AMY GOODMAN: To talk more about President Obama’s speech, I’m joined in the firehouse studio by Nobel Prize-winning economist Joseph Stiglitz, professor at
aloha i ʻO ka Democracy Nei!
JOSEPH STIGLITZ: Nani ka noho ʻana ma ʻaneʻi.
AMY GOODMAN: ʻO kāu loiloi mua o ka haʻiʻōlelo i ka pō nei?
JOSEPH STIGLITZ: ʻAe, manaʻo wau he ʻōlelo maikaʻi loa ia. Ua manaʻo wau ua hana ʻo ia i kahi hana maikaʻi loa o ka hele ʻana i ka laina maikaʻi o ka hoʻāʻo ʻana e ʻōlelo - hāʻawi i ka hilinaʻi e pili ana i ko mākou wahi e hele ai, akā ʻo ka ʻoiaʻiʻo o kā mākou hoʻokele waiwai - ʻo ka ʻāina e kū nei i kahi hāʻule nui o ka hoʻokele waiwai. Ua manaʻo wau ua maikaʻi ʻo ia i ka hāʻawi ʻana i kahi hihiʻo a ʻōlelo ʻoiai mākou e hana ana i ka holo pōkole, eia nā pilikia koʻikoʻi ʻekolu e pono ai mākou e hoʻoponopono.
ʻO ka nīnau koʻikoʻi a ka poʻe ʻAmelika e hopohopo nei, ʻo ia ka nīnau o ka mea a mākou e hana ai me nā panakō. A ma ia mea, ua maopopo loa iaia ua ike oia i ka huhu o ka poe Amerika e pili ana i ke ano o ka lawe ana o na banako i ko kakou mau dala auhau a me ka hoohana hewa ana, aole nae oia i hoike maopopo i kana mea e hana ai.
AMY GOODMAN: E hele kāua i ka clip i ka pō nei. I loko o kāna haʻiʻōlelo, ua hōʻoia ʻo Pelekikena Bailout e pono ana nā panakō o ka lāhui, akā ʻaʻole ia i haʻi pololei, e like me kā Joe Stiglitz e ʻōlelo nei, inā e neʻe ke aupuni e hoʻolilo i ka lāhui Citigroup a me Bank of America.
PRESIDENT BARACK OBAMA: E hana mākou me ka ikaika piha o ke aupuni pekelala e hōʻoia i ka nui o ka hilinaʻi o nā panakō nui e hilinaʻi nei ʻo ʻAmelika a lawa ke kālā e hāʻawi ai i nā manawa paʻakikī. A ke aʻo mākou he pilikia koʻikoʻi ka panakō nui, e mālama mākou i ka poʻe kuleana; hoʻoikaika i nā hoʻololi e pono ai; e hoʻolako i ke kākoʻo e hoʻomaʻemaʻe i kā lākou mau pale kaulike; a e hōʻoiaʻiʻo i ka hoʻomau ʻana o kahi ʻoihana ikaika a hiki ke lawelawe i ko mākou poʻe a me ko mākou hoʻokele waiwai.
I kēia manawa, maopopo iaʻu i kēlā me kēia lā hiki ke hōʻoluʻolu ʻia ʻo Wall Street e kahi ala e hāʻawi ai i nā bailouts panakō me ka ʻole o nā kaula i hoʻopaʻa ʻia a ʻaʻohe kuleana o kekahi no kā lākou hoʻoholo noʻonoʻo. Akā ʻaʻole ia e hoʻoponopono i ka pilikia. A ʻo kā mākou pahuhopu e hoʻolalelale i ka lā e hoʻomaka hou ai mākou i ka hōʻaiʻē i ka poʻe ʻAmelika a me ka ʻoihana ʻAmelika a hoʻopau i kēia pilikia i hoʻokahi manawa. A ke manaʻo nei au e hoʻopaʻa piha i kēia mau panakō no ke kōkua i loaʻa iā lākou, a i kēia manawa pono lākou e hōʻike maopopo i ke ʻano o nā kālā ʻauhau e hoʻonui ai i ka hōʻaiʻē no ka mea ʻauhau ʻAmelika.
AMY GOODMAN: Peresidena Obama i ka po Poalua. ʻO Joe Stiglitz, ke mālama nei ʻo ia i nā waihona kālā?
JOSEPH STIGLITZ: ʻAe, a hiki i kēia manawa, ʻaʻole i hiki. Manaʻo wau ʻo nā pilikia koʻikoʻi ma lalo nei. Ua ʻōlelo ʻo ia ʻo ka mea e pono ai mākou e hoʻomaka hou i ka hōʻaiʻē. Inā ua lawe ʻo ia i ka $700 biliona a mākou i hāʻawi ai, hoʻohana ʻia he ʻumi a hoʻokahi, hana i kahi ʻoihana hou i hōʻoiaʻiʻo ʻia - hāʻawi i nā hōʻoia ʻokoʻa, e loaʻa iā ia he $ 7 trillion o ka hōʻaiʻē hou. No laila, inā ʻaʻole ʻo ia i nānā i ka wā i hala, hoʻāʻo e hoʻopakele i nā panakō, hoʻopaʻa i ka poʻe kuleana, hoʻopaʻa i nā mea ʻē aʻe - ka waihona hoʻomaha o ka poʻe panakō, ua maʻalahi mākou e hoʻopuka i ka hōʻaiʻē āna i ʻōlelo ai he pono. .
