Moqoqo oa video o qala ka mantsoe a qotsitsoeng a moitseki oa tikoloho Greta Thunberg le mopresidente ea ikemetseng mokhethoa Robert F. Kennedy. O re, "Bokhapitale bo tla re bolaea kaofela." O re, "Limmaraka tse sa lefelloeng li tla re pholosa kaofela." Empa, sebali ka bonolo se fana ka maikutlo, tsena ka bobeli ke mehloli e sa tšepahaleng. Ka lehlohonolo, o teng ho tla re qhekella kaofela.
The tsa video e na le maikutlo a ka bang halofo ea milione. Moqolotsi ke setsebi sa fisiks sa thuto ea Jeremane le setsebi sa puisano sa mahlale Sabine Hossenfelder. Mang kapa mang ho socialist ea setseng a tšepile Comrade Sabine o tla soetseha. Video ea hae e na le sehlooho se reng “Bokhapitale bo molemo. E-re ke hlalose.”
Ke khetho e makatsang ea sehlooho. Seteishene se tsebahalang sa YouTube sa Hossenfelder hangata se sebetsana le litaba tse kang taba e lefifi, monyetla oa khopolo-taba oa ho tsamaea nako, le hore na ke Litlhaloso tse ngata tsa Lefatše ea quantum mechanics e etsa moelelo ofe kapa ofe.
Ho ea kamoo nka bonang kateng, joaloka motho feela ea tloaelehileng, o etsa mosebetsi oa bohlokoa livideong tseo. Nka thabela haeba bo-ramahlale ba bangata ba ka fumana litsela tse hlakileng tsa ho buisana le ho lokisa maikutlo a fosahetseng ka likarolo tsa bona tsa botsebi.
Empa ha a furalla ho hlahisa memes e mpe mabapi le fisiks ea quantum ho leka ho nyenyefatsa bahlahlobisisi ba bokhaphithaliste, boitlamo ba hae ba ho tiea bo hlaha ka fensetere. O fana ka kahlolo e molemo lintlheng tse 'maloa ho pholletsa le video - joalo ka ha a le mong-ka-matsoho a mang a bua ka puo ea Thunberg le Kennedy - empa boleng ba likhang tse ka sehloohong ha bo felle ka Carl Sagan ho feta Jordan Peterson. Ke pokello ea likhang tse tloaelehileng tseo batho ba li etsang ho sireletsa bokhaphithaliste ha ba so ka ba ipha nako ea ho utloa bahlahlobisisi leha e le bafe ba tsamaiso.
'Nete e Thabisang - Chelete e ne e le Teng Nako Pele Pele Bokhaphithaliste!
Hossenfelder o qeta metsotso e qalang ea video e bua ka mabaka a hore na ke hobane'ng ha ho sebelisa chelete e le mokhoa oa bokahohle oa phapanyetsano ho sebetsa hantle ho feta ho sebelisa tsamaiso ea barter. Empa see se amana joang le sehlooho se boletsoeng sa video? Chelete e ne e le teng ho theosa le lilemo tse likete-kete tsa bo-feudalism, mekhatlo ea khale ea makhoba, le litsamaiso tsa moruo le moruo tseo e seng tsa bo-capitalist.
Hamorao videong, o tiisa nyeoe ea hae ea bokhaphithaliste ka ho bua ka "lichaba tse ntseng li sa e sebelise, joalo ka Korea Leboea, Cuba le Laos," tseo a re joetsang hore ha se "libaka tseo u ka li batlang. ho phela.” Mohlomong ho joalo, empa kaofela ke libaka tseo batho ba sebelisang chelete ho tsona - Korea Leboea e hapile, peso ea Cuba, le kip ea Laotian - ho reka le ho rekisa lihlahisoa.
Ho bua ka toka, Hossenfelder o bonahala a tseba hore litšebelisano tsa mebaraka li bile teng pele - mme, moo capitalism e nketsoeng sebaka ke litsamaiso tse ling, kamora - capitalism. O re bokhaphithaliste ka bobona bo hlaha ha o eketsa "motho kapa setsi se fanang ka chelete ho ba batlang ho qala khoebo e ncha."
