N'afọ gara aga, akwụkwọ akụkọ The Bulletin of the Atomic Scientists kpaliri aka nke 'Doomsday Clock' ya a ma ama n'ihu nkeji abụọ - ruo nkeji atọ ruo etiti abalị. Ndị otu Bulletin kọwara na ndị isi mba ụwa anaghị arụ ọrụ ha kacha mkpa, "ịhụ na ichekwa ahụike na ike nke mmepeanya mmadụ." E nwere ihe ize ndụ abụọ bụ́ isi: “Mgbanwe ihu igwe a na-achịkwaghị achịkwa,” n’aka nke ọzọ, na “imezigharị ngwá agha nuklia zuru ụwa ọnụ, na ngwá agha nuklia karịrị akarị,” n’aka nke ọzọ.
Ọ bụ ezie na ndụ n'ụwa na-agbanwe agbanwe, ọ bụghị ihe doro anya na ụmụ mmadụ nwere ọdịnihu. Atụmanya maka ọha mmadụ a haziri ahazi, nke ma mgbanwe ihu igwe na-agba ọsọ na nuklia na-eyi egwu adịchaghị ala.
Ọbụlagodi agha nuklia “obere” nke metụtara naanị 100 ma ọ bụ karịa isi agha Hiroshima nwere ike ịtụba ihe karịrị nde metric ton isii nke “ụmụ irighiri carbon aerosol ojii” (soot) n'ime ikuku, na-ebelata mmiri ozuzo na okpomọkụ n'ofe ụwa ruo afọ iri. Achọpụtala mmetụta nwere ike ime na ọrụ ugbo zuru ụwa ọnụ n'ọtụtụ ọmụmụ. Ndị dọkịta mba ụwa maka igbochi agha nuklia na ndị dọkịta na-ahụ maka ọrụ mmekọrịta chịkọtara ihe ha chọpụtara na 2013: “Na mgbakwunye na otu ijeri mmadụ nọ n'ụwa na-emepe emepe nke ga-eche agụụ nwere ike ịnwe agụụ, ijeri mmadụ 1.3 nọ na China ga-eche oke ụkọ nri ihu.”
Enwere ihe karịrị 10,000 isi agha nuklia n'ụwa.
Onye na-eme nchọpụta udo bụ Seymour Melman nke Mahadum Columbia, New York kwuru otu oge na United States nwere Ụlọ Ọrụ Na-ahụ Maka Nchịkwa na Ngwá Agha na Washington nke na-agụnyeghị 'otu onye a gwara ka ọ chee echiche banyere nsogbu nke otu esi emepụta, kwurịta, ma ọ bụ mejuputa ngbanwe nke agbụrụ ogwe aka'. (Onye nọchiri ACDA, Bureau of Arms Control, Verification and Compliance, eyighị ka ọ nwere mmasị dị ukwuu n'ịgbanwe agbụrụ ogwe aka.)
Melman gbakwụnyere:
"N'ezie, echiche nke ịtụgharị agbụrụ ngwa ọgụ dị ka ụzọ isi meziwanye nchekwa na-apụ n'anya na mkparịta ụka ọha na eze. Ndị nta akụkọ anaghị ekwu maka ya. Akwụkwọ akụkọ nke echiche anaghị ekwu maka ya. Mahadum anaghị ekwu maka ya. Na nke kachasị njọ, n'echiche m, òtù udo anaghị ekwu maka ya. Ọ bụrụhaala na òtù udo adịghị ebute mgbanwe nke agbụrụ ngwá agha na nsogbu ndị yiri ya nke ihe a ga-eme na akụ na ụba nke onye isi obodo na-achịkwa nke agbụrụ ogwe aka, mgbe ahụ, òtù udo na-ekere òkè n'ụdị charade. Ọtụtụ okwu gbasara udo, mana gịnị bụ udo? N’oge anyị a, udo abụghị naanị agha na-agaghị adị nwa oge. N'ihi nkwado nke atụmatụ agha na-adịgide adịgide, nkwadebe agha, udo ga-apụta ibelata ikike mkpebi nke ụlọ ọrụ na-ebu agha. Ọ bụrụ na a malite nke ahụ, anyị na-aga n’ụzọ udo.”
