[Monehelo ho Morero oa Mokhatlo oa Reimagining e hlophisitsoeng ke ZCommunications]
I: The Economics of P2P
Ts'ebetso ea lithaka tsa lithaka ke lits'ebetso tse tlohang holimo moo baemeli ba marang-rang a phatlalalitsoeng ba ka etsang mesebetsi e tšoanang ka bolokolohi, ntle le khatello ea kantle, ke hore, 'ntle le tumello' ho etsa liketso le likamano. Sena ha se hloke feela litsamaiso tsa 'decentralized', empa litsamaiso tse 'ajoang', tseo ka tsona batho ba ka sebelisanang 'moho. Marang-rang a ajoang a na le litšitiso, mefuta ea khatello ea ka hare, e leng maemo a hore sehlopha se sebetse, 'me tsena li ka kenyelletsoa meahong ea botekgeniki, litloaelong tsa sechaba, kapa melaong ea molao. Ho sa tsotellehe litemoso tsena, re na le ts'ebetso e tsotehang ea sechaba mona, e itšetlehileng ka ho kenya letsoho ka boithatelo ho theheng thepa e tloaelehileng, e fumanehang hohle ho bohle.
Lits'ebetso tsa lithaka li ntse li tsoela pele bophelong bohle ba sechaba, 'me li ngotsoe haholo maqepheng a 9,000+ a litokomane ho Foundation for Peer to Peer Alternatives, le libakeng tse ling tse ngata Web.
Mekhoa ea sechaba ea P2P e hlahisa hantle haholoanyane:
1) tlhahiso ea lithaka: kae kapa kae moo sehlopha sa lithaka se etsang qeto ea ho kopanela tlhahiso ea mohloli o tloaelehileng
2) taolo ea lithaka: mekhoa eo ba khethang ho ipusa ha ba ntse ba etsa mosebetsi o joalo
3) thepa ea lithaka: moralo oa setheo le oa molao oo ba o khethang ho itebela khahlanong le kabo ea poraefete ea mosebetsi ona o tloaelehileng; hangata sena se nka mofuta oa mefuta e sa khetheng ea thepa e tloaelehileng, joalo ka ha ho hlalositsoe ka General Public License, mefuta e meng ea laesense ea Creative Commons, kapa tse ling tse tšoanang.
Taolo ea lithaka e kopanya boikemelo bo sa lefelloeng ba litsebo tsa motho ka mong le mesebetsi e phatlalatsoang lefatšeng ka bophara, mekhoa ea ho netefatsa bokhabane ka har'a letamo le pharaletseng la ho kenya letsoho, le mekhoa ea ts'ireletso khahlanong le kabo ea poraefete le tšenyo. Taolo ea lithaka e fapana le kabo ea lisebelisuoa tsa maemo a holimo, ho tloha kabong ka limmaraka, esita le ho puso ea sechaba ka sechaba, kaha tsena kaofela ke mekhoa ea ho sebetsana le mehlodi e haellang. Taolo ea lithaka e hlile e ikemiselitse, 'me hangata e atleha ho, ho etsa bonnete ba hore ha ho 'sehlopha sa baemeli' se ka nkang liqeto tse arohaneng le sechaba sa bahlahisi ba lithaka.
Mefuta ena e mecha ea thepa e na le bonyane litšobotsi tse tharo:
1) li reretsoe khahlano le kabo ea poraefete ea boleng bo tloaelehileng,
2) li reretsoe ho theha ts'ebeliso e pharaletseng ka ho fetesisa, ke hore, ke mebuso ea thepa e tloaelehileng,
3) ba boloka bobusi le motho ka mong.
Ntlha ea boraro ke hore na ke hobane'ng ha thepa ea lithaka e fapana haholo le thepa ea botho le ea kopanelo. Thepa ea poraefete ke ea motho ka mong empa ha e khethollehe, e re, seo e leng sa ka hase sa hao. Empa mmuso, ke hore, thepa e kopanetsoeng, le eona ha e khetholle, empa ka kutloisiso e 'ngoe: e re, sena ke sa rona, empa se bolela hore ha u sa na bobusi. E tsoa ho rona, e laoloang ke puso kapa demokrasi ea baemeli, empa ha e le hantle ha se ea hau. Sehlopha se nkile sebaka ho motho ka mong 'me, hangata, ho qobella ho ameha. Empa laesense ea Kakaretso ea Sechaba kapa laesense ea Creative Commons e fapane. Thepa e tloaelehileng ha se thepa e kopanetsoeng. Ka ho sebelisa tsena, motho o fumana boitsebiso bo feletseng, ke hore, ho elelloa thepa ea hae. U arolelana borena ba hau le ba bang ka bolokolohi. Sena se hlakile ka ho khetheha mererong ea laesense ea Creative Commons, eo ho eona motho a fumanang mefuta e mengata ea likhetho bakeng sa ho arolelana. U lula u le taolong ka botlalo, ke hore, "morena", 'me ha ho na khatello e amehang.
Ke habohlokoa ho hlokomela hore tlhahiso ea lithaka ke mofuta oa "kakaretso", ka ho se lumellane, ho fapanyetsana. Ha se moruo oa limpho, o itšetlehileng ka phapanyetsano e tobileng kapa tlamo. Kahoo tlhahiso ea lithaka ha ea lokela ho lekanngoa le tlhahiso ea tšebelisano-'moho bakeng sa 'maraka: ho kenya letsoho ho tlameha ho ba ka boithaopo, ha ho na moputso o tobileng (empa meputso e mengata e sa tobang) ka mokhoa oa matšeliso a lichelete. Ts'ebetso ka boeona e nka karolo. 'Me sephetho ka ho tšoanang ke mahala, ka kutloisiso ea hore mang kapa mang a ka fihlella le ho sebelisa mohloli o tloaelehileng. Ha e le hantle, boholo ba merero ea tlhahiso ea lithaka e tlamahane le sehlopha se senyenyane sa batho ba ka lefshoang le ho sebelisa lichelete ho theha mekhoa ea motheo e le hore tlhahiso ea lithaka e ka ba teng.
Haeba re sheba tlhahiso ea lithaka e le mokhoa oa tlhahiso, e le mokhoa o kenyelletsang ho kenya letsoho, 'processing' le phallo ea tlhahiso, re ka re e hloka tse latelang:
1) Lisebelisoa tse tala le tse sa lefelloeng tse ka sebelisoang ntle le tumello. Ka hona, tlhahiso ea lithaka e ka 'na ea hloka hore ho thehoe lihlahisoa tse bulehileng le tse sa lefelloeng ke bahlahisi ka bobona, kapa thepa e teng sebakeng sa sechaba kapa ka mokhoa o tloaelehileng o seng o ntse o le teng;
2) Ts'ebetso e kopane le moralo o lebisitsoeng ho kenyelletsoeng le ho netefatsoa ka morao, eseng ho qheleloa ka thoko ka ho sefa pele ho motho ea nkang karolo;
3) Sephetho se fumaneha hohle, ka hona, se sebelisa lifomate tsa thepa ea lithaka, kapa ka mantsoe a mang: a Commons.
Ha tlhahiso e shebaneng le Commons e theha karolo e ncha ea tlhahiso e bulehileng le e sa lefelloeng bakeng sa phetoho le ts'ebetso e tsoelang pele, re na le litlhoko tsa tlhahiso ea sechaba ea tsamaiso, e bitsoang Circulation of the Common ka Nick Dyer-Witheford (1). Ha re sheba li-paradigms tsena tse tharo tse amanang le karolo e bulehileng le e sa lefelloeng, le Commons, joale re ka utloisisa habonolo hore na ke hobane'ng ha mekhatlo e loanelang maemo ana le mekhoa ea sechaba e hlaha hoo e batlang e le karolo e 'ngoe le e' ngoe ea mesebetsi ea batho.
Maemo a hore tlhahiso ea lithaka e hlahe hantle ke: bongata le kabo. Bongata bo bolela bongata ba bohlale kapa bohlahisoa bo salletseng, bokhoni ba ho ba le lisebelisoa tsa tlhahiso ka matla a tšoanang a feteletseng. Kabo ke phihlello ea lisebelisoa tse ngata joalo ka lisebelisoa tse entsoeng hantle, seo Yochai Benkler a se bitsitseng modularity kapa granularity. (2) Hape re ka bua ka kabo ea bohlale, ea meaho ea tlhahiso, ea capital capital.
Ho bohlokoa ho khetholla pakeng tsa likarolo tse peli. Sebakeng se le seng, tšebelisano ea rona e nolofalitsoeng ke dijithale, tlhahiso ea thepa ea tsebo e sa qothisanang lehlokoa, joalo ka software, litaba le meralo e bulehileng, e etsahala ka litšenyehelo tse tlase, 'me ha ho na tahlehelo ka ho arolelana, empa ha e le hantle ke phaello, ka litlamorao tsa marang-rang. Tšebelisano e joalo ea mahala e ka sitisoa feela 'ka maiketsetso', ka mekhoa ea molao (mebuso ea thepa ea mahlale) kapa ka lithibelo tsa tekheniki tse joalo ka Tsamaiso ea Litokelo tsa Dijithale, tse sitisang haholo boiqapelo ba sechaba bo ka bang teng. Sebakeng sena, mokhoa o sa fetoheng oa tlhahiso o fetoha o hlahelletseng, kaha ha ho na tlholisano bakeng sa lisebelisoa, 'me ha o lahlehe, empa o fumana, ka ho fana. Lefapheng la tlhahiso ea thepa, moo litšenyehelo tsa tlhahiso li leng holimo 'me re na le thepa e qothisanang lehlokoa le eona, re ntse re hloka mebuso ea phapanyetsano, kapa mebuso ea ho lumellana. Hlokomela hore sebakeng sa bongata bo bongata, moo ho kopitsa e leng ntho e sa reng letho, ha ho na tsitsipano lipakeng tsa phepelo le tlhoko, ka hona ha ho na 'maraka.
