Selelekela
Mokhatlo oa mekhatlo ea basebetsi o mathateng. Ke tsietsi e hlahiswang ke dintlha tsa ho putlama ha ditho le ho theoha ha matla a ditherisano tse kopanetsweng le tshusumetso lekaleng la dipolotiki. Joalo ka
Ho Utloisisa Mathata a Mekhatlo ea Basebetsi
Ha a ngola selelekela sa khatiso ea morao-rao, moitseki oa mokhatlo oa basebetsi Dan Gallin o hlalosa "linnete tse sa fellang" le "litemoso tse sa fellang" tse tšehetsang khopolo ea hore mathata a teng ka har'a mokhatlo oa basebetsi a qalile ka bo-1980 le bo-1990 ka "moruo. , sechaba le ... liphello tsa lipolotiki tsa ho ikopanya ha lichaba tsa lefatše". O pheha khang ea hore "koluoa ea mokhatlo oa basebetsi kajeno ha e le hantle ke phello ea tlokotsi e kholoanyane ea mokhatlo o pharaletseng oa basebetsi, o qalileng pejana haholo, pele ho qaleha ha ho ikopanya ha lichaba tsa lefatše."
Gallin o pheha khang ea hore kutloisiso e khotsofatsang ea koluoa ea hona joale e hloka ho khutlela morao bonyane ho phahama ha fascism lilemong tsa bo-1930 moo "moloko oohle oa baitseki ba mosebetsi o boima, batho ba molemo ka ho fetisisa, ba ileng ba nyamela likampong tsa mahloriso, ntoeng, kapa ba sa kang ba tla. ba khutlile botlamuoeng. Ka mor'a ntoa mokhatlo oa basebetsi o ile oa boela oa hlaha "o matla ka ho feteletseng". O hlalosa hore “mebuso eohle ea demokrasi ka mor’a ntoa
Ha re fihla motsong oa bothata Gallin o hlalosa hore "sebaka se ka sehloohong sa [mekhatlo ea basebetsi] tahlehelo ea matla le bolaoli ke bothata ba boitsebahatso le mokhoa oa ho tseba". Ha a ikamahanya le mokhatlo oa lefats'e oa toka Gallin o re "tlhokeho ea hora ke phephetso e kholo ho motse-moholo oa machaba le taolo ea lefats'e eo e e thehileng". Empa ka nepo o phaella ka hore "phephetso e joalo e ke ke ea hlophisoa ntle le haeba mokhatlo o fumana boitsebiso bo tšoanang bo thehiloeng ponong e 'ngoe ea sechaba."
Ke 'nete hore pono e fapaneng ea setso e buelloang ke mokhatlo oa basebetsi e bile bososhiale, empa joalo ka ha Gallin a bontša "socialism le eona e ntse e le tlokotsing, 'me ke koluoa ea moelelo oa bososhiale." O tsoelapele ka taba ena a eletsa hore "re hloka ho hlalosa bocha bososhiale hore bo boele bo hlokomelehe e le lipolotiki tseo ka tlhaho e leng tsa rona, tsa mokhatlo oa nalane oa basebetsi - tse hlokomelehang le tse amohelehang le ke ba hanneng, ka mabaka a utloahalang, ba senyehileng. thepa e rekisoang tlas'a label eo."
Ha a akaretsa khang ea hae Gallin o hlahisa phephetso bakeng sa baitseki ba mokhatlo oa basebetsi lefatšeng ka bophara -
Ba ntseng ba nts'etsapele mehopolo ea ... mokhatlo oa toka ea lefats'e, ba batla ho aha bocha mokhatlo oa basebetsi o nang le boitsebiso bo arolelanoang le litekanyetso tse arolelanoang - eseng mofuta o tlase o tloaelehileng, ke seo re nang le sona kajeno mme mokhatlo ona, kamoo o leng ka teng, o ka khona feela. lahleheloa. Ka ntle ho boemo bo tlaase ka ho fetisisa, re hloka tlhaloso e 'ngoe ea lefats'e, lipakane tse ling bakeng sa sechaba le lenaneo la ho fihla moo bohle ba ka ingolisang ho lona. Mokhatlo o mocha oa machaba oa basebetsi, o nang le boikutlo ba morero o pharaletseng oa sechaba, o ka fetoha motheo oa selekane sa lefats'e ho kenyeletsa mekhatlo e meng eohle ea sechaba e arolelanang morero o tšoanang. Motsamao o joalo o ka fetola lefatše. E ka boela ea e-ba mokhatlo oa tokoloho oa botho oo e neng e le oa lilemo tse lekholo le mashome a mahlano tse fetileng.
