6 April 2013
Ukufumana ukuxilongwa komhlaza, kwaye kunye nayo, ngamanye amaxesha, i-prognosis enzima, ngokuqinisekileyo yinto engaqhelekanga kwaye ephazamisayo. Ibeka imingeni engathandekiyo kuye wonke umntu ochaphazelekayo - oogqirha, izigulane, abathandekayo. Ekugqibeleni akukho ndlela “elungileyo” yokusasaza iindaba ezilolu hlobo, nto leyo ethatha ixesha ukuba ingene. Kwaye njengokuba kungekho ndlela ifanelekileyo yokuxelela umntu ukuba ixesha lakhe kulo mhlaba lifinyeziwe. akukho ndlela ilungileyo yokuphendula kolu lwazi. Xa ujongana neenyani zalo mda, kunye nobudlelwane obusondeleyo, udinga uhlobo oluthile lwesihobe esiphakamileyo, kwaye ekubeni oko kungenakwenzeka kuninzi lwethu, siyakhubeka kunye neefomula zokuhambisa.
Ndiyaluncoma ukhetho luka-Iain Banks ekwaziseni abafundi bakhe kunye noluntu ngokubanzi ngemeko yakhe kwaye ekwenza oko ngokuthe ngqo okungachaphazelekiyo. Kodwa ndiyazihlonela kwaye ndiyaziqonda ngokupheleleyo ezinye iimpendulo, kuquka nomnqweno wokungaziwa. Ngalo lonke ixesha ndibhala malunga nokudibana kwam nomhlaza, ndiye ndaziva ndingaqinisekanga. Kukho umda kwinto endifuna ukwabelana ngayo nabantu endingabaziyo. Yaye kukho into engathandekiyo ngokutsalela ingqalelo kwishwangusha likabani lezonyango kwihlabathi apho abaninzi kangaka bebandezeleka ngokungekho sikweni. Kwangaxeshanye, ndiyazi ukuba abantu abaninzi bayawamkela amagqabaza anolwazi kunye novakalelo ngalo mbandela, hayi kancinci kuba kunciphisa ukuba wedwa okuba, ngandlel’ ithile, kudla ngokuza nesigulo. Ekwabelaneni ngemeko yakhe, uBanks - njengoko ndiqinisekile ukuba uya kwazi kwiimpendulo azifumanayo - uchukumise amava, nangona kwabelwana ngawo ngokubanzi, asaxatyaniswa ikakhulu ngaphandle kwembono yoluntu.
Nje ukuba umhlaza ungene ebomini bakho, iyamangalisa indlela esibonakala ngayo yonke indawo isihloko. Uvula umabonwakude kwaye ukho kwizibongozo zesisa kunye neesepha, iidrama ezinobunzima kunye neesitcoms. Ingumxholo oqhubayo kumajelo eendaba, apho ukuhanjiswa kwesaziso seBhanki (kunye neli nqaku) kuyinxalenye. Ngaphandle kwayo yonke loo nto, sihlala singakuxhotyi kakhulu ukuthetha ngeenyani zesi sifo; iifomula zethu zibonakala zincinci okanye zincinci. Kukho umzamo omkhulu wokudlula lo mbandela, ukuqhubela phambili kwesinye isihloko.
Kum, kwakukho iqela leengxaki zokufumana iindaba, ukuzifunda kunye nokwenza ingqiqo yazo; kunye nenye ekuxeleleni abahlobo ngayo: ngawaphi amagama omele uwakhethe, ithoni omawuyithethe, kwaye ulindele ntoni xa uphendula. Ndandisazi ukuba oku kwazisa enye ingxaki kubo. Ingaba konke oku kunento yokwenza nenkcubeko yethu kunye nobunzulu bayo ngokubanzi, kwaye ingakanani ingaphakathi kwimeko yoluntu okanye imida yolwimi, andazi. Isibhengezo seBhanki sisebenza njengohlobo lwe-memento mori ekhohlakeleyo kuluntu olugcina ukufa kude neqonga, okanye kuncitshiswe, isimbo seSikhululo sokudlala, ukuya kwipantomime ekude. Luhlobo lweendaba ezimisa abantu kumzila wabo – umkhondo wobomi bemihla ngemihla nemikhwa yabo kunye neengcinga zabo, apho ukufa kusenokungaphepheki kodwa kungekuko okwanamhlanje okanye ngomso. Hayi kum nokwam.
Kwihlabathi lebhola lebhola kwakukho impendulo efanayo malunga nokufa kukaFabrice Muamba, umdlali we-Bolton oneminyaka engama-23 ubudala wabetha, ngaphandle kwesilumkiso, ngokuhluleka kwentliziyo esongela ubomi phakathi kwekota yekota ye-FA Cup. Esi siganeko sasothusa kakhulu kubalandeli bebhola. Ayinamsebenzi nokuba babekhe beva ngoMuamba ngaphambili. Into yokuba ukufa okanye ukufa okukufutshane kunokufikela ngokuthandabuzayo, ngequbuliso, phakathi komdlalo, ukusebenzisa amandla kunye nokuzenzekela, kwakukhathaza kakhulu.
IiBhanki zinike umbulelo ongazenzisiyo kukhathalelo “oluchukumisayo” alufumene kwi-NHS. Abanye abaninzi abajongana nomhlaza baya kuyiphinda loo nto. Ubungqina bakhe sesinye isikhumbuzo sendlela esimele ukulahlekelwa ngayo kwi-NHS yangoku. Nakwabo bangakwaziyo ukubasindisa, i-NHS yenza ukuba kube nokufa ngesidima kunye nokubandezeleka okuncinci. Umbuzo ngulo, ngaba siyayixabisa loo nkonzo, eso senzo sokugqibela senkathalo nentlonipho, ngokwaneleyo ukuqinisekisa ukuba iyaqhubeka ukufumaneka kubo bonke?
Okwangoku, kum, njengesigulana esiphantsi konyango olugcina ubomi yi-NHS, ingxoxo yomhlaza nayo kufuneka ibe yingxoxo yosoyikiso kolonyango olusuka ekusikeni nasekuthengiseni abantu babucala. Umhlaza ngowona mava asondeleleneyo, ubugwenxa busebenza ngokufihlakeleyo ngaphakathi kwakho, kodwa ikwangumcimbi wentlalontle, ngumcimbi oxhaphakileyo oxhaphakileyo, kwaye ngoko ke ungowezopolitiko.
I-ZNetwork ixhaswa ngemali kuphela ngesisa sabafundi bayo.
Nikela