Ho na le mekhoa e 'meli ea ho fokotsa khaello: ho phahamisa lekhetho kapa ho fokotsa tšebeliso ea chelete. Ho phahamisa lekhetho ho bolela ho nka chelete ho barui. Ho fokotsa tšebeliso ea chelete ho bolela ho nka chelete ho mafutsana. Hase maemong 'ohle, ho hlakile: lekhetho le leng le fokotseha; tšebeliso e 'ngoe ea chelete ea mmuso e nka chelete ho baahi ba tloaelehileng ebe e e fa libanka, lik'hamphani tsa libetsa, barekisi ba oli le lihoai. Empa maemong a mangata mmuso o fetisetsa leruo ho tloha ho barui ho ea ho ba futsanehileng, ha ho fokotsa lekhetho ho tlosa ho futsaneha ho ea ho ba ruileng.
Kahoo barui, pusong ea demokrasi ka lebitso, ba na le ntoa matsohong a bona. Ka tsela e itseng ba tlameha ho susumetsa ba bang ba 99% ho vouta khahlanong le lithahasello tsa bona: ho fokotsa naha, ho tšehetsa ho fokotsa litšenyehelo ho e-na le ho phahama ha lekhetho. US ba bonahala ba atleha.
Karolo e 'ngoe e le ka lebaka la ho fokotsa lekhetho la Bush ka 2001, 2003 le 2005 (e atolositsoeng ka lihlong ke Barack Obama), lekhetho la barui, ka mantsoe a Obama, "le boemong bo tlaase ka ho fetisisa halofo ea lekholo la lilemo"(1). Liphello tsa maano a joalo a khelohang ke boemo ba ho se lekane ho sa tsejoeng lichabeng tse ling tse tsoetseng pele. Joalo ka ha mohapi oa khau ea Nobel Joseph Stiglitz a bontša, lilemong tse 10 tse fetileng chelete e kenang ea 1% e holimo e nyolohile ka 18%, athe ea basebetsi ba banna e theohile ka 12% (2).
Tumellano e phatlalalitsoe ho Congress ha sengoloa sena se ea khatisong se batla feela ho fokotsa tšebeliso ea chelete ea mmuso. Joalo ka ha senator ea mehleng oa Rephabliki Alan Simpson a bolela, "mohlankana e monyane o tla chesoa."(3) Seo, se tla bolela ho putlama ho hoholo ha moruo, ho bolelang khaello e kholoanyane(4). Ke bohlanya. Empa ho etsahetse joang?
Lebaka la hona joale ke hore litho tsa Rephabliki tsa Congress tse tšehelitsoeng ke mokhatlo oa Tea Party li ke ke tsa sisinyeha. Empa sena ha se hlalose letho. Mokhatlo oa Tea Party hangata o na le batho ba lemalitsoeng ke ho fokotsoa ha lekhetho bakeng sa barui le ho fokotsa litšenyehelo bakeng sa mafutsana le ba mahareng. Ke hobane'ng ha ba ka bokella khahlanong le boiketlo ba bona? U ka utloisisa se etsahalang Washington hafeela u hopola seo motho e mong le e mong a bonahalang a se lebetse: hore na mokhatlo ona o qalile joang.
Ka Sontaha, Seboholi se ile sa bolela hore "Mokha oa Tea o tsoile khalefong ka lebaka la tšebeliso e mpe ea chelete ea mmuso, haholoholo ka ho lefella libanka"(5). Sena ke seo litho tsa sona li se bolelang. Ke bosawana.
Mokhatlo ona o qalile ka boipiletso ba Rick Santelli ho CNBC bakeng sa moketjana oa tee oa barekisi ba toropo ho lahla matšeliso Letšeng la Michigan, ka boipelaetso mabapi le morero oa Obama oa ho "thuisa ba lahlehetsoeng"(6). Ka mantsoe a mang, e ne e le tlhokahalo ea boipiletso ba bo-ramatsete khahlanong le ho lokolloa ha bahlaseluoa ba bona: batho ba lahleheloa ke matlo a bona. Sena ke se fapaneng le pale ya Molebelli. Ka letsatsi lona leo, sehlopha se bitsoang Americans for Prosperity (AFP) se ile sa theha leqephe la Facebook la Mokha oa Tea 'me sa qala ho hlophisa liketsahalo tsa Mokete oa Tea(7). Mokhatlo oo, oo lenaneo la oona le ntseng le tšehetsoa haholo ke AFP, o ile oa tloha moo.
Joale ke mang kapa ke eng MaAmerika bakeng sa Prosperity? E thehiloe mme e tšehelitsoe ka lichelete ke Charles le David Koch(8). Ba tsamaisa seo ba se bitsang "k'hamphani e kholo ka ho fetisisa eo u e-s'o utloele ka eona"(9), 'me pakeng tsa bona ba bohlokoa ho $43 billion(10).