Likarolo tsa post-capitalist tsa thaka ho thaka
Tlhahiso ea lithaka, leha e kenelletse moruong oa hajoale oa lipolotiki ebile e le ea bohlokoa bakeng sa ho phela ha mekhoa ea kelello ea bokapitale, ha e le hantle ke ea post-capitalist. Hantle-ntle hobane e teng ka ntle ho ho itšetleha ka meputso, ka ntle ho taolo ea sehlopha sa maemo a phahameng a k'hamphani, 'me ha e fane ka lisebelisoa ho latela litheko kapa mekhoa ea 'maraka.
Ka mokhoa o ts'oanang, puso ea lithaka ho ka thoe ke ea post-democracy, hobane ke mofuta oa puso o sa itšetleheng ka boemeli, empa moo barupeluoa ba etsang qeto ka kotloloho; le hobane ha e felle feela lefapheng la lipolotiki, empa e ka sebelisoa sebakeng leha e le sefe sa sechaba. Taolo ea lithaka ha e na boemeli, 'me ho joalo haholo hobane seo puisano ea marang-rang e re fang sona ke ho hokahanya ha lihlopha tse nyenyane lefatšeng ka bophara, ka hona, maikutlo a lithaka a lihlopha tse nyenyane a ka sebetsa ka bophara ba lefats'e. Litaolo, 'maraka, esita le demokrasi ea boemeli, kaofela ke mekhoa feela ea ho aba lisebelisoa tse haellang,' me ha li sebetse maemong ao mehloli e mengata e abeloang ka kotloloho ka ts'ebetso ea sechaba ea tšebelisano. Leha ho le joalo, kaha logic e hloekileng ea lithaka e sebetsa feela ka botlalo sebakeng sa bongata, e tla tlameha ho lula e ipeha ka har'a mefuta e ikarabellang bakeng sa kabo ea lisebelisoa sebakeng sa khaello ea lintho tse bonahalang. Boetapele bo ipapisitseng le puso ea lithaka bo bonahala e le motsoako oa boetapele ba memo, ke hore, bokhoni ba ho khothaletsa tšebelisano-'moho ea boithaopo, le boipelaetso ba morao-rao bo thehiloeng holim'a botumo ba botumo bo fumanoeng joalo. Leha ho le joalo, ts'ebetso ea tlhahiso ka boeona ke thepa e hlahang ea marang-rang a tšebelisano.
Qetellong, thepa ea lithaka ke mofuta oa thepa ea post-capitalist, hobane ha e khetholle 'me e theha likamano tse nang le litšenyehelo tse fokolang tsa ho ikatisa. Ho na le mefuta e 'meli e meholo ea thepa ea lithaka. E 'ngoe e ipapisitse le ho arolelana maikutlo a motho ka mong,' me e laoloa ke khetho ea Creative Commons, e lumellang motho ho tseba boemo ba ho arolelana. E 'ngoe e sebelisoa ho tlhahiso ea lithaka e thehiloeng ho commons,' me e nka sebopeho sa License Kakaretso ea Sechaba kapa lihlahisoa tsa eona kapa mekhoa e meng, 'me e hloka hore phetoho efe kapa efe ho tse tloaelehileng le tsona e be tsa tse tloaelehileng.
Semelo sa tlhahiso e phahameng ea lithaka ho lithaka
Mekhatlo ea pele ho bokhapitale e ipapisitse le ho ntšoa ka likhoka tsa boleng bo eketsehileng le kabo ea maemo a holimo ea lisebelisoa. Bokapitale bo theiloe holim'a tšebetso ea karolo ea 'nete le e iqapetsoeng ea phapanyetsano e lekanang ea boleng. Ka mantsoe a mang, re ka bolela hore mekhatlo e qobellang e theiloe holim’a tšusumetso e kantle ea tšabo, athe bokapitale bona bo theiloe holim’a tšusumetso e kantle ea boithati.
Tlhahiso ea lithaka ka mokhoa o hlophisehileng e felisa tšusumetso e kantle ebe e e nkela sebaka ka tšusumetso e kahare, kapa ka mantsoe a mang, takatso. Ke mokhoa oa kelello o matla ka ho fetisisa le o hlahisang litholoana tsa tšusumetso ea motho. Ho phaella moo, 'maraka o lumella feela, ka ho fetisisa, bakeng sa maemo a tlhōlo-tlhōlo a thahasello e kopanetsoeng, empa e entsoe ka mokhoa o hlophisitsoeng ho hlokomoloha lintho tse ka ntle. Lik'hamphani li ka hahamalla feela ho fumana boleng bo lekanyelitsoeng tikolohong ea tlholisano, empa lichaba tse hlahisang lithaka li loanela ho fumana boleng bo felletseng. Joalo ka setsoalle se shebaneng le sepheo se ipapisitseng le kaho ea boleng bo tšoanang bo fumanehang hohle, tlhahiso ea lithaka ka tlhaho e hahamalla lintho tse ntle tsa kantle, 'me e haelloa ke tšusumetso e ngata ea ho theha likarolo tse mpe tsa kantle molemong oa phaello.
Motsoako oa litšoaneleho tsena kaofela o theha mokhoa oa tlhahiso ea tlhahiso e phahameng, le tlholisano ea asymmetrical le lifeme tse hloekileng, tse etsang phaello tse itšetlehileng ka basebetsi ba meputso le thepa e koetsoeng ea mahlale.
Sena se re lumella ho theha maikutlo a sebete a Molao oa tlholisano ea asymmetrical, e bolelang hore:
1) Khampani efe kapa efe e etsang phaello e ipapisitseng le IP e koetsoeng, e tobane le tlholisano ea sechaba se hlahisang lithaka, mokhatlo oa melemo o laolang meralo ea ts'ebelisano, le tikoloho ea likhoebo tse ipapisitseng le maemo a tloaelehileng, e tla lahleheloa ke peiso eo ea tlholisano.
(Khopolo-taba ena e ka hlalosa melemo ea Linux holim'a Microsoft, ho phahama ha Wikipedia ha e bapisoa le Britannica, e le mehlala ea mehlala e meng e mengata ea tlhōlisano ea asymmetrical.)
Mokhatlo o ipapisitseng le thepa ea boqapi e sitisang boqapi, kabo ea boleng bo tšoanang sechabeng bo nyahamisang ho kenya letsoho mahala, le ho hahamalla boleng bo lekanyelitsoeng (ka lebaka leo ka hloko lihlahisoa tsa maemo a tlase), qetellong e ke ke ea pholoha phephetso ea tlholisano e bulehileng e ipapisitseng le tlhahiso ea lithaka. Leha ho le joalo, ho na le tlatsetso ea bohlokoa molaong ona oa pele, o hlalosang tlhokahalo ea mefuta e nyalisitsoeng, le hore na ke hobane'ng ha tlhahiso ea lithaka e ka kenngoa ka har'a moelelo oa kakaretso oa bokapitale.
Molao oa motheo ke ona:
2) Sechaba sefe kapa sefe sa tlhahiso ea lithaka, se etsang hore ho be le taolo e tsitsitseng bakeng sa tšebelisano-'moho le tikoloho ea likhoebo tse ka e tšehetsang, e tla ba le tlholisano ho feta sechaba se hlolehang ho etsa joalo.
Tlhahiso e hloekileng e sa tsitsang e ka etsahala feela ka har'a sekhahla sa bongata bo lekanang, bo khetholloang ka ho bokellana ka bolokolohi ha boko ba motho, ho ba le botho kapa ho fihlella habonolo lik'homphieutha, le phihlelo ea sechaba ho marang-rang, joalo ka marang-rang. Leha ho le joalo, haeba tlhahiso ea lithaka e tšoarella hafeela e ka boloka boemo bo ts'oanang ba boithaopo (ho fokotsa ho tloha le ba sa tsoa fihla), ha ho joalo ho batho ba amehang. Ho feta moo e boetse e hloka lisebelisoa tse eketsehileng tsa tšebelisano, tse ka 'nang tsa tlameha ho sebetsa holim'a marang-rang. Mohlala: e kanna ea hloka li-server tse theko e boima haeba e ka atleha. Ka hona tlhahiso ea lithaka e ke ke ea phonyoha boemo ba lichelete ka botlalo kapa litlhoko tsa eona, ho batla mefuta e nyalisitsoeng.
Re tla qaqisa sena ka tlase empa ka bokhuts'oane, re ka bona hore merero e atlehileng ea lithaka e kopane:
1) Sechaba se ikemetseng se ikemetseng;
2) Mokhatlo oa melemo, hangata e le Mokhatlo o sa etseng phaello, o tšehetsang lichelete le ho laola mekhoa ea ts'ebelisano;
3) Ecology ea likhoebo tse tloaetseng ho arolelana melemo, tse khutlisetsang karolo ea phaello e fumanoeng ka ho rekisa boleng bo eketsehileng 'marakeng, ho khutlela mekhoeng e tloaelehileng eo tlhahiso ea bona ea boleng e theiloeng holim'a eona. Ka hona likhoebo tse joalo li tšehetsa metheo ea tšebelisano-'moho, li hira bankakarolo ba bangata, 'me ka hona li boloka ts'ebetso le botsitso ba li-Commons tsa bona tse fapaneng.
Phetoho ea bokhaphithaliste ba kelello ho ea ho thaka
Ho fihlela joale, bopaki ba bopaki bo fana ka maikutlo a mefuta e meraro e hlahang ea ho ikamahanya le maemo lipakeng tsa tšebelisano-'moho le lithaka, le masimo a mekhatlo le mebaraka.
• Karolo ea ho arolelana motho ka mong, nahana ka YouTube, moo ba arolelanang lihokelo ba batlang ba fokola, ba theha mokhoa oa khoebo oa Web 2.0. Moetsong ona, moruo oa boitšoaro oa ho arolelana, o teng hammoho le sethala sa benghali se nolofalletsang le ho matlafatsa kabo e joalo, molemong oa thekiso ea tlhokomelo e kopaneng.
