Punavai: Critical Legal Thinking
O le pu e le o Hitila, o le US e le o le Nazi Siamani, e leai se au osofaʻi o loʻo agai atu i le White House. E ui i nei mea uma, e le mafai ona faia se faʻatusatusaga i le va o Trump i nai aso mulimuli ma aso mulimuli o Hitila. Hitila i lona moega, Trump i le White House. I le leiloa uma o lagona o le mea moni, o i laʻua uma e tuʻuina atu le faʻatonuga e leai se tasi e usitai ma, pe a le usitaʻia, o loʻo fetagisi uma i laʻua i le taufaaʻole, o se tuuaiga na iu lava ina faʻatonuina e oʻo lava ia i latou e sili ona vavalalata ma sili ona lagolago: Himmler, i le tulaga o Hitila, Mike Pence, i le tulaga o Trump. E pei lava ona musu Hitila e talitonu o le Soviet Red Army e na o le sefulu kilomita mai lona fale puipui, e faapena foi ona musu Trump e talia na faiaina o ia i le palota. Ae o iina e muta ai faatusatusaga. E le pei o Hitila, e le vaai Trump ia te ia lava ua maeʻa faʻapolokiki, e sili atu ona le toe alu i lona potu, faʻamaʻi le cyanide ma lona faletua o Melania ma, e pei ona faʻatonuina i lona finagalo, e susunuina o latou tino i fafo atu o le bunker, o lona uiga, i totonu o togalaau o le Maota Paepae. Aisea na te le faia ai?
E oo atu i le faaiuga o le taua, na lagona e Hitila le faaesea ma le matua le fiafia i tagata Siamani ona o le le mafai ona ola e tusa ai ma taunuuga maualuluga na ia mafaufauina mo i latou. E pei ona taʻua e Goebbels, mai le bunker: "Na filifilia e tagata Siamani lo latou iʻuga ma o lea ua tipiina o latou faʻaʻi laiti". I se isi itu, o le Trump's social base e faitau miliona le malosi, o le sili ona faamaoni e aofia ai vaega o tagata papaʻe faʻaauupegaina o loʻo naunau e mulimuli i lo latou taʻitaʻi, tusa lava pe o le faʻatonuga e osofaʻi ma faʻaleagaina le nofoa o le Konekeresi. Ma e mamao mai le lagona le mautonu e uiga ia i latou, ua manatu Trump i ona soo o ni tagata sili ona lelei Amerika ma lotonuu sili, oi latou e toe faʻaleleia Amerika. Na iloa e Hitila ua oo mai o ia i le faaiuga o le laina ma o lona taunuuga faapolokiki o lona taunuuga faaletino foi. I se isi itu, e talitonu Trump o le mea moni e leʻi amataina lana fusuaga, aua naʻo le taimi nei o le a avea ai ma se fusuaga malosi e faasaga i le faiga.
E ui o le tele o miliona o tagata Amerika e mananao e talitonu ua maeʻa le feteenaiga, o le Trump ma ona soo e manaʻo e faʻaalia e naʻo le taimi nei o le a amata ai - ma o le a faʻaauau pea seia toe foʻi mai Amerika ia i latou. O lea la ua sese ai Joe Biden ina ua vaai i le Konekarate ua faaleagaina, na ia fai mai e le o Amerika lea. O le mea moni lava lea o Amerika, o se atunuu e le gata na fanau mai i se faiga sauā (le fasiga o tagata Amerika moni) ae o lona alualu i luma na faalagolago atoa i sauaga, e masani ona avea ma ausiaga na mitamita ai le lalolagi - mai le tuufaatasia o le "United" Setete (faatasi ai ma le 620,000 na fasiotia i le taua a le malo) i le manumalo mataʻutia o aia tatau faʻapolokiki e le faitau aofaʻi o tagata uli (le mafaitaulia lynchings ma le fasioti tagata taʻitaʻi, Martin Luther King Jr. le sili ona taʻutaʻua ia i latou) -, ma le isi mea, o le ose atunu’u fo’i ua fasiotia ai le to’atele o ta’ita’i fa’apolokiki sili, e aofia ai ma Aperaamo Lincoln ma John Kennedy. O lena vevesi na pulefaamalumalu i mataupu tau le lotoifale a le atunuu ma ana faiga malo uma, aemaise lava ina ua mavae le Taua Lona Lua a le Lalolagi. Fesili atu i tagata o Latina Amerika, Vietnam, Balkans, Iraq, Libya, Palesitina - ma o le lisi e faʻaauau pea.
