(Aworan: fi ehonu han ni Ilu Sipeeni ni Oṣu Keji ọjọ 24, Ọdun 2022 (Shutterstock))
Ogun AMẸRIKA si Vietnam n pese afiwera ti o sunmọ si ogun Russia si Ukraine. Apejuwe, dajudaju, kii ṣe deede. Awọn iyatọ pupọ lo wa laarin awọn ọran mejeeji. Ṣugbọn awọn afijq ti o to pe diẹ ninu awọn ipinnu to wulo le ṣee fa. Mejeeji Vietnam ati Ukraine ti jẹ ileto, ati pe Amẹrika ati Russia jẹ alagbara nla. Nínú ọ̀ràn kọ̀ọ̀kan, ogun náà ń gbé ọ̀pọ̀lọpọ̀ àwọn ìbéèrè nípa ìwà rere, ìlànà àti ìṣèlú dìde tí ó béèrè pé kí òsì mú ìdúró.
Igbiyanju antiwar Vietnam ti awọn ọdun 1960 ati 70 jẹ omi-omi ni resistance agbaye si ogun aiṣododo kan. Fun ọpọlọpọ awọn ti o wa ti ọjọ ori oṣelu ni awọn ọdun yẹn, eyi ni iṣẹlẹ asọye ti igbesi aye wọn. Fun ọpọlọpọ awọn ti o tẹle, atako si ogun Vietnam jẹ okuta ifọwọkan fun iṣẹ antiwar iwaju.
Ogun ni Ukraine n ṣiṣẹ bi iru omi iru kan fun awọn ajafitafita loni.
Ṣiṣe awọn afiwera
Ninu awọn ọran Vietnam ati Ukraine mejeeji, alagbara nla kan ṣe ifilọlẹ ogun ti ifinran si orilẹ-ede kekere kan ati lẹhinna ṣiyemeji atako igbehin naa.
Nínú ọ̀ràn méjèèjì, oníjàgídíjàgan náà ṣe ohun tó lòdì sí òfin àgbáyé àti ìwà ọmọlúwàbí, ó ń fa ìpayà ńláǹlà sórí àwọn aráàlú àti àwọn ohun kòṣeémánìí ìgbésí ayé wọn.
Ni awọn ọran mejeeji, apanirun gbiyanju lati sẹ ileto iṣaaju ti ipinnu ara-ẹni, boya nipa iṣeto ijọba ọmọlangidi kan tabi nipa fifi awọn agbegbe nla ti agbegbe rẹ pọ si.
Ni awọn ọran mejeeji, awọn agbara miiran pese awọn ohun ija ati iranlọwọ miiran si ẹni ti o jiya ifinran, ṣugbọn laisi ipa taara ninu ija naa. Soviet Union atijọ ati China pese Vietnam pẹlu ọpọlọpọ awọn iranlọwọ ologun, laisi eyiti Hanoi ko le yege ikọlu AMẸRIKA. Washington ati awọn ọrẹ rẹ ti ṣe kanna fun Ukraine.
Ni igba mejeeji, nibẹ je kan itan ti amunisin. Ilu Faranse ti ṣe ijọba ilu Vietnam fun diẹ sii ju ọgọrun-un ọdun kan, yọkuro iyọkuro eto-ọrọ lati awọn ohun alumọni ti orilẹ-ede ati ilokulo ti awọn alagbẹdẹ rẹ. Nígbà tí ilẹ̀ Faransé kúrò ní ọdún 1954, Orílẹ̀-Èdè Amẹ́ríkà wọlé ó sì gbìyànjú láti dá ìjọba tuntun sílẹ̀ ní Gúúsù. Ijọba Tsarist, nibayi, jọba lori Ukraine fun awọn ọgọọgọrun ọdun ti o tẹle nipasẹ ọpọlọpọ awọn ewadun ti ijọba Soviet, pẹlu ifọrọwerọ kukuru ti ominira tootọ ni ibẹrẹ awọn ọdun 1920. Irẹjẹ Soviet de ibi giga ti o buruju ni aarin awọn ọdun 1930 bi Stalin ṣe ṣeto ebi eleto ti awọn alagbegbe Yukirenia ni akoko Holodomor.
Ni awọn ọdun 1960 ati 1970 bi Amẹrika ti fi silẹ koju ọrọ Vietnam, o ni idagbasoke diẹ ninu awọn ilana ipilẹ lati ṣe itọsọna awọn iṣe rẹ.