• Karolo ea tlhahiso ea lithaka e shebaneng le maemo a tloaelehileng, e ipapisitseng le likhokahano tse matla lipakeng tsa bathusi, nahana ka Linux kapa Wikipedia, hangata e kopanya sechaba se ipusang, se nang le litsi tsa melemo (Apache Foundation, Wikimedia Foundation, joalo-joalo…), tse laolang lits'ebetso tsa motheo. tsa tšebelisano-'moho, le thuto ea tikoloho ea likhoebo tse bakang likhaello ho pota-pota tse tloaelehileng, 'me ka ho khutlisa li ts'ehetsa lintho tse tloaelehileng tseo ba fumanang boleng ba tsona ho tsona.
• Qetellong, ho bokellana ka bongata ho etsahala ha litsi ka botsona li leka ho theha moralo, moo ho kenya letsoho ho ka kopanngoang le ketane ea boleng, 'me sena se ka nka mefuta e mengata e fapaneng. Ka kakaretso ena ke sebaka sa ho bopa hammoho.
Ho na le ho itšetleha ka bobeli ba tlhahiso ea lithaka le 'maraka. Tlhahiso ea lithaka e ipapisitse le likatleho le masalla a sechaba se seng se ntse se busoa ke mebaraka, le ho chelete e ka hlahisoang ka ho kenya letsoho 'marakeng; ka lehlakoreng le leng, libapali tsa 'maraka li ntse li itšetlehile ka ho eketsehileng' me li rua molemo ho tsoa mekhoa e mecha ea sechaba.
Ka lebaka la molao oa tlholisano ea asymmetrical, ke hore, mofuta o phahameng oa tlhahiso ea lithaka, lik'hamphani li khannoa ho ikamahanya le litloaelo tse ncha mme libapali tse ncha li hlaha tse ipapisitseng le selekane le tlhahiso ea lithaka. Likhamphani tse etsang joalo li na le tlholisano ho feta tse sa etseng, 'me li theha lekala le lecha la 'netarchical capitalism' le matlafatsang le ho nolofalletsa ntlafatso ea sechaba le tlhahiso ea lithaka ho etsahala. Likoporasi li na le karolo e 'meli ho sena, ka lebaka la tlhaho ea tsona e hanyetsanang. Ba tlameha ho boloka tšebelisano-'moho le ho arolelana, ke hore, ho buleha ho hlahisang boleng, empa hape ba tlameha ho kenyelletsa karolo ea boleng, kaha ba ntse ba qothisana lehlokoa le ba bang 'marakeng o itšetlehileng ka khaello.
Re tlameha ho hlokomela hore boleng ba chelete bo ntseng bo lemohuoa ke libapali tsa capital, ke - maemong a mangata haeba e se boholo ba maemo, eseng a tatellano e ts'oanang le boleng bo hlahisitsoeng ke lits'ebetso tsa ntlafatso ea sechaba. Basebelisi-baetsi-barupeluoa ba theha boleng ba tšebeliso e tobileng, livideo ho YouTube, tsebo le software molemong oa merero e shebaneng le commons. Boleng bona ba tšebeliso bo behiloe ka har'a letamo le tloaelehileng, le ka sebelisoa ka bolokolohi, ka hona, ha le kenyelle lihlahisoa tse haellang tseo litheko li ka batloang tsona. Li-platform tsa ho arolelana li phela ka ho rekisa tlhokomelo e tsoang ho e entsoeng, eseng boleng ba tšebeliso ka boeona. Moetsong oa commons, li-commons tse ngata le tsona li ke ke tsa rekisoa ka kotloloho, ntle le ho theha 'maemo' a eketsehileng.
See sohle se bolela'ng molemong oa 'maraka? Hona joale hoa khoneha ho theha mefuta eohle ea boleng ba tšebeliso ntle le, kapa ka bonyenyane feela, kapa ka morao feela, ho kenella ha chelete. Re sebetsana le mekhoa ea morao-rao ea chelete, ea morao-rao ea bokhaphithaliste ea tlhahiso ea boleng le phapanyetsano, tseo ka bobeli li leng haufi, ke hore, tse kentsoeng, 'marakeng, empa hape li feta ho eona, ke hore, ho sebetsa ka ntle ho meeli ea eona. Motse-moholo o ntse o itšetlehile haholo, 'me o etsa phaello ka mefuta eohle ea litsela, ho tsoa ka ntle ho mekhoa e metle ea mekhoa e mecha ea sechaba.
Kahoo phephetso e ka hlalosoa ka tsela e latelang: 1) re na le ts'ebetso ea mekhoa e mecha ea sechaba e hlahisang boleng bo sa hlokeng chelete bakeng sa barupeluoa; 2) re ka 'na ra ba le lekhalo le ntseng le eketseha pakeng tsa monyetla oa ho theha boleng ba morao-rao ba chelete, le litekanyetso tsa phapanyetsano tse fumanoang ke khoebo; 3) barupeluoa ba kentseng letsoho tlhahisong e joalo le boqapi, hangata ba ke ke ba fumana ts'ebetsong e joalo karabo ea ho tšoarella ha bona.
Kahoo, ho se khonehe ho fumana chelete e ngata ho feta tekanyo e nyane ea chelete, ho latela pono ea libapali tse ngata tsa khoebo. Ho eketsa ts'ireletso bakeng sa barupeluoa ba ntlafatso ea sechaba. Ka mantsoe a mang, mokhoa oa hona joale oa 'maraka ha o na mokhoa o khutlisetsang morao oa kabo ea boleng bo ntseng bo etsoa.
Sena e kanna ea ba koluoa ea nakoana, empa ha re lumele hore e joalo. Lebaka ke hore 'maraka o ka fana ka matšeliso a lichelete ka tsela e sa tobang le e sa fellang bakeng sa lits'ebetso tse sa susumetsoang ke matšeliso a joalo. Seo re se hlokang ka hona ke lits'ebetso tse akaretsang tsa kabo bocha tse lumellang sechaba le mmaraka ho khutlisa karolo ea boleng bo ntseng bo etsoa joalo.
Monyetla o mong ke nts'etsopele e tsoelang pele ea mehato ea nakoana ea 'maraka oa basebetsi (sireletsa mosebeletsi, eseng mosebetsi), e hlokomelang ho fetoha ha maemo le ho tsamaea ha mesebetsi ea mehleng ena. Empa sena se hloka ntlafatso ea bohlokoa ea tlatsetso: ho elelloa hore basebetsi ba mehleng ena ha ba falle feela ho tloha mosebetsing ho ea ho mosebetsi, empa hape ho tloha mesebetsing ho ea ho bao e seng mesebetsi, le hore ha e le hantle, ke eng e molemo le e bohlokoa ho bona (le mmaraka). , le sechaba) ha se mesebetsi e lefuoang bakeng sa mmaraka, empa ke likarolo tsa tlhahiso e chesehang. Ka hona, ho 'na ke bona eka mokhoa o akaretsang, o sa amaneng le mosebetsi, empa o nkuoe e le puseletso, le ho nolofaletsa ntlafatso ea sechaba, oa hlokahala. Lebitso la tekanyo eo e akaretsang mohlomong ke mofuta o itseng oa chelete e kenang.
Mohlomong katoloso ea melao-motheo ea tlhahiso ea lithaka ho tlhahiso ea thepa
Tlhahiso ea lithaka ka tlhaho e etsahala karolong ea tlhahiso e sa bonahaleng. Lefapheng lena, phihlello ea lisebelisoa tse ajoang e batla e le bonolo. Likarolo tse khōlō tsa baahi linaheng tsa Bophirimela li rutehile, ’me li ka ba le k’homphieutha ho tsona. 'Me litšenyehelo tsa ho ikatisa li tlase.
Katoloso ea tlhahiso ea lithaka e itšetlehile ka maemo a setso / molao. E hloka thepa ea setso e bulehileng le e sa lefelloeng ho e sebelisa; meaho e nkang karolo ho e sebetsa; le liforomo tsa thepa e thehiloeng ho commons ho sireletsa sephetho ho tsoa ho kabo ea poraefete. Kahoo ke ho potoloha ha tse tloaelehileng tse fumanoeng (khopolo e tsoa ho Nick Dyer-Witheford), eo ka eona tlhahiso ea lithaka e holang ka bongata.
Leha ho le joalo, tlhahiso ea lithaka ha e felle feela karolong ea tlhahiso e sa bonahaleng. Pele ho tsohle, ts'ebetso efe kapa efe ea tlhahiso ea 'mele e hloka ho etsoa ka mokhoa o sa bonahaleng, mme moralo o bulehileng ha o fapane haholo le, leha o rarahane ho feta, tsebo e kopanetsoeng kapa tlhahiso ea mahala ea software. Kahoo, tlhahiso ea lithaka e ka sebetsa molemong oa moralo oa tlhahiso ea 'mele, ha feela ho na le lisebelisoa tse ntle tse fumanehang bakeng sa moralo o joalo oa kopanelo. Lisebelisoa tsa 'mele li ka arolelanoa, haeba li fumaneha ka mokhoa o ajoang. Ka mohlala: lik'homphieutha le lifaele tsa tsona le matla a ho sebetsa. Likoloi li ka kopanngoa. Chelete e ka kopanngoa, joalo ka ha e le phapanyetsanong ea lichelete ea P2P joalo ka Zopa, kapa ka litsamaiso tsa mekoloto tse kopanetsoeng. (3) Mekhoa ea ho amohela maruo e ka ba motheo oa ho theha lichelete tse tlatsetsang.
Ho sebetsa ka potlako le ho etsa litšoantšo, ho etsa li-desktop, baetsi ba masela le liprinta tsa 3D, metjhini e sebelisang merero e mengata le lintlafatso tse ling tse ts'oanang li ka theola moeli oa ho nka karolo, ho theha mokhoa oa ho feto-fetoha le matla a mangata mafapheng a macha. Ha e le hantle, re ka 'na ra hlokomela hore tšekamelo e tšoanang ea ho etsa lintho tse nyenyane, e lebisitseng k'homphieutha ea marang-rang, e ntse e etsahala sebakeng sa mechine ea' mele. Ka lebaka la ho fokotseha ha theko ea lichelete tsa 'mele, ho ba bonolo ho nahana ka ho kopana ha lichaba tsa moralo tse bulehileng, tse nang le mefuta ea tšebelisano-'moho ea tlhahiso ea 'mele e relocalized.
