Norman Finkelstein ke molaoli ea etelletseng pele likhohlanong tsa Iseraele le Palestina. Le hoja bashebelli ba bangata ba phatlalalitse morero o tsoelang pele oa "khotso" oa Jared Kushner oa hore o shoele ka metsing, Norman o lemosa hore e ka 'na ea e-ba tšokelo e kholo ho batho ba Palestina. Karolong ea 1 ea puisano ena, ke buile le eena ka seo re ka se lebellang ho tsoa morerong oa Kushner ho ea pele.
Sepheo sa ho qetela sa ts'ebetso ea "khotso" e etelletsoeng pele ke Kushner ke efe?
Tsamaiso ea Trump ha e so bonts'e tsepamiso kapa botsitso maemong a diplomatiki. Empa ha ke lumellane le lipuo tsohle tsa hore leano la Kushner "le shoele ha le fihla".
Motho ea ka sehloohong ea tsamaisang leano la Kushner ha se Iseraele kapa US. Ke Saudi Arabia. Saudi e lakatsa selekane se bulehileng le Baiseraele le US. E tšaba axis ea Iran. Ke feudal despotism hangata e se nang matla ka bo eona; e hloka ba bang ho ntša li-chestnut tsa eona mollong. Ela hloko likhohlano tsa Saudi Yemen le Syria. Boemong ba hanghang, ho na le taba ea Khashoggi — MBS (Muhammad Bin Salman) e labalabela ho nchafatsoa Washington. Haeba Saudi e kena selekaneng se bulehileng le Iseraele, esita le litho tse lokolohileng tsa Congress li tla tšoarela "ho hloka kelello" ha hae. Kahoo Saudis e na le sepheo se matla sa ho sutumelletsa leano la Kushner. Tšitiso e le 'ngoe feela ea selekane se bulehileng le Iseraele ke Potso ea Palestina. Haeba ba ka e rarolla, kapa Hlaha ho e rarolla, joale ho hlakile hore ho tsamaea ka sekepe.
Baiseraele ba fumana eng ho eona? Ba se ba fumane ho tsoa ho tumello ea Trump ea Jerusalema le Golan e le ea Iseraele. Karolo ea lipolotiki ea leano la Kushner e batla e kenyelletsa ho ananeloa ha se bitsoang "lihlopha tse kholo tsa bolulo" e le tsa Iseraele. Ke hoo e ka bang karolo ea 10 lekholong ea West Bank ka lehlakoreng la “Iseraele” la lebota. Hajoale, Israele ha e batle sebaka se seng kaofela hobane ha e batle Maarabia ao kaofela. Ho tla boleloa ke batšehetsi ba Trump, ka nepo, hore mokhatlo oohle oa batho ba phahameng sechabeng oa US — o lokolohileng ho ea ho Conservative, Democrat ho Republican — esale o ts'ehelitse ho kenngoa ha Isiraele ha li-blocs tsa bolulo.
Leha ho le joalo, kananelo e ke ke ea e-ba tlhōlo e kholo ho Netanyahu hobane 'muso oa Trump ha o tsejoe haholo. Ho ka etsahala hore haeba Trump e ka hloloa ka 2020, mopresidente oa Democratic o tla qala boemo ba quo ante mme a etse eka lilemo tsa Trump ha li so etsahale. Ebe re khutlela Jerusalema, Golan, le libaka tsa bolulo tse nang le maemo a tšoanang le a tsamaiso ea pele ea US.
E ka bang tlhōlo e kholo bakeng sa Netanyahu e ne e tla ba selekane se bulehileng le Saudi Arabia. E ne e tla bolela pheletso ea semmuso ea Arab League. E 'ngoe ea likarolo tsa mantlha tse kopanyang tsa Arab League e ne e le ho hanyetsa Iseraele. Linaha tsa Gulf li tla busa le Iseraele, hammoho le Egepeta le Jordane. Litlhōlo tse kholo ka ho fetisisa tsa bodiplomate tsa Iseraele lefatšeng la Maarabia e ne e le Camp David, 1978 (Egepeta ho itokolla ho "Arab Front"), le Oslo, 1993 (tšebelisano-'moho ea PLO le US le Iseraele). Tokiso e bulehileng ea Saudi-Gulf e tla ba tlholo ea boraro e kholo ea bodiplomate ea Isiraele.
United States e tla rua molemo ofe ho see?
Sepheo sa US ha se e-so patehe. O lokela ho ela puo hloko; ba e bitsa "sebetsana ea Lekholong la Lilemo”. Trump, Jared le Ivanka ke batho ba khoebo. Ha ba tsotelle lipolotiki ka bonngoe, ntle le mokhoa oa ho ithuisa. Ba mpa ba batla ho fokotsa litumellano. Jared o bona Kou ea Kou e le lets'oao le felletseng la likonteraka tsa thekiso ea matlo le meaho. E ka ba lebala la hae la ho bapala ka ho toba bakeng sa bophelo joalo ka MBS, 'musi oa Saudi bakeng sa bophelo bohle, o ne a tla ba le molato ho Jared bophelo bohle.