Melman kwusiri ike mkpa ọ dị inye ndị na-arụ ọrụ ike n'ime usoro ntụgharị akụ na ụba. Iwu ahụ ọ kwadoro tọhapụrụ na, n'ụlọ ọrụ ndị agha ọ bụla, ụlọ nyocha ma ọ bụ ntọala nke na-ewe opekata mpe mmadụ 100, a ga-ewepụta “kọmitii ojiji ọzọ” nke dịkarịa ala mmadụ asatọ, “nwere nnochite anya nha anya nke njikwa na ọrụ ụlọ ọrụ ahụ. ” Ndị ọrụ kwesịrị inwe nkwukọrịta nhata na njikwa.
Melman dere, sị: “Ihe ọmụma nke mbụ banyere ndị ọrụ nguzobe nchekwa dị mkpa maka ntụgharị. Ya mere, ntughari ga-emerịrị na mpaghara; Ọ nweghị ụlọ ọrụ etiti dịpụrụ adịpụ nwere ike nweta ihe ọmụma dị mkpa nke ndị mmadụ, akụrụngwa, na gburugburu. "
Ya mere, a ga-enwe iwu mba na-akwado atụmatụ ntughari akụ na ụba, a ga-enwekwa usoro ngbanwe n'ebe ndị agha n'onwe ha. Enwere myirịta doro anya ebe a na ụzọ isi webata ume ọhụrụ nke Naomi Klein na-akwado n'akwụkwọ ọhụrụ ya mara mma nke a na-agbanwe ihe niile: Capitalism vs the Climate:
“Ngwọta a bụ nke kacha pụta ìhè ọ bụghị ike mba n'ụdị dị adị. The nnukwu ọha ekesịpde mmanụ ụlọ ọrụ… dị nnọọ ka voracious na-achụ elu-ọgwụgwụ ọdọ mmiri nke carbon dị ka ha onwe ngalaba ogbo…. Ihe nlereanya ka mma ga-abụ ụdị ọrụ ọhụrụ - na-agba ọsọ n'usoro ochichi onye kwuo uche, site na obodo ndị na-eji ha eme ihe, dị ka ndị na-arụkọ ọrụ ọnụ ma ọ bụ dịka "nkịtị", dị ka onye edemede na onye na-akwado David Bollier na ndị ọzọ si kọwaa. Ụdị usoro a ga-enyere ụmụ amaala aka ịchọ ihe karịrị ụlọ ọrụ ike ha karịa ka ha nwere ike ugbu a. "
Klein na-ekwu na mmụba dị ịrịba ama n'oge na-adịbeghị anya na ntinye nke ike mmeghari ohuru na Germany emewo, "n'ime usoro nke mmemme tarifu nri na-ekpo ọkụ nke mba nke gụnyere ngwakọta nke mkpali emebere iji hụ na onye ọ bụla chọrọ ịbanye n'ike ọhụrụ. ọgbọ nwere ike ime otú ahụ." Nke a agbaala ndị egwuregwu obere ndị na-abụghị ụlọ ọrụ ume ka ha bụrụ ndị na-eweta ume ọhụrụ - ugbo, ime obodo, na narị otu narị ndị otu emepụtara ọhụrụ.
Mgbanwe mgbanwe German mere ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ ọrụ 400,000 ka òkè nke ike mmeghari na ọkụ eletrik sitere na 6% na 2000 ruo ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ 25% na 2013.
Klein na-agbakwụnye, sị: "Nke ahụ ewepụla ọ bụghị nanị ike eletrik, kamakwa ikike ndọrọ ndọrọ ọchịchị na akụnụba."
