I kēia mau lā, ua lilo ʻo Philadelphia i kūlanakauhale ʻAmelika mua e koi i kāna mau haumāna kula kiʻekiʻe e hoʻopau i kahi papa ma ka mōʻaukala ʻAmelika ʻAmelika ma ke ʻano he kūlana puka. A ʻo ka wānana, i loko o ke "City of Brotherly Love," aia ke kūʻē kūʻē mai kekahi poʻe keʻokeʻo, aia ma lalo o 20 pakeneka o nā haumāna kula aupuni o ke kūlanakauhale.
ʻOiai ua ʻōlelo ikaika ka Luna Nui keʻokeʻo o ka ʻōnaehana kula i ka manaʻo ʻaʻole hiki i kekahi ke hoʻomaopopo maoli i ka mōʻaukala ʻAmelika me ka ʻole o ka hoʻomaopopo ʻana i ka mōʻaukala ʻeleʻele, ua manaʻo kekahi poʻe ʻē aʻe. ʻO kā lākou hoʻopiʻi he mea ʻole inā ʻaʻole kumu.
ʻO ka koi ʻana i ka mōʻaukala ʻAmelika ʻAmelika e "hoʻokaʻawale" a lākou e ʻōlelo nei, e hoʻokaʻawale hou i ke kūlanakauhale, ma mua o ka hoʻohui ʻana. Akā he aha kēia ʻano hoʻopaʻapaʻa? E manaʻoʻiʻo paha mākou ua hui pū ka moʻolelo maʻamau o ʻAmelika? ʻO ke ʻano o ka mōʻaukala e haʻalele nui i nā hāʻawi a me nā hakakā o nā poʻe kala i ka US? ʻO ka mōʻaukala i pena pinepine i ke kiʻi o ʻApelika e hōʻike ana ʻaʻohe hōʻailona o ka moʻomeheu ma mua o ka hiki ʻana mai o nā keʻokeʻo, a no laila ʻaʻole e hoʻomaka ka mōʻaukala ʻeleʻele a hiki i ka hoʻokauwā ʻana? ʻO ke ʻano o ka mōʻaukala e hoʻihoʻi i ka poʻe ʻeleʻele i hoʻokahi mahina o ka makahiki, a ʻo ia wale nō ke aʻo e pili ana i kekahi mau mea koʻikoʻi: Kauka, King, Frederick Douglass, Harriet Tubman, a me Rosa Parks paha?
Hiki paha i kēia moʻolelo "maʻamau" ke hoʻohui wale nei no ka poʻe keʻokeʻo ma ke ʻano he nui, me ka ʻike ʻana i ke ʻano o ka hōʻike ʻana i ka mōʻaukala ma ke ʻano e hoʻonani mau ai i nā alakaʻi keʻokeʻo, nā haʻawina moʻomeheu ʻEulopa a me nā kuʻuna, a me nā hiʻohiʻona keʻokeʻo i nā hanana mōʻaukala like ʻole?
Pehea ka hui ʻana o ka poʻe ʻeleʻele e heluhelu e pili ana i kā lākou moʻolelo me he mea lā he compendium wale nō o nā moʻolelo hoʻomāinoino? No ke aʻo ʻole ʻana i nā moʻomeheu ʻApelika kahiko a me nā ala i loaʻa ai ka nui o kā lākou mau moʻomeheu i loaʻa mai kēlā mau moʻomeheu kahiko? E hāʻawi ʻia i ka manaʻo he ululāʻau nui ʻo ʻApelika o nā mea ʻino ʻole, e like me ka hoʻohālikelike ʻia me nā aupuni ʻEulopa ʻoi aku ka maikaʻi i noho a hoʻomalu iā ia no ka lōʻihi? ʻO kēia, ʻoiai nā hōʻike ʻoi loa o ka nui o nā ʻāina ʻApelika i ʻoi aku ka kiʻekiʻe ma mua o ko ʻEulopa, a hiki i ka millennium i hoʻopau ʻia.