Mapalestina ha a na likhetho tse ngata. Tabeng ea Gaza, boeta-pele bo tlameha ho bontša ho hong bakeng sa mahlomola 'ohle ka March e kholo ea ho khutla. Ba Saudis ba tla khona ho ba fa, hammoho le lichelete tse hlokahalang haholo, ho phahamisa karolo e itseng ea thibelo. Mohlomong Iseraele e ne e tla tsamaea le eona.
Boetapele ba Palestina bo ntse bo tsotella ho ts'oara chelete liak'haonteng tsa bona tsa libanka le ho lefa basebetsi ba PA. Haesale e le tsamaiso e bolileng ea tšehetso. (Lintho tse kang Saeb Erekat ea mahlonoko le tsona li natefeloa ke boikaketsi le boikaketsi ba matla.) Ho bile le leano le lekantsoeng haholo ke US lilemong tse 'maloa tse fetileng ho etsa bankrupt PA e le ho e nolofatsa bakeng sa "Deal of the Century". Bolaodi ba Palestina jwale bo robehile, mme bo tsielehile. Abbas o ntse a buisana joalo ka ha a re "Che, Che, Che"; o batla ho bona hore na a ka ntša chelete e kae Washington le Riyadh. PLO hack Hanan Ashrawi o re Mapalestina a ke ke a rekoa ka "lidolara tse lekanang le lidolara." 'Nete e lekaneng; ba batla litebele tse peli.
Ha ho le e 'ngoe ea seo ke se khothalelitseng e behiloeng lejoeng. Nahana ka li-precursors - Carter le Clinton. Boiketlo ba Carter le ho utloisisa lintlha tse nyane nakong ea lipuo tsa Camp David ka 1978 e ne e le ntho e tšosang. Ho ile ha boleloa ka Clinton hore o ne a tseba seterata se seng le se seng sa Jerusalema qetellong ea lipuisano tsa 2000 (abortive). Ho tiisa tumellano ho hloka mofuta o joalo oa ho tsepamisa maikutlo joalo ka laser.
Na Trump kapa mang kapa mang ea mo potileng o khona ho tsepamisa maikutlo? Boemong bo bong, lidolara tsa Saudi-US ha li khone ho iketsetsa likotoana tsohle sebakeng sa tsona. U hloka batho ba hlometseng ho etsa lipuisano tse thata.
Ke boemo boo lintho li ka 'nang tsa se ke tsa oela hantle. Empa maemong a kakaretso, lipuo tsena kaofela ka "ho shoele" le "Kushner ke sethoto" - hantle, o is sethoto empa se ka thoko ho ntlha hobane ha u ka sheba ho leka-lekana ha matla a lipolotiki le merero ea lipolotiki e kopanang ea libapali tse kholo, hoa khoneha.
Haeba tsamaiso ea Trump e atlehile na tumellano ea machaba mabapi le ho rarolla linaha tse peli e tla senyeha?
E tla senyeha: hang ha lidolara li qala ho kena, Mapalestina a tla etsa eng kapa eng e tšoanelang barekisi ba bona ba libanka. Empa ka nako e 'ngoe ho tla hlaha moloko o mocha o hlokang seriti sa tekano ka pel'a molao.
Karabelo ea mebuso e 'meli e tla be e felile. Haeba ho na le qeto ho latela mela ea Trump-Saudi-Israel, bonyane moloko o le mong o tla tlameha ho feta pele boetapele bo bocha bo hlaha ka pono e ncha, eo mohlomong e tla ba naha e le 'ngoe. Ha ke na ho ba teng ho e bona. John Brown ha aa ka a phela ho fihlela ho felisoa ha bokhoba. Ke tla be ke le lehokelo le le leng la ketane, ke be ke le lehokelo le le leng Lereng la Jakobo.
***
Ke eng seo re ka se lebellang ho tsoa nyeoeng ea Naha ea Palestine khahlanong le Iseraele ho ICC?
ICC ke sebaka se senyehileng haholo. Mochochisi e moholo oa mehleng, Luis Moreno-Ocampo, o ikakhetse ka setotsoana bobolung ba hae (tlhaselo ea thobalano), lipolotiki le lichelete. Bokhopo ba mochochisi e moholo oa hona joale, Fatou Bensouda, bo khutlela mosebetsing oa hae oa boahloli nakong ea sesole sa sesole sa Gambia. Morao tjena, o ntse a loana le meno le lipekere hore a se ke a etsa lipatlisiso ka botlokotsebe ba Iseraele.