No laila, ʻaʻole wale ka nīnau inā mākou e mālama iā lākou; ʻo ka nīnau: he aha kā mākou e uku ai no ke kālā a mākou e hāʻawi nei iā lākou? I ka pau ʻana o kāna haʻiʻōlelo, ua lōʻihi kona manawa e kamaʻilio e pili ana i ka hemahema. Akā naʻe, inā ʻaʻole mākou e hana pono i nā mea—a ʻaʻole mākou i hana pono ia mau mea—e ʻoi aku ka nui o ka hemahema. ʻIke ʻoe, inā ʻoe e hoʻolilo maikaʻi i ke kālā i ka bila hoʻoulu a i ʻole ke hoʻolilo maikaʻi nei ʻoe i ke kālā i ka hoʻihoʻi hou ʻana i ka panakō, he mea nui i nā mea āpau a mākou e hana ai e loaʻa iā mākou ka bang no ke kālā. A ʻo ka mea ʻoiaʻiʻo, ʻo ka bila hoʻihoʻi panakō, ke ʻano o kā mākou hoʻolilo ʻana i ke kālā no ka hoʻihoʻi ʻana i ka panakō, ʻaʻole ia i hāʻawi i ke kālā. ʻAʻohe mea i loaʻa iā mākou.
ʻO ka mea i loaʻa iā mākou ma ke ʻano o nā ʻāpana makemake, pili i ka mea a mākou i hāʻawi aku ai iā lākou, ua helu ʻia kahi papa kiaʻi o ka ʻaha kūkā, he kanaonokumamāhiku keneta wale nō ma ke kālā. A ʻo nā ʻāpana makemake i loaʻa iā mākou ua emi ka waiwai mai ia manawa. No laila, ua hoʻopunipuni mākou, e hoʻopuka pololei. ʻO ka mea a mākou i ʻike ʻole ai ʻo ia - inā mākou e hoʻomau i ka hoʻopunipuni. A ʻo ia ke kumu nui o ka mea a mākou e kamaʻilio nei. E hoʻomau anei mākou i ka hoʻopunipuni?
ʻĀnō, no ke aha i koʻikoʻi nui ai, ʻo kekahi ala o ka noʻonoʻo ʻana e pili ana i kēia-hopena o ka haʻiʻōlelo, hoʻomaka ʻo ia e kamaʻilio e pili ana i ka pono o ka hoʻoponopono ʻana i ka Social Security, e ʻōlelo ʻoe-ʻike ʻoe, aia kahi deficit ma Social Security. ʻAe, i kekahi mau makahiki i hala aku nei, i ka wā i hele mai ai ʻo Pelekikena Bush i ka poʻe ʻAmelika a ʻōlelo ʻo ia he lua i ka Social Security, ʻo ka nui o ka lua he $560 biliona ma kahi o. ʻO ia hoʻi, inā mākou e hoʻolilo i kēlā nui o ke kālā, inā mākou e hōʻoiaʻiʻo i ka hoʻokumu ʻana i ke kumu kālā kūpono i kā mākou ʻōnaehana Social Security. ʻAʻole pono mākou e kamaʻilio e pili ana i kēia mau pilikia. Ua hoʻolako mākou i ka palekana no ka hoʻomaha ʻana no nā haneli miliona o ʻAmelika i nā makahiki he kanahikukumamālima e hiki mai ana. ʻOi aku ka liʻiliʻi o ke kālā ma mua o kā mākou i hoʻolilo ai i ka bailout o nā panakō, ʻaʻole mākou i ʻike i kahi hopena. No laila, ʻo ia ke ʻano o ke kālepa ʻana i koʻu manaʻo e hoʻomaka kākou e kamaʻilio.
AMY GOODMAN: No laila, ke ʻōlelo nei ʻoe ua huikau ʻo Obama i ka mālama ʻana i nā panakō me ka mālama ʻana i nā panakō.
JOSEPH STIGLITZ: Ponoia mai la.
AMY GOODMAN: Ua kipakuia anei lakou a pau?
JOSEPH STIGLITZ: ʻAe, manaʻo wau e nānā kekahi iā ia ma ke kumu panakō. ʻIke loa, ʻaʻole i mālama maikaʻi ʻia nā panakō, ʻaʻole pono mākou e puhi wale iā lākou, pono mākou e hoʻololi i kā lākou ʻano hoʻoikaika. ʻAʻole wale ka pae o ka uku; ʻo ia ke ʻano o ka uku. Paipai ko lākou mau hale hoʻoikaika i ka lawe nui ʻana i ka pilikia, ka hana ʻike pōkole. A ma kekahi ʻano, he hōʻoiaʻiʻo ia o ke kumumanaʻo waiwai. Ua hana lākou ma ke ʻano kūpono ʻole i alakaʻi ʻia e kā lākou mau mea hoʻoikaika i ka hana.
