Ehrenreich: Í bókinni Parecon minnist þú ekkert á, sem ég get samt fundið, um þóknun fyrir vinnu við "umönnun" á heimilinu - uppeldi barna, umönnun aldraðra osfrv. Þetta er stórt mál með femínista: hvernig tekurðu á því?
Albert: Ég tala um þetta á ýmsum stöðum, en kannski minna en þú vilt. Hver er tengslin á milli kynlífs og kynja er hið víðtæka mál, og sértæka málið er hvað er gert gagnvart vinnu á heimilinu.
Fyrir fyrrnefnda málaflokkinn þyrfti að virða markmið sem sett eru um skyldleika og samskipti kynjanna. Ég veit ekki hver þessi markmið verða. Kannski munu breytingar á kjarnafjölskyldunni og búsetueiningum víðar skipta miklu máli. Kannski breytist úr móður- og föðurhlutverki - sem nú eru kynskilgreind hlutverk - yfir í uppeldi sem gæti í framtíðinni orðið kynlaust hlutverk. Kannski verða aðrar breytingar mikilvægar og augljóslega verður fjölbreytileikinn mikill.
Lykilkrafan fyrir parecon er sú að það stangist ekki á við nýjungar sem femínískar aktívistar leitast við. Karlar geta ekki haft óhóflega efnahagsstjórn eða uppsprengdar tekjur í parecon því það getur enginn. Reyndar, ef kynja- og heimilissvið samfélags leggi stigveldi karla yfir konur, myndi meðfylgjandi parecon stangast á við það vegna þess að parecon myndi trufla hvaða kynjastigveldi sem er með því að meðhöndla karla og konur jafnt. Þannig að í þessum skilningi þarf parecon ekki aðeins að virða æskilega nálgun á heimilislífi og kynja- og kynlífsmálum víðar, heldur einnig öfugt. Hjúkrun og félagsmótun og samskipti fólks í búsetu þeirra og varðandi kynlíf þarf að skila þegnunum í jafnvægi í starfi, geta tekið þátt í sjálfstýrðri ákvarðanatöku, geta átt samstarf við alls kyns annað fólk o.s.frv.
En hvað með heimilisstörfin? Ég held að svarið sé að það sé kannski ekki eitt einasta svar. Ég get ímyndað mér samfélag sem segir að heimilisstörf séu hluti af atvinnulífinu þannig að öll slík vinna yrði í jafnvægi í starfsfléttum og launuð fyrir fyrirhöfn. En ég get líka ímyndað mér, og ég vil frekar og tel það líka líklegra, samfélag þar sem heimilisstörf voru ekki hugsað þannig.
Til dæmis finnst mér uppeldi og uppeldi barns ekki vera sama víðtæka starfsemi og að smíða reiðhjól eða tölvu, eða jafnvel kenna skóla eða manna leikskóla. Bæði barnauppeldi og vinnustaðaframleiðsla tekur tíma og orku. Þeir hafa báðir mikilvægar niðurstöður. En ég held að það að ala upp næstu kynslóð innan heimila sé svo eðlisfræðilega öðruvísi en að framleiða afrakstur á vinnustöðum að það ætti ekki að hugsa um það undir sama mati. Það þýðir ekki að það eigi að skipta á óréttlátan hátt, auðvitað. Það þýðir bara að viðmiðin sem myndu stjórna heimilisstörfum væru hluti af því sem við gætum kallað skyldleikasviðið, ekki hagkerfið.
Ég býst við að mér líkar ekki að hugsa um heimilisvinnu á þann hátt að barn og fjölskyldulíf sé hliðstætt afurð vinnustaðar og vinnu, þó ég geri mér grein fyrir að aðrir gætu verið ósammála því. Hins vegar að vera ósammála af áhyggjum af því að konur yrðu misnotaðar með því að þurfa að vinna heimilisstörf ofan á launaða vinnu á vinnustað finnst mér segja að við getum haft markmið varðandi hagfræði sem bæta aðstæður á vinnustað, en við getum það ekki. hafa markmið varðandi skyldleika sem bæta heimilisaðstæður og ég sé enga ástæðu til að ætla það. Þetta er líka allt aðskilið frá dagvistarstofnunum, skólum o.s.frv., sem væntanlega myndu vera til í Parecon, og myndi ráða fólk sem vinnur félagslega metið starf sitt í samræmi við Parecon-viðmið.
Það er annað mál, sem snýr að öðrum hlutum heimilisvinnu, sem gerir það erfitt að hugsa um heimili sem vinnustað í atvinnulífinu. Segjum sem svo að þér finnst gaman að vinna heilmikið við að hanna og endurhanna stofuna þína, allt heimilið þitt eða grasflötina þína. Það gæti verið mikil starfsemi en ætti það að teljast hluti af framlagi þínu til félagslegrar framleiðni? Vandamálið er að þú ert helsti bótaþeginn. Ég held að það sé réttara sagt að það sé nefnt neysla og ekki litið á það sem hluta af jafnvægi þínu í starfi. Gæti parecon litið á það sem vinnu? Já, ég býst við að það gæti. Ætti það? Ég held ekki, en aftur gætu aðrir verið ósammála. Og aftur, þetta er öðruvísi en landmótunariðnaður, sem virkar fyrir heimili, hverfi o.s.frv.
Það sem parecon segir er að vinnustaðir og atvinnugreinar ættu að endurgjalda fyrir fyrirhöfn og fórnir, ættu að hafa ráð sem vettvangur samninga og ákvarðanatöku, ættu að nota sjálfsstjórnunaraðferðir til að komast að vali og ættu að nota jafnvægi í starfi. Neysla ætti að fara fram í samræmi við fjárhagsáætlanir og með þátttökuáætlun. En fyrir utan þessa víðtæku eiginleika og innviði þátttökuskipulags er gríðarlegt pláss fyrir breytileika (rétt eins og það er mikill breytileiki milli mismunandi tilvika kapítalisma, eða hvers kyns annars konar hagkerfis). Ég hef mínar eigin óskir varðandi fullt af þáttum framtíðarsamfélags, eins og heimilisstörf, eða snertifleti hagfræði og trúarbragða, eða hvað er neysla frekar en vinna, og svo framvegis. Aðrir munu vera mismunandi og ýmis mynstur munu koma fram, kannski öðruvísi í mismunandi löndum. Það er miklu meira í lífinu en hagfræði og parecon er bara efnahagslegt markmið.
ZNetwork er eingöngu fjármagnað með örlæti lesenda sinna.
Styrkja