Dènyèman, tradiktè Italyen mwen an, Giuseppe, te ekri m yon imèl. Li pa t 'yon echanj tipik, men byen yon demann pèsonèl ekstraòdinè:
“Anpil wè ou tankou yon moun trè vanyan. Yo ta renmen imite w nan sa, omwen yon ti kras, men yo santi yo pa gen kouraj, di, 'pa nati' epi yo pa ka aprann kouraj. Kisa ou panse de sa? Èske moun ka fòme tèt yo pou yo gen kouraj?
Mwen pa konnen ki jan yo reponn kesyon sa a an brèf, epi definitivman pa nan kò a nan yon imèl, pa nan jis kèk mo. Men kesyon an enpòtan, petèt esansyèl, e konsa mwen deside reponn lè m ekri redaksyon sa a.
***
Mwen te vwayaje mond lan, kouvri yon myriad de konfli, sou tout kontinan. Mwen te ekri liv, fè fim, epi pwodui rapò ankèt.
Mwen te wè laperèz sou figi gason, fanm ak timoun, mwen te wè mizè epi pafwa mwen te wè sa ki ta ka sèlman dekri kòm dezespwa absoli. Mwen souvan santi laperèz 'nan lè a', nan anpil kwen nan glòb la!
Laperèz te, natirèlman, omniprezan nan tout chan batay ak nan zòn yo nan masak ak piyay, men tou nan 'kote ki pa tèlman evidan', tankou legliz ak kay fanmi, e menm nan lari yo.
Mwen te 'etidye laperèz', ap eseye konprann kòz li yo, rasin li yo. Mwen te toujou sispèk ke defini sa ki deklanche laperèz, kisa ki pwodui l, ta dwe tankou vini omwen mwatye nan kenbe l, detwi l, libere moun anba grif tiranik li yo.
Gen, nan kou, anpil kalite laperèz: soti nan laperèz rasyonèl nan vyolans dirèk, nan kèk abstrè, prèske grotèsk laperèz ki se enpoze sou moun pa rejim politik nou yo ak etablisman, pa prèske tout relijyon, ak pa estrikti fanmi opresyon.
Dezyèm kalite laperèz fè espre fabrike e li te pèfeksyone atravè syèk yo. Ki jan yo sèvi ak li efektivman, ki jan yo maksimize li, ki jan yo enflije pi gwo domaj la, tout sa yo pase sou opresè a opresè, de jenerasyon an jenerasyon.
Laperèz yo administre yo nan lòd yo sispann pwogrè, yo nan lòd yo toufe disidans ak kenbe moun nan yon pozisyon byen soumisyon ak sèvil. Laperèz elve inyorans, tou. Li ofri yon fo sans sekirite ak apatenans. Evidamman di ke yon moun ka fè pati yon 'klib' trè move, oswa nan yon fanmi gangstè, oswa nan yon peyi fachis. Laperèz ap manipile mas yo pou yo obeyi moun ki inyorans, epi answit menase moun ki reziste yo: “Eske nou pa wè, se sa majorite moun yo vle ak panse. Swiv lòt yo, sinon!"
***
Prèske plizyè deseni de sa, panse tankou Huxley, Orwell ak lòt moun te pwofetize sosyete kote n ap viv kounye a. Nou toujou ap li '1984' oswa 'Brave New World' ak degoutans, ak outraj. Nou li liv sa yo kòmsi yo se kèk imajinè, syans-fiksyon laterè, nou pa reyalize ke kochma sa yo, aktyèlman, te deja rive nan peyi nou yo, vil yo, menm nan pwòp chanm k ap viv nou yo.
Kòm anpil nasyon, ki gen ladan yo nan Ewòp ak Amerik di Nò, de pli zan pli tonbe anba andoktrinman ak omojèn entelektyèl, kouraj ap disparèt. Li demontre trè raman, epi li klèman pa enspire majorite a.
Se pa paske 'moun yo chanje', men paske mond n'ap viv la ap vin de pli zan pli konfòme ak restriksyon, ak sous prensipal enfòmasyon yo (mass media), osi byen ke sous sa yo ki fòme opinyon piblik la ak modèl konpòtman yo. sitwayen yo (medya sosyal), yo konplètman kontwole pa gwoup politik antrepriz ak konsèvatif ak enterè yo.
