Le vaaiga: o se nofoaga e siaki ai le militeri i totonu o le teritori o Palesitina i le Faletupe i Sisifo. O se toeaina umī, paee, ma le tootoo i lona lima, ua ui atu i le laina o Palesitina, o le toatele o i latou o ni alii talavou, o loo faatalitali ma le usiusitai i tua o pa sima mo se faatagaga mai se fitafita Isaraelu e tuua se tasi vaega o Palesitina, le aai o Nablus, ulufale atu i se isi eria Palesitina, le nuu tuaoi o Huwara. O lo'o alu malie le laina umi, e fa'aalu e le fitafita lona taimi e siaki ai pepa a tagata ta'ito'atasi.
Na alu ese le toeaina i lalo ma le loto i ai i se auala tutusa ae gaogao ua faasao mo asiasiga o taavale. Na iloa atu o ia e se fitafita talavou o loo pulea le taavale a tagata ma faatonu o ia e toe foʻi i le laina. Ua tu le toeaina, fa'asa'o le fitafita ma sioa ma musu. E foliga te'i le fitafita, ma le le to'a i le fa'aaliga fa'afuase'i o le tetee. Na ia fai atu i le toeaina ma le filemu e toe foi i le laina. Ua tu le toeaina. Ina ua mavae ni nai minute le mautonu, ua malie le fitafita ae pasi atu le toeaina.
O le fefinaua'iga e fa'aalia ai le tagata soifua o le fitafita? E le o le auala lena e foliga mai ai - pe lagona - i talavou Palesitina o loʻo tusia i tua o pa sima. E mafai ona latou matamata i le vaaiga i le filemu. E leai se tasi e faamalosi e tautala atu i le fitafita e pei ona faia e le toeaina—pe auai foi i lona itu pe ana ese uiga o le tagata Isaraelu. E lē mafai ona taofia pe fasi se toeaina i se nofoaga e siaki ai. O ai, a uma, e talitonu na ia osofaʻia pe faamataʻu se fitafita, pe tetee i le pueina faapagota, pe sa ia tauaveina se auupega? Ae ua iloa e alii talavou o latou lava manu'a po o le pueina faapagota e tau leai se laina i nusipepa a Isaraelu, sei vagana ai se suesuega.
Ma o lea, o siaki ua avea ai ni fitafita malosi a tama matutua o Palesitina i le tau o le faʻamaʻaina o latou atalii ma fanau a fanau.
Na ou matauina lenei faʻalumaina itiiti - o ia faʻalumaina ua avea nei ma faʻamaualuga o le olaga mo soʻo se Palesitina e manaʻomia le feoai solo i le Faletupe i Sisifo - i le taimi o se suiga ma le Machsom Watch. O le faʻalapotopotoga faʻavae mutia na faavaeina e fafine Isaraelu i le 2001 e mataʻituina amioga a fitafita i ni nai taseni o nofoaga e sili atu ona faigofie ona maua (“machsom†i le gagana Eperu).
O siaki na oʻo mai e pulea le olaga Palesitina i le Faletupe i Sisifo (ma, aʻo leʻi faʻateʻaina, i Kasa foi) aʻo leʻi oʻo i le amataga o le faʻalavelave lona lua i le faaiuga o le 2000, ma e oʻo lava i luma o le pomu muamua a Palesitina i le ola. O i latou ia o le tali atu a Isaraelu i maliega a Oslo, lea na fausia ai se Pulega Palesitina e pulea vaega faatapulaa o teritori o loʻo nofoia. Na amata ona faʻatapulaʻaina e Isaraelu tagata Palesitina na faʻatagaina e galulue i Isaraelu ia i latou na tuʻuina atu pemita e alu ese ai; o se faiga fa'amalosia e ala i le fa'atupula'ia o feso'ota'iga o poloka auala a le militeri. E leʻi umi ae taofia foʻi e nofoaga e siaki ai feoaʻiga i totonu o oganuu sa nofoia, e foliga mai e puipuia ai nofoaga o tagata Iutaia na fausia i oganuu sa nofoia.
