'Peb tab tom tsim kev coj noj coj ua ntawm lub xyoo pua 21st, kev coj noj coj ua nrog kev koom nrog kev ywj pheej,' tus tub ntxhais kawm kev nom kev tswv tau hais rau kuv thaum pib ntawm kev nthuav tawm ntawm lub rooj sib tham thib xya Ntiaj Teb Social hauv Caracas, Venezuela.
Nov yog ib qho ntawm peb lub rooj sab laj kev sib tham xyoo no hauv qhov lawv hu ua Polycentric Social Forum. Ib tug tsuas yog mob hauv Bamako, Mali thiab lwm qhov yuav tshwm sim hauv Karachi, Pakistan hauv lub Peb Hlis. Qhov no yog lub rooj sab laj ntawm Asmeskas tab sis lub hom phiaj yog Latin America.
Lub peb hlis ntuj tsis tshua muaj yeeb yuj thiab cov xwm txheej muaj ntau chaotic tab sis kev nom kev tswv kev sib tham yog tob thiab ntau provocative. Raws li ib tus neeg hais lus tau muab tso rau hauv ib qho ntawm qhov qhib vaj huam sib luag, 'Peb (hauv Latin America) tau txav los ntawm kev tiv thaiv tawm tsam neo-liberalism mus rau kev tawm tsam.'
Tab sis tsis muaj ib qho kev zoo siab ntawm no rau kev xaiv tsa ntawm cov koom haum socialist thoob plaws Latin America. Thiab thaum lawv hais tias socialist, lawv txhais tau tias socialist. Kev xaiv tsa ntawm Michelle Bachelet Nyob rau hauv Chile, ib tug social democrat uas txhawb neo-liberal txoj cai yog nyuam qhuav hais, thiab tsis yog qhov ua tau zoo ntawm thawj tus poj niam thawj coj hauv Latin America.
Muaj qee qhov kev xav tob thiab muaj kev sib tham qhib txog qhov kev paub dhau los ntawm kaum lossis 15 xyoo dhau los hauv Latin America tau txav los ntawm kev cia siab ntawm kev tswj hwm kev tswj hwm los ntawm kev puas tsuaj rau neo-liberal restructuring mus rau ib qho kev xav tsis thoob ntawm kev txav mus los. Los ntawm Zapatistas hauv Mexico, mus rau qhov tsis muaj av nyob hauv Brazil, mus rau Piquetaros hauv Argentina, mus rau qhov nce ntawm cov neeg hauv paus txawm hauv Ecuador, Columbia thiab, ntawm chav kawm, Bolivia, kev sib npaug ntawm kev nom kev tswv tau hloov pauv rau cov neeg pluag thiab. muab pov tseg. Qhov no yog vim li cas, raws li ntau tus neeg hais lus, rau kev xaiv tsa ntawm tsoomfwv sab laug - tab sis tam sim no yog dab tsi?
Raws li ib tus thawj coj ua haujlwm Canadian tuaj koom qhov kev tshwm sim tau hais tias, 'Peb tseem tshuav cov lus nug ntau dua li cov lus teb.' Tab sis cov lus nug taw qhia txoj kev, kuv xav tias, rau kev xav tshiab ntawm kev xav txog kev hloov pauv hauv zej zog.
'Yog tias peb saib thoob plaws hauv keeb kwm,' hais tias Ricardo Gebrim ntawm MST (Cov Neeg Ua Haujlwm Tsis Muaj Neeg Nyob) nyob rau hauv Brazil, 'peb yuav pom tias tsis muaj ib tog nom tswv, txawm li cas los xij lawv yog sab laug, muaj peev xwm coj nom tswv lub hwj chim yam tsis tau succumbing rau lub zog ntawm kev xaiv tsa thiab txav mus rau sab xis. Qhov peb yuav tsum tau tsim yog lub zog sib koom ua ke ntawm kev nom kev tswv, zoo li hauv Bolivia, uas yuav siv lub zog ntawm lub sijhawm hloov pauv txoj cai.'
Margarita Lopez-Maya ntawm University of Venezuela hais tias thaum muaj kev hloov pauv hloov mus rau lub hwj chim nws yuav tsum rhuav tshem lub xeev neo-liberal thiab tsim cov tsev tshiab, zoo li cov rooj sib txoos. Qhov no puas tuaj yeem ua tiav los ntawm kev thaj yeeb nyab xeeb, nws nug?
'Kev daws teeb meem Pacific nyob ntawm tus thawj coj ua yeeb yam thiab lawv txoj kev coj ncaj ncees thiab kev cog lus rau kev thaj yeeb nyab xeeb,' nws teb, 'thiab tseem nyob ntawm kev txaus siab ntawm cov รฉlites los lees txais kev sib haum xeeb.'
________________________________
Thaum mus ntsib ib lub barrio npaj los ntawm Alternatives , tus khub rabble.ca koom nrog koom nrog lub koom haum ntawm lub rooj sab laj no, kuv tau txais qee lub tswv yim ntawm lawv txhais li cas los ntawm cov koom haum tshiab no. 'Peb npaj cov neeg los txheeb xyuas cov kev xav tau hauv zej zog,' tus thawj coj hluas hais rau peb. 'Tsoomfwv txhawb nqa cov kev daws teeb meem uas peb txiav txim siab.'