Akụkụ ọzọ nke ọrụ Melman nwere ike ịbara amụma ihu igwe bụ na ọ tụpụtara “otu kọmitii mba nyere iwu ka ọ gbaa atụmatụ itinye ego n'isi obodo site na obodo, ógbè, steeti na gọọmentị etiti n'akụkụ niile nke akụrụngwa - netwọk nke akụrụngwa na ọrụ ndị bụ ntọala nke ọha ụlọ ọrụ mmepụta ihe ọgbara ọhụrụ.” Kọmịshọna mba a, nke ga-ebipụta akwụkwọ ntuziaka maka atụmatụ ụzọ ọzọ eji eme ihe, ga-enyere aka mee ka ọchịchọ maka ngwa ahịa ego, maka mmepụta ihe bara uru nke ọha na eze nke ndị kọmitii ndị ọzọ na-ahazi na ụlọ ọrụ agha gbanwere.
Ọrụ atọ nke ụlọ ọrụ ntụgharị dị otú ahụ ga-eme ka obi sie ndị na-arụ ọrụ na akụ na ụba ndị agha obi ike na ha nwere ike inwe ọdịnihu n'ime obodo ndị na-adịghị agha agha, ịgbanwe nrụrụ akụ na ụba, na iji nweta uru na ikike ime mkpebi nke ndị na-arụ ọrụ n'ime ụlọ ka- onye isi obodo.
Ụlọ ọrụ ndị yiri ya na-arụ otu ọrụ atọ ahụ na ọnọdụ ihu igwe nwere ike ịkwado ụzọ mmekọrịta ọha na eze na-aga n'ụzọ akụ na ụba mebiri emebi.
N'afọ 2008, British Trade Union Congress (TUC), otu mba nke otu ndị ọrụ, kọwapụtara "Nnukwu Ntugharị" dị ka nke na-enweta nkwado ọha maka atumatu gburugburu ebe obibi na-achọsi ike site n'ịhụ na ''nkesa ziri ezi nke ụgwọ na uru nke ndị ahụ. amụma n'ofe akụ na ụba," yana site na itinye aka na mgbanwe mgbanwe na ime atụmatụ akụ na ụba.
N'ime usoro mgbanwe ziri ezi bụ "usoro mba ma ọ bụ usoro iji hụ na atụmatụ ogologo oge na mkpebi nnochite anya na mgbanwe gburugburu ebe obibi."
TUC kwusiri ike na “Nanị usoro mgbanwe dị mkpa iji hụ na mbelata ọrụ n'ihi mgbanwe gburugburu ebe obibi na mgbanwe n'ime ngalaba anaghị eme n'efu nke ezigbo ọrụ yana usoro na ọnọdụ dị mma.” Ha rụkwara aka na "Atụmatụ mgbanwe naanị iji hụ na atumatu gburugburu ebe obibi emetụtaghị ọrụ - dịka ọmụmaatụ, ụtụ isi akwụkwọ ndụ akwụkwọ ndụ - anaghị emetụta ndị otu obere ego."
Enwere ibu ọrụ omume ebe a, yana kwa okwu atụmatụ. Ọ bụrụ na emeghị ụdị ndokwa a maka ndị na-arụ ọrụ na nnukwu ụlọ ọrụ carbon, ha na ezinụlọ ha, na obodo ha bi na ya, nwere ike iguzogide ma mee ka mgbanwe ahụ gaa na akụ na ụba carbon dị ala.
Naomi Klein etoola atụmatụ otu nde ọrụ ihu igwe nke ndị otu azụmaahịa na ndị na-akwado gburugburu ebe obibi hibere na Britain maka nnukwu itinye ego gọọmentị n'ime afọ 20 iji kwalite Britain gaa n'ọnọdụ akụ na ụba carbon dị ala:
"Anyị chọrọ ndị ọrụ iji wuo ike ikuku zuru oke, ike anyanwụ, ike ebili mmiri na ike tidal iji gboo mkpa ume anyị niile. Anyị chọrọ ndị ọrụ mkpuchi ma megharịa ụlọ na ụlọ niile dị ugbu a iji chekwaa ike. Anyị chọkwara ndị ọrụ ka ha na-arụ nnukwu ụgbọ njem ọha nke ọkụ eletrik nwere ike imeghari. Anyị nwere ndị chọrọ ọrụ, na ọrụ ndị a ga-arụrịrị. Yabụ na anyị chọrọ ka gọọmentị goro otu nde mmadụ ka ha rụọ ọrụ ihu igwe ọhụrụ ugbu a na Ọrụ Climate nke mba agbakwunyere. "
Ikpuchi na imezigharị ụlọ, ịrụ ụgbọ ala ọhụrụ na ụzọ ụgbọ oloko, nrụpụta na ikpokọta ugbo ikuku, iwu grid ike mba ọhụrụ, na ihe ndị ọzọ: ndị a bụ “ọrụ ihu igwe” na-ebelata ikuku ikuku, ọ bụghị “ọrụ akwụkwọ ndụ akwụkwọ ndụ” (dịka ọmụmaatụ, ndị na-elekọta ogige) nke na-adịghị emetụta ihu igwe.