Ho Hlōla Bothata ba Boitsebahatso ba Rōna
Ka bomalimabe bakeng sa sehlopha sa basebetsi, batho ba seng bakae ka har'a mokhatlo oa basebetsi, mokhatlo o khahlanong le bo-capitalist kapa mokhatlo o pharaletseng oa toka ea lefats'e o phahamisitse phephetso ea Gallin. Boetapele ba mokhatlo oa basebetsi bo bonahala bo amohetse hore bososhiale bo netefalitsoe e le mohopolo o mobe le ho amohela thuto ea Margaret Thatchers TINA - "ha ho na mokhoa o mong" - ho fetohela ho leka ho etsa maemo a matle ka ho fetisisa tlasa bokhaphithaliste. Phetohelo ea khale e setseng e bonahala e sa khone ho ithuta lithuto leha e le life ho tloha ho 20th Lekholong la lilemo, ho tsoela pele ho tiisa melao-motheo e tloaelehileng eo ka tlhaho e fellang ka ho thekesela le ho itšehla thajana. 'Me Seboka sa Lefatše sa Sechaba se sa tsoa thehoa se bonahala se khotsofetse ho re feela "lefats'e le leng le ka khoneha", ho ikutloa ho se na tlhoko e khethehileng ea ho hlalosa hore na moruo oa lefatše lena le leng o ka shebahala joang.
Mokhelo oa bohlokoa ho sena ke mosebetsi oa litsebi tse matla tsa moruo Michael Albert le Robin Hahnel. Ha ba tobana le phephetso ea Gallin, Albert le Hahnel ba ile ba bolela pele hore "kaha baetapele ba Soviet, China, le Europe Bochabela kaofela ba bitsitse linaha tsa bona "socialist", 'me kaha Henry Kissinger ... li bitsitse "socialist", linaha tsena li tlameha ebe li ne li na le moruo o kenyelletsang melao-motheo ea bososhiale. Albert le Hanhel joale ba hlalosa qeto e utloahalang e latelang ponong ena ea lefatše ka tsela e latelang - "Mathata a moruo ona a bontša hore litekanyetso tsa bososhiale - eona feela mokhoa o fapaneng le oa bokhaphithaliste - lia lahloa."
Leha ho le joalo, ba tsoela pele ho supa hore "Litekanyetso tsa Bososhiale - ho nka hore ka sena re bolela teka-tekano le kopanelo melao-motheo ha e e-so hlahe ho e 'ngoe ea linaha tsena." Ha ba senya maikutlo ana a tloaelehileng a lefats'e, ba lemosa hore "Haeba re sa hlokomele, re ke ke ra utloisisa motso oa bothata ba hona joale kapa menyetla e meng." Ho thusa ho hlalosa "Semantics ea Orwellian "Albert le Hahnel ba qotsa Noam Chomsky ea tsebahalang oa lefats'e ea bohlale ea hlalosang boemo ka tsela e latelang -
"Litsamaiso tse peli tse kholo tsa liphatlalatso tsa lefats'e li hlalositse timetso ena ea likarolo tsa bososhiale e le tlhōlo ea bososhiale.
Kahoo, haeba Soviet Union,
Albert le Hahnel ba lekola tšimoloho ea moruo oa mohokahanyi ho khutlela ho "mefokolo ea moralo oa khopolo-taba ea Marxist" e ileng ea bonahatsa 'nete ea "maikutlo a khahlanong le tekano le a khahlanong le ho kopanela ha baetapele ba liphetohelo tsa Russia." Ha ba tiisa khang ea bona Albert le Hahnel ba alima qotso e 'ngoe ho Chomsky ea bolelang hore "haholo-holo ho tloha ka 1917, Marxism - kapa ka nepo, Marxism-Leninism - e fetohile, joalo ka ha Bakunin a boletse esale pele, mohopolo oa 'sehlopha se secha' sa ba bohlale ba phetohelo ba sebelisang hampe ho tsebahala. lintoa tsa bofetoheli ho nka matla a naha ... " Chomsky o tsoela pele ka ntlha eo a eketsa ka hore "sena [sehlopha se secha] se tsoela pele ho beha puso e thata le ea bompoli ho senya mekhatlo ea bososhiale, kaha Lenin le Trotsky ba ile ba senya makhotla a lifeme le li-soviet. Hape ba tla etsa seo ba se batlang. e ka senya le ho senya mehato e lebisang ho bososhiale ba 'nete libakeng tse ling, haeba feela ka lebaka la tšokelo ea maikutlo" ... 'me e phethela "tlhaselo ena ea maikutlo a mabeli, e kopantsoeng le lisebelisoa tse ling tse fumanehang ho ba nang le matla a sebele, e bile le phello e matla ho libertarian socialist currents. eo e kileng ea e-ba le matla a maholo. ”…
Le hoja ba-socialists ba fokolang ba na le ntho e ntle eo ba ka e buang ka Stalin matsatsing ana ba bangata ba Trotskyist ba ntse ba pheha khang ea hore boetapele ba Bolshevik bo ile ba qobelloa ho qhaqha basebetsi ba ho ipusa le ho kenya ts'ebetsong puso ea bolaoli ka lebaka la mabaka a ka ntle a kang ntoa ea lehae. Leha ho le joalo, Albert le Hahnel ba ikemiselitse ho supa hore Trotsky ka boeena o ne a sa tšoare boemo bona, a re ho fapana le hoo -
"Ke nahana hore haeba Ntoa ea Lehae e ne e sa tlatlapa litho tsa rona tsa moruo ho tsohle tse neng li le matla ka ho fetisisa, tse ikemetseng ka ho fetisisa, tse nang le boikemisetso bo matla, ha ho pelaelo hore re ka be re kene tseleng ea tsamaiso ea motho a le mong kapele le ka mokhoa o bohloko haholo."