Pandan ke moun yo te konn enfliyanse ak enspire pa gwo pansè, romansye ak kreateur, yo kounye a ap fòme pa mesaj 160 karaktè nan medya sosyal, ak pa tout moun ki fòme opinyon ki eseye fè yo fon, san emosyon, konfòme ak lach.
Nan anpil nan tan lontan an, men anvan mwen te fèt, rebelyon ak revolisyon yo te wè kòm yon bagay vrèman ewoyik; Yo te respekte yo epi yo te wè yo kòm yon bagay ki vo viv pou, menm mouri pou. Sa te toujou epòk vrè patetismo, lit kont fachis ak kolonyalis. E lavi pa t wete tout pwezi, poutan, pa menm pwezi revolisyonè.
Valè yon moun te defini pa kontribisyon yon moun pou konstwi yon pi bon monn, pa gwosè SUV li.
Nan epòk sa yo, tout nasyon leve sou jenou yo. Gran gason ak fanm te dirije kèk nan rebelyon espektakilè yo. Ekriven, registè, menm mizisyen te rantre nan lit la, oswa souvan te mache nan vanguard la. Liy ki genyen ant pi gwo travay jounalis envestigatè yo ak boza te vin de pli zan pli flou, pandan gwo pèsonalite tankou Wilfred Burchett ak Ryszard Kapuscinski te fè wonn glòb la, san pran souf yo te idantifye pwoblèm ak doleyans li yo.
Lavi toudenkou te vin gen sans. Anpil, pa majorite a men definitivman anpil, te pare pou dedye lavi yo, e menm pou yo mouri, yo nan lòd yo detwi lòd mondyal ki demode ak enjis; pou konstwi, depi nan grafouyen, yon sosyete desan ak pwospere pou tout èt imen, oswa an brèf, 'amelyore mond lan'.
Si ou wè kèk nan fim franse, Italyen, Japonè ak Amerik Latin nan epòk sa a, chans yo se, ke ou pral jwenn boul zwa. Se konsa, enèji, zèl, ak detèminasyon defi etablisman an ak amelyore lavi sou planèt la.
Lè Sartre te pale, menm si sou sijè tankou enperyalis ak kolonyalis, dè santèn de milye moun ta sanble nan Pari, epi li ta souvan parèt nan kote tankou faktori Renault la, byen lwen sa yo salon entelektyèl pi popilè nan kapital la.
"Mwen rebèl, se poutèt sa mwen egziste!" te ekri Albert Camus, ak fyète. Li te parèt kòm youn nan deviz prensipal yo nan epòk sa a.
Lè sa a, toudenkou, rebelyon te fini', li te 'kontinye'.
Men, lagè yo te kontinye. Enperyalis ak kolonyalis regroupe. Plòg medya yo te achte, te achte. Kapitalis te genyen, yon lòt fwa ankò, malgre tout lojik dyalektik kont yon viktwa konsa. Pwogrè te sispann, menm ranvèse. Koperatis te pwodwi Thatcherism ak Reagan-ism, ak mond lan te jwenn chenn li yo ak mizo tounen. Lè sa a, yo te lanse "Gè kont Laterè" gangrenè sa a e laperèz te kòmanse trennen tounen, menm kote li te ekspilse plizyè deseni anvan.
***
Mwen pa konsidere tèt mwen 'bray', Giuseppe.
An reyalite, mwen pè anpil, e se poutèt sa mwen rebèl, epi riske lavi m, toujou.
Mwen pè sa mwen wè. Mwen pè tou pou m pa ka wè, temwaye, dokimante.
Mwen pè lè mwen wè figi dezespere fanm yo, ki kenbe foto mari ak pitit gason yo ki disparèt oswa ki touye yo.
Mwen pè konsekans bonbadman ayeryen ak lagè abèy.
Mwen pè lopital ki gen twòp moun, ak moun ki blese k ap kriye atè a, tranpe nan pwòp san yo.
Mwen pè lè mwen temwen ki jan tout gwo rèv sa yo sou papye, peyi endepandan nan Lafrik, Azi, Mwayen Oryan ak Oceania ap disparèt nan lè mens.