Ilana pataki ti igbiyanju antiwar Vietnam ni pe orilẹ-ede kan ti o ti yabo nipasẹ ẹlomiran ni ẹtọ ti idaabobo ara ẹni, ati pe o pẹlu ẹtọ lati gba awọn ohun ija lati awọn agbara ita lati le ṣe idaabobo ara ẹni naa. Ni aaye kankan ko pe ẹgbẹ antiwar lori Soviet Union tabi China lati dawọ pese awọn ohun ija si North Vietnam (DRV) tabi National Liberation Front (NLF). Òótọ́ ni pé, àwọn ohun ìjà Soviet àti Ṣáínà ì bá ti jẹ́ kí ogun máa gùn ju bí wọ́n bá ní ohun ìjà lọ́wọ́, DRV àti NLF ti fipá mú láti fẹ̀sùn kan àlàáfíà. Ṣugbọn apa osi ko ka alafia ju idajọ lọ. Awọn Vietnamese, dajudaju, fẹ alaafia, ṣugbọn wọn ti gbe ohun ija nitori wọn ko fẹ lati fi ẹtọ wọn silẹ si ipinnu ara-ẹni ti orilẹ-ede. AMẸRIKA osi gbagbọ pe o wa si awọn Vietnamese lati pinnu iye ti wọn fẹ lati rubọ lati fi opin si ija naa. Paapaa awọn onijakidijagan ninu ẹgbẹ alafia AMẸRIKA ko ṣeto awọn ifihan ti n pe NLF lati fi awọn ibon wọn silẹ tabi fun awọn olupese apa wọn lati ge awọn ohun ija wọn kuro.
Ipo yii, atilẹyin ipese awọn ohun ija si Vietnam, kii ṣe laisi awọn iṣoro rẹ. Ibon kọọkan ti a ṣe tumọ si igbeowosile diẹ fun awọn iwulo awujọ. Ọmọ ogun Vietnam kọọkan ti a fi ranṣẹ tumọ si idile kan diẹ sii ti o fi ọmọ silẹ ninu ododo ti ọdọ. Ni iṣẹju kọọkan ti ogun naa n lọ tumọ si ijiya to gun ati inira yoo bori. Ṣugbọn awọn idiyele ti ifarabalẹ tun lagbara, ati pe ti Vietnamese ba ṣe iwọn awọn idiyele ti ifarabalẹ bi o tobi ju awọn idiyele ti ija lori, kii ṣe fun awọn apa osi Amẹrika lati sọ fun wọn rara tabi lati kọ wọn ẹtọ lati gba awọn ohun ija ti wọn nilo. lati tọju ijakadi naa.
Isoro Idunadura
Ọpọlọpọ ninu ẹgbẹ antiwar Vietnam ti pe fun ijọba AMẸRIKA lati da ikọlu bombu rẹ ti Ariwa Vietnam ati ṣiṣi awọn idunadura. Ẹgbẹ kan ti a npe ni Idunadura Bayi! — ti o jẹ olori nipasẹ awọn olominira olokiki bii Arthur Schlesinger Jr., Joseph L. Rauh ti America fun Democratic Action, ati John Kenneth Galbraith—ti ṣojuuṣe “'apa ọtun' ti ẹgbẹ alafia. Ṣugbọn paati ipilẹṣẹ ti ẹgbẹ antiwar loye iṣoro naa pẹlu pipe fun awọn idunadura. Awọn ipilẹṣẹ ni ipa pupọ ninu eyi nipasẹ awọn onimọ-jinlẹ bii Howard Zinn ati Noam Chomsky.
Ninu iwe 1967 rẹ, Awọn kannaa ti yiyọ kuro, Zinn salaye:
Orilẹ Amẹrika, nitorinaa, ko le jere ohunkohun fun Vietnam nipasẹ idunadura, ati pe ko yẹ ki o jèrè ohunkohun fun ara rẹ. Niwọn igba ti orilẹ-ede yii ko wa ni Vietnam ko ni ipilẹ iwa fun idunadura eyikeyi ipo fun ararẹ-dajudaju kii ṣe awọn ipilẹ ologun tabi awọn ọmọ ogun; Vietnam ti ni ti to.
Ohun kan wa ti ko tọ si ni imọran pe Amẹrika yẹ ki o kopa ninu awọn idunadura lati pinnu ọjọ iwaju Vietnam. A jẹ agbara ita, ati pe otitọ pe a ti kun orilẹ-ede naa pẹlu awọn ọmọ ogun jagun ko nitorinaa fun wa ni ẹtọ eyikeyi ti iwa lati pinnu ipinnu rẹ. Boya o le ṣe ẹtọ bi otitọ itan, ṣugbọn o yẹ ki o ko ṣe ọtun; ati pe o jẹ ojuṣe awọn ara ilu lati sọ “awọn yẹ,” bi o ti wu ki o ri pe awọn oṣofin naa huwa.