A he aha ka mea hoʻokaʻawale? ʻO ka hoʻohui ʻana o ka mōʻaukala ʻAmelika ʻAmelika i ka haʻawina, a i ʻole ka hele ʻana o nā ʻohana keʻokeʻo mai nā kula ʻo Philadelphia ma kahi mua, ma ka hapa nui e pakele ai i nā kaiapuni i hoʻohui ʻia a e holo ma kahi o nā ʻōnaehana suburban keʻokeʻo a i ʻole nā kula pilikino? Ua ʻoi aku ka hoʻokaʻawale ʻana o kēia hoʻokaʻawale hou ʻana ma mua o ka mōʻaukala ʻeleʻele, pono e ʻike ʻia, akā e poina ʻia e kēlā poʻe keʻokeʻo e manaʻo nei he kūʻokoʻa kā mākou mau hiʻohiʻona i ka noʻonoʻo ʻana i ka lāhui.
ʻOiaʻiʻo, hoʻomaopopo pinepine ka poʻe keʻokeʻo i ka mea a me ka hui ʻole. I ka nui o mākou, ʻike ʻia nā mea a mākou e manaʻo ai he kumu o ka lokahi: e like me Iulai 4. I ka makahiki 1987, i ka hoʻolauleʻa ʻana i ka makahiki 200 o ke Kumukānāwai, ʻo ka ʻike ʻana o ka Lunakanawai Kiekie ʻo Thurgood Marshall ʻaʻole ʻo ka moʻolelo o ka lāhui ʻaʻole wale ka moʻolelo hanohano o ka nui i ʻike ʻia e ka hapa nui o ka poʻe keʻokeʻo. Ua hoʻokomo ʻo ia i ka "divisiveness" i ʻōlelo ʻia, i loko o kahi hoʻolauleʻa, inā ʻaʻole i loaʻa kona waha nui, e hauʻoli ʻia e nā mea a pau.
ʻOiaʻiʻo, hoʻolei nā keʻokeʻo i ka manaʻo lokahi a puni, ʻaʻohe ʻike maoli i ke ʻano o ia mea. No laila, ma hope o 9/11, no ka laʻana, ua paʻi nā miliona o nā keʻokeʻo (a me nā mea keʻokeʻo wale nō) i nā mea paʻi bumper ma kā lākou kaʻa e heluhelu ana "United We Stand." ʻO ka nele o ia ʻano hoʻonani kaʻa ma luna o nā kaʻa o ka poʻe ʻeleʻele ke kumu o ka ʻokoʻa ʻana o ke aloha ʻāina i kēlā me kēia, a i ʻole ka haʻalulu a me ka huhū no nā hanana o ia lā, ma mua o ka ʻike ʻana i ka ʻaoʻao o ia poʻe he mea maʻamau ka ʻokoʻa. ma kēia lāhui ma mua o ka lokahi, a ʻaʻole i hoʻololi i ka hoʻouka kaua hoʻoweliweli.
ʻO nā ʻokoʻa ākea ākea o ka loaʻa kālā, ka waiwai, a me nā hale, a me ka hoʻomau mau ʻana i ka ʻōnaehana hoʻoponopono e hoʻomāʻewaʻewa ana i nā ʻōlelo keʻokeʻo o ka lokahi, a e hoʻohālikelike loa i ka manaʻo ʻo ke aʻo ʻana i ka mōʻaukala ʻeleʻele (e kūʻē i ka noho keʻokeʻo wale nō) ka mea e mokuahana ai.
ʻO nā leo ʻē aʻe ma Philly e ʻōlelo nei he haiki loa ka mōʻaukala ʻeleʻele kahi kumuhana e koi ʻia. Malia paha ʻaʻole lawa ka laulā o nā kumumanaʻo e hoʻopiʻi i nā haumāna āpau a hāʻawi paha iā lākou i nā haʻawina koʻikoʻi koʻikoʻi.
Ua lohe ʻia ka hoʻopaʻapaʻa like i kekahi mau makahiki i hala ma Kapalakiko. I kēlā manawa, ua hoʻokō ʻia ka hoʻoikaika ʻana no ka hoʻololi ʻana i nā curricula palapala i nā kula me nā ʻuā o ke kūʻē ʻana, ʻoiai mai ka poʻe keʻokeʻo liberal, ka mea i koi i ka hoʻohui ʻana o nā mea kākau "nui" o ka kala e hoʻopau i nā "classes." He "maʻamau" wale nō nā papa mele no ka mea ua manaʻo ka poʻe akamai keʻokeʻo iā lākou - a ʻaʻole ma muli o kekahi kūlana ʻepekema pahuhopu e hiki ai ke hoʻokolokolo ʻia nā palapala maikaʻi. ʻO ka hapa nui o kēia mau mele kahiko i manaʻo ʻia he moʻolelo ʻino (e like me nā hana a Mark Twain no ka laʻana) ʻaʻole i ʻike ʻia i ka wā o ka haunaele.