Hammoho le ba bang ba bangata Albert le Hahnel ba etsa qeto ea ho tloha ntlheng ena hore ke batho ba foufetseng feela ba neng ba ka fosoa - "Trotsky ha aa ka a tsilatsila ho amohela mehaho ea mohokahanyi ka lebaka la litlhoko tse qobelloang ke Ntoa ea Lehae, joalo ka ha bo-apologi ba boloka, empa hobane o ne a ba rata."
Sengoliloeng se seng Albert le Hahnel ba botsa "... phoso ke efe ka pono ea mantlha ea bososhiale? Hobaneng ha basebetsi likhoebong le liindastering tse fapaneng, le bareki libakeng tse fapaneng, ba sa khone ho hokahanya mesebetsi ea bona e kopaneng - ka hloko, ka demokrasi, ka tekano, le hantle?" Ba tsoela pele "'Nete e bonolo ke hore socialism joalokaha e ne e emoloa qalong ha e e-s'o lekoe, empa eseng hobane e ke ke ea khoneha."
Leha ho le joalo, Albert le Hahnel ha ba nyatsa-nyatse bososhiale ba pele - "Rea hlokomela hore makomonisi a lekhotla, li-syndicalists, anarchists, le li-socialists tsa mokhatlo li ile tsa haelloa ke ho hlalosa mokhoa o lumellanang, oa khopolo-taba o hlalosang hore na tsamaiso e joalo e ka sebetsa joang." Ba tsoela pele ho eketsa hore -
Ba pele ba rona hangata ba ne ba fana ka papiso e hlasimollang ea melemo ea mofuta o mong oa batho ba lokolohileng, bao e seng ba mmaraka, ba bososhiale ha ba bapisoa le bokhaphithaliste le moralo oa bolaoli. Empa hangata ba ne ba hlōleha ho araba lipotso tse thata mabapi le hore na liqeto tse hlokahalang li ne li tla etsoa joang, hore na ke hobane’ng ha mekhoa ea bona e ne e tla fana ka moralo o lumellanang, kapa hore na ke hobane’ng ha liphello e ne e tla ba tse atlehang.
Ho sebetsana le bofokoli bona ponong ea pele ea bososhiale Albert le Hahnel ba ile ba tsoela pele ho theha mokhoa o mocha oa moruo o bitsoang participatory economic, kapa ParEcon ka bokhutšoanyane.
ParEcon - pono e ncha ea nako e telele bakeng sa Mokhatlo oa Basebetsi
Moqoqong oa hae o motle haholo - Economics ea Karolo le Boikoetliso ba Sehlopha sa Basebetsi - Tom Wetzel o re "Moruo o Kopanelang ke teko ea ho araba lipotso tsa mantlha tseo lenaneo lefe kapa lefe le sebetsang la moruo le tlamehang ho li araba" le "boiteko ba ho hlakisa sebopeho sa moruo feela. , moralo o tla nolofalletsa batho ho laola bophelo ba bona, le ho phehella bophelo kamoo ba rerileng kateng, bo theiloeng holim’a ho lokolloa ha bona khatellong ea maemo.” (Se latelang ke kenyelletso e khutšoane feela ea ParEcon. Bakeng sa ketelo e felletseng ea ak'haonte https://znetwork.org/znet/topics/parecon)
Makhotla a Basebetsi le Bareki
Pele ho tsohle, re hloka ho tseba hore na litsi tsa mantlha tse eang ho etsa Moruo o Kopanetsoeng ke life. Mona Michael Albert o supa hore, "Ho tloha khale, ha basebetsi le bareki ba lekile ho inkela bophelo ba bona, ka linako tsohle ba thehile makhotla a basebetsi le bareki e le mokhoa oa ho etsa joalo". Ho thehoa ha mekhatlo ena e mecha ea moruo ho na le liphello tse ngata tse ka khonehang bakeng sa tsamaiso ea moruo ka kakaretso. Ka mohlala, e na le monyetla oa ho felisa botho ba poraefete le ho theha tsamaiso ea boipheliso. Ha e le hantle ho joalo ho Moruo o Kopanetsoeng.
Beng?
Ho ParEcon beng ba poraefete ba mekhatlo ea moruo e felile. Makhotla a basebetsi le bareki a ne a tla "... mekhoa ea tlhahiso, ho etsa qeto ea tšebeliso ea bona, le ho lahla lihlahisoa le chelete eo ba e fumanang ho bolela hore sehlopha sena se nang le tokelo e 'nile ea e-ba le maruo a mangata, chelete e ngata le matla a moruo ho feta ba bang sechabeng."
Kahoo, ho hlōla ho hloka toka hona ha histori, moruong o kopanetsoeng "Ha ho na motho ea nang le mekhoa ea tlhahiso ea lihlahisoa tseo a li fumanang litokelo leha e le life, boikarabelo leha e le bofe, leruo leha e le lefe, kapa chelete leha e le efe e fapaneng le eo moruo o mong o o lumellang. 'Me "Ha ho motho ea nang le leruo, chelete, kapa tšusumetso ea moruo e fapaneng le eo motho e mong a nang le eona ka lebaka la ho ba le mekhoa e fapaneng ea tlhahiso."