Khopolo ea ka ke hore, qalong, o ne a tšaba ho ba Goldstoned.[1] O ne a tseba hore Mossad e tla latela marapo a 10,000 ka kobong ea hae mme o tla qetella a tšoana le Richard Goldstone. Kahoo o ne a e-na le sepheo se matla sa ho hlakola litletlebo tse kentsoeng khahlanong le Iseraele ho ICC.
Joale, sepheo sa setheo se ile sa hlaha joalo ka Mongoli oa Naha oa United States Pompeo le Moeletsi oa Ts'ireletso ea Naha Bolton ba phatlalatsa phatlalatsa hore haeba ICC e ka batlisisa US kapa Isiraele, tsamaiso ea Trump e tla senya ICC. Ba ne ba sa hlathe koana le koana ka eona. 'Me ba se ba ntse ba beha ka eona. Ha Bensouda a leka ho qala tlhahlobo ea pele ea litlolo tsa molao tsa US naheng ea Afghanistan, hang-hang o ile a amohuoa visa ea hae ea US. Setho se seng le se seng sa ICC se na le t-shirt e reng, "KE RATA NEW YORK". Molaetsa oa US o ne o hlakile: "Fuputsa Iseraele 'me ha u sa tla hlola u bona Times Square." E ne e sebetsa joalo ka pheko. Lekhotla la pele ho nyeoe le ile la hlola Bensouda mme la hlakola nyeoe.
Ka lehlakoreng le leng, ntoa ea lehae e qhomme ICC. Ho na le matla ka hare ho eona a 'nileng a khutlela morao ha a ntse a batla hore Bensouda a batlisise litlōlo tsa molao tsa Iseraele.
Ho na le lipehelo tse peli pele ho ICC hona joale. E 'ngoe e amana le "Ketsahalo ea Flotilla" (Mavi Marmara) ka 2010, 'me ea bobeli ke tletlebo ea Naha ea Palestine e amanang haholo le libaka tsa bolulo tse seng molaong tsa Iseraele, Operation Protective Edge (2014) le Great March of Return (e tsoelang pele). Bensouda o qetile lilemo tse tšeletseng tse fetileng a leka ho pata Mavi Marmara nyeoe. O lula a phatlalatsa nyeoe e koetsoe empa mabotho a ICC a lula a araba "Che, u tlameha ho batlisisa Iseraele."
Litheko li phahame haholo. Haeba Bensouda a koala litletlebo ka bobeli ntle le ho qala lipatlisiso, ho hlakile hore o senyehile ka ho felletseng. Empa haeba a qosa leha e le efe tletlebo, US e tla ikemisetsa ho senya ICC. Buka eo ke e ngotseng e bontša ntle ho pelaelo hore Bensouda esale a soeufatsa Iseraele. E fana ka likhetho tse peli ho Bensouda: ho qosa Isiraele kapa ho theoha setulong. Ha ho khetho ea boraro.
Empa leha ICC e ka khetha ho qosa, ha ho na monyetla oa hore molaoli ofe kapa ofe oa Isiraele o tla ke a qosoe.
Ehlile.
Kahoo, ba bangata ba ka re, Molemo ke ofe?
Ho tšoana le maikutlo a boeletsi a Lekhotla la Machaba la Toka (ICJ) ka 2004, le ileng la phatlalatsa hore lerako leo Iseraele e ntseng e le haha West Bank e se molaong. Ke sebetsa se seng sa sesole sa Mapalestina ntoeng ea maikutlo a sechaba. E tla bea tlalehong ea sechaba hore mekhatlo e 'meli ea boahloli e ka sehloohong lefatšeng, ICJ le ICC, ka bobeli li fumane Iseraele e le molato oa litlolo tsa molao tse mpe tsa machaba. Sena ke sebetsa se matla sa ho susumetsa maikutlo a sechaba haeba 'me ha ho hlaha mokhatlo oa batho ba bangata oa Palestina o ikemiselitseng e le kannete ho loantša mosebetsi.
Notes
Ka mor'a hore Mokhatlo oa Machaba a Kopaneng oa ho Fumana 'Nete o etelletsoeng pele ke moahloli ea hlomphuoang oa Afrika Boroa Richard Goldstone o fihletse qeto ea hore sepheo sa Operation Cast Lead ea Iseraele ea 1-2008 e ne e le "ho otla, ho tlotlolla le ho tšosa baahi" Gaza, Iseraele e ile ea arabela litlhaselo tsa botho ho fihlela Goldstone (empa eseng balekane ba hae) a hana tlaleho eo, a senya mosebetsi oa hae ka katleho.
ZNetwork e tšehelitsoe ka lichelete feela ka seatla se bulehileng sa babali ba eona.
donate