Sa sauāina tagata na taofia e oo i le oti. Sa fasiotia matua i luma oa latou fanau. Fomai sasa. Fasia pepe. Faiga fa'afeusuaiga fa'aauupegaina.
Leai, e le o solitulafono a Hamas. O se vaega lea o le fa'atuputeleina o le lisi o fa'amaumauga fa'aleaga na faia e Isalaeru i le lima masina talu mai le 7 Oketopa - e matua ese lava mai le pomu kapeta o le 2.3 miliona Palesitina in Kasa ma se oge na mafua ona o le taofia e Isaraelu o fesoasoani.
O le vaiaso talu ai, o se suʻesuʻega a Isaraelu na faailoa mai e le nusipepa Haaretz e tusa ma le 27 Palesitina na faoa mai auala o Kasa i le lima masina talu ai ua iloa na maliliu i taimi o suʻesuʻega i totonu o Isaraelu.
O nisi na le maua ni togafitiga faafomai. Ae o le toatele e foliga mai na sauaina seia oo i le oti.
I le tolu masina talu ai, a Ua lapataia e le faatonu a Haaretz e faapea o falepuipui a Isaraelu “e le tatau ona avea ma nofoaga o faasalaga mo Palesitina”.
Ua fiafia tele ala TV a Isaraelu e ave tagata matamata i asiasiga i nofoaga e taofia ai, e faaalia ai tulaga mataʻutia o loo taofia ai tagata Palesitina, faapea foi ma le fa'aleagaina o le mafaufau ma le tino o lo'o fa'asalaina i latou.
Na taʻua talu ai nei e se faamasino Isaraelu o fale e taofia ai Palesitina “le talafeagai mo tagata".
Manatua, o se vaega tele o le 4,000 pe sili atu Palesitina na ave faapagota e Isaraelu talu mai le 7 Oketopa - masalo o le toʻatele - o tagata lautele, e pei o alii ma tama o loʻo faʻasolo atu i auala o Kasa poʻo faia i se malae taalo na aveese lavalava a o leʻi tosoina atu i se sela pogisa i Isaraelu.
Sauaina tamaitai
E tusa ai ma le aufaasālalau a Isaraelu, e tele le tele o fafine Palesitina – e aofia ai ma fafine ma‘itaga – ua ave faamalosi fo‘i, ae i le latou mataupu mai mea pu‘eata.
Masalo, ua manaʻo Isaraelu e aloese mai le faʻaleagaina o ana feʻau faʻaeteete e naʻo Hamas o loʻo faʻaauupegaina sauaga faasaga i fafine.
Ae e tusa ai ma le au atamamai o tulafono a Malo Aufaatasi, o fafine Palesitina o loʻo mafatia i faiga sili ona leaga o sauaga i lima o le militeri a Isaraelu.
le na matauina e tagata tomai faapitoa e faapea o fafine Palesitina ma teineiti o loo taofia na lipotia mai na aafia i “le tele o ituaiga o osofaiga tau feusuaiga, e pei o le sasaina o lavalava ma suʻesuʻeina e alii fitafita Isaraelu.
“E le itiiti ifo ma le to’alua tama’ita’i Palesitina o lo’o taofia na lipotia mai na toso teine ae o isi na lipotia mai na fa’amata’u i le toso teine ma sauaga fa’afeusuaiga.”
E iai fo’i le talitonuga sa pu’eina e fitafita ni ata o ni tama’ita’i o lo’o taofia i tulaga fa’aletonu, ona tu’uina atu lea i luga o le initaneti.
O tamaitai ma teine Palesitina i Kasa ua lipotia mai foi e o latou aiga ua leiloloa ina ua uma ona fesootai ma le vaegaau a Isaraelu.
“O loo i ai ni lipoti le mautonu e uiga i le itiiti ifo ma le toatasi o se pepe fafine na ave faamalosi e le autau a Isaraelu i totonu o Isaraelu, ma o tamaiti ua vavae ese mai o latou matua, e le o iloa po o fea o iai,” o la latou tala lea.