Eyi tun jẹ otitọ fun China, Soviet Union, England, ati gbogbo awọn agbara nla miiran. Lati ni ipinnu ọjọ iwaju ti Vietnam nipasẹ awọn agbara ita wọnyi ni apejọ kariaye jẹ iru ilodi si ipinnu ara-ẹni gẹgẹbi ipinnu ti ayanmọ Czechoslovakia nipasẹ Hitler, Mussolini, Daladier, ati Chamberlain ni 1938 ni Munich.
... lati beere boya Amẹrika yoo fẹ lati ṣe idunadura pẹlu Vietcong dabi ajeji. Dipo, ibeere naa ni o yẹ ki Vietcong fẹ lati ṣunadura pẹlu Amẹrika bi? Lójú ìwòye ìlànà ìwà rere kò yẹ; lati oju-ọna ti otitọ ologun o le ni lati. Sugbon o jẹ awọn inilara agbara ti wa orilẹ-ede ti o fi ipa mu irufin ofin iwa yii jẹ, ati pe o jẹ ojuṣe awọn ara ilu Amẹrika-ohunkohun ti o jẹ otitọ agbara-lati gbiyanju lati tẹ agbara ijọba si ohun ti o jẹ ọtun.
Ati Chomsky ninu aroko 1970 rẹ “Lẹhin Pinkville” kowe:
Ni ọjọ 15 Oṣu Kẹwa Ọdun 1965, awọn eniyan ti o ni ifoju 70,000 ni o kopa ninu awọn ifihan atako ogun nla. Awọn olufihan naa gbọ ẹbẹ fun opin si bombu ti North Vietnam ati fun ifaramo pataki si awọn idunadura, ni idahun si awọn ipese idunadura lati North Vietnam ati UN akitiyan lati yanju ogun naa….
Lori ilẹ Alagba, Alagba Mansfield tako “ori ti aibikita patapata” ti awọn olufihan han….
Ni ọna kan, Alagba Mansfield tọ ni sisọ ti ori ti aibikita patapata ti awọn olufihan han. Wọn yẹ ki o ti beere fun kii ṣe opin si bombu ti North Vietnam ati awọn idunadura, ṣugbọn yiyọkuro pipe ati lẹsẹkẹsẹ ti gbogbo awọn ọmọ ogun Amẹrika ati itanna- opin si kikọlu agbara eyikeyi ninu awọn ọran inu ti Vietnam tabi orilẹ-ede eyikeyi. Wọn yẹ ki o ti beere kii ṣe pe AMẸRIKA faramọ ofin kariaye ati awọn adehun adehun tirẹ - nitorinaa yọ ararẹ kuro ni Vietnam lẹsẹkẹsẹ; ṣugbọn wọn tun yẹ ki wọn lo ẹtọ ati ojuse wọn lati koju iwa-ipa ti ijọba, eyiti o buruju ni iṣe bi o ti jẹ arufin ni ipilẹ.
[Ni ipari 1967] [T] okun ti ko beere diẹ sii ju opin opin si bombu ti North Vietnam ati ifaramo si awọn idunadura rii pe awọn ibeere wọn ti ṣẹ, o si dakẹ.
Awọn ibeere wọnyi, sibẹsibẹ, nigbagbogbo wa lẹgbẹẹ aaye naa. Niti awọn idunadura, o wa, ni otitọ, pupọ diẹ lati ṣunadura. Niwọn igba ti ọmọ ogun Amẹrika ti iṣẹ wa ni Vietnam, ogun naa yoo tẹsiwaju. Yiyọ kuro ti awọn ọmọ ogun Amẹrika gbọdọ jẹ iṣe ti iṣọkan kan, nitori ikọlu Vietnam nipasẹ ijọba Amẹrika jẹ iṣe iṣọkan ni ibẹrẹ. Awọn ti o ti n pe fun “awọn idunadura ni bayi” n tan ara wọn jẹ ati awọn miiran, gẹgẹ bi awọn ti o pe ni bayi fun ifopinsi-ina ti yoo fi agbara irin-ajo Amẹrika kan silẹ ni Vietnam ko dojukọ otitọ.