Boiketsi ba ho laola
Ho boleloa eng ka ho itaola? Tom Wetzel o hapa moelelo ka tsela e latelang -
"Kaofela re na le bokhoni ba ho bona esale pele mehato e ka etsahalang nakong e tlang, ho nahana ka mehato ea ho phethahatsa merero ea rona, ho ntlafatsa tsebo ea ho etsa liketso tse hlokahalang ho phethahatsa merero ea rona, ho theha merero ea ts'ebetso le ho phethahatsa merero eo. tlas'a taolo ea rona. Hona ke ho itaola."
Ke tumelo ea maikutlo a joalo a ts'ehetsang batho, ba nakong e fetileng le ba hona joale, boitlamo ba ho loana khahlanong le khatello ea sehlopha sa Bokapitalist le Bohokahanyi le bakeng sa tokoloho ea moruo ka basebetsi ba itaola. Leha ho le joalo, ho bua mantsoe a monate joalo ha ho fane ka tiiso ea ho lokoloha khatellong ea maemo. Joalokaha ho boletsoe - "Re hloka ho buella litekanyetso tse ntle, e, empa hape re lokela ho buella sehlopha sa mekhatlo e ka etsang hore litekanyetso tsa rona e be tsa sebele ntle le ho senya katleho ea moruo."
Pele ke tsoela pele ho hlalosa litsi tse joalo ke kopa hore ke nke ka bokhuts’oanyane ntlha ena ea boithuto le katleho moruong. Batho ba bangata ba bona ho itaola e le "katleho e behang kotsing moruong". Batho ba bangata ba talima melemo e fumanoang ke ho itsamaisa e le mokhoa oa ho rekisa ka katleho moruong. Empa joalo ka ha Robin Hahnel a bolela -
Ho na le lingoliloeng tse ngata tse ngolang melemo ea tsamaiso ea basebetsi. Ho na le bopaki bo bongata ba hore batho ba nang le lentsoe le ho kenya letsoho tseleng eo ba sebetsang ka eona ha ba fumane mosebetsi o le monate feela, empa hape ba beha litholoana le ho sebetsa hantle. "
Ka hona, ka nako ena rea bona hore litsi tsa mantlha tse eang ho etsa Moruo o Kopanetsoeng li batla li tšoana le tse neng li nahanoa le ho sebetsa nakong e fetileng ke "authentic socialists" tseo re buileng ka tsona pejana. Leha ho le joalo, Albert o boetse a bontša hore "Ho ParEcon, le hoja makhotla a basebetsi le bareki a hlile a tšoana le a kileng a hlaha mathateng a fetileng, ho na le boitlamo bo eketsehileng ba ho itlhokomela". Joalo ka ha re tla bona boitlamo bona bo eketsehileng ba ho itaola bo boetse bo sebetsa e le tšitiso ea setheo ho taolo ea sehlopha sa mohokahanyi ka har'a lintoa tse khahlano le bokhapitale tsa kajeno le sechabeng sa kamora bokhapitale.
Matla a ho Etsa Liqeto ka Tekano
Tsamaisong ea moruo e kopanetsoeng "E mong le e mong o lokolohile ho etsa kopo ea ho ba setho sa lekhotla leo a le khethileng, kapa ho theha lekhotla le lecha la basebetsi le mang kapa mang eo a mo batlang." Leha ho le joalo, hang ha setho sa lekhotla ha se khetho ea batho bohle e hlileng e nang le boima bo tšoanang nako le nako ha ho etsoa qeto. Ho e-na le hoo "Motho e mong le e mong o tla ba le tšusumetso e ke keng ea kena-kenana le litokelo tsa batho ba bang tsa ho ba le tšusumetso e tšoanang. Kaofela re tla ama liqeto ho ea ka hore na ba re ama joang"
Kahoo re ka bona hore ho itsamaisa moruong oa kopanelo ho nka tšobotsi e itseng moo motho ka mong a fuoang matla ho isa boemong bo loketseng. Ha ho motho ea nang le mantsoe a mangata kapa a fokolang ho feta kamoo a lokelang ho etsa qeto, 'me bohle ba ka kenya letsoho ka mokhoa o nepahetseng ts'ebetsong ea ho etsa liqeto.
Li-Complexes tsa Mosebetsi tse leka-lekaneng
Litsamaiso tsohle tsa moruo li hloka batho ho etsa mosebetsi, 'me libaka tsohle tsa mosebetsi li na le ho hlophisa mosebetsi ona ka bongata bo hlakileng ba mesebetsi eo re e bitsang "mesebetsi". Leha ho le joalo litsamaiso tse fapaneng tsa moruo li hlophisa mesebetsi ka mekhoa e fapaneng.
Mohlala, sechabeng se nang le maemo a holimo mesebetsi e eang ho theha mesebetsi e fapaneng e tla hlophisoa ka mokhoa oa ho boloka sebopeho sa maemo a phahameng. Se boleloang ke sena ka mokhoa o hlakileng ke hore batho ba kaholimo ho sehlopha sa mohokahanyi (sehlopha sa mohokahanyi) ba tla ba le mesebetsi e entsoeng ka mesebetsi e matlafatsang athe ba tlase ho sehlopha sa basebetsi (sehlopha sa basebetsi) ba na le mesebetsi e entsoeng ka mesebetsi e hlokisang matla. .