Hona ho futhumetse hanyane, empa ho ntse ho bata haholo. Ho bonahala eka Hossenfelder e kopantse sehlopha se senyenyane sa bo-ramatsete le mohopolo o pharaletseng oa capitalist. Chelete ea lichelete ke karolo ea bohlokoa ea moruo o tloaelehileng oa capitalist. Empa tlhaloso ea Hossenfelder ea "capitalist" e fana ka maikutlo a hore re ka be re sa phela tlas'a bokhaphithaliste haeba e mong le e mong ea nang le khoebo a ne a ka fumana chelete ea ho qala ka litsela tse ling - mohlala, ho tsoa lefa, ho boloka meputso, ho hapa lipapali tsa matla a phahameng, kapa bosholu. libanka.
Bahlahlobisisi ba Bokapitalise ka tloaelo ba khetholla bokhaphithaliste ho litsamaiso tse ling, tse kang puso ea sechaba le bososhiale, ka ho bua ka seo Karl Marx a se bitsitseng “likamano tsa tlhahiso.” Kamano pakeng tsa morena oa feudal le molemi ke kamano e le 'ngoe ea tlhahiso, kamano pakeng tsa patrician ea Roma le makhoba a hae ke e' ngoe, 'me kamano pakeng tsa bo-capitalist le basebetsi ke karolo ea boraro.
Polelo e le 'ngoe e buang ka Korea Leboea, Cuba le Laos ke eona feela e hlahang videong ea metsotso e leshome le metso e tšeletseng ea Hossenfelder ea eng kapa eng e ka khonehang. mefuta e meng ea ho bokhaphithaliste. Ho makatsang le ho feta, ho na le moo ho buuoang ka motho ea nyatsang bokhaphithaliste ntle le Greta Thunberg ea lilemo li mashome a mabeli. Mme polelo ena e le 'ngoe hape ke eona feela videong eohle e buang ka mohopolo oa sehlopha.
O re:
Bokapitale bo ile ba e-ba le karabo e mpe haholo ha Marx a ne a bolela hore e mpa e le haufi le ho hapa “mokhoa oa tlhahiso” le “ho tlatlapa basebetsi.” Ha e le hantle, ho ne ho e-na le ntlha ea 'nete tšabong ea hae, hobane lintho tse ling li ile tsa senyeha hampe nakong ea phetohelo ea indasteri, empa eo ke pale e' ngoe.
Bangoli ba limilione le ho feta ba mocha oa hae ba sala ba le lefifing mabapi le hore na e 'ngoe ea lipoleloana tse qotsitsoeng e hlile e bolela'ng. Empa moelelo oa seo a se buang mona le hamorao videong ke hore "ho tlatlapa" sehlopha sa basebetsi ho bolela feela "ho ba tšoara hampe", le hore sena se ile sa rarolloa ke mmuso oa taolo.
Taba ea 'nete ea Marx ke hore, tlas'a bokhaphithaliste, ho na le sehlopha sa batho ba nang le mekhoa ea tlhahiso - ntho e ngoe le e ngoe ho tloha lifemeng le mapolasing ho ea ho lireschorente le mabenkele a korosari - le sehlopha se seholo haholo sa batho ba se nang mokhoa oa sebele oa ho iphelisa ntle le ho hira. fana ka lihora tsa bona tsa mosebetsi ho bo-capitalist. Sena se bolela hore, ebang re bua ka Victorian England kapa Sweden ka bo-1970 (ka litsela tse ngata letšoao la metsi a phahameng linaha tsa boiketlo ba sechaba ka sechaba nalaneng ea batho ho fihlela joale), ho ntse ho na le asymmetry e tebileng ea matla lipakeng tsa basebetsi le bo-capitalist.
Taolo, mekhatlo ea basebetsi, le boemo ba boiketlo ba sechaba kaofela li ka tlosa likarolo tse ling tse nyarosang tsa matla ao a asymmetry, empa le litekanyetso tse boima tsa tse tharo ha li e felise. Boholo ba baahi ba sebetsang bo ntse bo qobelloa ke seo Marx a se bitsitseng "tlamello e bobebe" ea tlhokahalo ea moruo ho qeta halofo ea lihora tsa bona tsa ho robala, matsatsi a mangata a beke, ho latela litaelo tse tsoang ho baokameli ba sa khethoang.