E oo atu i le faaiuga o le tausaga talu ai, e tusa ai ma le Ofisa o Malo Aufaatasi mo le Coordination of Humanitarian Affairs, 528 siaki ma poloka auala na faamaumauina i le Faletupe i Sisifo, ma titina ai ona auala i nai maila uma. O le nusipepa a Isaraelu o Haaretz i aso taʻitasi ua sili atu le maualuga: ia Ianuari sa i ai 75 siaki tumau, pe tusa ma le 150 siaki feaveaʻi, ma sili atu i le 400 nofoaga na poloka ai auala i faʻalavelave. O nei tapulaʻa uma i luga o feʻaveaʻi mo se nofoaga, e tusa ai ma le CIA's World Factbook, e le sili atu nai lo le setete laʻititi o Amerika o Colorado.
O le iʻuga, o le feʻaveaʻi o oloa ma tagata mai le tasi nofoaga i le isi i le Faletupe i Sisifo ua avea ma se miti taufaaleaga o mea faʻaoga ma tau faʻatuai. I nofoaga e siaki ai, ua faaleagaina meaʻai, feoti tagata mamaʻi, ma ua taofia tamaiti mai le oʻo atu i a latou aʻoga. Ua tuuaia e le Faletupe a le Lalolagi ia siaki ma poloka o auala i le titinaina o le tamaoaiga o Palesitina.
I le maasiasi ona o le faalauiloaina talu ai nei e uiga i le faateleina o numera o siaki, o le palemia o Isaraelu, Ehud Olmert, na folafola atu i le peresitene Palesitina, Mahmoud Abbas, ia Tesema o le ai ai se faaitiitia o tapulaa femalagaaiga i le Faletupe i Sisifo - e itiiti sona aoga, e tusa ai ma lipoti. i le aufaasālalau a Isaraelu. E ui lava na faasilasila e le vaegaau i le masina na teʻa nei e 44 pa puipui o le lalolagi na aveesea i le faataunuuina o le tautoga a Olmert, ae na mulimuli ane aliali mai e leai se poloka auala na i ai iina i le taimi muamua.
E feteenai ma le manatu o le toatele o tagata matau, o le tele o siaki siaki e le o latalata i le Green Line, o le tuaoi aloaia faavaomalo a Isaraelu seia oo ina nofoia le Faletupe i Sisifo ma Kasa i le 1967. O nisi e matua loloto lava i totonu o le teritori o Palesitina o le vaegaau. e musu e fa'atagaina le Machsom Watch e asiasi atu ia i latou. O iina, fai mai fafine, e leai se tasi na te iloa poʻo a sauaga o loʻo faia e le o vaʻaia i luga o Palesitina.
Ae i le nofoaga e siaki ai Huwara, lea na musu ai le toeaina e tuuina atu, ua iloa e fitafita o le tele o taimi o loo vaavaaia i latou e uso Isaraelu ma o latou amioga o loo faamauina i ogalaau masina. O le Machsom Watch e iai se tala'aga o le lolomiina o ata mataga ma ata vitio o gaioiga a fitafita. Mo se faʻataʻitaʻiga, na faʻaalia ai se lipine vitiō i le 2004 o se tama Palesitina na faamalosia e ta lana vaiolini i le nofoaga e siaki ai Beit Iba, o se tala na faʻaalia i le lalolagi atoa ona o loʻo faʻaalia ai le le fiafia na mafatia ai tagata Iutaia i lima o Nazis.
Machsom Watch e tusa ma le 500 sui auai, e pei ona lipotia mai e aofia ai le afafine agavale o Olmert, o Dana. Ae na o le 200 o loʻo auai malosi i tiute siaki, o se mea na faʻaalia ai le toʻatele o tagata i le faitioina o le galuega. O le faalapotopotoga o loo vaaia lautele e le lautele o Isaraelu o ni tagata faatupu vevesi, faatasi ai ma vaega lagolago-Isaraelu o loo tuuaia tamaitai i le “faitaaga” o Isaraelu.
