O loʻo faʻaauau pea e Isaraelu lana osofaʻiga fasioti tagata faasaga i Palesitina i Kasa ma faʻalavelaveina taumafaiga fesoasoani alofa e ui lava fa'atonuga fa'apitoa mai le International Court of Justice (ICJ), poʻo le Faamasinoga a le Lalolagi, e aloese mai nei lava gaioiga.
Ia Ianuari 26, i Aferika i Saute le fasioti tagata faasaga ia Isaraelu, le ICJ poloaiina ia faia faiga le tumau nei:
E tatau ona taofia e Isaraelu le faia o gaioiga uma o le fasioti tagata, aemaise lava (a) fasioti tagata Palesitina i Kasa; (b) faapogaia ai ni manuaga matuia i le tino po o le mafaufau i tagata Palesitina i Kasa; (c) le faia ma le loto i ai o tagata Palesitina i Kasa tulaga o le olaga ua fuafuaina e aumaia ai lo latou faatamaiaina faaletino atoa po o se vaega; ma (d) le faia o faiga ua faamoemoe e taofia ai le fananau mai o Palesitina i Kasa;
E tatau i Isaraelu ona fa'amautinoa vave e le faia e ana 'autau se mea o lo'o ta'ua i luga;
E fa'asalaina e Isaraelu le fa'aoso tu'usa'o ma fa'alaua'itele e faia le fasioti tagata;
O le a vave ona fa'atagaina e Isaraelu auaunaga fa'apitoa e mana'omia vave ma fesoasoani alofa mo Palesitina i Kasa;
E tatau ona taofia e Isaraelu le faatafunaga ma faamautinoa le faasaoina o faamaoniga; ma
E tatau ona tuʻuina atu e Isaraelu se lipoti i le ICJ i faiga uma na faia e faʻatino ai lenei poloaiga i totonu o le masina e tasi.
Talu ona tuʻuina atu e le ICJ le faʻatonuga, o loʻo faʻaleagaina pea e Isaraelu lana faʻatonuga.
O lo'o Fa'aauau Ona Fasioti, Manu'a ma Te'ena e Isaraelu Fesoasoani Agaalofa
Matagaluega Soifua Maloloina a Kasa lipotia e faapea i le va o Ianuari 26 ma Fepuari 23, e silia ma le 3,400 tagata Palesitina i Kasa na fasiotia. Ua faafia ona fasiotia ma faamanualia e le au a Isaraelu tagata lautele o loo sosola pe sulufai i nofoaga na faailoa mai e le militeri Isaraelu "sone saogalemu." E tusa ai ma lenei tusitusiga, e sili atu nai lo le 32,000 Palesitina ua maliliu ma toetoe 75,000 ua manuʻa i Kasa.
E tasi le masina talu ona uma le faaiuga a le ICJ, Human Rights Watch lipotia e faapea, “O loo faaauau pea ona taofia e Isaraelu le tuuina atu o auaunaga faavae ma le ulufale atu ma le tufatufaina atu i totonu o Kasa o suauu ma fesoasoani laveai, faatinoga o faasalaga tuufaatasi e oo atu i ai. taua solitulafono ma aofia o le fa'aogaina o le matelaina o tagata lautele e fai ma auupega o taua. E toʻaitiiti loli ua ulufale atu i Kasa ma e itiiti ni fesoasoani fesoasoani na faʻatagaina e oʻo atu i le itu i matu o Kasa i nai vaiaso talu mai le faʻaiuga nai lo vaiaso na muamua atu, "faʻamatala mai se suʻesuʻega a le Ofisa o Malo Aufaatasi o le Faamaopoopoina o Mataupu Tau Agaalofa.
"O le malo o Isaraelu o loʻo matelaina le 2.3 miliona Palestinians o Kasa, ma tuʻuina atu i latou i se tulaga sili atu ona lamatia nai lo le faʻatonuga a le Faamasinoga a le Lalolagi," o le tala lea. Omar Shakir, o le faatonu o Isaraelu ma Palesitina i le Human Rights Watch. "Ua na ona le amanaiaina e le malo o Isaraelu le faaiuga a le faamasinoga, ma i nisi o itu ua atili ai ona faamalosia lona taofiofia, e aofia ai le taofia atili o fesoasoani laveai."
I le aso 18 o Mati, o le Integrated Food Security Phase Classification, o le taʻutaʻua taʻutaʻua o le lalolagi o faʻalavelave alofa, lipotia e faapea o se tulaga o le oge ua “lata mai” i Kasa sei vagana ua i ai se taofiga vave ma le avanoa atoatoa ua tuuina atu e puipuia ai tagata lautele; saunia meaai, vai ma vailaau; ma toe fa'afo'i le soifua maloloina, vai, malosi ma le tumama.