Mokhoa ona oa ho nahana le ho hlophisa mesebetsi mosebetsing ka linako tse ling o bitsoa "karohano ea basebetsi". Karohano ea basebetsi ke karolo ea setheo e fumanoang moruong oa bokapitale le oa mohokahanyi 'me ke tšobotsi ea setheo e bolokang taolo ea maemo a mosebetsi ka mokhoa o hlophisehileng ha e ntse e nyenyefatsa boitaolo. Taba e hlakisoa ha re botsa - "Haeba re batla hore motho e mong le e mong a be le monyetla o lekanang oa ho nka karolo liqetong tsa moruo - haeba re batla ho netefatsa hore semmuso tokelo ea ho nka karolo e fetolela ho e sebetsang hantle tokelo ea ho nka karolo - na see ha se hloke mosebetsi oa ho leka-lekanya bakeng sa ho matlafatsa?"
Kahoo re hana karohano ea basebetsi e sa tsamaellaneng le boithuto mme "Re batla ho atolosa leseli la William Morris, sebini le setsebi sa mantsoe sa lekholong la bo19 la lilemo, ea hlokometseng hore bokamosong bo betere re ke ke ra khona ho ba le karohano ea basebetsi e tšoanang le ea kajeno. " Empa khetho e 'ngoe ke efe? "Ho e-na le ho kopanya mesebetsi e le hore mesebetsi e meng e be e matlafatsang haholo 'me mesebetsi e meng e tsitsitse ka mokhoa o tšabehang, mesebetsi e meng e fana ka tsebo le bolaoli ha mesebetsi e meng e fana ka maikutlo le kutlo feela, 'me ba etsang mesebetsi e meng ba busa e le sehlopha sa mohokahanyi ba ipolokela chelete e ngata le tšusumetso. athe ba etsang mesebetsi e nyatsehang ba mamela joalo ka sehlopha sa basebetsi ba setso se ka tlase ho ts'usumetso le chelete e kenang - ParEcon e re ha re etse hore mosebetsi o mong le o mong o ipapise le o mong le o mong boleng ba bophelo ba ona mme ho bohlokoa haholo molemong oa matlafatso ea ona ... sehlopha sa mohokahanyi ka holim'a basebetsi, re fetela karolong e se nang maemo ea basebetsi e phahamisetsang basebetsi bohle bokhoning ba bona bo felletseng."
Ho theoa ha karohano e se nang maemo ea basebetsi ho finyelloa ka ho nkela karolo ea khale ea basebetsi sebakeng sa karolo e ncha ea setheo e bitsoang "balanced job complexes". Joalokaha Tom Wetzel a bontšitse, sena se tla bolela "mesebetsi e tla raloa bocha ka mokhoa o hlophisehileng moruong ... mosebetsi oa matsoho, mosebetsi o sa lakatseheng kapa o fanang ka matla a fokolang." Habohlokoa o phaella ka hore "Re boetse re fetola ka mokhoa o hlophisitsoeng tsamaiso ea thuto ho etsa demokrasi ho fihlella tsebo le boitsebiso le koetliso, re kopanya sena le tsamaiso ea tlhahiso ka boeona."
Moralo oa Kopanelo
Ntle le ho rala bocha mesebetsi ho thusa ho itsamaisa ho nang le moelelo, re boetse re hloka ho felisa mebaraka e le mokhoa oa ho aba thepa le litšebeletso. Sena ke hobane, joalo ka karohano ea basebetsi, limmaraka li senya boithuto - "Sena ha se etsahala feela ka lebaka la ho se lekane ha leruo le fetolelang matla a fapaneng, empa hobane tlholisano ea mebaraka e qobella le libaka tsa mosebetsi tse thehiloeng makhotleng ho fokotsa litšenyehelo le ho batla karolo ea mmaraka ho sa tsotelehe liphello tse latelang." Litsebi tsa moruo tsa Neoclassical li pheha khang ea hore limmaraka ke tsela e ntle ka ho fetisisa le e sebetsang ka ho fetisisa ea ho fana ka thepa le litšebeletso, empa joalokaha Tom Wetzel a boletse - "ena ke leshano feela; 'maraka ha e le hantle ke mokhoa oa ho fana ka lisebelisoa ka matla a moruo a hlobotseng." Ka bokhutšoanyane limmaraka li qobella batho ho hlōlisana le ha ba batla ho sebelisana - ho fella ka mosebetsi oa moruo o khahlanong le sechaba.
Mokhoa o mong o tloaelehileng oa lets'oao ho fapana le limmaraka e bile moralo oa mantlha. Empa joalokaha Robin Hahnel a bontšitse "le hoja bofokoli bo bolaeang ba bokapitale e le leeme la bona le khahlanong le sechaba, phoso e bolaeang moralong oa bohareng ke leeme la bona le khahlanong le demokrasi." Batšehetsi ba talima moralo oa mantlha e le karolo ea bohlokoa moruong oa demokrasi le o se nang maemo. Leha ho le joalo, hobane sehlotšoana sena se senyenyane sa baetsi ba meralo setsing (sehlopha sa mohokahanyi) se laola le ho laola tlhahisoleseling ea bohlokoa boemo ba ho nka karolo ho tsebahalang le ho nang le morero ha ho etsoa liqeto bo belaetsa haholo. Empa se hlakileng ke hore ka lebaka la tšubuhlellano ena ea tlhahisoleseling le matla setsing (se bakoang ke ts'ebeliso e tsoelang pele ea karohano ea basebetsi) moralo oa bohareng o ke ke oa fella ka moruo o se nang maemo mme o hanana le boits'oaro ba basebetsi le bareki. .