O le ituaiga o faitioga ua masani ai Nomi Lalo, mai Kfar Sava. O se fitafita tuai o le Machsom Watch, o ia o le tina o se fanau e toatolu, o le toalua o i latou ua uma ona tautua i le ami ae o le uii, 17 tausaga, e tatau ona auai i le faaiuga o lenei tausaga. "Ua sili atu lona faʻaalia i oʻu aafiaga i le Machsom Watch ma e i ai sina lagona alofa i loʻu manatu," o lana tala lea. “Ae o lo'u atalii matua ua matua ita tele i a'u mea fai. Ua tele ai le vevesi i totonu o le aiga.â€
O le tele o fafine e fai sifi i le tasi nofoaga e siaki ai, ae ou te auai i le Nomi i luga o le "fe'ave'au" tiute i le ogatotonu, ma fealuai i le va o le tele o siaki i sisifo o Nablus.
E manaʻo o ia e amata i le faʻaali mai ia te aʻu o auala eseese i le Faletupe i Sisifo, faatasi ai ma auala e le faʻatapulaaina ma sili ona lelei ua tuʻu ese mo tagata Iutaia o loʻo nonofo faasolitulafono i le teritori o loʻo nofoia aʻo faʻamalosia tagata Palesitina e faia ni malaga faigata ma umi i luga o mauga ma vanu i luga o le a. e masani ona sili atu nai lo ala palapala.
Ua taʻua e le Machsom Watch lenei "apartheid", o se faamasinoga na faasoa mai e le nusipepa a le Haaretz i aso taitasi, lea na tusia talu ai nei se faatonu e tatau i matua Isaraelu ona "matua popole tele i lo latou atunuu e auina atu o latou atalii ma afafine i se misiona apartheid: e taofiofia Palesitina. fe'avea'i i totonu o le teritori o lo'o nofoia … ina ia mafai ai e tagata Iutaia ona feoa'i saoloto.â€
Matou te tuua le tamai taulaga Palesitina o Azzoun, latalata i le aai o Qalqilya, ma agai saʻo i matu agai i le isi aai, Tulkarm. O se malaga e tatau ona sili atu nai lo le kuata itula ua le mafai nei mo le tele o Palesitina.
“E toetoe lava a gaogao lenei auala, e ui lava o le auala autu lea i le va o aai tetele e lua a le Faletupe i Sisifo,” o le faaaliga lea a Nomi. “E mafua ona o le tele o Palesitina e le mafai ona maua pemita latou te manaʻomia e faʻaoga ai ia auala. A aunoa ma se pemita latou te le mafai ona ui atu i nofoaga e siaki ai, a le o le nonofo i o latou nuu po o le sailia o ni auala taamilo ma matautia mai auala tetele.â€
E le'i umi ae matou taunuu i se tasi o siaki o loo talanoa mai ai Nomi. I Aras, e toʻalua fitafita o loʻo nonofo i totonu o se tamai sima sima i le ogatotonu o le fesoʻotaʻiga autu i le va o Tulkarm ma Nablus. O fitafita le fiafia o loʻo faʻaumatia le taimi e faʻatali ai mo le isi taavale ma le avetaavale e manaʻomia ona asiasia ana pepa.
O se alii Palesitina talavou, i lona pulou fulufulu e puipuia ai o ia mai le malulu, o loo tu i tafatafa o se pou telefoni e latalata ane i le fetaulaiga. O Bilal, e 26 ona tausaga, ua “taofia” i le nofoaga lava lea e tolu itula e fitafita. Na ia taʻu mai ia i matou ma le popole o loʻo ia taumafai e oʻo atu i lona tama maʻi i le falemaʻi i Tulkarm. E foliga le talitonu Nomi ma, ina ua uma se talanoaga ma fitafita ma valaau i lana telefoni feʻaveaʻi i o latou taʻitaʻi, ua ia maua se ata manino.
