Se latelang ke tlatsetso ea ka lipuisanong tse sa reroang tse hlophisitsoeng ke litho tse ling tsa The Equality Trust. The Equality Trust e ile ea thehoa e le mokhatlo o sa etseng phaello ho ruta le ho tsa lets'olo ka melemo ea sechaba se lekanang le seo se ileng sa tsoa ho "lipolotiki tse thehiloeng bopaking" tse hlahisitsoeng bukeng ea Richard Wilkinson le Kate Pickett ea The Spirit Level. : Ke Hobane'ng ha Tekano e le Molemo ho Motho e Mong le e Mong. Sehlooho se seholo sa lipuisano tafoleng e pota-potileng ke ho ba demokrasi ea moruo le hore na sena se amana joang le sechaba se lekanang haholoanyane.
Kamoo Capitalist Economics Institutionaizes Institutionaizes Ho se lekane:
Capitalist economics e theha tsamaiso ea lihlopha, 'me ka eona ho se lekane ho hoholo matleng a moruo, ka litsela tse' nè tsa bohlokoa:
1. Botho ba poraefete
2. Karohano ea maemo a phahameng a basebetsi
3. Moputso bakeng sa beng le matla
4. Limmaraka tsa tlhōlisano
Karolo ea pele e etsa hore ho be le phapang pakeng tsa batšoantšisi ba moruo - ho na le ba nang le sebaka sa mosebetsi le ba hira bakeng sa moputso. Ena ke phapang ea bokapitale / basebetsi.
Karolo ea bobeli e boetse e etsa phapang ea sehlopha, empa ka tsela e fapaneng le tšobotsi ea pele. Joalokaha ho se ho boletsoe, ho na le beng ba bona (bo-capitalist) le ba hirileng (basebetsi), empa ho boetse ho na le sehlopha sa batsamaisi ba litsebi ba laolang mesebetsi e matlafatsang le matla a ho etsa liqeto ka har'a moruo. Ena ke sehlopha sa mohokahanyi ba nang le lithahasello tsa bona tse arohaneng le tsa sehlopha sa basebetsi le sa bokapitale.
Karolo ea boraro e thusa ho matlafatsa maemo a moruo a matla le tokelo ea sehlopha sa bo-capitalist le mohokahanyi ka ho theha mokhoa oa moputso o tsoelang pele ho se lekane.
Karolo ea bone e hlahisa mohopolo o akaretsang ka har'a sistimi ea bokhaphithaliste e fanang ka mabaka a holimo. Ka har'a maemo a mebaraka ea tlholisano e hlophisang moruo ho latela maemo ke tlhokahalo bakeng sa ho phela ha khoebo mme ka lebaka leo ho se lekane ha moruo hoa utloahala.
Ho tsoa tlhahlobong ena ea mantlha ea capitalism re ka fihlela liqeto tse latelang:
Ka lebaka la hore, ha ho se lekane ho ntseng ho eketseha sechabeng sa rona ke moo demokrasi ea rona e se nang moelelo, ho latela hore mang kapa mang ea nang le thahasello demokrasi ea moruo o tlameha ho hana bokhaphithaliste. Kapa ha re beha ka lehlakoreng le leng, ha ho nahanoa hore demokrasi e nang le moelelo e hloka tekano (moo batho ba ka sebelisanang ka ho lekana) bokapitale ke mofuta o khahlanong le demokrasi oa mokhatlo oa moruo. Ho feta moo, ha se feela hore bokhaphithaliste bo theha mekhoa ea ho etsa liqeto tsa bolaoli bo holimo ka har'a lekala la moruo oa sechaba, hape e nyenyefatsa demokrasi e nang le moelelo ka har'a lekala la lipolotiki ka ho hlahisa maemo a mangata a ho se lekane har'a baahi. Taba ena e thusa baahi ba bang ho ba le tšusumetso tsamaisong ea lipolotiki ho feta ba bang (nahana hore ke beng ba likoranta) kahoo ba khopamisa tsamaiso ea demokrasi - molemong oa bona.
Moo li-Socialists li fositseng:
Ho tloha khale e bile bo-socialists ba totobalitseng le ho hlophisa khahlano le tlatlapo le ho se lekane ha maemo a bokapitale. ’Me ho bile le liphetohelo tsa bososhiale lekholong la bo20 la lilemo tse atlehileng ho theha tsamaiso e ’ngoe ea moruo ho ea ho bokapitale. Leha ho le joalo ke 'nete hape ho bolela hore liphetohelo tsena ha lia atleha ho aha moruo o se nang maemo o ileng oa hlohlelletsa tekatekano 'me oa sebetsa ho latela melao ea demokrasi. Haeba re ka etsa tlhahlobo e tšoanang ea 20th Century socialism joalo ka ha re entse ka holimo ka bokhaphithaliste ba mehleng ena re tla bona lebaka.