AMY GOODMAN: E wehewehe mai.
JOSEPH STIGLITZ: ʻAe, inā loaʻa iā ʻoe kahi hoʻolālā hoʻonāukiuki kahi āu e ʻōlelo ai e loaʻa iā ʻoe ka uku nui inā maikaʻi nā mea, akā ʻaʻole ʻoe e uku i nā hopena inā hele maikaʻi ʻole nā mea, a e nānā wale ʻoe iā ia ma ke ʻano o ka loaʻa kālā āu. e hana i kēia makahiki, ʻaʻole i nā poho āu e hana ai i ka makahiki aʻe a me ka makahiki ma hope, a laila ʻoiaʻiʻo e hoʻāʻo ʻoe e kiʻi i kahi piliwaiwai, no ka mea, inā pili ʻoe a lanakila ʻoe, hele ʻoe me ke kālā; inā eo ʻoe, e ʻohi kekahi i nā poho.
No laila ʻo ka mea i hana ʻia, piliwaiwai nā panakō. Piliwaiwai nui loa lakou. Ua loaʻa iā lākou ka waiwai nui no nā makahiki ʻehā. Akā, i ka makahiki ʻelima, ʻoi aku ka nui o nā poho ma mua o nā waiwai a pau i loaʻa iā lākou i nā makahiki ʻehā mua. Akā i kēia manawa, hele lākou me nā bonus e pili ana i ka hana ʻehā makahiki, a laila, i ka makahiki ʻelima, ʻaʻole lākou - ʻo wau hoʻi, he mea kupaianaha loa ia, ʻaʻole lākou - loaʻa iā lākou nā bonus nui no ka hoʻopaʻa i nā poho. A laila, ʻo ia ka mea i huhū ai ka poʻe ʻAmelika, no laila ua wehewehe ʻia nā bonus ma ke ʻano he uku hoʻoikaika. Akā, he hoʻopunipuni kēlā.
Akā ʻo ka mea maʻamau, ʻike ʻoe, ʻo kā mākou poʻe waihona kālā - ʻo ka hapa nui o lākou, ʻaʻole lākou a pau -, ʻōlelo paha ʻoe, ua hoʻokūkū ʻia. Akā ʻaʻole naʻe lākou i hoʻohālikelike ʻia, ʻo ka mea ʻoiaʻiʻo ua loaʻa iā lākou nā hana hoʻoikaika i alakaʻi iā lākou e hana e like me kā lākou i hana ai.
AMY GOODMAN: Pono e hoʻolilo ʻia nā panakō?
JOSEPH STIGLITZ: Pono e hoʻokomo pono ʻia ka nui o nā panakō, e ʻōlelo paha ʻoe, conservatorship. ʻAʻole makemake nā ʻAmelika e hoʻohana i ka huaʻōlelo "nationalization." Hana mākou i nā manawa a pau. Hana mākou i kēlā me kēia pule.
AMY GOODMAN: Wehewehe.
JOSEPH STIGLITZ: ʻAe, inā ʻaʻole lawa nā waihona kālā i hiki iā lākou ke hoʻokō i nā ʻōlelo paʻa a lākou i hana ai i ka poʻe waihona kālā, i ka hopena o kēlā me kēia pule e nānā ka FDIC i ka waihona koena, a ʻōlelo ʻia, "ʻAʻole lawa ʻoe. kapikala. ʻAʻole ʻae ʻia ʻoe e hoʻomau. A laila ʻo ka mea a lākou e hana ai, ʻike lākou i kahi waihona ʻē aʻe e lawe a hoʻopiha i ka lua, a i ʻole lākou e lawe iā ia i loko o ka mana aupuni - he mea weliweli ia, e lawe i ka mana aupuni - a laila kūʻai aku.
A ʻo ia ka mea a nā ʻāina ʻē aʻe i hana ai i ka wā i kū ai lākou i kēia ʻano pilikia - nā ʻāina i hana maikaʻi. ʻO kekahi o nā haʻawina koʻikoʻi, ʻo ia ke ʻano o ka hana maikaʻi, hiki ke hana ʻino. A ʻo nā ʻāina i hana maikaʻi ʻole ua hoʻopau i ka uku no ka hoʻoponopono hou ʻana i ka panakō 20, 30, 40 pakeneka, ʻo 50 paha pakeneka o GDP. Ke hele nei mākou i kēlā ʻano debacle. Akā, e hōʻike ana iā ʻoe i ke ʻano o nā mea ʻino, pehea ke kumu kūʻai, inā ʻaʻole ʻoe e hana maikaʻi.