Katoloso e joalo ha se feela katoloso ea tlhaho ea ntlafatso ea tekheniki, empa e na le litšitiso tsa sebopeho, ka hona tsa lipolotiki. Mefuta e bohareng ea limmaraka tse khahlanong le 'maraka oa neoliberal ka ho hlakileng e sitisa katoloso e joalo. Empa leha ho na le litšitiso tse joalo, sebaka sa katoloso ea tlhahiso ea lithaka se bohlokoa.
Hape, re tla etsa caveat e latelang. Lefapheng la lintho tse sa bonahaleng, tlhahiso ea lithaka e sa tsitsang e kanna ea ba matla. Lefapheng la khaello, re tla bona ho phahama ha mekhoa ea tlhahiso ea lithaka. Sena se bolela hore mefuta ea 'maraka e qala ho fetoha, e fetoha ho tloha ho logic ea bokhaphithaliste bo hloekileng (ho etsa thepa bakeng sa phapanyetsano e le ho eketsa chelete) ho ea ho logics moo logic ea phapanyetsano e kenngoa tlas'a logic ea bonngoe. Nahana ka khoebo e hlokang leeme (mmaraka o tlas'a arbitrage ea lithaka), khoebo ea sechaba (phaello e sebelisetsoang ho ts'ehetsa merero ea sechaba), bokhaphithaliste ba motheo oa pyramid, le mekhatlo e mengata ea lipolotiki le ea sechaba e ikemiselitseng ho hlala mebaraka ho tsoa ho tse sa feleng. mohopolo oa kholo ea bokhaphithaliste, joalo ka mokhatlo oa tlhaho oa bokhaphithaliste US
Lilemong tse peli ho isa ho tse tharo tse fetileng, re bone tsoelo-pele e nchafalitsoeng le kholo e potlakileng ea lichaba tsa mesebetsi ea matsoho, mokhatlo oa baetsi, ho aba tlhahiso ea lik'homphieutha ka li-platform tsa khoebo, le mokhatlo o sa lefelloeng le o bulehileng oa hardware. Li-hardware tse bulehileng li ntse li hola ka potlako haholo, 'me lik'hamphani tse kang Arduino le Buglabs e le mehlala e phelang le mehlala, 'me ba iqapela liforomo le mekhoa ea bona ea motheo e kang Open Source Hardware Bank. Taba ea morao-rao e bohlokoa haholo kaha e bonts'a hore sechaba se hlahisang lisebelisoa tse bulehileng, joalo ka tse haufi le liboto tsa potoloho ea elektroniki ea Arduino, li theha tikoloho ea tsona ea khoebo. Ba kopanya mokhoa o teng oa triarchical commons (sechaba, motheo, khoebo), ka tharollo ea bothata ba ho hlaphoheloa ha litšenyehelo bo tloaelehileng ba tlhahiso ea 'mele. Ka lebaka la sena, li hlaha e le mekhoa e meng e sebetsang ho fapana le mefuta ea khale ea likhoebo, 'me, ka lebaka la tlhaho ea hyperproductivity eo re buileng ka eona ka holimo, e reretsoe ho bapala karolo e ntseng e eketseha.
Ho atleha, le ho hola ka nqane ho meeli e teng hona joale karolong ea tlhahiso e sa bonahaleng, ho tla hlokahala meaho e mengata e ajoang, e tlatselletsang meaho e seng e ntse e le teng ea puisano:
• Matla a ajoang: sena se hloka ho suthela hole le tlhahiso ea matla a mahareng ho ipapisitsoe le libeso tse felloang ke nako, le ho leba matlong le tikolohong e hlahisang matla a ka nchafatsoang.
• Litsamaiso tse ajoang le tse ngata tsa lichelete: li-platform tsa meta-currency li tla lumella sechaba sa lehae le se ts'oanelang ho hlahisa mekhoa ea phapanyetsano e sa theoang holim'a phaello e kopanetsoeng le libanka tsa "fractional reserve", 'me li ka khothaletsa phapanyetsano e khethehileng ea sechaba, ho sireletsa ho tloha. tšitiso ea lefats'e, le ho theha mokhoa o mong oa motheo oa phapanyetsano ea sechaba le ea batho ka bomong.
• Tlhahiso e bulehileng le e ajoang: thepa e ajoang e nang le metheo e tlase haholo, joalo ka e ntseng e ntlafatsoa kajeno, e hloka ho hlophisoa bocha le ho kenyeletsoa ponong ea tlhahiso e nchafalitsoeng, molemong oa tšebelisano ea lefats'e le sechaba se nang le moralo o bulehileng.
II: Lipolotiki tsa P2P
Khopolo ea P2P e le monyetla oa tokoloho ea lilemo
Moruo oa rona oa hajoale oa lipolotiki o ipapisitse le phoso ea mantlha. E itšetlehile ka maikutlo a hore mehloli ea tlhaho ha e na moeli, le hore tlhaho ke teba e sa feleng. 'Me sena se baka khaello ea maiketsetso ea lisebelisoa tse ngata tsa setso. Motsoako ona oa quasi-abundance le quasi-scarcity o senya biosphere le ho sitisa katoloso ea boqapi ba sechaba le moetlo o lokolohileng. Sechabeng se thehiloeng ho P2P, boemo bona bo khutlisetsoa morao: meeli ea lisebelisoa tsa tlhaho e amoheloa, 'me bongata ba lisebelisoa tse sa bonahaleng e fetoha molao-motheo oa ts'ebetso.
Pono ea khopolo ea P2P ke e latelang:
1) boleng ba mantlha ba kelello, setso le bomoea bo hlahisoa ka tlhahiso e sa fetoheng ea lithaka,
2) e pota-potiloe ke sebaka se fetotsoeng, se bululetsoeng ke lithaka sa phapanyetsano ea lintho tse bonahalang,
3) e laoloa lefats'eng ka bophara ke tsamaiso e bululetsoeng ke lithaka le e nchafalitsoeng, "naha ea balekane e nolofalletsang le ho matlafatsa tlhahiso ea sechaba ea boleng" .
Ka lebaka la litšoaneleho tsena, ho ka boleloa hore lithaka ke mohopolo oa mantlha oa tsoelopele ea mohlahlami, 'me ke karabo le tharollo mathateng a sebopeho sa bokapitale ba mehleng ena. Ka sebele, hobane mokhoa oa ho hōla o sa feleng ke ntho e utloahalang le e ke keng ea khoneha e nang le tikoloho e fokolang ea tlhaho, tsamaiso ea hona joale ea lefats'e e tobane le bothata ba sebopeho khōlong e pharaletseng. Hajoale, ho sebelisa lisebelisoa ka sekhahla sa 'lipolanete tse peli', ho tla hloka lipolanete tse 'ne haeba linaha tse kang China le India li ne li ka fihlela tekano le maemo a hajoale a tšebeliso ea linaha tsa Bophirimela. Ka lebaka la bothata ba tikoloho le lisebelisoa tseo sena se li bakang, tsamaiso e qetella e lekanyelitsoe katolosong ea eona e pharaletseng.
Leha ho le joalo, toro ea eona ea tsoelo-pele e matla sebakeng se sa bonahaleng e thibetsoe ka mokhoa o ts'oanang, kaha karolo ea bongata le tlhahiso e tobileng ea sechaba ea boleng ka tlhahiso ea lithaka e etsa hore ho be le kholo e kholo ea boleng ba tšebeliso, empa feela, re re, kholo e lekanang le menyetla ea 'maraka. mathoko a eona.
Tsamaiso ea hona joale ea lefats'e e tobane le koluoa e ts'oanang le ea 'Muso oa Roma o thehiloeng makhoba, o neng o ke ke oa hlola o hola haholo (ka nako e itseng, litšenyehelo tsa katoloso li kholo ho feta melemo ea tlhahiso e eketsehileng), empa e ne e sa khone ho hola haholo. , kaha seo se ne se tla hloka boipuso bakeng sa makhoba. Ka hona, tsamaiso ea feudal e ile ea hlaha, e ileng ea tsepamisa maikutlo ho ea sebakeng seo, moo e neng e ka khona ho hlahisa haholo le ho hōla 'ka matla'. Li-Serf, tse neng li tlameletsoe naheng, empa joale li se li e-na le malapa, li ne li ka boloka karolo e tsitsitseng ea tlhahiso ea tsona, 'me li ne li lefshoa ke lekhetho le lenyenyane haholo, li ne li atleha haholo ho feta makhoba. Marena a thehiloeng ho domain a nkile karolo e nyane haholo ea masalla. Kajeno, kholo e pharalletseng e qetella e thibetsoe, empa kholo e matla sebakeng se sa bonahaleng e hloka tokiso e kholo e fetisang mohopolo oa hajoale oa sistimi.
Ka mokhoa o ts'oanang, bothata ba hona joale ba sebopeho bo baka tokiso ea lihlopha tse peli tse kholo (joalo ka ha beng ba makhoba ba ne ba tlameha ho fetoha marena a feudal, le makhoba a serfs). Hona joale, re bona ho hlaha ha sehlopha sa netarchical sa beng ba lichelete, ba hanang ho itšetleha ka puso ea hona joale ea ho bokella lintho tse sa bonahaleng ka thepa ea mahlale, molemong oa ho ba le karolo ea ho kenya letsoho sechabeng ka li-platform tsa beng, tse kopanyang ka bohlale. le likarolo tse koetsoeng e le ho netefatsa tekanyo e itseng ea taolo le phaello, ha basebetsi ba tsebo ba ntse ba hlophisa bocha ho tloha ho sehlopha se neng se arohane le mekhoa ea tlhahiso ho ea ho se seng se sa arohane le mekhoa ea sona ea tlhahiso, joalo ka boko ba bona le marang-rang hona joale ke mokhoa oa bona oa ho etsa setsoalle. (Leha ho le joalo, ba ntse ba arohane haholo le mekhoa e ikemetseng ea ho etsa chelete.) E ka ba hantle ho bolela hore, hajoale, sechaba sa tlhahiso ea lithaka se tšoarella ka kopanelo, empa eseng ka bomong, se lebisang tsietsing ea boleng le ho hloka botsitso ho atileng har'a basebetsi ba tsebo.