Ho sa tsotellehe sepheo se setle sa bososhiale ba bangata ba ho theha moruo o se nang maemo le oa demokrasi ba atisa ho buella mekhatlo e hlahisang mefuta e mecha ea bo-elitism le khatello ea lihlopha. Ke:
1. Nationalization ea indasteri le demokrasi ea moruo
2. Karohano ea maemo a phahameng a basebetsi
3. Moputso o ipapisitseng le tlhoko
4. Thero e bohareng
Ena ke mokhoa o mong oa bososhiale ho ba beng ba poraefete ba bokhaphithaliste mme ke mohato o eang tseleng e nepahetseng. Leha ho le joalo, bo-socialists ha ba e-s'o hlakise hantle hore na Nationalization of industry e bolela'ng kapa hore na moruo o joalo o ne o tla tsamaisoa joang ka demokrasi - bonyane ha ho letho le fetang mehala e sa hlakang ea taolo ea basebetsi. Habohlokoa le ho feta, joalo ka ha re tla bona ka tlase, bososhiale le bona ba buella mekhatlo e hlileng e nyenyefatsang tekano ea moruo le demokrasi.
Socialist e hloleha ho hlahisa mokhoa o mong ho fapana le karohano ea maemo a phahameng ea mesebetsi. Ka ho etsa joalo ba hlahisa o mong oa mehloli e meholo ea ho se lekane moruong oa bokapitale ka ho boloka taolo ea sehlopha sa mohokahanyi. Ho feta moo, joalo ka ha ho boletsoe ka holimo, ho boloka ho se lekane ha matla a moruo ho nyenyefatsa demokrasi ea moruo.
Litsamaiso tsohle tsa moruo li hloka mokhoa oa ho fumana moputso. Re hloka mokhoa o nepahetseng oa ho fumana hore na ke mang ea fumanang eng bakeng sa mosebetsi oo ba o entseng le ka tsela e sa nyenyefatse tekano le demokrasi. Ho hlakile hore ho na le batho ba sa khoneng ho sebetsa 'me litlhoko tsa bona li lokela ho khotsofatsoa. Leha ho le joalo, ho batho ba bangata, sena ha se joalo hangata. Ka hona re hloka mokhoa o eketsehileng oa ho hlahloba moputso oa moruo o fetang ho hlokahala ha re ntse re khothaletsa tekano moruong le demokrasi. Hape, socialists hloleha ho etsa sena.
Joalo ka mokhoa o mong oa mebaraka ea tlholisano bososhiale hangata ba buella thero ea mantlha. Joale, hobane limmaraka tsa tlholisano mohlomong ke litsi tse senyang ka ho fetesisa le tse khahlanong le sechaba tse entsoeng ke batho nalaneng eo ba tlamehang ho ea ho tsona! Ho ea ka pono ea batho ba thahasellang demokrasi ea moruo le moralo oa tekano ea bohareng ha se khetho e ntle. Lebaka ke hobane, joalo ka karohano ea maemo a phahameng ea basebetsi, moralo o bohareng o phahamisetsa sehlopha sa mohokahanyi maemong a matla. Sena se theha ho se lekane 'me ka hona se hlahisa matla a khahlanong le demokrasi ka har'a tsamaiso ea moruo ea bososhiale.
Ho tsoa tlhahlobong ena ea mantlha ea socialism re ka fihlela qeto e latelang:
Joalo ka bokhaphithaliste, leha ka litsela tse ling tse fapaneng, bososhiale bo theha tsamaiso ea maemo le ho se lekane moruong. 'Me joalo ka bokhaphithaliste, ho se lekane ha moruo ho hlahisoang tlas'a bososhiale ka tlhaho ho nyenyefatsa demokrasi ea moruo. Puso ea sehlopha sa mohokahanyi ea moruo tlas'a bososhiale e boetse e nyahamisa batho ba bangata ho kenya letsoho tsamaisong ea demokrasi. Kahoo sehlopha sa basebetsi se ikutloa se ikarotse tšebetsong ea ho etsa liqeto 'me se nka karolo hanyane le hanyane. Ha ho makatse hore ebe matla ana a matla a hlahisa tšekamelo ea ho kenya letsoho matla a moruo - e leng sona seo re se boneng linaheng tsa bososhiale tsa Lekholo la bo20 la lilemo.