E le mokhoa o mong ho limmaraka le batšehetsi ba thero e bohareng ba moruo oa kopanelo ba sisinya mokhoa oa kabo o bitsoang "participatory planning". "Re re khetho e 'ngoe ke ho etsa hore baahi bohle ba thehe moralo ka bobona" le hore "tsamaiso ea thuto le boteng ba tlhahisoleseling e lokela ho ba joalo ka ho theha sena."
Ha u qala ho utloa sena, moralo oa kopanelo o ka utloahala e le toro - likopano tse kholo tse sa feleng tse bakang moferefere le tsieleho. Empa joalo ka ha Robin Hahnel a bontšitse - "Mekhoa e mengata eo re e khothalelitseng e ile ea khothaletsoa ka nepo ho qoba maraba a thetso ea naïve ea hore" batho "ba ka etsa liqeto tsohle tsa moruo tse ba amang ho lekana le "kopano e le 'ngoe e kholo".
Ha e le hantle, mokhoa oa ho rera oa mantlha o bonolo haholo. Barupeluoa tsamaisong ea moralo ke makhotla le mekhatlo ea basebetsi, makhotla a bareki le mekhatlo, le Iteration Facilitation Board ("IFB - sehlopha sa basebetsi ba fanang ka tlhahisoleseling ho barupeluoa moralong oa kopanelo bakeng sa phetisetso e ngoe le e ngoe, kapa ho potoloha, ha moralo. tshebetso"). Mekhatlo ena ea moruo e sebelisana le mokhoa oa moralo o ka aroloa ka mehato e 4 e latelang -
"IFB e phatlalatsa seo re se bitsang "litheko tse bontšang" ("litheko tse bontšang litšenyehelo tsa sechaba le melemo e amanang le tšebeliso ea thepa le litšebeletso") bakeng sa thepa le litšebeletso tsohle tsa ho qetela, thepa ea lichelete, mehloli ea tlhaho, le lihlopha tsa basebetsi."
"Makhotla a bareki le mekhatlo ea mekhatlo e arabela ka litlhahiso tsa tšebeliso. Makhotla a basebetsi le mekhatlo ea mekhatlo e arabela ka litlhahiso tsa tlhahiso."
"IFB e ntan'o bala tlhokahalo e feteletseng kapa phepelo bakeng sa thepa e 'ngoe le e 'ngoe ea ho qetela le tšebeletso, chelete e ngata, lisebelisoa tsa tlhaho, le sehlopha sa basebetsi, 'me e lokisa theko e bontšang ho nyoloha kapa ho theoha, ho latela tlhoko e feteletseng kapa phepelo. "
4. "Ho sebelisa litheko tse ncha makhotla a bareki le basebetsi le mekhatlo e ntlafatsang le ho fana ka litlhahiso tsa bona bocha."
"Ts'ebetso ea moralo [eo e leng karolo ea Balanced Job Complex ea motho e mong le e mong] e tsoela pele ho fihlela ho se ho se ho se na tlhokahalo e feteletseng ea thepa leha e le efe, le lihlopha tsa basebetsi, lisebelisoa leha e le life tsa mantlha, kapa thepa leha e le efe ea chelete; ka mantsoe a mang, ho fihlela morero o ka khonehang o fihletsoe. ."
Moputso oa Boikitlaetso le Boitelo
Joalokaha re se re bone, moruong oa kopanelo beng ba poraefete ba mekhatlo ea moruo ha e sa le teng. Sena se bolela hore ho putsa batho ka ho ba le sebaka sa mosebetsi ho ke ke ha hlola ho etsahala. Leha ho le joalo, ho tlosa mokhoa ona o sa lokang oa moputso ho re lebisa ho botsa - ke mekhoa efe e meng eo re ka putsang batho moruong oa kopanelo?
Mona Albert le Hahnel ba fana ka maikutlo a boikitlaetso le boitelo e le mekhoa e metle ea moputso -
"Haeba u sebetsa nako e teletsana, 'me u e sebetsa ka katleho, u na le tokelo ea ho fumana lihlahisoa tse ngata tsa sechaba. Haeba u sebetsa ka thata haholoanyane, ho finyella sepheo se setle sechabeng, u na le tokelo ea ho fumana lihlahisoa tse ngata tsa sechaba. Haeba u sebetsa ka thata kapa ho feta. e kotsi kapa e bora empa e ntse e le mesebetsi e loketseng sechabeng, hape, o na le tokelo ea ho fumana sehlahisoa se eketsehileng sechabeng. "
Ka tloaelo karolo ea leqele e hlahisitse "ho e mong le e mong ho ea ka tlhoko ea hae" e le poleloana ea ho putsa batho bakeng sa mosebetsi o entsoeng. Leha ho le joalo Albert le Hahnel ba nahana hore polelo ena e amana haholo le kutloelo-bohloko le botho ho feta toka ea moruo -
"Le hoja ke lumela hore toka e hloka ho lefa batho ho ea ka sehlabelo seo ba se etsang, ho 'na ke bona eka botho ba rona ke bona bo re qobellang ho fana ka litlhoko tsa ba hlokang."
