Twa gwo lagè oswa konfli ki ap kontinye jodi a demontre volatilité entèseksyon ant lokal ak mondyal la.
Nan konfli Hamas-Izrayèl la, nou wè ki jan antretyen eta kolonyal kolonyal Izraelyen an mare ak prezèvasyon ejemoni mondyal Etazini.
Nan lagè a nan Ikrèn, yon lagè san nan attrisyon ant de peyi te pwovoke pa pouse Washington te elaji Òganizasyon Trete Nò Atlantik nan yon peyi nan ansyen Inyon Sovyetik.
Nan sid lanmè Lachin nan, n ap temwen ki jan diskisyon sou teritwa ak resous natirèl yo te elve nan yon konfli mondyal pa efò Etazini an kenbe ejemoni mondyal li kont Lachin, kote li ap pèdi konpetisyon jeoekonomik la men sou ki li kontinye jwi. siperyorite militè absoli.
Nan ti bout tan, kòz prensipal la nan enstabilite mondyal jodi a manti nan fizyon an nan lokal la ak mondyal la, jeopolitik ak jeoekonomi, anpi ak kapitalis.
Balans pouvwa, balans laterè
Ki sa ki fè konfli aktyèl yo espesyalman temèt se ke yo ap fèt nan mitan absans la nan nenpòt ki otorite miltilateral ki efikas pou enpoze yon règleman lapè. Nan Ikrèn, se balans lan nan fòs militè ki pral detèmine rezilta a nan lagè a, ak isit la Larisi sanble ap domine sou aks Ikrèn-OTAN-US.
Nan Mwayen Oryan an, pa gen okenn pouvwa koersitif efikas pou opoze kokenn militè Izrayelyen-Amerikèn nan—sa ki fè li pi remakab ke malgre yon kanpay jenosid ki te pase pou prèske kat mwa kounye a, pèp Izrayèl la pa reyalize lagè prensipal li. objektif pou detwi Hamas.
Nan Sid Lanmè Lachin nan, sa ki detèmine kou a nan evènman yo se balans lan nan pouvwa ant Lachin ak Etazini yo. Pa gen okenn "règleman nan jwèt la," pou ke toujou gen yon posibilite ke bato Ameriken ak Chinwa ap jwe "poul"-oswa tit youn pou lòt, Lè sa a, vire nan dènye minit-ka aksidantèlman kolizyon, ak kolizyon sa a ka ogmante yon fòm konfli ki pi wo tankou yon lagè konvansyonèl.
San yon òganizasyon miltilateral enpoze kontrent efikas sou ejemon an ak alye li yo, dènye a ka fasilman desann nan jenosid ak touye moun. Kit nan Vyetnam, Irak, Afganistan, oswa Gaza, Konvansyon Jenèv yo ak Konvansyon kont Jenosid la, yo te montre yo se sèlman moso papye.
Dwa a nan defans pwòp tèt ou
Etandone absans yon abit miltilateral ki ka enpoze volonte l, se sèlman devlopman kontrepouvwa politik, diplomatik ak militè ki ka kenbe ejemon an. Sa a se leson ke lagè liberasyon nasyonal nan Aljeri ak Vyetnam te anseye mond lan. Sa a se leson ke rezistans Palestinyen an ap anseye nou jodi a.
Se poutèt sa menm lè nou kondane lagè anpi ejemon yo ap mennen, nou dwe defann dwa moun yo pou yo pran defans pwòp tèt yo ame.
Sa pa vle di ke efò sosyete sivil mondyal la pou fè lapè pa gen okenn wòl pou jwe. Yo fè. Mwen toujou sonje kijan yon ti tan anvan envazyon Irak la, New York Times lan te soti ak yon atik sou 17 fevriye 2003, an repons a mobilizasyon masiv kont envazyon an te planifye nan Irak, ki te di ke te gen sèlman de gwo pwisans ki rete nan mond lan, epi yo te Etazini ak opinyon piblik mondyal, e ke lè sa a Prezidan George W. Bush te inyore rezistans mondyal sa a nan danje li.
Sosyete sivil mondyal la te kontribye nan fen lagè yo nan Afganistan ak Irak lè li te dewoule lejitimite lagè sa yo nan mitan piblik Etazini an, sa ki te fè yo tèlman enpopilè ke menm Donald Trump te denonse yo—an retrospective se sa—tankou anpil pèsonalite ki te vote. pou lagè nan Kongrè Ameriken an.
Dènye desizyon Tribinal Entènasyonal la jistis la ki te bay pèp Izrayèl la lòd pou anpeche jenosid nan Gaza gen anpil chans pou gen yon enpak menm jan ak rezistans mondyal sosyete sivil la nan envazyon Bush, Jr, nan Irak. Desizyon ICJ la ka pa gen yon enpak imedyat sou lagè k ap kontinye a, men li pral erode lejitimite nan pwojè kolonyalis kolon ak apartheid alontèm, apwofondi izolasyon pèp Izrayèl la alontèm.
Yon Lapè Jis
Nou souvan wè lapè kòm yon eta ideyal. Men, lapè nan simetyè a se pa lapè. Yon lapè te achte nan pri a nan represyon fachis non sèlman pa dezirab men li pa pral dire.
Pèp oprime tankou Palestinyen yo pral refize lapè a nenpòt ki pri, lapè ki jwenn nan pri a nan imilyasyon. Jan yo te montre nan 76 ane sa yo depi Nakba a, ekspilsyon masiv yo soti nan tè yo ak kay yo, Palestinyen yo pa pral rezoud pou anyen mwens pase lapè ak jistis, youn ki pèmèt yo rekipere tè yo te sezi pa Izrayelit yo, tabli yon eta souveren. “soti nan rivyè a rive nan lanmè a,” epi pèmèt yo kenbe tèt yo anlè ak fyète.
Rès mond lan dwe yo sipò ak tout kè li pou reyalize yon lapè jis konsa atravè tout mwayen posib, menm lè nou travay pou opoze lagè anpi ejemon yo mennen nan lòt pati nan mond lan.
ZNetwork finanse sèlman atravè jenerozite lektè li yo.
Fè yon don