“Sa faigaluega faasolitulafono i Isaraelu ma ua latou maua o ia o taumafai e toe foi atu i lona fale i West Bank. O loo taofia o ia e fitafita iinei e faasala ai o ia. E mafai ona latou faafalepuipuiina o ia ae, ona o le tulaga mataʻutia o le tamaoaiga o Palesitina, o le a le pine ae tumu falepuipui Isaraelu i tagata saili galuega. O le taofia la o ia iinei i le aso atoa o se auala lea e faapuapuagatia ai o ia. E faasolitulafono ae, se'i vagana ua sau se tasi mai le Machsom Watch, o ai na te iloaina?â€
Pe e lē lelei ea ona naunau taʻitaʻiʻau e talanoa iā te ia? "Latou te iloa e mafai ona matou faʻaalia a latou gaioiga i le Faletupe i Sisifo i se tulaga faigata tele ma o lea latou te galulue faʻatasi ai. Latou te le manaʻo i faʻasalalauga leaga. E le galo ia te au lena mea pe a ou talanoa atu ia i latou. A latou fesoasoani mai, ou te faamanatu ia te au lava lo latou faamoemoega autu o le puipuia lea o le ata o le galuega.â€
O loʻo vaʻaia e Nomi faʻamaoniga i mataupu e pei o Bilal e faʻapea o siaki ma le pa uʻamea ma sima a Isaraelu i le Faletupe i Sisifo - poʻo le pa, e pei ona ia taʻua - e le o galue i le auala na fai mai ai Isaraelu. “Muamua, o le pa e fausia i luga o fanua Palesitina, ae le o luga o le Green Line, ma e vavae ese ai Palesitina mai a latou faatoaga ma o latou avanoa e faigaluega ai. Ua faamalosia ai i latou e taumafai e ulu atu i Isaraelu e galulue ai. E fa'ato'ilaloina e ia lava.
“Ma lona lua, e afe ma afe o Palesitina e pei o Bilal e o'o atu ia Isaraelu mai le Faletupe i Sisifo i aso taitasi e su'e galuega. Soo se tasi oi latou e mafai ona avea ma se tagata pomu pule i le ola. E le aoga le pa i le tulaga e taofi ai. Afai e mafai e tagata Palesitina o loʻo naunau e galulue i Isaraelu e mafai ona aloese mai nofoaga e siaki ai, o i latou e fia osofaʻia Isaraelu e mafai ona aloese mai ai. E leai se tasi na te fusiina se pomu ma savali atu i se nofoaga e siaki ai. O tagata Palesitina masani e mafatia nai lo lena.â€
O le isi aso, fai mai Nomi, na ia mauaina se polofesa o le Igilisi mai le Iunivesite o Bir Zeit o loʻo taofia i lenei siaki, pei o Bilal. Sa taumafai o ia e sola ese mai Tulkarm i le taimi o le vavao e aoao ai se vasega i le iunivesite e lata ane i le aai o Ramallah, pe tusa ma le 40km i saute o iinei. O le fa'auilavea a Nomi na i'u ai ina tatala o ia. “Na toe auina atu o ia i Tulkarm. Sa ia faafetai mai ia te au, ae o le a le mea na matou faia mo ia po o ana tamaiti aoga? E mautinoa lava matou te le'i aveina o ia i le iunivesite.â€
Ina ua uma le telefoni a Nomi, na valaauina Bilal e se tasi o fitafita. O le talotaloina o lona tamatamailima ma le aʻoaʻiga, na lauga ai le fitafita ia Bilal mo ni nai minute aʻo leʻi auina atu o ia i lona ala ma se galu o le lima. O le isi fa'atauva'a itiiti.