AMY GOODMAN: Ke kamaʻilio nei mākou me Joe Stiglitz. Ua lanakila ʻo ia i ka Nobel Prize in Economics i ka makahiki 2001, ke kumu aʻoaʻo ma ke Kulanui ʻo Columbia, ʻo ka luna hoʻokele waiwai mua ma ka World Bank. E hoʻi mākou me ia i hoʻokahi minute.
[wāwahi]
AMY GOODMAN: ʻO Joe Stiglitz, ko mākou malihini, ʻo ia ka Nobel Prize-winning economist mai ke Kulanui ʻo Columbia a me ka mea kākau kumu o ʻO ke kolu hōʻailona kālā: ke kumukūʻai o ka hakakā o ka Iraq.
No laila, ke ʻōlelo nei ʻoe, ʻokoʻa ka mālama ʻia ʻana o nā panakō liʻiliʻi a nui.
JOSEPH STIGLITZ: Nui loa. Ua pani ʻia nā panakō liʻiliʻi. ʻO nā panakō nui—Citibank, Bank of America—ke hāʻawi nei mākou i nā bailouts nui.
ʻO ka hihia hoihoi loa ʻo AIG, ʻaʻole he panakō, a ua ninini mākou i $ 150 biliona. Ma mua, ua ʻōlelo lākou he $20 biliona wale nō. A laila, i kēlā me kēia mau hola, i kēlā me kēia lā, ua nui aʻe nā poho, [inaudible] he $60 biliona. ʻĀnō, ʻo kēlā ʻoiaʻiʻo, ʻo ka hoʻomau ʻana i ka lono maikaʻi ʻole a pono e ninini kālā i loko, e hopohopo nui mākou. ʻO ka nīnau, no ke aha mākou i hoʻopakele ai iā AIG? ʻO kā lākou i ʻōlelo ai, ʻo ke kumu i hoʻopaʻa ʻia ai mākou inā ʻaʻole mākou i hoʻopaʻa ʻia, aia nā hopena ma kahi ʻē aʻe. ʻAʻole lākou i haʻi mai iā mākou i hea.
ʻOi aku ka maikaʻi inā nānā mākou i kahi o nā hopena a hoʻoponopono i nā pilikia i ka wā e puka mai ai. No ka laʻana, ʻaʻole i loko o ʻAmelika Hui Pū ʻIa kekahi o nā, ʻōlelo, "derivatives policy insurance". ʻO ka poʻe e loaʻa ana nā pilikia he poʻe piliwaiwai paha, he mau ʻoihana ʻē aʻe paha ma waho. Makemake anei nā mea ʻauhau ʻAmelika e hoʻopakele i nā ʻoihana ma waho? He nīnau kēlā a kākou e hoʻopaʻapaʻa ai. Loaʻa paha nā kālā penihana e ʻeha. ʻAe, hiki i kekahi o nā kālā penikala ke kūʻē; pono e loaʻa ke kōkua i nā kālā penihana ʻē aʻe. Akā, e kiʻi kāua i ke kālā i kahi a mākou e manaʻo ai he pono ke hele, ma mua o kēia ala hoʻoheheʻe a mākou i hoʻohana ai me AIG.
AMY GOODMAN: Maikaʻi loa, ʻo wai nā ʻāina āu i manaʻo ai i hana maikaʻi, a ʻo wai ʻaʻole?
JOSEPH STIGLITZ: ʻAe, ua hana maikaʻi loa ʻo Sweden a me Norewai i ka hopena o nā makahiki 80, hoʻomaka i nā makahiki 90.
Ke manaʻo nei au, ua ʻoi aku ka maikaʻi o ka UK ma mua o ʻAmelika Hui Pū ʻIa. ʻOi aku ka nui o kāna mau pilikia - pono mākou e ʻike i kēlā - no ka mea, ʻo kāna ʻoihana panakō he ʻāpana koʻikoʻi o ka hoʻokele waiwai, a ʻoi aku ka nui o kekahi o nā panakō ma mua o ka GDP o UK. No laila e kū ana i kahi manawa paʻakikī loa. Akā ʻo ka mea ʻoiaʻiʻo, ʻo ke ʻano o kā Gordon Brown i hana ai, e hoʻololi ana i nā poʻo o nā panakō - ʻo ia ka manaʻo maoli o ke kuleana ma laila. Ua loaʻa i ke aupuni ka mana a me nā ʻāpana e like me ke kālā āna e uku nei - ʻaʻole ia he makana - a ke hoʻāʻo nei i kēia manawa e hoʻomaka lākou e hōʻaiʻē me ka nānā mua. No laila ua maopopo—ua maopopo loa iā lākou ka manaʻo o ka mea e pono ai.
AMY GOODMAN: No ke aha ʻo Obama e mālama ai i kēia mau panakō?