Tu'i, fa'apa vai
O se isi lipoti a le UN i le vaiaso talu ai na faaalia ai o le 21 o ana aufaigaluega - tagata faigaluega fesoasoani - na faoa e Isaraelu. Sa latou i ai i lena taimi sauaina e aveese ta'utinoga, e foliga mai e sese, o le auai i le osofaiga a le Hamas ia Oketopa 7. O lo latou sauaina e aofia ai le sasaina, fa'afefe vai ma le fa'amata'u i tagata o le aiga.
O na taʻutinoga na taʻua e paaga i Sisifo e fai ma mafuaʻaga - o le mea moni, naʻo le pau lea o mafuaaga - mo tipi ese tupe i le ofisa fesoasoani a le UN Unrwa, o le laina mulimuli lea mo le fia aai o Kasa. O nei faʻamatalaga, na maua mai i sauaga, na fesoasoani ia Isaraelu e faʻamaonia ai lona faʻamalosia o se oge i Kasa.
O le 1,000 pagota na tatala mulimuli ane, e 29 tamaiti, tasi e laiti i le ono, ma le 80 tamaitai. O nisi na lipotia mai e maua i le kanesa ma gasegase tumau e pei o le Alzheimer's.
E tusa ai ma le suʻesuʻega a le UN, na lipotia mai e Palesitina le sasaina o faasalaga mamafa, taofia i taʻifau osofaʻi, ma mafatia i sauaga tau feusuaiga. O fa'amaoniga fa'aletino - e pei o le gau o ivi 'aso'aso, ma'i tau'au, fa'ailoga ū, ma mu - na iloa pea i le tele o vaiaso mulimuli ane.
Fa'asalaga, talita tagata
O nei mea mataʻutia, e moni, e lē na o sela ma potu e fesiligia ai i totonu o Isaraelu. O Kasa o loʻo feagai ma tulaga mataʻutia o le sauā ma le faʻanoanoa mai 'au a Isaraelu - e ese mai le pomu kapeta ma le faʻamalosia o le matelaina o tagata lautele.
Isaraelu ua fana fana i falemai o Kasa, fasioti tagata faigaluega faafomai ma gasegase iina.
O le militeri a Isaraelu ua faʻaaogaina Palesitina e fai ma talipupuni tagata, e aofia ai le tagata e toʻatasi na auina atu i le falemaʻi, o loʻo fusifusia ona lima, e faʻasalalau se poloaiga a Isaraelu e aveese le nofoaga. 'au a Isaraelu fasiotia o ia i lona toe foi mai.
O i latou o lo'o taumafai e mulimulita'i fa'atonuga fa'apenei, talotalo fu'a papa'e, e iai na fana i.
O falemaʻi ua osofaʻia faʻafia e le militeri a Isaraelu i le solia o tulafono faʻavaomalo. O i latou e le mafai ona aveese, faapena pei o pepe e le'i matutua, ua tuua e feoti e aunoa ma se tausiga, e oo lava i le taimi na nofoia ai e fitafita Isaraelu le fale.
O le vaiaso nei, na faatalanoaina ai e le BBC le aufaigaluega faafomaʻi na lipotia mai le sauaina, sasaina ma le osofaʻia o taifau osofaʻi ia i latou i totonu o le falemaʻi Nasser i Khan Younis ina ua uma ona osofaʻia e fitafita Isaraelu.
O le tasi, o Dr Ahmed Abu Sabha, na gau ona lima. O ia taʻu i le BBC: “Na latou tuu aʻu i luga o se nofoa ma e pei o se laau. Na ou faalogoina leo o maea, o lea na ou manatu ai o le a ou fasiotia.”
I le isi laasaga, na fasi ai o ia ma isi pagota i tua o le loli, ae na o o latou ofuvae. Sa ave i latou i se lua iliili, lea na faatonuina ai i latou e tootutuli ma fusi mata. Na latou talitonu o le a fasiotia i latou.
I le valu o aso na taofia ai, e leʻi fesiligia lava Sabha.