Mwen pè tout nouvo fòm enperyalis, neo-kolonyalis, achte entelektyèl nan peyi pòv yo, fè 'mouvman opozisyon' kont gouvènman Lwès la pa renmen yo.
Mwen pè pou destriksyon irevokabl bèl planèt nou an. Mwen te wè ki jan tout peyi sansasyonèl, nasyon atol yo, yo ap vin inabitab akòz rechofman planèt la ak nivo lanmè a k ap monte - Touvalu, Kiribati, ak Zile Marshall yo.
Mwen pè lè mwen wè sikatris olye pou yo bèl forè plivye, kòd lonbrik nan pye bwa ak pwodui chimik nwa k ap flote kote yon fwa te kouri petiyan, rivyè kè kontan - nan Sumatra, Borneo, ak Papua.
Mwen pè anpil bagay!
Mwen pè wè fanm yo trete tankou chen oswa tapis, kòm byen papa yo ak mari yo, e menm frè yo.
Mwen pè lè prèt brital, koripsyon ak inyoran kraze lavi epi gaye laperèz grotèsk.
Mwen pè lè liv yo ap boule, dirèkteman oswa endirèkteman, ranplase pa fèy metal ak plastik, ak kontni potansyèlman kontwole.
Mwen pè lè yo, metafò oswa an tèm reyèl, tire moun dwat nan mitan je yo, oswa nan do yo, tou senpleman paske yo te refize mete ajenou.
Mwen pè lè moun yo oblije bay manti pou yo ka siviv, oswa lè yo oblije trayi moun yo renmen yo.
Mwen pè pou vyòl, pou moun yo vyole; nan nenpòt fason ke vyòl fèt - fizikman oswa mantalman.
Mwen pè fènwa. Se pa youn nan chanm lan, nan mitan lannwit, men nan fènwa a ki yon lòt fwa ankò desann sou planèt nou an, ak sou limanite.
E plis mwen pè, se plis mwen santi mwen oblije aji.
Se jis paske chita toujou se bagay ki pi pè nan tout. Chita toujou pandan mond sa a, mond sa a bèl ke mwen konnen konsa intimman; soti nan Tierra De Fuego rive nan Nò Kanada, soti nan Cape of Good Hope rive nan ti zile Pasifik yo, nan PNG rive nan DRC, y ap piye, vyole, epi entelektyèlman lobotomize.
Se paske mwen se yon èt imen, yon ti grenn sab nan limanite fòmidab sa a, e jan Maxim Gorky te ekri yon fwa "Limanite - sa gen yon son fyè!"
Mwen pa toujou pè.
Lè mizo a nan yon zam tache ak kèk tank, tou dousman deplase nan direksyon mwen, mwen pa pè. Mwen wè sa k ap pase, sa ki ka rive si li tire; malerezman mwen te wè li twòp fwa. Moman doulè a dwe trè entans men trè kout - epi lè sa a, pa gen anyen. Mwen pa vle sa rive mwen, paske mwen renmen lavi sa a tèlman pasyone, anpil, men mwen pa pè posiblite lanmò.
Men ankò, mwen pè anpil pou m 'pa la', pou m pa temwen ak dokimante lavi a, nan tout bèlte li, nan richès li ak britalite li.
Mwen pè, mwen pè, pou m pa konnen, pou m pa konprann, pou m pa goumen, pou m pa rebele, pou m pa renmen, pou m pa rayi, pa kouri, pa tonbe, pa ri oswa kriye (tankou youn pa ka egziste san lòt), nan pa fè sa ki dwat, oswa pa fè erè, nan pa egziste!
***
Chèche verite a, edike tèt li, sa deja brav, li brav anpil.
Fason monn nou an estriktire jodi a, moun yo fòtman dekouraje pou yo pa diferan.
Pifò gason ak fanm, menm timoun, yo kounye a kondisyone nan yon fason, ke li fè pran premye etap la lwen kouran prensipal la kontwole, trè difisil. Pou soti nan 'zòn konfò' sa a, lwen marekaj 'valè yo aksepte ak ankouraje yo', nan kliche bon mache, ak manti yo kareman, se brav, ewoyik.