Koch Industries ke k'hamphani e kholo ea oli, khase, liminerale, mapolanka le lik'hemik'hale. Lilemong tse 15 tse fetileng barab'abo rōna ba ile ba tšela bonyane $85m lihlopheng tsa baeti ba tsekang makhetho a tlaase bakeng sa melaoana e ruileng le e fokolang ea indasteri(11). Lihlopha le bo-ralipolotiki ba Letlole la Kochs le bona ba ts'oanela ho senya lipuisano tse kopaneng, ho emisa melao e fokotsang tlhahiso ea khabone, ho thibela phetoho ea tlhokomelo ea bophelo bo botle le ho leka ho laola libanka. Nakong ea potoloho ea likhetho tsa 2010, Americans for Prosperity e sebelisitse $45 milione ho ts'ehetsa bakhethoa ba eona ba ratoang(12).
Empa tlhōlo e kholo ka ho fetisisa ea lipolotiki ea Kochs ke ho thehoa ha mokhatlo oa Tea Party. Filimi ea Taki Oldham AstroTurf Wars e bonts'a bahlophisi ba Mokha oa Tea ho tsoa hohle Union ba tlaleha ho David Koch kopanong ea bona ea Defending the Dream ka 2009, ba hlalosa liketsahalo le boipelaetso boo ba bo qalileng ka thuso ea AFP. O re ho bona: “Lilemong tse hlano tse fetileng, ’na le ngoan’eso Charles re ile ra fana ka chelete ea ho qala Maamerika bakeng sa Katleho. Ho feta litoro tsa ka tse makatsang hore na AFP e se e le mokhatlo o moholo hakae. ”(13)
AFP e ile ea bokella khalefo ea batho ba fumaneng maemo a bona a bophelo a fokotseha, 'me ea e fetisetsa letšolong la ho ba mpefatsa. Batšehetsi ba Mokha oa Tea ba bonahala ba sa tsebe tšimoloho ea mokhatlo oa bona. Joalo ka molebeli bukeng ea Geoffrey Household ea Rogue Male ea qobelletsoeng ho sebeletsa sera, ba ea literateng ho batla lekhetho le fokotsehileng bakeng sa batho ba limilione tse likete le inshorense e mpe ea bophelo bo botle, thuto le sechaba.
Na ke maoatla? Che. Ba khelositsoe ka mokhoa o hlophisitsoeng ke sesebelisoa se seng sa matla a khoebo: mecha ea litaba. Mokhatlo oa Tea Party o khothalelitsoe ka mokhoa o sa khaotseng ke Fox News, eo e leng ea bilione ea tsebahalang haholoanyane. Joalo ka ba ha Koch, Rupert Murdoch o ikemiselitse ho hlahisa likhetho tsa demokrasi tseo re tobaneng le tsona hampe, molemong oa ho re qophella ho vouta khahlano le lithahasello tsa rona le ho emela tsa hae.
Ho etsahalang ka har’a Congress hona joale ke mofuta oa phetohelo ea lipolotiki. Batho ba seng bakae ba limilione tse likete ba kentse letsoho tšebetsong ea molao. Ka bonkgetheng bao ba ba rekileng le mokgatlo o ba tshehetsang, ba se ba senya le ho hlophisa botjha tsamaiso ho sebeletsa ditabatabelo tsa bona. Re kile ra tseba sena, empa joale re se re lebetse. Re na le tšepo efe ea ho hanela matla ao re ke keng ra a bona le ho a bona?
Latela George Monbiot ho Twitter: @GeorgeMonbiot.
www.monbiot.com
References:
1. http://www.whitehouse.gov/the-press-office/2011/04/13/remarks-president-fiscal-policy
2. http://www.vanityfair.com/society/features/2011/05/top-one-percent-201105
3. http://www.guardian.co.uk/world/2011/jul/31/us-debt-crisis-washington-poverty
4. http://www.nytimes.com/2011/08/01/opinion/the-president-surrenders-on-debt-ceiling.html
5. http://www.guardian.co.uk/world/2011/jul/31/us-debt-congress-tea-party
6. http://www.cnbc.com/id/29283701/Rick_Santelli_s_Shout_Heard_Round_the_World
7. http://astroturfwars.org/
8. http://www.newyorker.com/reporting/2010/08/30/100830fa_fact_mayer?currentPage=all
9. http://www.portfolio.com/executives/features/2008/10/15/Profile-of-Billionaire-David-Koch/index3.html
10. http://www.forbes.com/wealth/forbes-400
11. Tony Carrk, April 2011. Barab'abo rōna ba Koch: Seo U Lokelang ho se Tseba ka Bafani ba Lichelete ba Tokelo ea Radical. Center for American Progress Action Fund. http://www.americanprogressaction.org/issues/2011/04/pdf/koch_brothers.pdf
12. Joalo ka holimo.
ZNetwork e tšehelitsoe ka lichelete feela ka seatla se bulehileng sa babali ba eona.
donate