Tharollo ka maikutlo a ka e tla supa ka tsela e latelang:
1) lefapha la poraefete le lemoha ho itšetleha ha lona ho ntseng ho eketseha ho ts'ebetsong e ntle ea ts'ebelisano ea sechaba, 'me hammoho le ba boholong ba sechaba, ba lumellana le ho lumellana le histori e ncha ka mokhoa oa chelete ea motheo; sena se lumella sebaka sa tšebelisano-'moho ho atleha le ho feta, ho theha melemo ea 'maraka
2) sebaka sa 'maraka se arohane le bokhaphithaliste ba kholo e sa feleng (ho hlalosa hore na sena se ka etsoa joang se tla hloka sehlooho se arohaneng, empa senotlolo e ne e tla ba phetoho ea chelete e kholo joalo ka e hlahisitsoeng ke Bernard Lietaer, e amanang le puso e ncha. e eketsang tlhahiso ea chelete ho tloha libankeng tsa poraefete ho ea lebaleng la sechaba, ka mekhoa e bulehileng ea chelete)
3) karolo ea tlhahiso ea lithaka e theha 'mekhoa e nepahetseng ea ho amohela leruo' ho amohela tse bolokang boteng ba eona, 'me litsamaiso li teng tse ka fetolelang leruo leo la botumo ho ba chelete.
Puso ea lithaka le demokrasi
Joalo ka ha mekhoa ea ts'ebetso ea botekgeniki le ea sechaba, joalo ka mecha ea litaba ea sechaba le lihlopha tse ikemetseng, li ntse li tsoela pele ho fetoha sebopeho sa bohlokoa, haeba e se se hlahelletseng, bakeng sa liphetoho tse bakiloeng ke bokhaphithaliste ba kelello, matla a likamano tsa lithaka le lithaka. ka ho eketseha ho ba le liphello tsa lipolotiki. (4)
E le khopotso, p2p relational dynamic e hlaha kae kapa kae moo ho nang le marang-rang a ajoang, ke hore marang-rang moo baemeli ba lokolohileng ho etsa liketso le likamano, le moo ho se nang khatello e totobetseng e le hore mekhoa ea puso e hlahe ho tloha tlase ho ea holimo. Sena se theha mekhoa e kang tlhahiso ea lithaka, tlhahiso e tloaelehileng ea boleng; puso ea lithaka, ke hore, boipuso ba merero e joalo; le thepa ea lithaka, tsamaiso ea 'mele ea ho itšireletsa mafung e thibelang kabo ea poraefete ea tse tloaelehileng.
Ke habohlokoa ho khetholla puso ea lithaka ea lihlopha tse ngata tse nyenyane, empa tse hokahaneng tsa lefats'e tse khethang mekhoa e sa emeng moo barupeluoa ba etsang qeto ea merero, ho tloha ho demokrasi ea baemeli. Ea ho qetela ke mokhoa o arolelanoang matla oa ho arolelana matla o ipapisitseng le likhetho le baemeli. Kaha sechaba ha se sehlopha sa lithaka se nang le tumellano ea pele, empa sebopeho se arolelanoang sa lihlopha tse hlōlisanang, demokrasi ea boemeli e ke ke ea nkeloa sebaka ke puso ea lithaka.
Leha ho le joalo, mekhoa ka bobeli e tla susumetsa le ho amohelana. Merero ea lithaka e tsoelang pele ho feta tekanyo e itseng 'me e qala ho etsa liqeto mabapi le lisebelisoa tse haellang mohlomong e tla fetola mekhoa e meng ea boemeli.
Ha e le hantle, ho na le lintho tse seng kae tseo re seng re ka li bua ka li-template tse hlahang tsa puso ea lithaka. Ka mokhoa oa ho arolelana, o shebaneng le ho arolelana maikutlo a motho ka mong, moo maqhama a marang-rang a batlang a fokola, li-platform tsa motho oa boraro li na le boikarabello ba ho beha melao ea moralo e lokelang ho thusa ho arolelana le ho batla mofuta o itseng oa bolokolohi bo hlahisang boleng, empa ho leka-lekana ka tlhoko ea bona ea ho hapa boleng boo, ka menyetla e teng le matla a khoheli a sechaba se arolelanang se sebetsang joalo ka bohanyetsi. Ka mokhoa o tloaelehileng oa tlhahiso ea lithaka, joalokaha ho bonoa ho software ea mahala ka mohlala, re bona ho hlaha ha mohlala oa triarchical, ho kopanya sechaba se ikemetseng, 'se se nang tumello' le sechaba se ikemetseng; le mokhatlo oa molemong oa melemo (hangata e leng NGO ka sebopeho sa Motheo) o laolang meaho ea ts'ebelisano, 'me o tlas'a melao e hlophisitsoeng ea demokrasi; le ecology ea likhoebo tse hlahisang boleng ba 'maraka holim'a tse tloaelehileng, ha li ntse li khutlisetsa phaello e' ngoe ea eona ka mokhoa oa ho arolelana melemo ho Motheo kapa sechaba, ka ho etsa joalo e tiisa ho tsoela pele ha Mekhatlo eo ba itšetlehileng ka eona. Mefuta ena ea litempele tse tla sebelisoa haholo lefapheng le ntseng le hola la tlhahiso ea sechaba, empa ha li sebetse joalo ka polis joalo ka kakaretso.
Liqeto tsa baemeli le tsa tsamaiso li ka nkeloa sebaka ebile li tla nkeloa sebaka ke marang-rang a puso ea lefatše, ao ka boholo a ipusang, empa leha ho le joalo, e tla kenyelletsa mekhoa e mengata ea batho ba bangata, e lekang ka matla. ho kenyelletsa e le barupeluoa ho etsa liqeto lihlopha tsohle tse ka angoang ke liketso tse joalo. Moetso ona oa tšebelisano-'moho oa sehlopha o fapane, empa o amana ka moea, le puso ea lithaka e itšetlehileng ka motho ka mong, hobane ba arolelana maikutlo a ho kenya letsoho.
Ho latela mokhoa oa Naha oa Bomphato
Leano la linaha tsa balekane ke mokhoa oo ka ona mmuso o nolofalletsang le ho matlafatsa lichaba tsa basebelisi ho iketsetsa boleng, hape o tsepamisitseng maikutlo ho felisoeng ha litšitiso. Phetoho ea mantlha ea mokhoa oa ho atamela ke e latelang. Ho ea ka pono ea kajeno, batho ka bomong ba ne ba nkoa e le atomized. Ho ne ho lumeloa hore ba hloka konteraka ea sechaba e abelang bolaoli ho morena e le hore ba thehe sechaba, 'me ba hloka ho kopanngoa ke mekhatlo e neng e bua le bona e le bongata bo sa khetholleheng. Leha ho le joalo, ponong e ncha, batho ka bomong ba se ba ntse ba hokahane le lithaka tsa bona, 'me ba sheba litsi ka mokhoa ona oa tsebo ea lithaka. Ka hona, litsi li tla tlameha ho fetoha hore e be li-ecologies tsa ts'ehetso, ho rala mekhoa ea ho theha mekhoa ea ts'ehetso.
Bo-ralipolotiki ba fetoha bafetoleli le litsebi, ba ka tataisang litaba tse hlahang mecheng ea sechaba ho ea sebakeng sa mekhatlo. Naha e fetoha bonyane e sa nke lehlakore (kapa e betere ho feta: commons-favorable) arbiter, ke hore, meta-regulator ea libaka tse tharo, 'me e ikhula ho tloha boemong ba binary state/privatization ho ea ho khetho ea triarchical bakeng sa motsoako o nepahetseng lipakeng tsa taolo ea mmuso, ea poraefete. tokoloho ea mebaraka, le merero e ikemetseng ea sechaba sa sechaba. Naha ea balekane e hlokomela hore molao oa tlholisano ea asymmetric o laela hore e ts'ehetsa ntlafatso ea sechaba ho fihlela bokhoni ba eona bo boholo.
Mohlala oo ke sa tsoa kopana le oona ke mosebetsi oa masepala oa Brest o Brittany. Moo, karolo ea "Demokrasi ea Lehae" ea toropo, tlasa boetapele ba Michel Briand, e fana ka lisebelisoa tsa marang-rang, li-module tsa koetliso le lisebelisoa tsa 'mele bakeng sa ho arolelana (likhamera, lisebelisoa tsa molumo, joalo-joalo ...), e le hore batho ba lehae le lihlopha, ba ka iketsetsa merero ea setso le sechaba ka bo bona. Ka mohlala, morero oa Territoires SonoresT o lumella ho thehoa ke sechaba sa lifaele tsa audio le tsa video ho ntlafatsa litsela tse tloaelehileng, tseo ka hona li sa hlahisoang ke k'hamphani e ikemetseng, kapa ke motse ka boeona. (5) Ka mantsoe a mang, bolaoli ba sechaba tabeng ena bo nolofalletsa le ho matlafatsa tlhahiso e tobileng ea boleng ba sechaba.
Matla a lithaka, le monahano le liteko tseo e li susumetsang, ha li hlahise mofuta oa boraro feela bakeng sa tlhahiso ea boleng ba sechaba, empa hape li hlahisa mekhoa e mecha ea ho theha mekhatlo le taolo, e ka hlahlojoang le/kapa ho sebelisoa ka katleho. .