Euro-Med Mataituina Aia Tatau a Tagata maua lena mea “O le fasiotiga faifaipea a Isaraelu i le Al-Shifa Medical Complex i Gaza City ma nofoaga lata ane ua maliliu ai le 100 Palesitina, o le toatele o i latou na aafia i faasalaga faafaamasinoga ina ua pueina. E tatau ona vave faauilavea le sosaiete faavaomalo e faamuta lenei faiga sauā.”
Ua talosaga Aferika i Saute i le ICJ ina ia oka ni faiga faaopoopo
E tusa ai ma le osofaʻiga a Isaraelu i Rafah, na toe foʻi Aferika i Saute i le ICJ ia Fepuari 12 ma talosagaina faiga fa'aopoopo le tumau. Aferika i Saute na matauina o Rafah e masani lava ona nofo i le 280,000 Palesitina. Ae e oʻo mai ia Fepuari 12, 1.4 miliona tagata - sili atu ma le afa o le faitau aofaʻi o Kasa, e tusa ma le afa o tamaiti - o loʻo nonofo ai iina, e tele lava i faleie le tumau. E tusa ai ma poloaiga a le militeri a Isaraelu, o nei tagata na sosola i Rafah mai o latou fale ma eria na tele na faaleagaina e Isaraelu. Fai mai le Komiti Faavaomalo a le Koluse Mumu e leai se "filifiliga" mo i latou.
I le aso 16 o Fepuari, o le ICJ musu e oka faiga fa'aopoopo le tumau. Ae na taʻua e le faamasinoga le Failautusi Aoao a le UN Antonio Guterres, o ia na fai mai o se osofaiga tele faasaga ia Rafah "o le a matua faateleina ai le mea ua leva ona avea ma se miti alofa agaalofa ma le le mafaamatalaina o taunuuga faaitulagi." Na faaiuina e le faamasinoga: "O lenei tulaga mataʻutia e manaʻomia ai le vave ma le aoga o le faʻatinoina o faiga le tumau na faʻaalia e le Faamasinoga i lana Poloaiga a le 26 Ianuari 2024, lea e faʻaoga i totonu o le Gaza Strip, e aofia ai i Rafah, ma e le manaʻomia le faʻaalia o se faʻaopoopoga le tumau. fua.”
O se osofaʻiga a Isaraelu i luga o Rafah o le a mataʻutia. Ua lipotia mai e Peresitene Joe Biden na fai atu ia Isaraelu e aua neʻi osofaʻia Rafah i le taimi o Ramadan (lea o le a tuʻuina atu ai se faʻalavelave faʻalapotopotoga lautele mo le US). Ae e foliga mai o le a osofaʻia e Isaraelu lana osofaʻiga fasioti tagata i Rafah pe a maeʻa Ramadan ia Aperila 9.
I le aso 6 o Mati, a o faaauau pea le fasiga, na toe foi ai Aferika i Saute toe foi i le ICJ ma talosagaina nisi faiga le tumau "ina ia vave ona mautinoa le saogalemu ma le saogalemu o 2.3 miliona Palesitina i Kasa, e aofia ai le silia ma le miliona tamaiti." Na talosaga Aferika i Saute i le faamasinoga e poloaʻi: “E tatau i tagata uma e auai i le feteenaʻiga ona faamautinoa o misa ma misa uma e vave ona taofia, ma ia tatala vave uma tagata na taofia ma taofia.”
Na unaʻia foʻi e Aferika i Saute le faʻamasinoga e faʻatonuina Isaraelu i se taimi vave ma lelei "faʻatagaina le tuʻuina atu o auaunaga faʻapitoa e manaʻomia vave ma fesoasoani agaalofa e foia ai le oge ma le matelaina ma tulaga leaga o le olaga o loʻo feagai ma Palesitina i Kasa." O faiga na talosagaina e Aferika i Saute o le a manaʻomia ai Isaraelu e (a) vave taofia ana galuega faamiliteli i Kasa; (b) aveese lana poloka o Kasa; (c) faalēaogā uma isi faiga ma faiga masani o loʻo taofia ai le avanoa o Palesitina i Kasa i fesoasoaniga alofa ma auaunaga masani; ma (d) faamautinoa le tuuina atu o meaai talafeagai ma lava, vai, suauu, fale, lavalava, tumama, manaoga tumama ma fesoasoani faafomai.