Ua hoʻopiʻi ka poʻe hoʻohewa keʻokeʻo o ka papahana no ka lawa ʻole ʻana o nā moʻolelo a ka poʻe kākau ʻeleʻele a ʻeleʻele i nā kumuhana a lākou i kūkākūkā ai, e hōʻike ana i ke ʻano o ka manaʻo Eurocentric e hoʻololi i ka manaʻo kūpono. Manaʻo ʻia kēlā ʻano hoʻopaʻapaʻa he ākea ākea ka manaʻo o ka poʻe keʻokeʻo e kū ma ke ʻano he ʻike "kanaka" maʻamau, ʻoiai ʻo ka poʻe ʻeleʻele he mau ʻike no lākou wale nō, a ʻaʻole hiki i ka poʻe keʻokeʻo ke aʻo mai. ʻO kēia, ʻoiaʻiʻo, ke kumu o ka manaʻo supremacist keʻokeʻo.
E pili ana i ka manaʻo he haiki loa ka mōʻaukala ʻeleʻele i ke kumuhana, hoʻopaʻapaʻa ka poʻe hoʻohewa e like me Pennsylvania Speaker of the House John Perzel he kūpono ʻole ka nānā ʻana i nā ʻeleʻele wale nō. Pehea nā hui ʻē aʻe? Ua hoʻopiʻi ʻo Perzel iā ia iho i ka wā i hele mai ai ʻo ia—he Czech i iho mai ʻAmelika—i hele mai ma nā kula ʻo Philadelphia, ʻaʻohe papa e pili ana i ka ʻāina hānau o kona poʻe: he hoʻopaʻapaʻa e nānā ʻole ana i ka hana nui a ka poʻe ʻeleʻele i hoʻokani i ka hoʻomohala ʻana o ka US ke hoʻohālikelike ʻia me nā malihini Czech. . No ka ho'ēmiʻana i kaʻikeʻeleʻele i hoʻokahi wale nō o nā mea he nui, me he mea lā ʻaʻole ia he ʻokoʻa mai nā hui malihini ʻē aʻe ma ka nui a i ʻole ka maikaʻi, ʻo ia nā hōʻike āpau e koi ai i ka pono o ia papa e kauoha ʻia (a no kekahi mau mākua. e koi ʻia e hoʻopaʻa inoa hou e lawe pū kekahi.)
ʻOiaʻiʻo, pono nā papa moʻolelo o ʻAmelika e hoʻoikaika e haʻi i nā moʻolelo o ka poʻe mai nā lāhui a me nā lāhui āpau. Akā, he mea koʻikoʻi ka mōʻaukala ʻeleʻele ma muli o nā ʻano kūʻokoʻa i wehewehe ai ka hakakā ʻeleʻele no ke kaulike i nā ʻano o ke kūʻokoʻa o ʻAmelika (a i ʻole ka nele o ia mea) i kēlā me kēia hanauna mai ka wā i hoʻokumu ʻia ai ka lāhui.
A laila ʻōlelo ʻo Perzel e nānā pono nā haumāna Philly i ka heluhelu, kākau a me ka helu helu ma mua o ke komo ʻana i nā papa ʻokoʻa e like me ka Black History. Akā, he koho hoʻopunipuni kēia: me he mea lā ʻaʻole hiki i kekahi ke aʻo i ka heluhelu, kākau a helu ʻana a loaʻa kahi kumu mōʻaukala i ka manawa like. ʻOiaʻiʻo, ʻo ka hoʻokomo ʻana i ka hapakolu ʻelua ʻeleʻele o ke kula i ka ʻimi ʻana i kahi moʻolelo i ʻike ʻole ʻia e lākou (a pili pono i ko lākou ola) hiki ke hopena i ka holomua ma nā wahi ʻē aʻe, ma o ka hoʻokomo ʻana iā lākou i kahi aʻoaʻo kūpono. kiʻi ma mua o ka mea i hāʻawi ʻia i kēia manawa.