Kahoo moruo oa kopanelo e ne e tla ba o nang le kutloelo-bohloko ka kutloisiso ea hore o ne o fana ka batho ba hlokang empa e ne e tla ba moruo o lokileng ka kutloisiso ea hore o lefa mosebetsi o thehiloeng boitekong le boitelong.
Ho Hlophisa Bakeng sa Tsosoloso
Ho sa tsotellehe boipiletso ba eona e le pono e ncha ea nako e telele bakeng sa mokhatlo oa Basebetsi ParEcon e ka bonahala e le lik'hilomithara tse milione ho tloha ho linnete tse tobaneng le baitseki ba mekhatlo ea basebetsi ntoeng ea bona ea letsatsi le letsatsi bakeng sa maemo a hlomphehang a mosebetsi. Esita le ho baitseki ba mekhatlo ea basebetsi ba ikemiselitseng ka ho fetisisa ba kholisitsoeng ka ho feletseng ke ParEcon, lekhalo pakeng tsa bokapitale ba lefatše lohle le moruo oa machaba oa kopanelo o ka bonahala o ke ke oa koaloa. Joalokaha Robin Hahnel a buile - "Haeba ke ne ke e-na le nickel bakeng sa motho e mong le e mong ea ileng a mpolella hore na o rata khopolo eo hakae, empa a sa nahane ka tsela ea ho fihla moo re leng teng kajeno, nka be ke se ke tlohetse mosebetsi."
Ho sebetsana le bothata bona Albert le Hahnel ba hlahisitse litlhahiso tse 'maloa mabapi le hore na lenaneo la "kajeno" le ka kenyelletsa eng e lebisitsoeng ho re isa moruong o nkang karolo "hosane". Ka mohlala, Michael Albert o hlalosa kamoo "ntoa ea meputso e phahameng e ke keng ea e-ba qetello ka boeona - empa e tla batla ho phahamisa tlhokomeliso ea sechaba ka bohlokoa le bokhoni ba ho theha tsamaiso ea meputso bakeng sa boiteko le boitelo. moputso hona joale, hape o tsebisa le ho ntlafatsa mekhoa le litakatso tsa ho hapa tekano e felletseng hamorao." Kapa hore na "ntoa ea maemo a ntlafetseng ea mosebetsi e ke keng ea e-ba qetello ea eona, empa e tla batla ho phahamisa maikutlo a sechaba ka ho tšoaneleha le ho sebetsa ha morao-rao ho theha mekhoa e leka-lekaneng ea mesebetsi. bohle ba fallela mokhatlong o hlophisitsoeng oa sebaka sa mosebetsi o sa sebetseng. "
Ena ke mehlala ea seo Albert a se bitsang "likhohlano tse sa fetoheng tsa phetoho" ho bolelang hore baitseki ba mekhatlo ea basebetsi ba hlophisang moruo o mocha "ba ke ke ba nka hore likarolo tse teng tse hlalosang sechaba li tla tšoarella ka ho sa feleng, empa ba tla batla lintlafatso tse tla ntlafatsa maphelo a batho nakong ea joale. karolo ea ts'ebetso ea ho khutlisa likarolo tse hlalosang ka botlalo nakong e tlang."
Michael Albert o bile a etsa tlhahiso ea lenaneo la moruo le nkang karolo le kenyelletsang litlhoko tse matla tse reretsoeng "ho sebetsana le litlhoko tseo batho ba li utloang hajoale", "ho phahamisa maikutlo a parecon", "ho matlafatsa batho ho batla melemo e mengata" le "ho thusa batho hore ba hape. e batlile melemo 'me ka nako e tšoanang e ntšetsa pele lenaneo le pharaletseng leo e leng karolo ea lona". Litlhoko li kenyelletsa "nako ea kotara e le 'ngoe ea nako ea mosebetsi bakeng sa motho e mong le e mong, hammoho le phokotseho e tšoanang ea kotara e le 'ngoe ea meputso le chelete ea bonase bakeng sa batho ba fumanang meputso e holimo sechabeng" hammoho le "ha ho phetoho ea chelete eohle ea moputso bakeng sa halofo e bohareng ea sechaba, le kotara e phahamisa chelete eohle ea moputso bakeng sa kotara e tlase ea sechaba."