Ha e le hantle, ho tsoa mekhatlong ea sechaba ho hlaha setsi se secha, se tloaelehileng, e leng mokhoa o mocha o ikhethang oa taolo le thepa. Ho fapana le thepa ea poraefete, e sa kenyelletsoeng, 'me ho fapana le thepa ea mmuso, eo ho eona sehlopha se 'amohang' motho ka mong; ka lehlakoreng le leng, ka mokhoa o tloaelehileng, motho ka mong o boloka bobusi ba hae, empa o arolelane ka boithatelo. Ke feela mokhoa oa thepa o thehiloeng ho commons o hlokomelang tšekamelo ea tsebo ea ho phalla hohle, athe puso ea thepa ea thepa e hloka ntoa e matla khahlanong le tšekamelo eo ea tlhaho. Sena se etsa hore ho be le monyetla oa hore sebopeho sa commons se amoheloe joalo ka tharollo e nang le tlholisano.
Mabapi le ho thehoa ha mefuta ena e mecha ea thepa e tloaelehileng, Peter Barnes, bukeng ea hae ea bohlokoa ea Capitalism 3.0, o hlalosa kamoo libaka tsa boikhathollo tsa naha le mekhatlo e tloaelehileng ea tikoloho (e kang Skytrust e reriloeng), e ka tsamaisoang ke li-trust, tse nang le boikarabelo ba ho li boloka. chelete eohle (ea tlhaho) e ntse e le teng, 'me ka monna a le mong/voutu e le' ngoe/karolo e le 'ngoe, ba ne ba tla ikarabella bakeng sa ho boloka mehloli ea tlhaho e tloaelehileng. (6) Sena se ka fetoha mokhoa o mong o amohelehang oa ho etsa naha le ho theola melao / privatization.
Ke nka hore tsoelo-peleng ea mohlahlami, moo monahano oa lithaka e leng mohopolo oa mantlha oa ho theha boleng, commons e tla ba setsi sa mantlha se tsamaisang meta-system, mme mmaraka e tla ba sistimi e nang le tsebo ea lithaka. e sebetsanang le tlhahiso ea lihlahisoa tsa 'mele tse qothisanang lehlokoa le tsona, hammoho le moruo o nang le mekhoa e mengata e ntseng e eketseha ka mefuta e fapaneng ea merero ea ho lumellana.
Sete sa litlhahiso tsa konkreite
Joalo ka ha boqapi ba sechaba le tlhahiso ea lithaka li na le tlhahiso e phahameng haholo 'me li "felisanoa" lekaleng la tlholisano ea likhoebo, li na le molemo ho balaoli ba sechaba ba ba amohelang maemong a bona a libaka. Sena se fana ka matla a lipolotiki ho sehlopha sa litlhahiso tse tharo tse amanang tse tla ts'ehetsa katoloso e 'ngoe ea tlhahiso ea lithaka:
Tlhahiso ea ka ke ena bakeng sa seo re se hlokang e le mehato ea phetoho ho tsoela pele ho susumetsa tlhahiso ea sechaba: ke hore, lihlopha tse tharo tse hokahaneng, se seng le se seng se na le sepheo le sepheo sa sona se tlatsetsang:
1) Setsi sa Tšireletso le Ntšetso-pele ea Makhotla
Sena ke setheo se ts'ehetsang ka nepo ho theoa le ho lokisoa ha maemo a tloaelehileng ka ho hasanya tsebo mabapi le mekhoa ea molao le ea setheo ea ho li theha le ho li sireletsa; ka ho theha motheo oa ts'ehetso oa tšebelisano-'moho o thusang ho theha mats'oao a amanang le maemo a tloaelehileng ke ba nang le mathata a maholo a ho fihlella meaho e hlokahalang joalo; ka ho boloka likamano le le ho ts'ehetsa ts'ebetso le tlhokomelo ea litsi tsa melemo tseo hangata li amahanngoang le matsapa a amanang le kopanelo. Mohlala: tšehetso ea sechaba bakeng sa tlhahiso ea boleng ba sechaba motseng oa Fora oa Brest.
2) Setsi sa Khoebo e Bulehileng
Setsi sena se ts'ehetsa tlhahiso ea boleng ba 'maraka ka tšebelisano' moho le Commons, ka litsela tse lumellanang le tse sa feliseng tlhahiso ea boleng bo thehiloeng ho commons. Ka tloaelo, ona ke mofuta oa Setsi se ka tšehetsang likhoebo tsa software tse bulehileng, baphatlalatsi ba libuka tse bulehileng, joalo-joalo, le ho tšehetsa bo-rakhoebo ba bacha le ba qalang ba batlang ho etsa mosebetsi o joalo. Mohlala: boikitlaetso ba OSBR.Ca Toronto, Canada.
3) Institute for Benefit-Sharing and Commons Recognition
Setsi sena se tsepamisitse maikutlo holim'a ts'ehetso le mefuta e fapaneng ea ts'ehetso e sa senyeng maikutlo a lithaka tsa menehelo ea boithaopo. E theha meputso ea mantlha, likhau, meputso ea ho ts'ehetsa batho ba amehang ho thehoeng ha boleng bo thehiloeng ho commons ka tšebelisano-'moho le lik'hamphani tse etsang phaello ho tsoa ho boleng bo entsoeng ke commons (e susumelitsoeng ke setheo sa khoebo se bulehileng se boletsoeng pejana); e hlohlelletsa mekhoa ea ho arolelana melemo lik'hamphaning tseo: e sebetsa e le meta-regular/ regulator /?/ bakeng sa mekhoa e joalo, e khethollang libaka tse fokolang le tse susumetsang tharollo bakeng sa tsona; e theha litlhophiso tsa morao-rao tsa tšehetso bakeng sa batho ba nang le rekoto e netefalitsoeng molemong oa tlhahiso ea boleng bo tloaelehileng; e ithuta le ho sisinya maano bakeng sa khothatso e akaretsang ea tlhahiso ea boleng e thehiloeng ho commons.
Leano le nchafalitsoeng le ntseng le tsoela pele le shebaneng le ho hlokomela Makhotla
See se bolela eng bakeng sa meetlo ea tokoloho e hlahileng mehleng ea indasteri? Ke lumela hore e ka ba le litlamorao tse peli tse ntle:
1) ho ikarola ho tsoa ho sehokelo sa othomathiki le mekhoa ea mmuso ea tsamaiso (e sa bolele hore sena ha sea nepahala maemong a itseng); litlhahiso li ka etsoa tse tšehetsang ka kotloloho nts'etsopele ea Makhotla;
2) karohano ho tsoa ho mefuta e meng ea eona: ho theola taolo / ho etsa poraefete; ts'ehetso bakeng sa Commons le tlhahiso ea lithaka e bolela hore ho na le mokhoa o mong oa ho etsa privatization ea neoliberal le ho hlahisa Blairite ea logics ea poraefete lefapheng la sechaba.
Mekhatlo e tsoelang pele e ka fetoha ea tlhahisoleseling ho fapana le mokhoa oa sechaba sa indasteri. Ho e-na le ho sireletsa boemo ba indasteri, ba boetse ba fetoha matla a khopisang (e re: ho loanela sechaba sa boitsebiso se thehiloeng ho tekano), se amanang haufi-ufi le matla a bulehileng / a lokolohileng, a kopanelo, a tloaelehileng le metsamao. Mekhatlo ena e meraro ea sechaba e hlahile ka lebaka la tlhokahalo ea tlhahiso e sebetsang ea sechaba ea tlhahiso ea lithaka le tse tloaelehileng.
Metsamao e bulehileng le e lokolohileng e batla ho etsa bonnete ba hore ho na le lisebelisoa tse sebelisoang bakeng sa tlhahiso ea mahala ea setso le kabo, le ho loants'a likhiriso tsa monopoly tse filoeng capital, kaha joale sena se thibela boqapi. Ba sebetsa ka lehlakoreng la ho kenya letsoho la equation. Mekhatlo e nkang karolo e batla ho etsa bonnete ba hore mang kapa mang a ka sebelisa tsebo ea hae e kopaneng ho kenya letsoho mererong e tšoanang, le ho sebeletsa ho theola meeli ea tekheniki, ea sechaba le ea lipolotiki; Qetellong, mokhatlo oa Commons o sebetsa ho sireletsa tse tloaelehileng ho tsoa ho kabo ea poraefete, e le hore tlhahiso ea eona ea sechaba e be inshorense, 'me ho potoloha ha batho ba tloaelehileng ho ka tsoela pele ho sa sitisoe, kaha ke Makhotla ao ka 'ona a hlahisang likarolo tse ncha tsa thepa e tala e bulehileng le e sa lefelloeng. .
Mekhatlo ena e fapaneng e tla ka mefuta e meraro e tloaelehileng:
1) metsamao e feteletseng, joalo ka li-filesharers tse nyane le tsa khale, tse bonts'ang hore puso ea molao e tlameha ho fetoloa;
2) mekhatlo e hahang, e etsang moralo oa mefuta e mecha ea likamano tsa sechaba, joalo ka mokhatlo oa Creative Commons, mokhatlo oa mahala oa software, joalo-joalo;
3) boiteko ba bofetoheli kapa bo matla ba ho fetola puso ea mekhatlo le ho ikamahanya le maemo a macha.
Nna ka bonna ke lumela hore mekhatlo ena e ke ke ea theha mekha e mecha ea lipolotiki, empa marang-rang ana a marang-rang a tla batla likhokahano tsa lipolotiki. Le hoja lithaka e le puso e kopanyang tekano le tokoloho, 'me ka hona e ka kopanya likarolo tse tsoang mahlakoreng a sa tšoaneng a lipolotiki, ke lumela hore le letšehali le loketse ka ho khetheha ho theha selekane le litakatso le litlhoko tse ncha tsa mekhatlo ena. Ho sa ntse ho tla bonahala hore na lipolelo tse ncha tsa lipolotiki le tsa setso tsa setso sa mahala se hlahang, tse kang Swedish Pirate Party, li tla fetola tebello eo ka ho theha mofuta o mocha oa matla a lipolotiki, ka ho toba haholoanyane le lichaba tsa tlhahiso ea lithaka.