Echiche bụ na gọọmentị kwesịrị ịkpọ ndị ọrụ ọhụrụ 90,000 kwa ọnwa ka ha rụọ ọrụ ihu igwe ọhụrụ: "N'ime otu afọ anyị ga-enweta ọrụ ọhụrụ nde otu." Onye ọ bụla tụfuru ọrụ ya na ụlọ ọrụ carbon dị elu kwesịrị ijide n'aka na ọ ga-arụ ọrụ na National Climate Service n'otu ọnụego ụgwọ ọ na-enweta na ọrụ mbụ ha.
Ọnụ ego nke mmemme a nyere gọọmentị nwere ike ịbụ naanị £ 19bn kwa afọ, ozugbo ị tụlere ego sitere na ụtụ isi ego ọhụrụ na ọrụ ọhụrụ, dịka mgbasa ozi otu nde Climate Jobs si kwuo. Ha kwenyere na a ga-akwụ nke a site na ịba ụba ego na ụtụ akụ na ụba na 1% kasị baa ọgaranya, site na obere ụtụ Tobin na azụmahịa ego, na / ma ọ bụ site na mgbazinye ego gọọmentị yiri £ 75bn-a afọ quantitative easing program. Nke a bụ ihe niile na-enweghị ntụgharị ego site na mmefu ego ndị agha….
Dị ka ngụkọ ha si kwuo, atụmatụ ọrụ otu nde mmadụ nwere ike ibelata ihe ọkụkụ Britain site na 80% karịa afọ 20, 'oke ọdụm nke ihe anyị kwesịrị ime'. Wepụ ike ọkụ na ọkara, ma tụgharịa ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ ike niile na ifufe, ebili mmiri, ebili mmiri na anyanwụ - iji belata ikuku anụ ụlọ Britain site na 528 megaton nke CO2 ruo 106Mt.
Na Saụt Afrịka, e nwekwara mkpọsa ọrụ ihu igwe nke otu nde, nke òtù ọha mmadụ iri anọ, gụnyere ndị otu ndị ọrụ mebere. Mgbasa ozi ahụ na-ede, sị: “Anyị maara na n'ime ogologo oge, mgbanwe ihu igwe na-achọ mgbanwe dị ukwuu n'otú anyị si ebi ndụ, otú anyị si emepụta na iri nri, na otú anyị si emetụta ọdịdị na ibe anyị. Anyị chọrọ mgbanwe sistemu, anyị chọkwara oke n'etiti ebe anyị nọ ugbu a na nsonaazụ a dị mkpa mana ogologo oge. Mgbasa ozi ọrụ ihu igwe otu nde na-enye ụdị àkwà mmiri dị otú ahụ. "
Ọ dị oke mkpa ka anyị zụlite, chọọ ma hazie ọtụtụ ụdị mmemme ndị a nwere ike imechi ọdịiche dị n'etiti ihe ọjọọ ndị anyị na-eche ihu taa, yana ọha mmadụ mara mma nwere ezigbo ohere ịlanarị. Aka elekere na-aga n'ihu.
Milan Rai bụ onye nchịkọta akụkọ Peace News.
A na-akwado ZNetwork naanị site na mmesapụ aka nke ndị na-agụ ya.
inye