A o matou o ese, na maua e Nomi se telefoni mai le vaega o le Machsom Watch i Jitt siaki, i ni nai maila le mamao. Fai mai le vaega a tamaitai, ina ua latou o mai e amata a latou sifi, na faasalaina e fitafita Palesitina e ala i le tapunia o le siaki. Ua fefefe tamaitai ona o le siʻusiʻu o taavale - e masani lava o taxi ma loli o loʻo ave e Palesitina ma pemita faʻapitoa - o loʻo fausiaina. Ina ua uma se talanoaga ma Nomi, ua tonu ai e tatau ona o ese tamaitai.
Matou te agai atu i luga i le isi nofoaga siaki, pe tusa ma le 500 mita mai Aras, e leoleoina le faitotoa i Jabara, o se nuu o tagata aʻoaʻoga e aofia ai le tele o faiaoga ma tagata asiasi aoga. I aso nei, e ui i lea, o tagata o le nuʻu o loʻo i ai i le faitau afe o tagata Palesitina o loʻo nonofo i se sone faaletulafono o le afiafi, o loʻo saisaitia i le itu a Isaraelu o le puipui. O le vavae ese mai le isi itu o le Faletupe i Sisifo, e le faʻatagaina tagata o le nuʻu e talia malo ma manaʻomia ni pemita faʻapitoa e oʻo atu ai i aʻoga latou te galulue ai. (O se kuata faaopoopo o le miliona Palesitina ua faʻamaufaʻailogaina mai Isaraelu ma le Faletupe i Sisifo i totonu o latou lava ghettoes.)
"O tamaiti ua faaipoipo mai Jabara e le faatagaina foi e asiasi i o latou matua iinei," o le tala lea a Nomi. “Ua malepelepe le olaga faaleaiga, ua le mafai ona auai tagata i maliu ma faaipoipoga. E le mafai ona ou mafaufauina pe faape'i mo i latou. Ua talosagaina e le Faamasinoga Maualuga le siitia o le pa ae ua fai mai le setete e le o i ai se tupe mo le taimi nei e fai ai suiga.â€
O tamaiti a Jabara e iai se siaki e faaigoa ia i latou e tatau ona latou uia i aso taitasi e oʻo atu ai i a latou aʻoga lata ane i le Faletupe i Sisifo.
I le pito mamao o Jabara e tatau ona tatou ui atu i se faitotoa loka e tuua ai le nuu. O i inā ua faafeiloaʻia ai i tatou e se isi nofoaga e siaki ai, lea e latalata atu i le Laina Green i luga o se auala e faaaogā e tagata nofoia e oo atu ai i Isaraelu. O se tasi lea o numera faatupulaia e foliga masalosalo e pei o le sopoia o tuaoi, e ui lava e le o i ai i luga o le Green Line, ma o loʻo iai fale faʻapitoa ma auala mo fitafita e asiasia taʻavale.
Ua iloa atu e fitafita la matou ipu numera samasama, ua iloa ai le eseesega o i matou mai papatusi lanu meamata a Palesitina, ma talotalo mai ai. O lo'o fa'aogaina e Nomi se fa'afanua a tagata nofoia na ia fa'atau mai se pamu penisini i totonu o Isaraelu e fa'atautaia ai lo matou ala i le isi nofoaga e siaki ai, Anabta, latalata i se nu'u tu'ufua e ta'ua o Enav.
E ui lava o se auala tele pisi lea muamua, ae o loo gaogao le nofoaga e siaki ai ma feoai solo ai fitafita e leai se mea e fai. O se toeaina Palesitina o lo'o ofuina le keffiyah uliuli ma le pa'epa'e (skafi ulu) fa'alauiloa e Yasser Arafat, ua alu atu e fa'atau atu totini. E leai ni tagata Palesitina o lo'o taofia, o lea matou te aga'i atu ai.