Ho boetse ho na le kamano le mokhatlo oa tikoloho. Ka lehlakoreng le leng, mekhatlo e itšetlehileng ka setso e loantša likhaello tsa maiketsetso tse bakoang ke melao e thibelang molao oa litokelo tsa molao le molao oa litokelo tsa molao; ka lehlakoreng le leng, mokhatlo oa tikoloho o loantšana le bongata ba maiketsetso bo entsoeng ke menahano e sa lekanyetsoang ea 'maraka. Ho tlosoa ha bongata ba pseudo le khaello ea pseudo ke sona hantle se lokelang ho etsahala ho etsa hore tsoelo-pele ea rona ea batho e tšoarelle mothating ona. Joalokaha ho hatisitsoe ke Richard Stallman le ba bang, melao ea litokelo tsa litokelo tsa molao le litokelo tsa molao li reretsoe ka ho hlaka ho thibela tšebelisano-'moho e lokolohileng le phallo ea setso pakeng tsa batho ba boqapi, 'me li kotsi bakeng sa nts'etsopele e tsoelang pele ea botho joalo ka timetso ea biospheric.
Qetellong, ho tsosolosa ho leka-lekana pakeng tsa puso ea thepa e hlokomelang khaello, le puso e sa bonahaleng ea bongata e ke keng ea nkoa e le e arohaneng le boiteko ba matla a sechaba a ho finyella toka e kholoanyane ea sechaba, ka hona ho hokahanya mokhoa o mocha o bulehileng / o sa lefelloeng, o kopanelang le o tloaelehileng. matla a nang le metsamao ya setjhaba e lokollang.
Ka hona ho na le monyetla o moholo oa hore mokhatlo o joalo o nchafalitsoeng oa tokoloho ea batho o ikamahanye le litekanyetso tsa moloko o mocha oa bacha, le ho finyella molemo oa nako e telele oo Ma-Republican a o fumaneng US ho tloha ka bo-1980.
Qetello: Ke eng e lokelang ho etsoa?
A re hopoleng tse ling tsa lintlha tsa rona, 'me re bone hore na metsamao e khahlano le khaello ea maiketsetso le bakeng sa botsitso e kopana joang. Re phela moruong oa lipolotiki o nang le lintho tse saletseng morao hantle. Re lumela hore lefatše la rona la tlhaho ha le na moeli, kahoo re ka ba le tsamaiso ea moruo e thehiloeng kholong e sa feleng. Empa kaha lefatše la lintho tse bonahalang le na le moeli, le theiloe holim’a bongata ba bohata. 'Me joale re lumela hore re lokela ho hlahisa likhaello tsa maiketsetso lefats'eng la tlhahiso e sa bonahaleng, ho sitisa phallo ea mahala ea setso le bocha ba sechaba, e thehiloeng ho tšebelisano ea mahala, ka ho theha tšitiso ea tumello le matlotlo a mahlale a hirisoang a sirelelitsoeng ke mmuso. Seo re se hlokang ho e-na le hoo ke moruo oa lipolotiki o thehiloeng khopolong ea 'nete ea khaello ea lintho tse bonahalang, le ho phethahala ha bongata sebakeng se sa bonahaleng. Boqapi bo rarahaneng bo hloka basebetsi ba iqapetsoeng, ba ikemetseng ba sa sitisoeng ke bokhoni ba bona ba ho arolelana le ho ithuta ho e mong.
Lefats'eng la tlhahiso e sa bonahaleng, ea software, mongolo le moralo, litšenyehelo tsa ho ikatisa ha li fokotsehe, ka hona seo re se bonang se hlaha ke tlhahiso ea lithaka e sa fetoheng, eo ho eona batho ba ithaopelang ho etsa popo e tobileng ea boleng ba tšebeliso, ba rua molemo ho sephetho. commons ka tsela e akaretsang, empa ntle le poelano e itseng. Lefats'eng la tlhahiso ea lintho tse bonahalang, moo re nang le khaello, 'me litšenyehelo li tlameha ho khutlisetsoa, ho se ts'oanelehe ho joalo ha ho khonehe, ka hona re hloka mekhoa ea phapanyetsano e sa nke lehlakore, joalo ka limmaraka, kapa mekhoa e meng ea ho lumellana. Lefapheng la tlhahiso e sa bonahaleng, batho ba ithuta melao ea nala, hobane thepa e sa qothisanang lehlokoa le eona e fumana boleng ka ho arolelana. Lefatšeng lena, re fetohela ho lilaesense tseo e seng tsa thepa, mekhoa ea kopanelo ea tlhahiso, le mefuta ea thepa e shebaneng le maemo a tloaelehileng. Mekhoa e metle ea ho kopanya hape e thehiloeng kamanong e ntse e hlaha. Empa lefatšeng la lintho tse bonahalang tse haellang, letoto la likoluoa tsa khaello - ho futhumala ha lefatše e le e 'ngoe ea tsona - li ntse li tsoela pele ho hlahisa mefuta e mebe ea tlholisano ea lichaba.
Monahano oa nala o na le monyetla oa ho re lebisa tlhophisong e ncha ea lefatše la rona maemong a rarahaneng a holimo, a tsamaisoang haholo ke menahano ea lithaka. Monahano oa khaello o na le monyetla oa ho re isa lintoeng tse akaretsang bakeng sa lisebelisoa, ho theohela boemong bo tlase ba ho rarahana, mehla e mecha e lefifi, joalo ka ha ho bile joalo ka mor'a ho arohana ha 'Muso oa Roma. Kahoo, phephetso ke ho sebelisa mohopolo o hlahang oa bongata, le ho e kenya lefats'eng la khaello.
Na hoo ke ntho e ka etsahalang? Lefatšeng le sa bonahaleng la bongata, ho arolelana ha ho na bothata, 'me ho hlaha le ho atolosoa ha mekhoa e sa lumellaneng ea tlhahiso ho ka etsahala haholo. "Mmoho re tseba ntho e 'ngoe le e' ngoe", ke sepheo se ka finyelloang. Lefatšeng la lintho tse bonahalang la khaello, bongata bo fetoleloa ka likhopolo tse tharo tse ka sehloohong tse ka fetolang maikutlo a batho, ka hona mekhoa ea moruo. Khopolo ea 'hammoho re na le ntho e' ngoe le e 'ngoe e bonahala e sa finyellehe, ka hona re hloka maikutlo a nakoana. Khopolo ea pele ke kabo ea ntho e 'ngoe le e' ngoe. Sena se bolela hore, ho e-na le bongata, re na le slicing ea lisebelisoa tsa tlhaho le mekhoa ea tlhaho ea tlhahiso, e le hore batho ka bomong ba ka kopanela ka bolokolohi le ho nka khato. Sena se bolela moruo o lebisang ponong ea mekhoa ea mebaraka e rutoang ke lithaka, joalo ka khoebo e hlokang leeme (mokhoa oa mebaraka o tlas'a khang ea lithaka tsa bahlahisi le bareki ba bonoang e le balekane), le khoebo ea sechaba (ho sebelisa phaello bakeng sa tsoelo-pele ea sechaba). Litšekamelo tsa sepheo sa ho fokotsa mekhoa ea tlhaho ea tlhahiso li etsa hore sena e be monyetla o ikhethang: tlhahiso ea li-desktop e thusa baqapi ka bomong; tlhahiso e potlakileng le lisebelisoa tsa lisebelisoa li fokotsa melemo ea boholo ba tlhahiso ea indasteri, joalo ka baetsi ba maiketsetso. Kalimo ea sechaba e lebisa kabong ea chelete ea lichelete; 'me tlhahiso e tobileng ea sechaba ea chelete ka software ha e hōle le ho phethahala likarolong tse sa tšoaneng tsa lefats'e (bona mosebetsi oa Bernard Lietaer); haeba khaello e hlile e baka matla a theko e boima haholo le thepa e tala, ho ka etsahala hore tlhahiso e nchafatsoe sebakeng sa heno, 'me mekhoa ea tlhahiso e nang le tsebo ea lithaka e tla nolofalloa haholo.
Mohopolo oa bobeli ke botsitso. Kaha tsamaiso ea kholo e sa feleng e ke ke ea tšoarella ka nako e sa lekanyetsoang, re hloka ho fetela menahanong e mecha ea limmaraka joalo ka ha ho hlalositsoe ke likolo tsa menahano ea bokhaphithaliste ba tlhaho (David Korten, Paul Hawken, Hazel Henderson), capitalism 3.0 (tlhahiso ea Peter Barnes ea ho sebelisa Trusts joalo ka thepa. liforomo hobane foromo ea molao e beha paballo ea chelete e ngata), le moralo oa li-cradle-to-cradle le mekhoa ea tlhahiso, e le hore ho se be le litšila tse hlahisoang. Re hloka ho fallela moruong o tsitsitseng (Herman Daly), oo e seng hakaalo hore o tsitsitse, empa moo tlhahiso e kholo ea tlhaho e itšetlehileng ka bokhoni ba rona ba ho nchafatsa mehloli e tšoanang.
Taba ea boraro ke ea ho lekana kapa 'monate'. Bongata ha bo na lehlakore feela la sepheo, hape bo na le lehlakore le ikhethileng. Moruong oa lintho tse bonahalang, kholo e sa feleng e hloka ho nkeloa sebaka ke ho lekane, ho elelloa hore boemo le thabo ea motho li ke ke tsa hlola li itšetleha ka pokello e sa feleng ea lintho tse bonahalang le tšebeliso e feteletseng, empa e tla itšetleha ka ho bokella le ho hōla ho sa bonahaleng. Ka ho ba le ho lekaneng e le hore re ka hahamalla moelelo le maemo ka boitsebahatso ba rona re le batho ba boqapi, ba sebelisanang, ba tsebahalang lichabeng tse fapaneng tsa lithaka tsa rona.
Ke moruo o ruileng feela o ka qobang moetlo oa tsieleho le boitelo, le khatello le ho hloka thabo tse ka hlahisoang ke sena. Leha ho le joalo, moruo ona oa boiphihlelo o ke ke oa hlahisoa feela ke li-franchise tsa khoebo, ho tla ba le tlhahiso e tobileng ea boleng ba setso. Likhoebo le lichaba tsa lithaka, tse nolofalitsoeng le ho matlafatsoa ke naha e sebetsang le tsona, li tla tlameha ho theha boleng bo bongata ba boleng bo sa bonahaleng, 'me ha boleng ba boleng bo sa bonahaleng bo ntse bo eketseha, kamano ea rona le ho ba le eona e tla fokola.