Parecon - Mekhatlo ea Tekano ea Moruo le Demokerasi:
Ka tlhahlobo ea mantlha ea moruo oa bokapitale le bososhiale ke lekile ho bonts'a hore na litsamaiso tsena li theha ho se lekane 'me ka lebaka leo li nyenyefatsa demokrasi ea moruo. Joale ke rata ho retelehela ho tsamaiso e 'nileng ea e-ba moralo oa ho se be le maemo (bala tekano) le ho itsamaisa (bala demokrasi). Mohlala ke call participatory economics - kapa ka linako tse ling parecon ka nakoana. Likarolo tse kholo tsa setheo tsa moruo oa kopanelo ke:
1. Makhotla a ikemetseng a basebetsi le bareki
2. Mekhatlo ea mesebetsi e leka-lekaneng
3. Moputso oa boikitlaetso le boitelo
4. Thero ea kopanelo
Makhotla a basebetsi le makhotla a bareki a theha litsi tse peli tse kholo tsamaisong ea moruo e kopanetsoeng. Ha hona beng ba litsi tsena. Ho e-na le hoo, li ipusa ke litho tsa tsona. Mona boits'oaro bo utloisisoa e le mohopolo o ikhethileng oa demokrasi moo batho ba nang le lentsoe liqetong ho latela hore na ba angoa hakae ke sephetho sa qeto eo. Ha se feela hore maikutlo ana a khethehileng a demokrasi ha a na toka ka mokhoa o hlakileng, hape e qoba ho ba setsi sa matla a ho etsa liqeto.
E le mokhoa o mong oa karohano ea maemo a phahameng ea mesebetsi, babuelli ba parecon ba sisinya mekhoa e leka-lekaneng ea mesebetsi. Ka bobeli moruo oa bokhaphithaliste le oa bososhiale o lumella mesebetsi hore e be boqapi ka tsela eo mesebetsi ea batho ba bang (sehlopha sa mohokahanyi) e lakatsehang le ho matlafatsa ho feta ea batšehetsi ba bang ba moruo (sehlopha sa basebetsi). Joalo ka ha re bone ka holimo sena ke sesosa se seholo sa ho se lekane moruong hoo le hona ho nyenyefatsang demokrasi. Parecon e pota-pota sena ka ho sisinya ho tsosolosoa ha mesebetsi e le hore mosebetsi oa motho e mong le e mong o etsoe ka bongata ba mesebetsi e lekanang le takatso le matlafatso. Ena ke mosebetsi o leka-lekaneng.
Mokhoa o nepahetseng oa moputso ke ofe? Babuelli ba moruo oa kopanelo ba sisinya boiteko 'me sehlabelo. Sena se bolela hore haeba motho a sebetsa nako e telele (nako) kapa ho feta (matla) o fumana mokoloto o mongata joalo ka moreki. Hape, sena se bonahala se nepahetse empa hape ke habohlokoa ho bontša hore mekhoa e joalo ea moputso ka har'a maemo a makhotla a ikemetseng a ka etsa bonnete ba hore litho li ka boloka maemo a tekano moo batho ba ka sebelisanang ba lekana.
Sebakeng sa mebaraka ea tlholisano (joalo ka bokhaphithaliste) kapa moralo oa bohareng (joalo ka bososhiale) moruo o kopanetseng o tla sebelisa ts'ebetso ea moralo oa kopanelo. Sena se kenyelletsa makhotla a basebetsi le bareki ho fana ka lintlha sebakeng se khethehileng sa mosebetsi ho letsetsa iteration facilitation board (IFB). IFB ke sebaka sa mosebetsi moo basebetsi ba sebetsanang le litaba tse tsoang makhotleng a bareki le a basebetsi mabapi le tšebeliso le tlhahiso, ka ho latellana. Ho na le letoto la lipotoloho moo a) makhotla a isang likopo tsa bona ho IFB. b) IFB e fana ka leseli ho makhotla, 'me c) Makhotla a romele likopo tsa bona bocha ho ipapisitsoe le tlhahisoleseling ena e ncha. Ts'ebetso ena ea likoporasi e tsoela pele ho fihlela moralo o lumellanoeng ka bobeli o tsejoa. Ntho ea bohlokoa ka ho fetisisa mona ke hore, ho fapana le limmaraka tsa tlhōlisano le moralo oa bohareng, moralo oa kopanelo o boloka tekano ea moruo le demokrasi.
Ho latela tlhahlobo ena ea mantlha ea moruo oa kopanelo re ka fihlela qeto e latelang:
Haeba re batla tekano moruong le demokrasi re hloka tsamaiso e ncha ea moruo. Tsamaiso ena e tla tlameha ho ba le likarolo tse ling ho feta tsa bokhaphithaliste le bososhiale. Moruo oa kopanelo o emela tsamaiso e joalo. Karolo e 'ngoe le e 'ngoe ea bohlokoa e hlahisitsoeng moetsong oa parecon e theha tekano ea moruo le demokrasi. Haeba, ka mabaka afe kapa afe, re hana mohlala ka botlalo kapa e 'ngoe ea likarolo tsena, re tlameha ho tla le mokhoa o mong. mohlala / likarolo tse hlahisang moruo o thehang tekano moruong le demokrasi.
ZNetwork e tšehelitsoe ka lichelete feela ka seatla se bulehileng sa babali ba eona.
donate