Empa pele sena se etsahala, mekhatlo ea basebetsi e tlameha ho ba ea demokrasi ka hare ho naha. Robin Hahnel o ngotse hore - "... ho e-na le ho salla morao sechabeng ka kakaretso ho aheng moetlo oa demokrasi ea kopanelo, ho e-na le ho etsisa litloaelo tsa maemo a phahameng, tsa bolaoli tsa lira tsa bona tsa mekhatlo, mekhatlo ea basebetsi e tlameha ho batla litsela tsa ho etsisa ho kenya letsoho ha litho tsa eona." Hahnel o tsoela pele, a lemosa hore "... ha feela baetapele ba mekhatlo e tiileng ba laela maano, 'me ba nke qeto neng ba fumana ho le bonolo ho bokella litho ho tšehetsa bona matšolo, ho nka karolo ha litho ho tla tsoela pele ho fokola, 'me mekhatlo ea basebetsi e tla tsoela pele ho se be bohlokoa le ho feta maphelong a […] basebetsi ba ntseng ba fokotseha ba […]
fihlela qeto e
Ke ipapisitse le maikutlo a palo e nyane ea batho ba nang le maikutlo a matla, ke phehile khang ea hore bothata ba hona joale ba mekhatlo ea basebetsi ke bothata ba boitsebahatso. Leha ho le joalo, joalokaha re bone, ena ke tlokotsi e bakiloeng ke leshano le susumelitsoeng ke monahano o ferekaneng mabapi le se boleloang ke bososhiale le histori ea bona e khutšoanyane. Re bone hore seo ho ’nileng ha bitsoa bososhiale ho pholletsa le Lekholo la bo20 la lilemo se bitsoa ka nepo haholoanyane e le mohokahanyi oa moruo. Ho utloisisa sena ho re thusa ho hlokomela hore ho putlama ha litsamaiso tsa "socialist" lilemong tsa bo-1980 le bo-90 ha ho na pontšo ea bonnete ba bososhiale ba 'nete e le mokhoa o mong ho fapana le bokapitale.
Ho khutlela le ho aha moetlong oa bososhiale ba 'nete mokhatlo oa basebetsi joale o na le mokhoa o mocha oa moruo o bitsoang "participatory economics" o lokelang ho nahanoa. Ke hlahisitse likarolo tsa motheo tsa setheo tsa ParEcon mme ka bua ka tse ling tsa mathata a leano mabapi le phetoho ea moruo. Re boetse re amme mosebetsi oa pele oa lintlafatso tsa ka hare, ho etsa hore mekhatlo ea basebetsi e be sebaka se ka pele sa demokrasi e nkang karolo ka har'a sechaba pele mosebetsi oa 'nete oa ntlafatso o ka qala.
Hore sena se etsahale ho tla hlokahala pele hore ho be le mofuta o itseng oa setsi sa marang-rang se etselitsoeng baitseki ba mekhatlo ea basebetsi ba nang le thahasello ea ho nts'etsapele merero e etselitsoeng ho khothaletsa demokrasi ea kopanelo ka har'a mokhatlo oa mekhatlo ea basebetsi le moruo oa kopanelo mosebetsing (mohlala oa setsing se ea ho "Project for a Participatory Trade Union Movement" leqepheng la "Projects" ho http://www.ppsuk.org.uk)
Ha li kopane, tsebo ena, ponelopele le leano li emela moralo oa motheo oa tlhophiso bakeng sa tsosoloso ea mekhatlo ea basebetsi. E emela phetoho e felletseng ea tataiso bakeng sa mokhatlo oa basebetsi - phetoho e tla etsahala feela ka lebaka la khatello e kholo le tlhophiso e matla. Ho hang ha se lenaneo le felletseng. E hloka puisano e ngata e tsoelang pele. Leha ho le joalo, tataiso ea motheo e teng 'me lipuisano li ka etsahala hona joale ka har'a linnete tsa ho hlophisa ho e-na le ka khopolo-taba.
References:
Bokamoso ba Mosebetsi o Hlophisitsoeng (Gallin)
Re Lebelletse Pele - Moruo o Kopanetsoeng oa Lekholong la Mashome a Mabeli la Pele (Albert le Hahnel)
Socialism joalo ka ha e ne e reretsoe ho ba kamehla (Albert le Hahnel)
Ho Fumana Tšepo (Albert)
ParEcon-Life After Capitalism (Albert)
Libcom kapa Parecon? (Wetzel)
Ho Fumana Tšepo (Albert)
Toka ea Moruo le Demokerasi (Hahnel)
Ho Fumana Tšepo (Albert)
Toka ea Moruo le Demokerasi (Hahnel)
Ho Fumana Tšepo (Albert)
Toka ea Moruo le Demokerasi (Hahnel)
Ho Fumana Tšepo (Albert)
Moruo o Kopanetsoeng le ho Itokolla ha Sehlopha sa Basebetsi (Wetzel)
Ho Fumana Tšepo (Albert)
Moruo o Kopanetsoeng le ho Itokolla ha Sehlopha sa Basebetsi (Wetzel)
Toka ea Moruo le Demokerasi (Hahnel)
Moruo o Kopanetsoeng le ho Itokolla ha Sehlopha sa Basebetsi (Wetzel)
Re Lebelletse Pele - Moruo o Kopanetsoeng oa Lekholong la Mashome a Mabeli la Pele (Albert le Hahnel)
Toka ea Moruo le Demokerasi (Hahnel)
Re Lebelletse Pele - Moruo o Kopanetsoeng oa Lekholong la Mashome a Mabeli la Pele (Albert le Hahnel)
Ho Fumana Tšepo (Albert)
Toka ea Moruo le Demokerasi (Hahnel)
Toka ea Moruo le Demokerasi (Hahnel)
Ho Fumana Tšepo (Albert)
Ho Hatela Pele - Lenaneo la Moruo o Kopanetsoeng (Albert)
Toka ea Moruo le Demokerasi (Hahnel)
ZNetwork e tšehelitsoe ka lichelete feela ka seatla se bulehileng sa babali ba eona.
donate