“Ho tlatlapa” ho bolela ho ntšoa ha sehlopha se seng ho sa tsitsang ho entsoeng ke sehlopha se seng. Tlas'a feudalism, Marx o bontšitse, tlhahiso ena e etsahetse pepeneneng. Li-serf li ne li ka ba le setša sa tsona se senyenyane seo li neng li lumeletsoe ho se sebetsa karolo ea nako eo, empa ho ne ho e-na le linako tse behiloeng tseo ka tsona li neng li tlameha ho lema tšimo ea morena.
Tlas'a bokhaphithaliste, tlhekefetso e patiloe ke mokhoa oa molao oa tumellano ea boithaopo lipakeng tsa mekha e lekanang - ke eng motse-moholo Marx o bitsa mong'a chelete le mong'a "matla a mosebetsi" (ke hore, bokhoni ba lihora tse itseng tsa mosebetsi). Leha ho le joalo, qetellong ea letsatsi, basebetsi ba tlas’a bokapitalise ba ntse ba se na boikhethelo ba sebele haese ho arohana le boholo ba seo ba se hlahisang. Ho na le karolo ea letsatsi leo ka lona ba sebetsang ka thata ho hlahisa lihlahisoa kapa litšebeletso tse lekanang le seo ba se filoeng e le moputso, le karolo ea letsatsi leo ba sebetsang ka thata ho ruisa mookameli. Kahoo karolo ea chelete e hlahisoang ke mosebetsi oa basebetsi libakeng tsa polokelo tsa Amazon, mohlala, e ea ho lefella sefofane sa Jess Bezos.
Basebetsi ba ka ea sebetsa bakeng sa capitalist e 'ngoe, empa sebopeho sa mantlha sa tumellano se tla tšoana. Haeba ba batla ho fumana mosebetsi ’me ba sa kōpe phetoho literateng kapa ho ea boiketlong ka nako e telele kamoo ba ka khonang kapa ba lula merung, ba tlameha ho lumellana le tokisetso ena.
Hossenfelder o etsa pontšo e kholo ea ho leboha bokhaphithaliste ka boqapi ba mahlale bo ntseng bo hola. Mohlala oo a tsepamisitseng maikutlo ho ona - nts'etsopele ea bongaka - ha e khethoe hampe haholo, ho latela karolo e kholo e bapaloang ke matsete a mmuso lipatlisisong tsa bongaka esita le United States ea bo-capitalist.
Empa ntlha e akaretsang ea hore bokapitale bo hlohlelletsa tsoelo-pele ea theknoloji (eo Marx a ileng a e bitsa tsoelo-pele ea “matla a tlhahiso”) e nepahetse ka ho feletseng. Maqephe a qalang a khaolo ea pele ea Manifesto ea Bokomonisi ho na le lithothokiso tse ngata tsa prose mabapi le ntlha ena. Moo Marx le Hossenfelder ba fapaneng ke potso ea hore na bokapitale ke botho bo molemo ka ho fetisisa boo motho a ka bo etsang - hore na khetho e pakeng tsa bokhaphithaliste le Korea Leboea - kapa hore na hoa khoneha hore basebetsi le sechaba ba tsamaise mekhoa ea tlhahiso ka kopanelo le ka demokrasi, ka hona ho lumella botho. ka kakaretso ho rua molemo ho theknoloji e phahameng ea bokhaphithaliste e hlahisitsoeng.
Bokapitale, Korea Leboea, kapa . . .?
Mang kapa mang ea kileng a utloa ka thibelo ea lilemo tse mashome a tšeletseng eo United States e e behileng Cuba - eo hoo e batlang e le naha e 'ngoe le e' ngoe lefatšeng ka selemo e re kopang hore re e phahamise ka mabaka a botho liqetong tsa Machaba a Kopaneng - kapa, re re, Ntoa ea Vietnam e ka 'na ea e-ba le tse ling. ka maikutlo a hore hase mathata 'ohle a aparetseng Cuba le Laos ao e leng lihlahisoa tsa bofokoli ba tlhaho tsamaisong ea tsona ea moruo.
