsta ári.
Það er ekki mikill millivegur á milli þeirra tveggja, sérstaklega hvað varðar málefni Kína, jafnvel þó að skoðanakannanir bendi til þess að mikill meirihluti landsins sé hlynntur óbreyttu ástandi: að þrýsta ekki á um algjört sjálfstæði og ekki að fara í átt að sameiningu eins fljótt og auðið er.
„Ótti við átök við Kína er að rífa umburðarlyndi, kurteisi og traust okkar á lýðræðissamfélaginu sem við höfum byggt upp vandlega,“ skrifar Lung Yingtai, fyrrverandi menningarmálaráðherra Taívans í New York Times. „Þegar 37 núverandi og fyrrverandi fræðimenn frá Taívan gáfu út opið bréf í síðasta mánuði þar sem þeir hvöttu Taipei til að marka milliveg milli Kína og Bandaríkjanna og gagnrýndu „hernaðarhyggju“ Bandaríkjanna, var ráðist á þá sem barnalegir og mjúkir í garð Kína.
Líkt og Suður-Kórea í samskiptum sínum við Norður-Kóreu, hefur Taívan ekki möguleika á að flytja til annars heimshluta. Með einum eða öðrum hætti verður það að læra hvernig á að lifa með Peking.
Hingað til hefur sambúð þýtt sveiflukennd spennu í Taívan-sundi sem aðskilur löndin tvö ásamt töluverðu efnahagssamstarfi. Bandaríkin kunna að vera næst leiðandi viðskiptaland Taívan en það fyrsta er Kína. Peking treystir á hátækniinnflutning frá Taívan, sérstaklega hálfleiðaraiðnaðinum, en Taívan er háð fjölbreyttum innflutningi. Á síðasta ári flutti Taívan inn 84 milljarða Bandaríkjadala af vörum á sama tíma og hún flutti 121 milljarða Bandaríkjadala til meginlandsins. Þessar tölur virðast nánast óbreyttar af pólitískri spennu milli landanna tveggja.
En viðskiptastigið spáir ekki fyrir um allt. Úkraínskur útflutningur til Rússlands sýndi í raun hóflega aukningu árið 2021 á meðan útflutningur Rússa til Úkraínu jókst töluvert á þeim tíma - þetta rétt fyrir innrás Rússa í febrúar 2022. Taívan getur ekki gert ráð fyrir að uppsveifla viðskiptasambands sé trygging fyrir því að Kína mun ekki ráðast inn.
Það sem gæti þó verið meira traustvekjandi þáttur hefur verið nýleg reynsla Rússa af stríði. Kreml tókst ekki að yfirtaka Úkraínu og stríðið hefur haft slæm áhrif á efnahag Rússlands og alþjóðlegt orðspor. Vissulega hefur Kína fylgst með því hvernig miklu smærri Úkraína hefur tekist að lifa af fyrstu innrásina, loka Rússlandi inni í dýrum átökum og afla alþjóðlegs stuðnings til að reka innrásarherna.
Taívan er mun ríkara ríki en Úkraína og búast við því að Bandaríkin komi þeim beint til aðstoðar. Öll átök yfir Taívan-sundið munu því hafa enn hrikalegri áhrif hernaðarlega og á heimshagkerfið en núverandi stríð í Úkraínu, jafnvel þótt stríðið í Austur-Asíu stöðvist án kjarnorkuskipta.
Taívan getur þó treyst á eitt. Kína hefur einbeitt sér að hagvexti í meira en þrjá áratugi. Ólíkt Rússum virðast þeir ekki vilja fórna efnahagslegri velferð landsins á bál þjóðernishyggju, jafnvel þótt þeir eldar hafi logað betur á undanförnum árum.
Bandaríkjamönnum og bandamönnum þeirra væri vel ráðið að gera ekki neitt til að hvetja til kínverskrar þjóðernishyggju. Hagnýtt samstarf um loftslagsbreytingar og hagkerfi heimsins myndi ekki aðeins gagnast báðum heldur einnig draga úr líkum á stríði yfir Taívan-sundið. Hvar sem þú stendur á litrófinu sjálfstæði vs gistirými í Taívan ættu allir að vera sammála um að stríð sé engum í hag.
ZNetwork er eingöngu fjármagnað með örlæti lesenda sinna.
Styrkja