E to'atele fo'i foma'i ua talitonu o lo'o misi, fa'apea o lo'o taofia pea Isaraelu.
O ata na lomia e le BBC o loʻo faʻaalia ai foi tagata mamaʻi i le lotoa o le falemaʻi o Nasser i moega ma o latou lima o loʻo fusi mau i luga aʻe o latou ulu.
O i latou na feoti na tuu e pala e fitafita Isaraelu. O se fomaʻi iina, Dr Hatim Rabaa, na taʻu atu i le BBC: “Na alalaga tagata maʻi, 'Faamolemole aveese i latou [tino oti] mai iinei'. Sa ou fai atu ia i latou, 'E le o i o'u lima'.”
O isi fa'ata'ita'iga o faiga sauā fasioti tagata o lo'o fa'amaumauina i aso uma. Palesitina e leai ni auupega, e aofia ai ma i latou talotalo fu'a papa'e, sa iai fana le oti e fitafita Isaraelu. Palesitina ua fasiotia matua i le toto malulu i luma o le la fanau. Sa i ai toe fai vaega o fitafita Isaraelu na fanaina i lalo le toatele o tagata Palesitina o loo taumafai e oo atu i fesoasoani, e pei ona toe tupu i lenei vaiaso. Ma e oo lava i tagata Isaraelu sa taumafai e sosola ese mai i latou na pueina ua fasiotia e fitafita Isaraelu lava na latou taumafai e lolo atu i ai.
O nisi nei o mataupu o le fa'anoanoa ma le fa'atautala a Isaraelu ua aliali mai mo sina taimi puupuu i fa'asalalauga i Sisifo, e le'i umi ae galo.
Soloia Kasa mai le faafanua
E le mafai ona le amana'ia tulaga fa'alua e liu manava.
Ua tumu le au faasalalau i Sisifo i tuuaiga sili ona leaga o le saua faasaga ia Hamas, o nisi taimi e itiiti pe leai foi ni molimau lagolago. Fai mai na vavaeeseina e Hamas pepe pe tuu i totonu o ogaumu – o lo o tusia i itulau pito i luma – na mulimuli ane. ua maua e le aoga.
O tuuaiga faasaga ia Hamas ua toe faʻaolaina e le gata e valiina se ata o se vaega sili ona mataʻutia ma manu feʻai, ma faʻamaonia ai le pomu kapeta ma le matelaina o le faitau aofaʻi o Kasa e "faʻaumatia" o se faʻalapotopotoga faatupu faalavelave.
Ae o faiga sauā tutusa na faia e Isaraelu - e le o le vevela o le taua, ae i le toto malulu - ua faia o ni mea le lelei, tuʻufua e le mafai ona fesoʻotaʻi, e le valiina se ata, e le faʻaalia ai se mea taua e uiga i le militeli na faʻataunuʻuina.
Afai o solitulafono a Hamas e matua mata'utia ma fa'anoanoa e mana'omia pea ona lipotia masina talu ona tupu, aisea e le lagona ai e le aufaasālalau fa'avae le mana'omia ona fa'aalia tutusa le mata'u ma le ita i faiga sauā ma le fa'anoanoa na faia e Isaraelu i Kasa - e le o le lima masina talu ai, ae o le taimi nei?
O se vaega lea o le amio a le au faasalalau i Sisifo lea e na o le tasi le toesega e mafai ai: E le o lipotia mai le osofaʻiga a Isaraelu i Gaza mo le lima masina. Nai lo lena, o loʻo faʻamatalaina filifilia - ma mo faʻamoemoega sili ona mataga.
E ala i le faifai pea ma le mataʻutia o le toilalo i la latou faʻasalalauga, o faʻasalalauga faʻavae - e aofia ai faʻasalalauga faʻapitoa, mai le BBC ma CNN i le Guardian ma le New York Times - ua faʻalelei le ala mo Isaraelu e faia ai le fasiotiga tele i Kasa, le mea na iloiloina e le Faamasinoga a le Lalolagi. e pei lava o se fasioti tagata.