Ho hlalosa taba eo rasaense a tlamehang ho e utloisisa, liteko tsena tsa moruo ha lia lumelloa ho tsoela pele tlas'a maemo a laboratori. Sena ke 'nete esita le ka naha e nang le mohlala o sa rateheng oa lipolotiki ho tse tharo tseo a li thathamisang. United States e ile ea hlasela Korea Leboea haholo nakong ea Ntoa ea Korea hoo likhakanyo tse ling li ileng tsa beha likotsi ho liphesente tse 15 ea baahi.
Seo se boletse, e tla be e le booatla ho beha molato ntho e 'ngoe le e 'ngoe e amang mekhatlo ena - eo ba bang ba eona, ka tsela, ke ratang ho phela ho feta ba bang - ka mabaka a ka ntle. Sisteme ea bona e na le mefokolo ea 'nete haholo. Empa Hossenfelder o ikemiselitse ho natefeloa ke mefuta e fapaneng ea bokhaphithaliste, 'me ho pholletsa le video ea hae e qosa liphoso tsa tikoloho le tse ling tsa bokhaphithaliste ba sebele ka bokhaphithaliste ha bo e-s'o "thehe" ka nepo - ka taolo e lekaneng, kapa ka melaoana e bohlale e lekaneng. Ke hobane'ng ha ka ho tšoanang a sa ikemisetsa ho nahana ka mefuta e meng e ka khonehang ea bososhiale?
Khanyetso e totobetseng ka ho fetesisa ho lichaba tseo a li thathamisang, kapa mehlala e tšoanang ka mokhoa o pharaletseng joalo ka Soviet Union, ke hore e ne e le kapa e le bolaoli ba lipolotiki. E 'ngoe ea litekanyetso tse ka sehloohong tse susumelitseng li-socialists ho theosa le meloko ke takatso ea Hape demokrasi ho feta kamoo e leng teng tlas'a bokhaphithaliste. Re rata demokrasi haholo re batla ho e atolosetsa mosebetsing, le ho fihlela liqetong tse kholo tsa moruo tsa mofuta oo hajoale tse etsoang ke Baokameli ba phahameng ba ruileng ba ikarabellang ho beng ba bona ba liabo feela. Linaheng tse kang USSR, basebetsi ba ne ba se ba sa bue ka setheo ho se etsahetseng lifekthering kapa liofising ho feta balekane ba bona ba Bokapitale Bophirima, mme liqeto tse kholo li entsoe ke balaoli ba sa khethoang.
Ho bile le mathata a 'nete mabapi le katleho ea moruo, haholo-holo ka ho hokahanya lintho tse tlang pele tsa tlhahiso le likhetho tse ntle tsa bareki, tse ke keng tsa fokotsoa ho hloka demokrasi. Esita le haeba re kentse likhetho tse lokolohileng le likhetho tsa mekhatlo e mengata mohahong oa motheo oa moruo oa Soviet Union, e le hore mokha ofe kapa ofe o hapileng khetho e 'ngoe le e' ngoe o ka khetha hlooho ea ofisi ea moralo oa mmuso, ha ke bone lebaka le fokolang la ho nahana hore e ka be e tlositse letsatsi leo. - ho tsieleha ha letsatsi le letsatsi ho bareki ba mabenkeleng a lijo tsa Soviet Union.
E ka 'na eaba, bonyane karolong ena ea histori, ha re tsebe ho hlophisa moruo o sebetsang hantle oa morao-rao ntle le mekhoa e meng ea 'maraka ea mofuta oo USSR e neng e se na eona. Empa seo ha se bolele hore re hloka likamano tsa thepa ea bokhaphithaliste tse hlokisang boholo ba baahi mesebetsing le ho theha sehlopha se senyenyane sa bo-ralipolotiki ba nang le matla a fetang a lipolotiki.