Diẹ ninu awọn ẹgbẹ, bii Ẹgbẹ Iṣẹ Ilọsiwaju, tako Hanoi fun gbigba si awọn ijiroro ati adehun Alaafia Paris. Ṣugbọn wiwo ipilẹṣẹ ti o ni agbara ni pe botilẹjẹpe Amẹrika ko ni ẹtọ iwa lati ṣe idunadura, o wa si awọn Vietnamese, kii ṣe holier-ju-iwọ awọn ita, lati pinnu boya ati nigbati awọn idiyele ija nilo wọn lati wa si tabili ati ki o ṣe concessions. Osi ṣe pataki ti Ilu Moscow ati Ilu Beijing fun titẹ Hanoi lati ṣe awọn adehun ni ọdun 1954 ṣugbọn gbagbọ pe DRV ni ẹtọ gbogbo lati ṣe awọn adehun nigbati it yàn lati ṣe bẹ. Osi tun ṣe itẹwọgba UN ati diplomacy kariaye miiran ti o le ja si yiyọkuro AMẸRIKA, lakoko ti o wa ni iṣọra ti awọn ipa agbara nla lati fa ipinnu kan lori Vietnam.
Awọn italaya si Vietnam Analogy
Diẹ ninu awọn le jiyan pe idi lati ṣe atilẹyin ẹtọ Vietnam lati daabobo ararẹ ati gba awọn ohun ija ita, ṣugbọn kii ṣe ti Ukraine, ni pe iṣaaju jẹ ijọba osi ati igbehin jẹ ọkan ti neoliberal.
Otitọ ni pe ọpọlọpọ awọn osi ni Vietnam antiwar ronu ro awọn DRV ati awọn NLF lati embody wọn Marxist, socialist bojumu. Awọn miiran ko ni awọn itanjẹ nipa aṣẹ aṣẹ Ho Chi Minh, pẹlu ikẹkọ rẹ nipasẹ Stalin ati Mao ati itọju ika rẹ si awọn Trotskyist Vietnamese ati awọn anarchists. Ṣugbọn laibikita awọn iyatọ nipa iru ijọba naa, ẹgbẹ antiwar lapapọ gbagbọ pe Vietnam ni ẹtọ lati daabobo ararẹ lọwọ ifinran agbara nla. Igbiyanju naa duro ni iṣọkan pẹlu Ijakadi Vietnam fun ominira, paapaa ti o ba ṣe pataki si ijọba rẹ.
Ni gbogbogbo, eyi ti jẹ ipo ti osi ni awọn ọdun. Ijakadi fun ominira ati ipinnu ara-ẹni ti ọpọlọpọ awọn ileto, awọn ileto ologbele, ati awọn ileto tẹlẹ ni atilẹyin nipasẹ osi, botilẹjẹpe awọn ijakadi yẹn kii ṣe itọsọna nipasẹ awọn osi. Nigbati Ilu Italia kọlu Etiopia Haile Selassie ni ọdun 1935, igbehin jẹ ipinlẹ ti ko ni ijọba tiwantiwa. Sibẹsibẹ, gbogbo awọn apa osi pe fun atilẹyin rẹ. Bó tilẹ̀ jẹ́ pé Soviet Union, tó fẹ́ bá orílẹ̀-èdè Ítálì ní àjọṣepọ̀ nígbà yẹn, ti ṣíwọ́, Ẹgbẹ́ Kọ́múníìsì AMẸRIKA beere lati wa ni “ṣiṣẹ gbogbo awọn agbara lati kọ agbeka pupọ ni aabo ti Etiopia lodi si ikọlu fascist ti o dara julọ,” ni ibamu si adari ẹgbẹ Earl Browder. Trotsky ati awọn ọmọlẹhin rẹ tun pe fun atilẹyin atako ti Etiopia kan. Ni ọna kanna, ọkan le ṣe atilẹyin fun Ukraine ni ijakadi kan ti o kan lodi si ifinran, Ijakadi ti o dabi pe o ni atilẹyin pupọ nipasẹ awọn eniyan Yukirenia, laisi nini lati fọwọsi awọn ilana inu ile ti ijọba Yukirenia.