Kòm yon rezilta, pandan ke mond lan nan flanm dife, pandan y ap piye li, trè kèk aktyèlman ap goumen pou siviv li.
Èske kouraj disparèt nan monn sa a? Èske lachte sa ki aktyèlman akonpaye valè 'pop' bon mache sa yo? Èske entelektyèl ak emosyonèl, pwofondè konfòmite?
Èske toujou gen yon batay pou jistis? Èske rebelyon toujou posib? Natirèlman ka toujou genyen, nan kou li ye, epi w ap mache ale, w ap revòlte tou, Giuseppe, ak chak atik ke ou tradui, ak ak chak kesyon ou poze.
Li pa nesesè toujou fè fas a yon elikoptè konba, yo nan lòd yo dwe defini kòm yon moun brav. Gen kèk ki ale nan lagè, nan kou. Mwen fè. Eske se paske mwen vanyan? Oswa èske se paske pafwa li pi fasil pou lonje kamera mwen sou kèk chan batay pase pou m fè fas ak atizay dou tradiksyon an? M pa konnen. Kite lòt moun jije.
Men, pou reponn kesyon ou a, li se: wi, yon moun ka aprann metye a, nenpòt metye. Epi yon moun ka aprann tou ki jan yo dwe brav tou.
Sepandan, kouraj jis pou dedomajman pou kouraj pa vo anyen. Li se tankou bungee sote, oswa kondwi nan yon vitès epè sou kèk wout glas, pa plis ankò. Jis yon gwo adrenalin...
Otantik kouraj, mwen kwè, gen yon objektif, yon objektif enpòtan. E pou riske lavi yon moun, yon moun dwe renmen li vrèman ak pwofondman, epi respekte li: lavi li, osi byen ke lavi lòt moun. Kidonk, kouraj gen sans sèlman si li la pou pwoteje lavi lòt moun. Yon moun dwe renmen lavi sa a, pasyone ak foli, nan lòd yo goumen pou li, nan lòd yo goumen pou siviv lòt moun.
Yon moun ki gen kouraj pa janm ka yon esklav, pou nenpòt moun oswa nan anyen. Petèt sa a se pi bon fason pou kòmanse 'fè kouraj': nan reyalize, nan defye, nan demoli esklavaj, nan goumen kont li kèlkeswa kote ak nan ki fòm li egziste. Gen anpil ladan l toujou, toutotou nou... Se pa sèlman esklavaj ansyen alamòd ki defini pa chenn, men tout kalite esklavaj, sou anpil fòm.
Aksepte esklavaj, men sitou vin yon esklav volontè, se opoze a kouraj.
Pou 'naje ak koule a', egal a yo te yon esklav. Repete kliche prefabrike, refize fòme opinyon pèsonèl li se anyen mwens pase esklavaj entelektyèl.
Natirèlman, pou w gen kouraj, yon moun dwe enfòme, kòm yon moun dwe kapab analize mond lan, yo chwazi yon seri valè pèsonèl, yo dwe an sekirite. Lè sa a, epi sèlman lè sa a yon moun ka goumen, si pa gen okenn lòt fason; pou goumen ak riske tout bagay k ap konbat opresyon ak britalite, nenpòt lè y ap tòtire ak vyole moun, nenpòt kote sou planèt sa a.
Pou kapab enfòme, yonn pa ta dwe janm 'kwè', yonn ta dwe toujou mande pou konnen! Sa se brav tou, epi li pa ditou fasil, men li nesesè. Li se brav lè yon moun detèmine ak egzijans pou etidye ak aprann, lè yon moun oze fòme pwòp opinyon pèsonèl li. Se pa kèk kourikoulòm lekòl pre-chewed, men aprantisaj reyèl. Sa a se aktyèlman ekstrèmman brav, epi tou sèl fason pou ede limanite avanse pou pi devan.
Se poutèt sa dènyèman panse vrèman lib yo te vize dirèkteman ak brital nan Lwès la, ak nan lòt pati yo oprime nan mond lan. Paske rejim aktyèl sa a, 'Nouvo Lòd Mondyal' sa a, ki aktyèlman pa nouvo ditou, ap fè tout sa li kapab pou ranvèse devlopman natirèl, pou fèmen nou tout tounen nan tenèb ak fayit nan kèk dogmatism demode relijye. Nou fòse; n ap kondisyone pou nou kwè nan kapitalis, nan yon stil oksidantal 'demokrasi milti-pati', nan siperyorite konsèp oksidantal yo.