Ua sese foi Joe Biden i lona faapea mai ua uma le miti taufaafefe ma o le a toe faaauau le ala o faiga faatemokalasi. O le mea moni, o le Trump lea e saʻo i le manatu o loʻo amata nei mea uma. O le faafitauli, e feteenai ma lona manatu, na te le pulea le mea o le a amata. O le mea lea, o nei nai tausaga o lumanaʻi atonu e lelei mo ia, toe faʻafoʻi mai o ia i le White House, pe mafai ona oʻo atu ai i lona faʻalavelave faʻanoanoa. I le avea ai o se faiga faʻapolokiki ma agafesootai, o le US o loʻo feagai ma se vaeluaga - o se taimi e masani ona tupu i faiga e mamao ese mai lo latou tulaga o le paleni - lea o le suiga laʻititi e ono i ai ni faʻafitauli le talafeagai. O lea la, o le valoiaina o mea o le a oo mai e sili atu ona faigata nai lo le mea e masani ai. O le a ou taulai puupuu atu nei i le tolu o mea e ono taitai atu ai i suiga i itu uma e lua: le tutusa ma le vaeluaina, le tulafono o le tulafono, ma Stacey Abrams.
Le tutusa ma fevaevaeaiga
O le le tutusa o agafesootai ua faatupulaia talu mai le 1980s, i se tulaga ua avea ai le US ma atunuu sili ona le tutusa i le lalolagi. I le taimi nei, o le afa pito sili ona matitiva o lona faitau aofaʻi e naʻo le 12 pasene o tupe maua a le atunuʻu, ae o le 1 pasene sili ona tamaoaiga e maua ai le 20 pasene. I le fasefulu tausaga talu ai, o le neoliberalism ua faʻaleagaina ai tagata faigaluega a Amerika ma faʻaumatia ai vasega ogatotonu o le atunuʻu. I totonu o se atunuʻu e leai se auaunaga faʻalesoifua maloloina lautele poʻo soʻo se isi faiga faʻaagafesootai e tatau ona taʻua, e tasi i le lima tamaiti e fiaaai. I le 2017, tasi i le sefulu tupulaga talavou i le va o le 18 ma le 24 (3.5 miliona le aofaʻi) sa leai ni fale mo le sefululua masina talu ai. I lalo o le talitonuga o le "vavega a Amerika" o avanoa ma se faiga faʻapolokiki tapunia e le mafai ai ona mafaufau i soʻo se isi mea i le tulaga quo, o faiga faʻapolokiki o le ita na faʻaaogaina tele e le itu taumatau na taʻitaʻia ai tagata Amerika na afaina i le faiga e talitonu ai. o latou ma'i na mafua mai i isi vaega, o le mea moni na sili atu ona afaina nai lo i latou: Blacks, Latinxs poʻo tagata malaga lautele. O le le tutusa o agafesootai na mafua ai le faateleina o le faailoga tagata i ituaiga. O tino fa'ailoga lanu e va'aia e fa'atauva'a i lo latou natura; afai latou te faatiga ia te outou, e leai se finauga ma i latou. E tatau ona e faʻaumatia i latou, a le o le tuʻuina i falepuipui poʻo le fasiotia oi latou. O le Iunaite Setete o loʻo i ai le maualuga o le falepuipui i le lalolagi (698 pagota i le 100,000 tagata nonofo). Faatasi ai ma le itiiti ifo i le 5 pasene o le faitau aofaʻi o le lalolagi, o le US e 25 pasene o le faitau aofaʻi o falepuipui i le lalolagi. O alii talavou uli e faalima ona sili atu ona faasalaina i le falepuipui nai lo alii talavou papalagi. Pe o se mea e ofo ai, i ia tulaga, o le tetee i faiga e matua manaia? Manatua e sili atu i le 300 vaegaau faʻaauupegaina itu taumatau i le salafa o le atunuʻu ma ua faʻateleina lo latou numera ina ua maeʻa le palota a Obama. Afai e leai se mea e faia i le isi fa tausaga e suia ai lenei tulaga o mataupu, o le a faʻaauau pea le Trump - ma faʻatasi ai ma se mafuaaga lelei - e faʻaosofia ai lona manatu i le toe foi i le White House.