JOSEPH STIGLITZ: ʻAe, hiki iā mākou ke koho e pili ana i ka politika. Ua ʻike mākou i kekahi o nā pilikia e pili ana i ka politika ʻAmelika ʻo ia ke kuleana o nā hāʻawi hoʻolaha, a ʻo ia ka pilikia o kēlā me kēia pilikia nui. Ma lalo o ka hoʻomalu ʻana o Bush, ʻaʻole hiki iā mākou ke hoʻoponopono i nā pilikia he nui, e like me ka ʻoihana ʻaila, e like me ka lāʻau lapaʻau, ka mālama olakino, no ka hopena o nā hāʻawi hoʻolaha. I kēia manawa, ʻo koʻu manaʻo, ʻo kekahi o nā pilikia, ʻo ia ka mea ma muli o ia a ʻaʻole paha, hāʻawi ia i ke ʻano kānalua. ʻO ka ʻoiaʻiʻo o ka nui o nā haʻawina hoʻolaha mai ka ʻāpana kālā e hoʻāla i ka hopohopo.
I kēia manawa, aia kekahi hopohopo kūpono, ua hana ʻo Wall Street i kahi hana maikaʻi loa o ka hoʻoweliweli makaʻu. 'Ōlelo lākou, "Inā ʻaʻole ʻoe e hoʻopakele iā mākou, e iho ka ʻōnaehana holoʻokoʻa." Akā, ʻike ʻoe, i ka wā o kēia mau panakō aʻu i kamaʻilio ai ma mua, ke iho lākou i lalo, ʻaʻohe wahi ripple. ʻO ka ʻoiaʻiʻo, hoʻololi ʻoe i ka kuleana. Hana ʻia ma nā mokulele i nā manawa a pau. He banekorupa ka mokulele, he kuleana hou, hoʻoponopono kālā - ʻaʻole ia he mea nui. ʻO kā lākou mea i holomua ai, ʻo ia ka hoʻoulu ʻana i ka manaʻo makaʻu, no laila, he ʻano maʻi lolo ia e kau nei ma luna o kā mākou hana. A hiki iā ʻoe ke hoʻomaopopo i ke kanaka kālai'āina. Ua haʻi ʻia ʻo ia inā ʻoe e hana i hoʻokahi mea, ʻo ka ʻōnaehana holoʻokoʻa - ke hāʻule nei ka lani, e hāʻule ana. ʻO ia ka mea e hoʻoulu ai i nā alakaʻi kālai'āina e ho'āʻo e hana i ka hana liʻiliʻi loa, a ʻo ia ka mea i pilikia ai ʻo Iapana.
AMY GOODMAN: A kou manaʻo no Geithner a me Summers? Hiki iā lākou ke mālama i kēia? He aha kou manaʻo iā lākou ma ke ʻano he hui waiwai?
JOSEPH STIGLITZ: ʻAe, ʻo ka nīnau, makemake lākou e lawe i nā hana wiwo ʻole e pono ai? Ke ʻōlelo mau nei ka poʻe āpau e pono mākou e hana wiwo ʻole, ʻaʻole hiki ke hana. ʻAʻole ia ka pilikia ma ka papaʻaina. E hana ʻia ka hana. ʻO ka nīnau, he hana hea? ʻO ka hana e ninini hou aku i ke kālā i loko o nā panakō me ka ʻole o ka hopena i ka hōʻaiʻē, hoʻonui i ka deficit, a ka Pelekikena i kamaʻilio ai, a i ʻole nā hana e hiki ke hana, e hoʻomaka ana i nā panakō hou, e nānā i mua ma mua o ka nānā ʻana i ka wā i hala, e hoʻoponopono hou i ke kālā. ?
E hoʻokuʻu anei mākou i nā mea kuleana, e hoʻokuʻu i nā mea panakō, ma mua o ka nānā ʻana i ka mālama ʻana i nā ʻāpana koʻikoʻi o kēia mau ʻoihana? Aia kekahi mau ʻāpana koʻikoʻi o kēia mau ʻoihana a mākou e mālama ai. ʻO ka nīnau, e hele anei ʻoe e hana e like me ka bludgeon, e hoʻolei i ke kālā iā ia, a i ʻole e hoʻāʻo ʻoe e hana ʻoi aku ka ʻokiʻoki a mālama i nā ʻāpana e pono e mālama ʻia? A ʻo kekahi o nā mea i hewa ʻo ia i ko mākou hele ʻana—e hoʻokuʻu iā Lehman Brothers e hele. Ua hoʻokumu ʻia kēia ʻeha nui. A ʻo ia ka mea i hoʻonui ai i ka makaʻu e pili ana—akā, he laʻana kēlā o ka hana hewa. ʻAʻole mākou i nīnau i ka nīnau. Aia kekahi ʻāpana koʻikoʻi o ka Lehman Brothers.
AMY GOODMAN: ʻO ka mea hea?