O le matafaioi a le aufaasālalau e le o le tausia oi tatou, o latou au maimoa, logoina e uiga i se tasi o solitulafono sili i le manatuaina o mea. Ua tatau ona fa'atau se taimi mo le Peresetene o Amerika Joe Biden e fa'aauupegaina ai ana setete e sili ona aoga i totonu o Sasa'e Tutotonu o lo'o mauoa i le suauu, ma ia faia e aunoa ma le fa'aleagaina o ana fa'amoemoe mo le toe filifilia i le palota a le peresetene o Amerika ia Novema.
Afai o le Peresetene Rusia Vladimir Putin o se tagata valea ma se solitulafono tau solitulafono mo le osofaʻia o Ukraine, e pei ona ioe uma a le aufaasālalau i sisifo, o le a le mea e fai ai le au ofisa o Isaraelu, pe a latou lagolagoina uma le sili atu ona leaga o le sauā i Kasa, e faʻatonuina i tagata lautele?
Ma sili atu i le itu, o le a le mea e mafua ai Biden ma le US vaega faaupufai mo le lagolagoina faaletino o Isaraelu i luga o le pito: auina atu o pomu, vetoing manaoga mo se taofi afi i Malo Aufaatasi, ma le malulu o fesoasoani matua manaomia?
O le popole i le optics, le peresitene fa'aalia lona fa'anoanoa, ae o loo faaauau pea ona ia fesoasoani iā Isaraelu e tusa lava po o le ā.
A o popole le au faipule ma le au tusitala i Sisifo e uiga i se taufaamataʻu faʻafuaseʻi o na mea pupuu i le lima masina talu ai na faʻaalia i le malo faaniukilia o Isaraelu, o Isaraelu o loʻo tafiesea moni lava Kasa mai le faafanua i lea aso ma lea aso, e le faʻalavelaveina.
Hamas 'amataina'
E lua, e tele naua puipuiga fa'apitoa mo lenei va'aiga le paleni i mea fa'amuamua i sisifo. E leai se tasi e tu i luga e oo lava i le suʻesuʻega sili ona mataʻutia.
O le tasi o le finauga lea na "amataina" e Hamas - na faʻaalia i le faʻamatalaga e le gata e faapea, i le faʻaumatiaina o Kasa, o Isaraelu na "tali" pe "taui atu" i le vevesi o 7 Oketopa.
O se faʻamaoniga lea mo le fasiotia o le fiasefulu afe o Palesitina ma matelaina le lua miliona sili atu e le tatau ona tuʻuina i fafo mai le malae taʻalo. Ae sili atu le leaga, o le pateni valea. E leʻi amataina e Hamas se mea i le aso 7 Oketopa, sei vagana ai le tuʻuina atu o Isaraelu se faʻamaoniga e faʻaumatia Kasa.
O le si'osi'omaga sa i lalo o se fa'alavelave fa'alavelave mo le 17 tausaga, lea sa leoleoina ai pea e Isaraelu lona fanua, sami ma le ea. O lona faitau aofaʻi na faʻateʻaina mea taua o le olaga. Sa leai so latou sa'olotoga e feoa'i ese ai mai totonu o lo latou pa.
A'o le'i taitai o'o i le oge na fa'atupuina e Isaraelu, o le fa'atapula'aina o fefa'ataua'iga a Isaraelu na fa'amautinoa ai le maualuga o le le lava o taumafa. i le fanau a Kasa. O le tele na fa'aalia fo'i ma'ila o fa'alavelave loloto o le mafaufau mai osofaiga faifaipea ma le tetele a Isaraelu i Kasa.
Na tagi Biden e uiga i le fausiaina o se "vaega le tumau" - vaiaso po o masina i lalo o le auala - ia aumai fesoasoani i Kasa o loʻo matua manaʻomia nei. Ae o loʻo i ai le mafuaʻaga e leai ai se taulaga ma se malaevaalele i le taulaga. Sa pomu Isaraelu na'o le malaeva'alele i tua i le 2001, a'o le'i taitai pulea e Hamas Kasa. Ua tele tausaga o osofa'ia ma fasiotia le au faifaiva o lo'o folau i gataifale o Kasa.
