Ua matou faalogo mai ia matou uo i kamupani suauu o le na faia le $196 piliona i tupe mama i le tausaga talu ai e faapea o le faamaoniga mo lea mea e "le mautinoa." Ua matou faalogo i le au faipule ma le au popoto e faamatala mai pe faapefea e le au lagolago o suiga o le tau ona aafia i "tala pepelo," o se vaega o le "fafagu taupulepulega" poʻo le tuleia o le "faiga faʻalotu" faʻasalalauga.
Ua matou faalogo foi i lena mea, masalo, pe afai e mafanafana le paneta o se vaega o se ituaiga o mea faanatura e leai se mea e fai i galuega a le tagata ma le susunuina o suauu.
O le a se isi mea e mafai ona fai atu? E le moni le suiga o le tau. Po'o, afai o lea, e leai se mea e fai i le kaponi emisi - ma e leai se mea e mafai ona tatou faia i ai.
Afai o le mea lea e te talitonu o le a ou le ioeina ma le faaaloalo ma ou te uunaia oe e te telefoni ma valaau uo ma aiga i le atunuu e faʻalogo i mea o loʻo feagai ma o latou alalafaga. Ou te fautua atu foi e te siaki (faatuatuaina) upega tafaʻilagi ma vaʻai i mea o loʻo tutupu i toetoe lava o itu uma o le lalolagi. Afai e te faia, o mea nei e te mauaina.
O le valu tausaga talu ai o le valu tausaga sili ona vevela i faamaumauga. O lenei tausaga o loʻo i luga o le ala e avea ma tausaga sili ona vevela i tala faʻasolopito, ma o Iulai na teʻa nei o le masina sili ona vevela i tala faʻasolopito. Luasefulutasi o aso sili ona vevela e 30 i faamaumauga na tupu i le masina na teʻa nei.
I le isi itu o le Iunaite Setete, Iulai na talepeina le silia ma le 3,200 faamaumauga o le vevela i aso taitasi. Na maua e Miami ona aso sili ona vevela e fitu. Flagstaff, Arizona, ma Brownsville, Texas, na oo i o latou aso sili ona vevela e valu. E le itiiti ifo i le 26 aai na gau pe saisai a latou faamaumauga muamua o le vevela i aso taʻitasi faʻatolu pe sili atu. O le Vanu o Oti na o'o i le maualuga o le vevela o le vaeluaga o po na fa'amauina i le lalolagi.
Austin, San Antonio, Little Rock, Baton Rouge, Anaheim, Rapid City, Santa Fe, St. Paul, Corpus Christi, Sioux Falls, Fort Lauderdale, Reno, Helena, Grand Junction, Salt Lake City, San Juan, Tampa, Orlando, Fort Worth, Carson City, Portland - o nei 'a'ai uma na o'o i le maualuga o le vevela i fa'amaumauga.
Sa le na o faamaumauga i aso taitasi. O Phoenix talu ai nei na maua ai le 31 aso i le laina i luga pe sili atu i le 110 tikeri. El Paso na oʻo i le 44 aso i le laina i luga poʻo luga ole 100 tikeri. Na maua e Miami se faamaumauga 46 aso i luga pe sili atu 100 tikeri. O Austin na maua se faʻamaumauga 11 aso i luga pe sili atu 105 tikeri. Na maua e Waco se faamaumauga 44 aso i luga pe sili atu 100 tikeri. O Las Vegas na maua le lua vaiaso sili ona vevela i faamaumauga.
Ma e le na o le Iunaite Setete. O le tele o nofoaga i Saina na feagai ma le maualuga o le vevela i le masina na teʻa nei, e aofia ai ma le 126 tikeri o le vevela i taimi uma. Roma, Cannes, Palermo, Tunis, Algiers, Tirana, Figueres - o nei aai uma i Europa atoa ma Aferika i Matu na maua o latou aso sili ona vevela i faamaumauga.
Cuba, Dominican Republic, El Salvador - na vaʻaia uma le tele o faʻamaumauga o le vevela na malepe. O vaega o Sasaʻe Tutotonu e sili atu i le 150 tikeri - latalata i le vevela sili ona malosi e mafai ona ola ai le tino o le tagata. O le taumalulu nei i Amerika i Saute, ae e leʻi taofia ai le vevela mai le sili atu i le 100 tikeri i nisi nofoaga.