Le pule o le tulafono
Na tula'i le US e avea ma siamupini o le lalolagi o tulafono ma tulafono ma le nofo lelei. Mo se taimi umi, na o le pau lea o le atunuu sa lauiloa ai suafa o faamasino o le Faamasinoga Maualuga. I le lautele, o faamasinoga a Amerika e mafai ona faapea e tutoatasi i la latou matafaioi o le faamautinoaina o le tausisia o le Faavae. Ona iloa ai lea e nisi vaega o le vasega o pulega e mafai e faamasinoga ona faatino a latou mea e fiafia i ai i se auala sili atu ona malosi. Ina ia ausia lena mea, sa latou faʻafaigaluegaina le tele o tupe i le aʻoaʻoina o faamasino ma le filifilia o faamasino pe tofia i faamasinoga maualuga. O le faia o lea ituaiga o faamasinoga mo faamoemoega faapolokiki na oo i tulaga faava o malo pe a, aemaise lava ina ua uma le pa'ū o le Berlin Wall, na amata ai e le CIA ma le Matagaluega o Faamasinoga ona teu faafaigaluega tetele i le aoaoina o faamasino ma i le suia o tulafono o taualumaga (pea bargaining, “rewarded delation. ”) i atunuu i totonu o latou tulaga o aafiaga. O le oo mai lea o Lawfare, po o taua faaletulafono, lea o le “Operation Car Wash” a Pasili o se faataʻitaʻiga lelei atoatoa. Ua faia e le pu le tele o solitulafono a le feterale ma le setete, e aofia ai le faalavelaveina o le faamasinoga tonu, tupe e faaofi mai faasolitulafono, faatupeina o faiga palota faasolitulafono ma isi solitulafono tau faiga palota (o le mea aupito lata mai o lana taumafaiga e suia ma le taufaasese taunuuga o le palota a Georgia, ia Ianuari 2021) . Pe o le a galue le faiga o faamasinoga tau solitulafono e pei ona masani ai? Afai o lea, o le a faʻasalaina Trump ma e foliga mai o le a lafoina i le falepuipui, ma o lona iuga faʻapolokiki ua lata mai. Ae afai e le faia, o le a galue Trump i lona faavae, i totonu poʻo fafo atu o le Republican party, e toe foʻi mai ai i le 2025.