Lub zej zog no uas tau pib tsim txoj hauv kev no ua ntej Hugo Chavez los ua lub hwj chim yog qib siab dua li feem ntau. Muaj kev sib koom ua zaub mov, chaw kho mob thiab chaw sib txuas lus, kuj tseem ua haujlwm sib koom ua ke. Qhov no yog socialism ntawm cov neeg, koom tes thiab decentralized, uas cov tub ntxhais kawm Caracas tau tham txog.
Qhov kev sib raug zoo ntawm kev txav mus los thiab kev xaiv tsa nom tswv yog lub ntsiab lus loj ntawm kev sib tham ntawm no. Qee qhov sib cav hais tias cov nom tswv yuav tsis muaj kev vam meej thiab lwm tus hais tias kev sib raug zoo raug txwv tsis pub dhau ntawm lawv txoj kev tsom mus rau kev ua tiav lub zog. Tab sis tsis zoo li kev sib cav nyob rau sab laug hauv tiam dhau los, kev sib cav ntawm no ntawm lub rooj sib tham hauv zej zog yog kev xav thiab koom nrog ntau dua li tsis muaj kev sib cav thiab polarized. Qhov kev xav yog tias Latin America nyob hauv nruab nrab ntawm lub sijhawm keeb kwm ntawm kev hloov pauv hloov pauv thiab lawv tsis xav rov ua qhov yuam kev yav dhau los uas ua rau kev swb ntawm sab laug thoob plaws Latin America hauv 70s thiab 80s.
Ib qho kev tshoov siab tshaj plaws txog tam sim no yog los ntawm cov thawj coj hauv paus txawm Blanca Chancoso los ntawm Ecuador. Nws tham txog kev daws teeb meem nyiaj txiag thiab kev sib raug zoo uas cov neeg hauv paus txawm coj. Nws piav qhia txog qhov cuam tshuam ntawm neo-liberalism zoo dua li txhua tus uas kuv tau hnov.
'Lawv xav ua lub hauv paus hauv zej zog nkaus xwb ntawm kev lag luam thiab tseem nyob ntawm lub tswv yim tias tsuas yog qee tus neeg tsim nyog los tswj hwm. Tab sis lawv muaj lub luag haujlwm rau qhov xwm txheej phem noโฆLawv tau yuam cov neeg tsiv teb tsaws chaw thiab ua rau lawv tsev neeg tawg. Tsis yog peb yog niam txiv phem. Nws yog qhov uas peb tsis muaj haujlwm ruaj khov los saib xyuas peb cov menyuamโฆLawv sim faib peb. Hauv Ecuador lawv tau hais rau peb tias Peru tab tom nqa khoom ntawm peb tab sis nws yog cov tuam txhab roj uas tab tom nqa khoom ntawm peb. Peb tsis nqos cov dab neeg no. Peb paub tias qhov tshwm sim tiag tiag yog tias lawv xav tau cov ncuav qab zib zoo tshaj plawsโฆQhov peb xav tau yog ntau haiv neeg ntawm lub meej mom.'
Nws tau piav qhia tias cov neeg hauv paus txawm tau muaj sia nyob 500 xyoo vim li cas thiab nws tsis yog vim lawv kab lis kev cai xwb. 'Peb muaj cov neeg txawj ntse; peb paub qhov tseeb zoo dua leej twg. Peb muaj kev daws teeb meem nyiaj txiag. Peb muaj kev sib pauv xws li Chavez kev lag luam roj rau Cuban kws kho mob. Peb xyaum kev sib raug zoo. Thaum koj xav tau ib yam dab tsi koj muab rau nws yam tsis tau thov dab tsi rov qab, zoo li thaum Chavez muab kev pab thaum nag xob nag cua Katrina. Peb txuas tes mus rau ib qho kev xav tau.
'Hauv lus Mev koj hu qhov ntawd 'kev sib koom siab' zoo li kev txhawb nqa uas Cuba tau muab rau peb txhua tus txawm tias muaj kev cuam tshuam thiab nyiaj txiag nyuaj lawv raug kev txom nyem. Thiab peb muaj lub tswv yim ntawm kev sib koom ua haujlwm, kev ua haujlwm pub dawb uas tsis yog lub luag haujlwm tab sis hu rau lub siab los tsim kom muaj kev sib koom ua ke hauv zej zog. Cov tswv yim no thiab lwm tus zoo li lawv tuaj yeem yog lub hauv paus ntawm kev lag luam tshiab, plurinational, pluricultural xeev uas peb tuaj yeem tsim ua ke.'
'Cia peb koom ua ke tsim lub hwj chim tshiab, tib neeg lub hwj chim,' nws xaus lus, 'kom hloov lub kaw lus, kom tau cov khoom peb xav tau tiag tiag thiab ua kom peb txoj kev npau suav ua tiav.'
Judy Rebick tuav lub rooj zaum Sam Gindin hauv Kev Ncaj Ncees ntawm Ryerson University hauv Toronto. Kab lus no thawj zaug tshwm sim hauv www.rabble.ca
ZNetwork tau txais nyiaj tsuas yog los ntawm kev ua siab zoo ntawm nws cov neeg nyeem.
Pab Nyiaj