Ma e le na o le maualuga o le vevela i luga o le eleele. E le'i toe mafanafana lava o tatou sami. I le taimi nei, 44% o sami o le lalolagi o loʻo feagai ma se galu vevela o le gataifale. O le Sami Metitirani o loʻo oʻo i lona vevela sili ona vevela i faʻamaumauga, e sili atu i le 9 tikeri le vevela nai lo le averesi i nisi nofoaga. Saute o Miami, o le vai na oʻo i le 101 tikeri. E tatau ona e mauaina le vevela fa'apenei i totonu o se tapu vevela, ae le o le sami.
Ua lelei, o lea e vevela. Ae faʻafefea ona tatou iloa o lenei vevela e matua ese lava? E le mafai ea ona avea lenei mea ma se vaega o se taamilosaga masani e alu i tua i le faitau miliona o tausaga? E iai moni se sootaga i le va o le vevela tele ma gaoioiga a tagata?
E moni e tele suiga o le vevela o le lalolagi i le faitau miliona o tausaga. O le mea moni, e talitonu saienitisi e tusa ma le 125,000 tausaga ua mavae, atonu na sili atu ona vevela nai lo le taimi nei. Ae o le mea e faʻalavelave ai, o le maualuga o le vevela i le taimi nei nai lo se isi lava taimi i le lua miliona tausaga talu ai.
E su'esu'e e saienitisi le tele o mea - kasa o lo'o pu'eina i le aisa, mama o la'au, glacier, pollen toega, e o'o lava i suiga i le taamilosaga o le Lalolagi - e suʻesuʻe ai suiga faʻanatura o lo tatou tau i tua atu o le faitau miliona o tausaga. O le mea ua ta'u mai e nei suiga faalenatura ia i tatou, e masani lava e faitau afe tausaga mo le lalolagi e mafanafana ai na o ni nai tikeri. O le si'itia o le vevela na tatou va'aia i le seneturi ua tuana'i e tatau ona toeitiiti atoa le afe tausaga.
I le 100 tausaga ua tuanaʻi, ua 10 taimi sili atu ona vave faʻamafanafanaina le paneta nai lo soʻo se mea tatou te vaʻaia i faamaumauga masani. I le isi 100 tausaga o lumanaʻi, o loʻo tatou i ai i luga o le ala e faʻamafanafanaina ai le paneta 20 taimi sili atu nai lo soʻo se mea tatou te vaʻaia i faamaumauga masani. Le pito i lalo: O lo tatou paneta ua sili atu le vevela nai lo le taimi ua tuanaʻi ma ulufale atu i se vaitaimi sili ona mataʻutia mo le soifua manuia o tagata.
Ua lelei, o lea e vevela ma ua vave ona vevela. O le a le mea e fai i le kaponi fa'aoso?
O le tali, o saienitisi e tilotilo i suiga faanatura o lo tatou tau i tua atu i le faitau miliona o tausaga e mafai ona latou iloa o le vevela e fesoʻotaʻi vavalalata ma le tele o le kaponi i totonu o lo tatou siosiomaga. E alu i luga le kaponi, e alu i luga le vevela.
Ma o le carbon ua alu i luga - ua faateleina le maualuga o le carbon 100 taimi sili atu nai lo le masani talu mai le amataga o le suiga o pisinisi. I le taimi lava e tasi, o le vevela o le lalolagi ua siʻitia toetoe lava lua tikeri. O le a le mea na suia i le amataga o le suiga o pisinisi? Na amata ona matou susunuina suauʻu, lea na tuʻuina atu ai le tele o kaponi i totonu o lo matou siosiomaga. Na alu aʻe le kaponi, ma na sosoo ai ma le vevela.
Ua lelei, o lea e vevela ma ua vave ona vevela, ma o na si'itaga vevela e feso'ota'i vavalalata ma le fa'aogaina o suau'u. O le ā le uiga o lenei mea mo i tatou?
O lona uiga o le maualuga o le vevela e mafua ai lologa, ogaoga o le tau, lamala, afi afi ma faʻamaʻi. Ma o lona uiga e sili atu mafatiaga o tagata, oti, femalagaiga tele ma le le mautu faavaomalo. O lo'o matou va'aia nei a'afiaga i le taimi nei i le lalolagi atoa.
I le lata i le faaiuga o le tausaga talu ai, na aafia ai le Iunaite Setete i le lima 1,000 tausaga o lologa i totonu o le lima vaiaso. O loʻu setete o Vermont na oʻo i le sili ona leaga o lologa talu mai le 1927 - faʻaleagaina fale e 4,000. O Kanata o loʻo feagai ma lona vaitau sili ona leaga o le afi i luga o faʻamaumauga i le asu mai Quebec e mafua ai tulaga le lelei o le ea i vaega tele o le Iunaite Setete.