ʻAʻole kēia e hōʻole ʻo ka heluhelu heluhelu a me ka hoʻokō ākea ka pahuhopu nui loa. ʻOiaʻiʻo nō lākou, a me nā hana ʻē aʻe e hoʻomaka nei ma Philadelphia (e like me ka hoʻonui ʻia ʻana o nā papahana hoʻokiʻekiʻe a hoʻohanohano i nā kula āpau o ke kūlanakauhale i mea e hiki ai i nā keiki ʻoi aku ka mākaukau akā i kēia manawa underperforming) hiki ke kōkua i kēlā kaʻina hana. Akā, ʻoi aku ka maikaʻi o ka hoʻokō ʻana, ʻaʻole ma ka hāʻawi ʻana i nā hoʻokolohua maʻamau i ka drill-a-pepehi i nā keiki, a i ʻole ke aʻo ʻana iā lākou i ka mōʻaukala kahiko a me ka moʻomeheu monocultural, akā ma ka hoʻopili ʻana iā lākou i ko lākou wahi, me nā curricula e pili ana i ko lākou ola.
Hiki i nā haumāna o nā kula ʻo Philadelphia ʻeleʻele ke ʻike i ka mea hou ma ka mōʻaukala ʻAmelika ʻAmelika ʻoi aku ka hoihoi ma mua o ka hoʻopaʻa hou ʻana i nā mea i hānai ʻia mai ka hānau ʻana. E ʻoi aku paha kēia inā e aʻo ʻia ka papa hou, e like me ka mea e pono ai, i nā ala i hana pinepine ai ka poʻe ʻeleʻele ʻole me nā ʻAmelika ʻAmelika e hoʻokumu i kahi hui kaulike: i ka neʻe ʻana i ka hoʻopau ʻana, ka neʻe ʻana i nā pono kīwila, a me ka hoʻoponopono o kēia wā. paio.
ʻO ia hoʻi, ʻaʻole pono ka moʻolelo ʻeleʻele he moʻolelo no nā poʻe ʻeleʻele wale nō, akā he moʻolelo o nā ala i wehewehe ai ka ʻike ʻeleʻele i ko mākou ola a pau: ka politika, ka moʻomeheu, a me nā mea ʻē aʻe. ʻO ia hoʻi, ma ka wehewehe ʻana i ka moʻolelo moʻomeheu like ʻole, ʻoiai i haʻi ʻia ma o ka leki nui o kahi hui i mālama ʻole ʻia ka leo.
ʻOiai ʻo kekahi o nā mea hoʻohewa noʻonoʻo e hoʻopaʻapaʻa e hoʻohui ʻia ka mōʻaukala ʻeleʻele i loko o nā papa mōʻaukala e kū nei (a ma kēia ʻoiaʻiʻo he kumu ko lākou), ʻo ka ʻoiaʻiʻo ʻaʻole ia, a ʻaʻohe mea hōʻike e hōʻike ʻia e hiki koke mai ana. . ʻAʻole ka koho i kēia manawa ma waena o kahi papa moʻolelo mōʻaukala i hoʻohui maikaʻi ʻia, me ka manaʻo nui ma kekahi ʻaoʻao, a me ka mōʻaukala ʻAmelika ʻAmelika ma kekahi ʻaoʻao. Aia ia ma waena o ka moʻolelo Eurocentric nui ma kekahi ʻaoʻao (me nā ʻāpana o nā moʻolelo "'ē aʻe" i hoʻolei ʻia e like me ka noʻonoʻo ʻana), a i ʻole ka hoʻāʻo ʻana i kahi hāʻawi papa ʻoi aku ka pololei a piha i kekahi: kahi hiki ke wāwahi. ʻO ka manaʻo keʻokeʻo e hoʻopōʻino pinepine i ko mākou ʻike i ka mōʻaukala a hoʻopunipuni i nā keiki āpau i ke kaʻina hana.
Hāʻawi ʻia i kēlā koho, pono ke ala i mua.
ʻO Tim Wise he mea kākau moʻolelo antiracist, mea hana a makua kāne. ʻO ia ka mea kākau o White Like Me: Reflections on Race from a Privileged Son (Soft Skull Press: 2005), a me Affirmative Action: Racial Preference in Black and White (Routledge: 2005). ʻO kāna pūnaewele www.timwise.org a hiki ke loaʻa iā ia ma [pale ʻia ka leka uila].