JOSEPH STIGLITZ: ʻO ia ka pepa pāʻoihana i ʻāpana o ke kālā makeke kālā—e hoʻohana ana nā kānaka e like me nā panakō, e like me kahi ʻāpana o kā mākou hana uku kumu. Ua hiki iā mākou ke mālama i kēlā ʻāpana a waiho i ka ʻāpana piliwaiwai o Lehman Brothers, ʻaʻole ia he ʻāpana o ka mīkini uku, e iho i lalo. A ma muli o ko mākou lawe ʻana i kēia ʻano haʻahaʻa, hāʻule mākou. A ke ʻōlelo nei nā mākeke kālā, "Pono ʻoe e mālama i nā mea āpau, inā ʻoe e mālama i kekahi mea." A he hewa wale nō kēlā.
AMY GOODMAN: ʻApōpō, e hoʻolaha ana ʻo Pelekikena Obama i nā manaʻo e ʻoki i ka hapa i ka hapalua. Manaʻo ʻoe ʻo ia ke ala kūpono e hele ai?
JOSEPH STIGLITZ: ʻO ka mea a mākou e hoʻomanaʻo ai, aia mākou i kahi kokoke like - ʻoi aku ka lōʻihi a lōʻihi. I kēia manawa, e hoʻōla hou mākou. ʻAʻole ia he nīnau. Akā, i ka makahiki 2011, 2012, e ho'ōla hou paha mākou a i ʻole ka hoʻōla lohi?
ʻO kekahi o nā haʻawina mai Iapana mai ʻo ia i ka makahiki 1997, i ka wā i hoʻomaka ai ko lākou hoʻihoʻi ʻana, ua hoʻonui lākou i ka ʻauhau no ka mea makemake lākou e hoʻopau i kā lākou deficit, a ua hāʻule hou ka ʻoihana i loko o ka hāʻule.
Penei ke ano o ka nana ana. I kēia manawa, i ka makahiki 2009, 2010, ke kamaʻilio nei mākou, i kēlā me kēia makahiki, kahi mea e like me ka bila hoʻoulu ʻia o $350 biliona i kēlā me kēia makahiki. No ka ʻoki ʻana i ka deficit i ka hapalua, me kahi deficit i ko mākou hele ʻana i loko-me ka ʻole o ka hoʻoulu ʻana he hoʻokahi trillion kālā, no laila ke kamaʻilio nei mākou e huki ana i $600, $700, $750 biliona. ʻO ia ka hope o kahi hoʻolimalima, lawe i ka hoʻoulu ʻana a hōʻemi i nā hoʻolimalima e kekahi $600 biliona-ke kamaʻilio nei mākou e pili ana i ka huli ʻana o kahi trillion kālā. Ke manaʻoʻiʻo maoli nei ʻoe i ka makahiki 2010, ma ka 2011, 2012, e ikaika loa kā mākou hoʻihoʻi ʻana i ka hoʻokele waiwai a hiki iā ia ke pale aku i kēlā ʻano lawe ʻana i nā lilo? ʻaʻole naʻe wau e manaʻo. A no laila, inā ʻoe e hele i mua a hana i kēlā, e hoʻi mākou i kahi hāʻule.
AMY GOODMAN: Joe Stiglitz, ua kākau pū ʻoe ʻO ke kolu hōʻailona kālā: ke kumukūʻai o ka hakakā o ka Iraq. E kamaʻilio e pili ana i ka hopena o ke kaua i ka pilikia hoʻokele waiwai. A i kēia manawa ʻaʻole wale mākou e kamaʻilio e pili ana iā Iraq. Akā, kou manaʻo i ka hoʻonui ʻana i ka nui o nā pūʻali koa, e hoʻoikaika ana i ke kaua ma Afghanistan?
JOSEPH STIGLITZ: ʻAe, e ʻae mai iaʻu, ʻelua mau mea aʻu i mahalo nui ai i kekahi o ka Pelekikena. A ʻo kekahi mau manaʻo a mākou i hana ai i kā mākou puke, ua ʻae ʻo ia. No ka laʻana, i ka wā ma mua, ma lalo o ka hoʻomalu ʻana o Bush, ua hoʻolako kālā ʻia ke kaua e-a ʻaneʻane loaʻa kālā ʻia e nā haʻawina pilikia. Me he mea lā he mea kāhāhā kēlā me kēia makahiki. A ua ʻōlelo ʻo ia e kau ʻo ia ma nā puke i hiki iā mākou ke loiloi, e hōʻoia i ka hele ʻana o kā lākou kālā i ke ala maikaʻi loa.
ʻO ka lua o ka mea i loko o kā mākou puke ʻo ia, ʻike ʻoe, ʻoiaʻiʻo - ʻoiaʻiʻo, ʻike wau, ʻoi loa ka neʻe ʻana o ke ʻano o kā mākou hana ʻana i kā mākou poʻe kahiko. ʻĪ maila ʻo ia, Ua ʻike ʻoe, ua kaua lākou no kākou; pono mākou e hoʻolako kālā piha i ka Veterans Administration. No laila he mau neʻe koʻikoʻi loa ia ma ke ala kūpono.