Ua musu Isaraelu e faʻatagaina Kasa e faʻafesoʻotaʻi i le lalolagi - ma faʻasaʻolotoina le pulega a Isaraelu - talu mai lena taimi.
E leai se mea na amataina e Hamas i le aso 7 Oketopa. Na o se vaega fou, aemaise lava le mataʻutia i le tele o tausaga o le tetee a Palesitina i le nofoia a Isaraelu i Kasa.
Tala pepelo
O le isi puipuiga fa'aalia o fa'alapotopotoga i sisifo o lo'o fa'amamafaina ai pea faiga fa'atauva'a a Hamas i luga o Isaraelu, o le natura o na fa'alavelave e fai mai e matua'i 'ese'ese - i le uiga o apu ma pea.
Na fa'apea na fa'aalia e Hamas se tikeri o le fa'anoanoa i lana fasiotiga tagata i le aso 7 Oketopa i totonu o Isaraelu lea na fa'ailogaina mai le fasiotiga tele a Isaraelu i Kasa.
O le fa'avae lena mo fa'atalanoaga fa'asalalau uma e mana'omia ai malo e “faasalaina” Hamas a'o le'i fa'atagaina i latou e fa'aalia popolega e uiga i le fasia o Palesitina i Kasa. E leai se tasi e talosagaina e faasala Isaraelu.
O le fa'avae fo'i lea mo le fa'atagaina o failauga a Isaraelu e fai mai e le'i tu'ua'ia e na'o Hamas, ae le o tagata lautele, e fa'atatau e Isaraelu, e tusa lava pe tusa ma le tolu-kuata o Kasa oti o fafine ma tamaiti.
I tala o le afiafi a le BBC i le faaiuga o le vaiaso, na faia tonu ai e le failauga o Clive Myrie lenei faamatalaga le mautonu e pei ona ia fai mai talu mai le aso 7 o Oketopa, "Na faia e Isaraelu se osofaʻiga faʻafuaseʻi o pomu e faʻatatau i sui o Hamas."
Ae o faʻaaliga lata mai o le 27 na lipotia mai maliu i totonu o nofoaga faʻasauā a Isaraelu ma molimau a fomaʻi sasaina mai le Falemaʻi o Nasser e faʻamaonia ai le pepelo o lenei tala atoa e ala i le aufaasālalau i sisifo - o se tasi na faʻamoemoe e faʻasesē ma faʻasalalau le au maimoa.
Fai mai Isaraelu o loʻo tulimataʻia Hamas, ae o ana gaioiga e faʻamatalaina ai se tala e matua ese lava. O le oge o le a fasiotia tagata mama'i ma vaivai a'o le'i taitai oo i le au tau a Hamas.
O le mea moni, e leʻo faʻaumatia e Isaraelu Hamas. O lo'o fa'aumatia Kasa. O ana solitulafono e le itiiti ifo i le sauā ma le sauā e pei o soʻo se mea na faia e Hamas i le aso 7 Oketopa - ma o ana faʻalavelave na faia i se tulaga sili atu ona telē ma umi atu.
O faʻalapotopotoga i Sisifo ma a latou faʻasalalauga o loʻo faia se osofaʻiga tele o le faʻaseseina mo le lima masina talu ai, e pei ona latou faia faasaga i Palesitina i tausaga ua mavae ma le tele o tausaga. Ua uunaia tagata lautele i papalagi e vaavaai i le itu sese.
Seʻia oʻo i lena suiga, o le a faʻaauau pea ona totogi e alii, fafine ma tamaiti a Kasa le tau sili ona mamafa i lima o se militeri faʻanoanoa, faʻanoanoa a Isaraelu.
O le ZNetwork o loʻo faʻatupeina naʻo le agalelei o ana tagata faitau.
lafo