Stacey Abrams
O le sa avea muamua ma sui faipule uliuli o le tasi lea o tagata e sili ona nafa ma le palota talu ai nei a le au senatoa Democratic e toalua i le setete o Georgia, o se manumalo na taua tele e tuuina atu ai i le Democrats le toatele i le Senate ma puipuia ai Biden mai le taofia pea o faiga faaupufai. O le a lana mealilo? I le aluga o le sefulu tausaga sa ia galue agai i le faʻaupuga faʻapolokiki a tagata matitiva uma - Black, Latinx ma Asia - i Georgia, o se setete lea e 57.8 pasene o le faitau aofaʻi o tagata papaʻe, o se setete e vaʻaia lautele o le faʻailoga lanu ma le pule, ma o le mea moni o se Bastion masani a Republican. I le aluga o tausaga, na fausia ai e Abrams ni faʻalapotopotoga e resitalaina tagata matitiva o loʻo faʻaumatia e le faʻaleagaina o le vaʻaia o tagata sauā e tasi e manumalo pea lava pea. Na ia fa'atonuina ana galuega i le fa'atupuina o le lotogatasi i vaega fa'aagafesoota'i matitiva, e masani ona fa'ate'a'eseina e le fa'aituau fa'a-itunu'u e fa'atupu ai le malosi o vasega fa'atupu. Ina ua mavae le sefulu tausaga ma se galuega mataʻina semanu e mafai ona ausia lona maualuga, na filifilia ai o ia e Biden e fai ma Sui Peresetene nai lo Kamala Harris - o ia e sili atu le le mautonu ma latalata i le fiafia o kamupani tetele a Silicon Valley -, na ausia e Abrams se manumalo e mafai ona faaleagaina ai le naunautaiga o Trump. e toe foi i le pule. I le aso lava lea na talepe ai e le au faomea tioata tioata i totonu o le Capitol ma talepe le fale, na faamanatuina ai lena mea ofoofogia i Georgia. O se faʻaaliga malosi e faʻapea o le galuega faʻapolokiki e manaʻomia e faʻamautinoa ai le ola o malo faʻatemokarasi saoloto i nei taimi faigata e le mafai ona faʻatapulaʻaina i le palota i le taʻi fa tausaga, e oʻo lava i le galuega o loʻo faʻatinoina i komiti a le konekeresi poʻo komiti faapalemene e le au palota. E manaʻomia ai foʻi galuega a tagata lautele i nofoaga e le faʻafeiloaʻi ma masani ona mataʻutia o loʻo nofoia e tagata matitiva, faʻalumaina ma faʻalumaina oe - toetoe lava o taimi uma ma mafuaaga lelei - ua leai se fiafia ma le faʻamoemoe i le faatemokalasi.
Faʻateleina e ala i ia fuafuaga e pei o le Black Lives Matter, Black Voters Matter ma le tele o isi gaioiga, o le tele o latou na musuia e Bernie Sanders ma lana "tatou fouvalega", o le galuega a Stacey Abrams e mafai ona toe foi atu i Amerika faatemokalasi le mamalu ma le malosi na tuʻuina e Trump. i tulaga lamatia. Afai e faʻamaonia lenei mea, o le lesona sili e mafai e tagata Amerika ona aʻoaʻoina o le tala faʻasolopito o le "American exceptionalism" o le mea tonu lava lea - o se tala fatu. O Amerika o loʻo aʻafia i faʻalavelave faʻapitoa e pei o isi atunuʻu. O lona temokalasi e matua maaleale e pei o faiga ua faia e taofia ai le au sa'oloto ma le tetee-temokalasi mai le filifilia faatemokalasi. O le eseesega i le va o i latou ma ta’ita’i pule, e amata e le vaega mulimuli i le fa’aleagaina o le temokalasi ina ia mafai ai ona latou tula’i mai i le pule, ae latou te fa’aaoga le temokalasi ina ia mafai ai ona palota, ae mumusu e pulea fa’atemokalasi ma fa’atemokalasi le tu’ua o le pule. I le va'aiga o sitiseni, e le'o tele le eseesega.
Boaventura de Sousa Santos o le Polofesa o le Sociology i le Aoga o Economics, Iunivesite o Coimbra (Potukale), Tulaga Fa'apitoa Fa'atulafono i le Iunivesite o Wisconsin-Madison Law School ma le Global Legal Scholar i le Iunivesite o Warwick.
O le ZNetwork o loʻo faʻatupeina naʻo le agalelei o ana tagata faitau.
lafo