O galu vevela o le taumafanafana talu ai na maliliu ai le silia ma le 60,000 tagata i Europa na o ia. Na fa'amauina talu ai nei e Beijing le mamafa o timuga i totonu o le 140 tausaga, ma fa'amalosia ai le lata i le tasi miliona tagata e toe si'itia. Na faatoa faasilasila e Iran se aso malolo e lua aso, tapunia faletupe, aʻoga ma ofisa lautele ona o le vevela e leʻi tupu muamua na sili atu i le 123 tikeri. I atunuu matitiva o Aferika e pei o Sudan, Madagascar ma Somalia, o lamala ma lologa ua faaitiitia ai le gaosiga o meaai, ma mafua ai le faateleina o le fiaaai.
O suiga o le tau o le a le gata ina aafia ai le soifua manuia faaletino o tagata, ae o le a iai foi le tele o aafiaga tau tamaoaiga. O le Deloitte Economics Institute o loʻo faʻatatauina afai e le siakiina suiga o le tau e mafai ona faʻaalu ai le tamaoaiga o le lalolagi i le $ 178 trillion i le isi 50 tausaga ona o le faʻaitiitia o le gaosiga ma galuega, meaʻai ma vai ma faʻaleagaina le soifua maloloina ma le soifua manuia. E tatau fo'i ona tatou fa'aalu se aofaiga tele o tupe e toe fa'aleleia ai mea na fa'aleagaina ona o le leaga o le tau.
O tala leaga na.
O le tala fiafia e mafai lava ona tatou aloese mai aafiaga sili ona leaga o suiga o le tau, sefe le tele o tupe, ma faʻaleleia atili le faʻaogaina o le malosi e ala i le suia mai le suauʻu faʻasolosolo agai atu i le malosi faʻafouina ma le malosi malosi.
Taimi nei, matagi ma le malosi o le la o ituaiga sili ona taugata o le gaosiga o malosiaga fou. Vaitaimi. E sili atu le taugofie nai lo le koale, ma sili atu le taugofie nai lo le kesi masani. E iai le mafua'aga, e ui lava i le tele o fa'afeagai mai le gaosiga o suau'u fa'atosina, o se setete fa'asao e pei o Texas ua fa'ateleina lona malosi o le la i le sili atu i le 500% i le tolu tausaga talu ai.
O malosiaga fa'afouina e maua ai fo'i avanoa mo aiga e teu ai tupe. Mo se fa'ata'ita'iga, fa'atasi ai ma le rooftop solar, e mafai ona e gaosia sa'o ile fale ma tipi lau pili eletise ile 80% pe sili atu. O le mafuaaga lena na ou pasia ai talu ai nei le tulafono e faafaigofie ai mo aiga maualalo ma feololo le faapipiiina o le la i luga o o latou fale.
Ou te malamalama i lena suiga ese mai le suauu ose mataupu fefinauai ma faigata ma o le a fetaiai ma le tetee tele mai le Suauu Tele ma isi mea faapitoa. Ou te malamalama foi e le na o se mataupu a Amerika, ma o Saina (lea o loʻo i ai nei le tele o le carbon emitter i le lalolagi) ma atunuu i le lalolagi atoa o le a tatau ona o mai faatasi ma i tatou e faia le tipiina o le carbon emissions e manaʻomia e le soifua maloloina o le paneta. Pe tatou te fiafia i ai pe leai, tatou te faatasi uma i lenei mea.
E ui o le a le faigofie le agai i luma i se malosiaga mama ma sili atu ona gafataulimaina mo le lalolagi paneta, ma o le a mautinoa lava le faia o mea sese, o le filifiliga tatou te feagai e matua manino lava. A le o le faatumauina o le tulaga quo ma faaauau pea ona vaaia le tele o galu vevela, lamala, lologa ma faalavelave matuia o le tau pe tatou te o ese mai le suauu ma faia le mea sili tatou te mafaia ina ia mautinoa o le paneta tatou te tuua a tatou fanau ma tupulaga i le lumanaʻi e maloloina ma nonofo ai.
O le mea moni, e le o se filifiliga faigata lea. O se tiute tauave tau amio.
O Bernie Sanders o se tagata tutoatasi e fai ma sui o Vermont i le US Senate.
O le ZNetwork o loʻo faʻatupeina naʻo le agalelei o ana tagata faitau.
lafoFesootai Tofiga
E leai se fesootai pou.