Akā ma ka ʻaoʻao ʻē aʻe, ʻo ka neʻe ʻana i Afghanistan e lilo i mea kūʻai nui loa. ʻAʻole maikaʻi loa nā mea. ʻO kā mākou ʻEulopa - ʻo ka poʻe - nā hoa NATO e hopohopo nei i ke kaua. Ua kamaʻilio wau me nā poʻe he nui ma ʻEulopa, a manaʻo maoli lākou he quagmire kēia, e hele ana mākou i kahi quagmire. A ʻo kekahi o nā mea a mākou e kamaʻilio nei i loko o kā mākou puke, inā ʻoe e mālama i kahi koena ikaika ma Iraq, e lilo ana ia i mea kūʻai nui. ʻO ia ka ʻike i loaʻa iā Pelekane. Ua mālama lākou i kekahi mau pūʻali koa liʻiliʻi, a ʻo ka hopena o ia mea ʻo ka mālama kālā a lākou i manaʻolana ai ʻaʻole i hoʻokō ʻia. No laila, hoʻi ia i ka ʻāpana āna i kamaʻilio ai ma ka pau ʻana o kāna haʻiʻōlelo: ʻo ka hemahema. Inā ʻoe e hoʻolilo i kēia mau kālā āpau ma Afghanistan a me Iraq, ʻoi aku ka nui o kēlā deficit.
AMY GOODMAN: No laila ke manaʻo nei ʻoe ua hewa ʻo Obama ma Afghanistan?
JOSEPH STIGLITZ: Pēlā koʻu manaʻo.
AMY GOODMAN: Ua haʻi aku ʻoe iā ia? Ua kamaʻilio pū ʻoe me ia?
JOSEPH STIGLITZ: ʻAʻole ma kēlā pilikia.
AMY GOODMAN: Ua kamaʻilio pū ʻoe me ia?
JOSEPH STIGLITZ: I ka wā mua a me ka manawa ma hope i kekahi mau kūkākūkā e pili ana i ka mea e hana ai me nā panakō. He mau kūkākūkā. ʻO ka—
AMY GOODMAN: ʻO ia hoʻi, ua kamaʻilio ʻoe me ia—
JOSEPH STIGLITZ: ʻAe.
AMY GOODMAN: —ma ke kelepona.
JOSEPH STIGLITZ: ʻAe.
AMY GOODMAN: Ua makemake au e loaʻa kāu pane—ma hope o ka haʻi ʻōlelo ʻana o Pelekikena Obama, ua hāʻawi aku ke Kiaʻāina ʻo Louisiana ʻo Bobby Jindal i ka pane kūhelu o ka ʻaoʻao Repubalika. Ua hōʻino ʻo ia i ka bila hoʻouluulu a ka Pelekikena Obama ma ke ʻano he ʻāpana kānāwai ʻole.
Ua hoʻomaka ʻo GOV. BOBBY JINDAL: ʻO nā alakaʻi Demokarata ma Wakinekona, ke kau nei ko lākou manaʻolana i ke aupuni federal. Ke hilinaʻi nei mākou iā ʻoe, e ka poʻe ʻAmelika. ʻO ka hopena, hele mai ia i kahi kūʻokoʻa pololei a koʻikoʻi e pili ana i ke kuleana kūpono o ke aupuni. Kūʻē mākou i ka manaʻo Demokarata aupuni e ʻōlelo nei ʻo ke ala e hoʻoikaika ai i ko mākou ʻāina ʻo ka hoʻonui ʻana i ka hilinaʻi i ke aupuni. Manaʻo mākou ʻo ke ala e hoʻoikaika ai i ko mākou ʻāina ʻo ke kāohi ʻana i ka hoʻolilo ʻana ma Wakinekona, e hoʻoikaika i nā poʻe a me nā ʻoihana liʻiliʻi e ulu i kā mākou ʻoihana a hana i nā hana.
AMY GOODMAN: Louisiana Kiaaina Jindal. ʻO kāu pane, e Joe Stiglitz?
JOSEPH STIGLITZ: Manaʻo wau ua lawe ʻo ia i kahi papa ʻoihana. ʻO kaʻoiaʻiʻo, i ka wā nāwaliwali o ka hoʻokele waiwai, e like me ia, pono ʻoe e hoʻoulu i ka noi aggregate. Inā ʻaʻole ʻoe e hana pēlā, e nāwaliwali ke kālā. A ʻo ka mea maikaʻi e pili ana i ka hapa nui o ka hoʻolālā o Obama ʻo ia ka hana ʻana i nā waiwai. No laila, ʻoiai ke piʻi aʻe nei nā aie - pono mākou e hōʻaiʻē - ke hana nei mākou i nā waiwai. Inā mākou i hoʻolilo i kekahi mau piliona kālā ma lalo o ka hoʻomaka ʻana o ka hoʻomalu ʻana o Bush ma nā leve ma New Orleans, ʻaʻole pono mākou e hoʻolilo i ke kālā he nui i ka hoʻomaʻemaʻe ʻana, i ka hoʻoponopono ʻana i ka pōʻino i lawe mai ai. He kālā kēlā i loaʻa ka hoʻihoʻi nui. Ua mālama ʻo $ 5 biliona i $ 150 biliona. A no laila, ʻo ia kahi laʻana e loaʻa ai kekahi mau ʻano hoʻopukapuka—hoʻokomo kālā i ka ʻenehana, hoʻopukapuka i nā kānaka-ʻaʻole hiki i ka ʻoihana kūʻokoʻa ke hana a hiki i ke aupuni ke hana i nā ala e loaʻa ai ka uku kiʻekiʻe loa.