Maemo a ho putlama ha hajoale
Ho putlama ha hona joale / ho putlama ha hona joale, ho qalileng ka ho putlama ha lichelete nakong ea hoetla ea 2008, ho ama pono e kaholimo, e ileng ea hlakisoa pele ho hlaha ha koluoa ena ntle le moeli.
Ho na le mekhoa e 'meli ea ho bala tlokotsi. Ea pele, e bululetsoeng ke mosebetsi oa Carlota Perez mabapi le lipotoloho tsa nako e telele, ke ho bona koluoa ea hona joale e le pheletso ea potoloho e qalileng ka 1945, pele, ka karolo ea lilemo tse 30 ea kholo e phahameng, joale, ka kholo e tlase. Neoliberal phase, e ipapisitseng le meputso e ntseng e thella le tšebeliso e matlafatsoang ke mekoloto, e tšehelitsoeng ka lichelete ke mebuso e mecha ea Asia. Joalokaha mohlala ona, le bubble e kholohali ea lichelete eo e e entseng, e hloleha ka mokhoa o ke keng oa fetoloa, re ka lebella, ka mor'a ho putlama ha nako e telele ho tla nka bonyane lilemo tse leshome, mohato o mocha oa katoloso ea bokhaphithaliste, e thehiloeng holim'a bokhaphithaliste bo botala le phetoho ea litsi tse tlisoang ke phetohelo ea marang-rang (ts'ebetso e etsahetseng feela ho sechaba le mekhoeng ea mekhatlo, ntle le ho hlahisa tekano e ncha). Boemong bo joalo, kopano e ncha ea sechaba e ne e tla khahloa ke sebopeho se secha sa litlhoko tsa sechaba tse entsoeng ke ho hlaha ha lithaka ho ea ho lithaka, e leng se lumellang hore se hōle ho tloha karolong ea hona joale ea peo ho ea boemong ba ho lekana qetellong ea mohato o latelang oa kholo. . Haeba tlhaloso ea rona ea ho se khonehe ha kholo e sa feleng tsamaisong ea tlhaho e nang le moeli e nepahetse, ho hlōleha ho hoholo ha boiteko ba ho finyella bokhaphithaliste bo botala ho ne ho tla beha sethala sa phetoho ea mohato, moo tsamaiso ea lithaka e tla fetoha motheo oa sechaba se secha, joalo ka ha ho hlalositsoe 'meleng oa mongolo oa rona. Ke bitsitse sena tsela e phahameng ea ho shebana le lithaka, hobane, leha ho na le linako tsa mathata a potoloho, phetoho e ntse e ka ba bonolo, ea nkela meaho ea pele boemong bo phahameng haholo ba tlhahiso, le ho fokotsa bohloko sechabeng.
Ho na le mekhoa e 'meli e ka etsang hore ketsahalo ena e senyehe. Ea pele ke hore ho hloleha ha tsamaiso ea Obama ho fetola tsamaiso le ho senya matla a maemo a lichelete a hlekefetsang hoo ho futsanehileng menyetla ea mmuso hoo ho seng mokhoa o setseng oa ho kenya ts'ebetsong maano a sechaba, a lebisang ho senyeha ha lefatše, le phetoho ea botho. ho ea lichabeng tse tsitsitseng, ho sebelisa mehlala e bululetsoeng ea p2p sebakeng sa lehae. Pherekano ea bobeli e ka bang teng e bua ka litlamorao tse kopaneng tsa mathata a sebopeho sa bokhaphithalise e le mokhoa oa tsamaiso, eseng feela lipotoloho tsa ona tse telele. Boemong bona, mathata a potlakisang a amehang phetohong ea tlelaemete, tlhōrō ea oli le ho fokotseha ha lisebelisoa li ba matla haholo 'me ha li lumelle ho hlahisa karolo e ncha ea ho atolosa. Ntho ena e le 'ngoe, e ka kopanngoang le ea pele, e ka boela ea lebisa ho putlama ha lefats'e, le ho boemo ba sechaba se tsitsitseng, se kenyeletsang 'tsela e tlaase' ho ea ho lithaka, maemong a bohloko bo boholo sechabeng.
Kamano le maemo a pele a Marxist a phetoho ea sechaba
Tsohle tse ka holimo li ka baloa e le khang le likhopolo tsa pele tsa Marxist tsa phetoho ea sechaba. Ke ne ke tla akaretsa maikutlo a lipolotiki a mokhatlo oa socialist e le: basebetsi ba hloka ho nka matla, ebe ba fetola sechaba ka tsela ea mohaho o mocha oa moruo le oa lipolotiki. Empa ha ho mohla ho kileng ha e-ba joalo ka tsela eo liphetoho tsa mekhahlelo ho tloha mofuteng o mong oa tsoelo-pele ho ea ho o mong li hlileng li etsahetseng.
Phetoho ea ho tloha bokhobeng ho ea ho feudalism e ile ea etsahala hobane beng ba makhoba ba bang, ntle le pelaelo tlas'a khatello, mohlala, ho tloha bofetoheli ba makhoba boemong ba ho senyeha ha mehaho ea mmuso, ba ile ba qala ho fetola makhoba a bona 'koloni', 'me palo e ntseng e eketseha ea bona e entse joalo. ho theha maemo bakeng sa phetoho ya mokgahlelo ho ya ho feudalism. Phetoho ena ea mantlha e ka etsahala ka lebaka la liphetoho tse lumellanang, har'a tse hlahisitseng le tse atlehileng le tse fumaneng phaello tlhahisong eo.
Phetoho ho tloha ho feudalism ho ea ho capitalism e etsahetse hobane, maemong a tlokotsi ea feudalism ka mor'a lekholo la bo16 la lilemo, karolo ea bahlomphehi e ne e ka bona tlhahiso e phahameng ea likhoebo tsa bokapitale, 'me ba tšehetsa lichelete le ho kenela merero e joalo, ba siea lithaka tsa bona, tse neng li lula li tlameletsoe ho. naha. Ha koluoa e ntse e tota 'me sehlopha se secha sa bo-capitalist se e-ba matla, liphetohelo tsa lipolotiki li ile tsa qetella phetoho ea mohato. Socialism e ne e se na mokhoa o phahameng oa tlhahiso o neng o ka fetola sechaba sa bokapitale ho tsoa ka hare le ho itokisetsa phetoho ea mohato.
Ka lehlakoreng le leng, hyperproductivity ea tlhahiso ea lithaka e se e thehile sehlopha se secha sa bo-capitalist ba netarchical, ba tsetelang tlhahiso ea sechaba, le ba seng ba ntse ba nka matla ka tsamaiso ea Obama. Ka ho tsetela mefuteng e nyalisitsoeng ea tlhahiso ea lithaka, ka mokhoa o makatsang ba matlafatsa menahano ea post-capitalist ka har'a sechaba sa bokapitale. Ke tšebelisano lipakeng tsa bahlahisi ba lithaka le bo-kapitale ba netarchical e tsamaisang phetoho, 'me qetellong e tla etsa hore mofuta oa peō oa tlhahiso ea lithaka o nyolohele boemong ba ho lekana, mohlomong o lebisang phetohong ea ho qetela. Ka har'a tsamaiso e ntseng e fokotseha, e tletseng tlokotsi e senyang bophelo bo botle ba tlhaho, matla a kopanetsoeng a sechaba a bahlahisi ba lithaka le bo-kapitale ba netarch ba theha maemo a phetoho ea boemo bo sa tloaelehang.
Ntoa ea lipolotiki kajeno ke ho thusa ho arolelana lichaba ho sireletsa lithahasello tsa bona le ho li phahamisa le beng ba sethala; le ho thusa sechaba se hlahisang lithaka tse ikemetseng ho boloka boikemelo ba bona ha ba ntse ba sebelisana le tikoloho ea bona ea khoebo, kahoo ba fetola mekhoa ea likoporasi. Kahoo se etsahalang ke hore, ka har'a mekhoa e mecha ea khale, e atlehileng e ntse e bōptjoa, 'me mekhoa ena e qala ho sebelisana ka mokhoa o kopanetsoeng ho theha mokhoa o mong o kopantsoeng oa mekhoa ea sechaba.
Ha lekala lena le lecha le ntse le hola, le ntse le theha mokhoa o mong oa ho phela ka har'a tsamaiso e ntseng e fokotseha ea lefats'e, ho theha mokhoa o mong oa 'nete o ka susumetsang mekhatlo ea sechaba e ntseng e metse lefatšeng la bo-capitalist ea basebetsi, ho theha maemo a liphetoho tsa lipolotiki le tsa sechaba tsa sebopeho se tloaelehileng. sechaba. Phetoho e joalo, haeba e ka etsahala, e tla lumellana le seo re se tsebang ka liphetoho tsa mokhahlelo nakong e fetileng.
Sengoli ke mofuputsi oa theknoloji, setso le boqapi ba khoebo. Ke rakhoebo oa mehleng le mothehi oa Motheo oa Mekhoa e Meng ea Lithaka-ho-Lithaka, e thehiloeng Thailand. Bauwens e sebetsa ka tshebedisano mmoho le sehlopha sa lefatshe lohle sa bafuputsi patlisisong ya tlhahiso ya dithaka, puso, le thepa.
Lintlha tse ling: http://p2pfoundation.net
(1) http://www.fims.uwo.ca/people/faculty/dyerwitheford
(2) http://www.benkler.org/Common_Wisdom.pdf
(3) http://uk.zopa.com/ZopaWeb
(4) http://blog.p2pfoundation.net/category/cognitive-capitalism
(5) http://www.wiki-brest.net/index.php/Territoires_Sonores
(6) http://capitalism3.com/
ZNetwork e tšehelitsoe ka lichelete feela ka seatla se bulehileng sa babali ba eona.
donate