Ariyanjiyan keji idi ti afiwe Ukraine-Vietnam ko ṣiṣẹ ni pe ọranyan akọkọ ti osi ni lati ja aiṣedeede ti ijọba tirẹ, ati, nitorinaa, ninu awọn ogun mejeeji ti AMẸRIKA osi yẹ ki o tako ijọba ijọba AMẸRIKA. Ṣugbọn lakoko ti o daju pe awọn osisẹ AMẸRIKA yẹ ki o tako ijọba ijọba AMẸRIKA nigbagbogbo, iyẹn ko tumọ si pe wọn yẹ ki o ṣalaye ara wọn ni ilodi si ipo eyikeyi ti ijọba AMẸRIKA gba ni gbogbo ọran. Fun apẹẹrẹ, nigbati ijọba AMẸRIKA-fun awọn idi tirẹ, dajudaju — titari nikẹhin fun Fiorino lati fopin si ijọba amunisin rẹ ni Indonesia ni ọdun 1949, AMẸRIKA lọ ko ati pe ko yẹ ki o tako ipo Washington. Ati tani yoo kọ atilẹyin si ẹgbẹ Kurdish ni Siria lodi si ikọlu Tọki lasan nitori ijọba AMẸRIKA paapaa ṣe atilẹyin awọn Kurds?
Bi fun awọn Russian osi, nitõtọ internationalism ko le tunmọ si wipe o yẹ ki o ṣiṣẹ lati mu awọn Russian ayabo ti Ukraine si igigirisẹ, nigba ti US osi yẹ ki o sise lati sẹ awọn ohun ija si awọn Ukrainian olufaragba ti awọn Russian ayabo. Awọn apá iwọ-oorun si Ukraine ko tun sọ ẹtọ ẹtọ ti Ukraine jẹ ẹtọ si igbeja ara ẹni ju awọn apa Russia ti sọ idi ti Vietnam jẹ.
Lati opin Ogun Agbaye II, apa osi mejeeji ni Amẹrika ati ni kariaye ti ṣajọpọ si awọn ijakadi ti awọn eniyan ti ngbe ni awọn ileto ati awọn ileto. Sibẹsibẹ loni, pupọ julọ nitori aini alaye ati oye, atilẹyin kanna ko ti fa siwaju si Ukraine, eyiti o jẹ bii ileto iṣaaju bi eyikeyi ninu awọn miiran.
Lọ́dún 1991, àwọn ọmọ orílẹ̀-èdè Ukraine dìbò fún òmìnira kúrò lábẹ́ ìjọba Soviet Union. Nǹkan bí mílíọ̀nù méjìlélọ́gbọ̀n [32] àwọn tó forúkọ sílẹ̀ (84 nínú ọgọ́rùn-ún àwọn olùdìbò) ló kópa nínú ìdìbò náà, ó sì lé ní ìpín 90 nínú ọgọ́rùn-ún lára wọn ló dìbò “Bẹ́ẹ̀ ni.” Ominira ti ni atilẹyin nipasẹ diẹ sii ju 80 ida ọgọrun ti olugbe ni gbogbo agbegbe ti orilẹ-ede, pẹlu Donetsk ati Luhansk, pẹlu ayafi ti Crimea nikan (54 ogorun) ati Ilu Sebastopol (57 ogorun). Ìmọ̀lára ìfẹ́ orílẹ̀-èdè Ukraine yìí lè ti dín kù díẹ̀díẹ̀ láàárín ẹ̀wádún mẹ́ta tó ń bọ̀, lójú ìṣòro ètò ọrọ̀ ajé. Ṣugbọn o gba igbelaruge pataki ni ọdun 2014 nitori abajade awọn ifinran Vladimir Putin ati pe o ti ni okun sii pupọ lati igba awọn ẹru ti igbogunti gbogbo-jade Russia.
Gẹgẹbi apa osi ti ṣe ni gbogbo awọn ọran iṣaaju ti awọn ijakadi fun ominira ti ileto, nitorinaa ninu eyi paapaa o yẹ ki o duro pẹlu ẹgbẹ ominira naa. Ni awọn ọdun 1960 ati 1970, apa osi sọ nipa Vietnam, “Jade Bayi!” Nitorinaa loni o yẹ ki a koju ọrọ-ọrọ kanna si Putin: “Jade Bayi!”
ZNetwork jẹ agbateru nikan nipasẹ ilawo ti awọn oluka rẹ.
kun
1 ọrọìwòye
Nitorinaa AMẸRIKA / NATO jẹ alailẹbi patapata lori eyi - o ṣoro fun mi lati rii bii ogun ti o sọ “osi” le di ipo yẹn mu. Ko si ye lati mọ nipa 2014 Maidan, Bandara, Minsk 2, Azov tabi awọn misaili lori aala. Ọkan kan nilo lati mọ itan-akọọlẹ wa ati ka awọn agbasọ ọrọ “awọn alamọja agbara” nipa “ailagbara Russia” - ati boya ọrọ Eisenhowers?