Men, li klè - gen plis panse, plis altènativ, opsyon, plis chèk ak balans, pi an sekirite planèt nou an vin. Evidamman di, li se brav pou goumen pou sekirite li yo.
***
Petèt pa gen anyen ki pi pwisan, ki gen imilite, ki onèt, jan sitasyon sa a pa Bertrand Russell te parèt nan biwo Noam Chomsky, nan MIT:
"Twa pasyon, ki senp men ki fò anpil, te dirije lavi mwen: anvi renmen, rechèch konesans, ak pitye ensipòtab pou soufrans limanite."
Sitasyon sa a ede tou pou reponn kesyon tradiktè m ak zanmi m nan peyi Itali poste:
Lè dezi a pou konesans vin vrèman akablan, yon moun tou senpleman pa ka sispann, oswa ralanti. Sèl fason se ale pi devan, absòbe konesans, goumen pou rive nan konesans, wè mond lan, konprann, santi, koute; pasyone ak toujou. Pa gen laperèz ki ka dekouraje nou, lè n ap chèche laverite. Li tèlman fyè, tèlman brav, dezi sa a konnen!
Lè nou santi 'pitye ensipòtab pou soufrans limanite', lè nou temwen jan aranjman monn sa a se enjis, lè nou vrèman entènalize soufrans lòt moun, èt imen parèy nou yo k ap viv sou tout kontinan planèt sa a bèl men kraze. , Lè sa a, prèske tout moun nan nou, oswa omwen moun ki se imanis nan nwayo yo, vin vanyan gason, ak brav. Yo toudenkou konnen sa ki gen pou fè.
Kanta pou 'anvi lanmou an', li la, li toujou la, nan nou tout, nan tout moun. Lite pou lanmou, lè li rive, se brav, epi mouri pou li, si riske tout se sèl fason pou sove li, se kouraj. "Anvi renmen" sa a se pati ki pi enb, ki pi sakre, ki pi esansyèl nan nati nou an, se konsa raman satisfè. Li mande kouraj pou renmen; li mande kouraj fòmidab, entradwizibl!
Jan powèt Kiben an Antonio Guerrero Rodriguez, youn nan brav 'senk Kiben' sa yo, ki te nan prizon poutèt li te defann peyi yo kont enfiltrasyon Yanki ak teworis, te ekri yon fwa: "Lanmou se etènèl, oswa li pa renmen." Si li ka disparèt, se pa lanmou. El amor que expira no es amor.
Pawòl sa yo, yon powèm, te ekri nan yon prizon brital Amerik di Nò e sa yo vle di klè. Li se brav pou renmen. Li tèlman fasil trayi. Men, li mande tout bon kouraj pou defann lanmou.
Kouraj sa a, Giuseppe, ka aprann. Oswa li ka tou senpleman dekouvri ak nouri, kòm li ap viv andedan nou: andedan nou tout li ap viv!
Andre Vltchek se yon romansye, sinema ak jounalis envestigasyon. Li te kouvri lagè ak konfli nan plizyè douzèn peyi. Diskisyon li ak Noam Chomsky Sou Teworis Lwès kounye a pral enprime. Roman politik li aklame kritik Pwen ki pa gen retou se kounye a re-edite ak disponib. Oceania se liv li sou enperyalis lwès nan Pasifik Sid la. Liv pwovokan li sou post-Suharto Endonezi ak modèl mache-fondamentalis la rele "Endonezi - Achipèl la pè". Li fèk konplete dokimantè karakteristik la, "Rwanda Gambit” sou istwa Rwanda ak piyay DR Kongo. Apre li te viv pandan plizyè ane nan Amerik Latin ak Oceania, Vltchek kounye a abite ak travay nan Azi de Lès ak Lafrik. Li ka rive jwenn nan li sit entènèt oswa li Twitter.
ZNetwork finanse sèlman atravè jenerozite lektè li yo.
Fè yon don