AMY GOODMAN: ʻO Joe Stiglitz, he pōkole loa, ka pilikia holoʻokoʻa o ka honua holoʻokoʻa - aia mākou i ka ʻumi makahiki o nā kūʻē nui ma Seattle, ke kaua ʻo Seattle. Pehea e pili ana i nā nīnau i hāpai ʻia i ka honua alakaʻi alakaʻi?
JOSEPH STIGLITZ: ʻAe, manaʻo wau ʻelua mau mea koʻikoʻi nui. ʻO kekahi o lākou ke kumu hoʻohālike ma hope o ka nui o ka hoʻoikaika ʻana no kēlā globalization he kumu hoʻohālike e pili ana i nā mākeke manuahi ʻole. A ʻike mākou ua hāʻule kēlā kumu hoʻohālike, deregulation. ʻO ia ke ʻano noʻonoʻo i alakaʻi i nā pilikia o ʻAmelika Hui Pū ʻIa i kēia lā.
ʻO ka lua, ʻoiai mākou e kamaʻilio e pili ana i nā mākeke kūʻokoʻa a wehe ʻia, ʻo ka mea a ʻAmelika Hui Pū ʻIa i hana ai ua hoʻopau i kahi kahua pāʻani pae a loaʻa i nā hopena koʻikoʻi no ka ulu ʻana o ka honua i mua.
AMY GOODMAN: A no nā ʻāina ulu?
JOSEPH STIGLITZ: A no nā ʻāina kūkulu, he hopena pōʻino. ʻO koʻu manaʻo, he mau lā wale nō i hala aku nei, ua hoʻopiʻi nā panakō ʻAmelika e pili ana i ke kālā nui i hāʻawi ʻia iā Citibank. 'Ōlelo lākou, "Pehea e hiki ai iā mākou ke hoʻokūkū inā ke kākoʻo nei ke aupuni iā Citibank i kēlā ʻano?" I kēia manawa, inā manaʻo ʻoe e hoʻopiʻi nei kēia mau panakō ʻAmelika i loaʻa i ke kālā nui, hiki iā ʻoe ke noʻonoʻo i ke ʻano o nā manaʻo o ka poʻe ma nā ʻāina ulu e ʻōlelo nei, "ʻAʻole hiki iā mākou ke uku i kēlā mega-subsidies. Pehea e hiki ai iā mākou ke hoʻokūkū kūʻē iā Wakinekona i hiki ke kākau i kahi leka i kēlā me kēia manawa e hewa ai kekahi mea? "
AMY GOODMAN: A me ka mālama ola kino? Kāhea ʻia ʻo ia no ka mālama olakino āpau, akā ʻaʻole ʻo ia e kāhea i ka mālama olakino uku hoʻokahi.
JOSEPH STIGLITZ: Manaʻo wau aia kekahi mau pilikia koʻikoʻi i ka pono o kā mākou ʻōnaehana olakino. A ʻo ka mea a mākou i ʻike ai, ʻaʻole ʻike ka poʻe ʻinikua mālama ola pilikino pehea e hāʻawi ai i kahi ala kūpono.
AMY GOODMAN: Ke kākoʻo nei ʻoe i ka mālama olakino uku hoʻokahi?
JOSEPH STIGLITZ: Manaʻo wau ua hele mai me ka makemake ʻole i ka manaʻo ʻo ia wale nō ke koho. ʻIke ʻoe, ua hoʻāʻo mākou i nā mea ʻē aʻe he nui. A ua ʻike mākou—ua ʻike ʻoe, aia wau i ka hoʻokele Clinton, a ua hoʻopaʻapaʻa mākou i nā mea ʻē aʻe, a ua nānā au i nā mea i ko lākou puka ʻana a, ʻike ʻoe, ua ulu aʻe i nā makahiki he ʻumikumamālua, ʻumikumamāono, a Manaʻo wau e ulu nei ka manaʻo ʻae ʻaʻole e holo ka wehe ʻana o ka mākeke pilikino.
AMY GOODMAN: Joe Stiglitz, makemake wau e hoʻomaikaʻi aku iā ʻoe no kou noho pū ʻana me mākou, ka Nobel Prize-winning economist, professor ma Columbia University, co-mea kākau o ʻO ke kolu hōʻailona kālā: ke kumukūʻai o ka hakakā o ka Iraq.
Hāʻawi kālā ʻia ʻo ZNetwork ma o ka lokomaikaʻi o kāna poʻe heluhelu.
E Makana mai