Isalaeru Tali ia Mati 15, ma taʻua ai le talosaga a Aferika i Saute mo ni faiga lē tumau e “faatauaina” ma “se faatautala ai le Feagaiga o le Fasioti Tagata ma le Faamasinoga lava ia.” Na taʻua e Isaraelu le talosaga a Aferika i Saute e faapea “e lē masani ai i lona leo faafefe ma le faatigā” ma le “faatauvalea ma le lē faamaoni.” Na taʻua ai moliaga a Aferika i Saute “e mataʻutia” ma “teʻena atoatoa” i latou, ma taʻu mai ai le “aiā tatau a Isaraelu e puipuia ai o ia lava.” Na ia faia le tautinoga le talitonuina e faapea "o loʻo tumau pea le le maluelue o Isaraelu i lana tautinoga i ana matafaioi agaalofa ma le moliaga o loʻo ia taumafai e faʻaleagaina ma le loto i ai le faitau aofaʻi o tagata Palesitina e tatau ona teena saʻo."
E leʻi faia se faaiuga a le ICJ i le talosaga a Aferika i Saute ia Mati 6 mo nisi faiga le tumau.
Isi mataupu o lo'o fa'atali
E le gata i lea o le mataupu o le fasioti tagata a Aferika i Saute faasaga ia Isaraelu, ae o loʻo faʻatali foʻi isi tagi. E aofia ai a tulaga aumaia i totonu o le ICJ e Nicaragua faasaga ia Siamani mo le faafaigofieina o le fasioti tagata a Isaraelu i Kasa; a tulaga faaulu e Palesitina faasaga ia Biden, Failautusi o le Setete Antony Blinken ma le Failautusi o le Puipuiga Lloyd Austin i le faamasinoga feterale a Amerika mo le taupulepule i le fasioti tagata ma le le mafai ona taofia le fasioti tagata; ma a tulaga e faapea o le UN General Assembly na faasino i le ICJ e tusa ai pe o le nofoia e Isaraelu o le teritori o Palesitina e le tusa ai ma le tulafono.
O nei mataupu ua unaia ai le mataupu o le tulaga faaletulafono o le fasioti tagata a Isaraelu i Kasa ma le nofoia o le teritori o Palesitina i le lauga faavaomalo. E mafai ona matou faʻamoemoe e vaʻai i faʻasalaga faaopoopo i le ICJ, e aofia ai mataupu Ua faamoemoe Nicaragua e faila faasaga i le Malo Tele, Netherlands ma Kanata mo le tuuina atu o auupega ia Isaraelu ao ia faia le fasioti tagata.
O le fasioti tagata o loʻo molimauina e le lalolagi lautele e ono faʻaosofia ai foi atunuu taʻitoʻatasi e molia Isaraelu ma taʻitaʻi Amerika mo le fasioti tagata i lalo o le aʻoaʻoga mautu o pulega faʻafaamasinoga lautele.
A'o fa'aauau pea ona soli e Isaraelu ma ana aumea fa'atonuga a le ICJ ma isi tulafono fa'ava-o-malo, e faitau miliona tagata na aga'i atu i auala e lagolago ai tagata Palesitina. O le fasioti tagata i Kasa ua taitai atu ai i le "faʻatupuina o le maasiasi" lea e taʻusalaina ai Isaraelu i mata o le lalolagi ona o ana sauāga faasaga i tagata Palesitina. O le fasioti tagata a Isaraelu ua faʻamalosia ai le Boycott, Divestment, Sanctions movement, ma setete e pei o Nicaragua ma Aferika i Saute o loʻo faia ni laasaga e faʻamalosia ai le faʻamalosia o aʻafiaga faaletulafono mo Isaraelu ma ona tagata.
Pule Tau Fatuga Truthout. Toe lolomiina ma le faatagaga.
O Marjorie Cohn o le polofesa emerita i le Thomas Jefferson School of Law, sa avea muamua ma peresitene o le National Lawyers Guild, ma o se sui o le komiti faufautua a le atunuu o Assange Defense ma Veterans For Peace, ma le ofisa o le International Association of Democratic Lawyers. O ia na faavaeina le pule o le People's Academy of International Law ma le sui US i le konetineta faufautua fono a le Association of American Jurists. O ana tusi e aofia ai Drones ma Targeted Killing: Legal, Moral and Geopolitical Issues.
O le ZNetwork o loʻo faʻatupeina naʻo le agalelei o ana tagata faitau.
lafo