Ke hobane'ng ha ho se na, mohlala, tsamaiso eo "setheo" se "tlang chelete ho ba batlang ho qala khoebo e ncha" ke banka ea mmuso, 'me e fana ka chelete feela ho lihlopha tsa basebetsi ba demokrasi ka hare? Sena se ntse se tla fana ka mekhoa ea 'maraka moo e hlokahalang. Ho sa le joalo, "bophahamo bo phahameng" ba moruo - joalo ka matla, lichelete le lipalangoang - bo ka nkuoa e le beng ba sechaba. Makala a kang tlhokomelo ea bophelo bo botle le thuto a ka isoa ka ntle ho 'maraka ka ho feletseng' me a fanoa e le thepa ea sechaba, e sa lefelloeng sebakeng sa tšebeletso - joalo ka ha e le hantle e se e ntse e le teng, ho isa tekanyong e 'ngoe, ho demokrasi e teng ea sechaba.
Motsoalle oa ka Mike Beggs o na le e fane ka maikutlo a qaqileng mabapi le thepa ea mohlala o joalo mona. (Tlhaloso e felletseng: Ke ngola buka e nang le Beggs le Bhaskar Sunkara ba hlakisang mohlala ona.) Motho ea bohlale joaloka Hossenfelder a ka ba le khanyetso e ntle ea mofuta ona e ka re fang khefu. Empa e le hore a ka li etsa, o ne a tla tlameha ho etsa ntho eo a neng a sa rate ho e etsa: o ne a tla tlameha ho batla bahlahlobisisi ba bokhaphithaliste mme a re botse hore na re nahana eng.
"Empa Ena ke Pale E 'ngoe"
Videong eohle, Hossenfelder o phahamisa matšoenyeho mabapi le tikoloho kapa lintho tse ling tsa kantle ka poleloana "eo ke pale e 'ngoe." Ha ho bonahale ho etsahala ho eena hore e 'ngoe ea mabaka a ka sehloohong a ho nyatsa bokhaphithaliste ke kahlolo e nkuoang e le eo. kaofela ke pale e tshwanang.
Ka mantsoe a mang, bonyane ho na le mabaka a mabeli a ho nahana hore maemo a nako e telele a Le letšehali a lokela ho fetela ka nģ'ane ho ho fetola bokhaphithaliste ka melaoana e betere kapa boemo bo boholoanyane ba boiketlo ho fetisa likamano tsa thepa ea bokapitale ka botlalo. E 'ngoe ke ea filosofi: ha re nahane hore ho nepahetse kapa hoa utloahala hore batho ba bang ba tlameha ho hira li-capitalist ha batho ba bang ba iphelisa ka mosebetsi oa ba bang.
Empa lebaka le leng lea sebetsa. Re hlokometse hore moo lintlafatso tsa bohlokoa li ileng tsa finyelloa nakong e fetileng, lia senngoa kapa li bile li khutlisetsoa morao ke boiteko ba sehlopha sa bokapitale ba matla lipolotiking. Joalo ka ha Rosa Luxemburg, setsebi sa thuto ea bolumeli sa Marxist, a kile a bolela, liphetoho li bohlokoa, empa mokhatlo oa basebetsi oo pono ea bona ea nako e telele e lekanyelitsoeng phetohong o qetella o tšoana le Sisyphus oa litšōmo tsa Bagerike - o ntse o pitikisa lejoe lejoe leralleng feela hore le khutlisetsoe morao. fatshe.
Ho hobe ka ho lekaneng ha ho tluoa tabeng ea liphetoho tse tlosang mefuta e ka qojoang ea masisa-pelo a batho. Empa e kanna ea ba koluoa ha ho tluoa litabeng tsa tikoloho tse bonahalang e le tse ling tsa mathata a bokhaphithaliste Hossenfelder a hlokometse. Haeba re sa nke matla matsohong a bo-ra-kapitaliste ba lumellang lenyora la bona le sa timeng la phaello ho senya polanete, ho phela ha rona re le mofuta oa bophelo ho ka ba kotsing.
ZNetwork e tšehelitsoe ka lichelete feela ka seatla se bulehileng sa babali ba eona.
donate