E le talitonu Nomi i tala na ia faalogo i ai i le aufaasālalau a Isaraelu e uiga i siaki e taofia ai osofaiga o le pule i le ola ona o ia e uiga i le tala a le vaegaau ua latou aveesea poloka auala. “Ou te alu i le aso atoa e mataituina ai se siaki ma ou sau i le fale i le afiafi, ki le TV ae faalogo atu e toafa tagata pomu pule i le ola na maua i le nofoaga e siaki ai sa ou faigaluega ai. E tupu soo. Ua leva ona ou le toe talitonu i le autau.â€
Ua matou taunuu i se isi nuu, e aofia ai ni aiga Iutaia se lua sefulu, e igoa ia Shavei Shomron. O loʻo tu i tafatafa o le Auala 60, o le auala autu i le va o Nablus ma le taulaga pito i matu o Palesitina, Jenin. O aso nei ua gaogao le auala ona ua leai se mea e tau atu ai; ua punitia e le autau, ua faapea e puipuia ai Somarona.
“E tatau ona tietie tagata Palesitina mo le tele o itula i le isi itu o le atunuu e oo atu i Jenin ona o le toaitiiti o tagata nofoia e mananao e nonofo iinei i tafatafa o le auala tele,” o le matau lea a Nomi.
E le mamao mamao, i luga foi o le Auala 60, o se tasi lea o siaki sili atu ma pisi: Beit Iba, le nofoaga lea na faamalosia ai le tagata Palesitina e ta lana vaiolini. I ni nai kilomita i sisifo o Nablus, o le siaki siaki ua fausia i totonu o nofoaga e sili ona le masani ai, o se fale faigaluega ua ufitia ai le nofoaga i se pefu paʻepaʻe paʻepaʻe. “Ou te tilotilo i le nofoaga lea ma ou te manatu o le vaega'au e iai se uiga malie,” o le tala lea a Nomi.
O lo'o fa'atali ta'avale a Palesitina samasama i le tasi pito o le fale e piki ai tagata Palesitina ua fa'atagaina ona o ese mai Nablus i luga o le nofoaga e siaki ai. I le nofoaga e asiasia ai taavale, o se asini ma le taavaletoso o loʻo faʻapipiʻi maualuga ma pusa o vailaʻau e foliga tumau i luga o le lata i luga o loʻo siaki faʻatasi ma taʻavale a le falemaʻi ma loli.
E latalata ane i ai le alalaupapa masani o faitoto'a u'amea, ta'avale ma pa sima e tatau ona ui atu ai tagata Palesitina i le taimi e asiasia ai. I luga o se laulau ua sasa, o loʻo sasaa ai e se tama talavou mea o loʻo i totonu o lana tamaʻi atopaʻu, atonu pe a uma ona nofo i Nablus. Ua faia o ia e tuu i luga lona ofuvae teu i luma o fitafita ma le au matamata Palesitina. O le isi fa'atauva'a itiiti.
O iinei e faatali ai le au Palesitina i lalo o se ie uamea e puipuia mai le la ma le timu. “O le taualuga ma le laulau o la matou galuega,” o le tala lea a Nomi. “A o lei tatau ona sasaa e Palesitina a latou ato i le eleele.â€
O le Machsom Watch foi e nafa ma se tamai ofisa o Portakabin lata ane, i luga o se vaalele vaapiapi o laasaga sima, ma le faʻailoga mataʻutia "Humanitarian Post" i le faitotoʻa. “Ina ua uma ona matou faitio e uiga i fafine o loʻo i ai pepe o loʻo faʻatali mo le tele o itula i le laina, na faʻapipiʻi e le vaega au lenei potu ma mea e sui ai pepe, napekini ma susu susu. Ona latou valaaulia lea o le au faasalalau e o mai e pueina.â€
E foliga mai e puupuu le taimi o le suʻega. Ina ua mavae le lua vaiaso, fai mai le vaegaau e le o faaaogaina e Palesitina le pou ma aveese fale. Ou te alu i luga ma vaai. E matua leai lava se mea: na o le fa puipui ma se faatanoa pefu tele.
O le a le aoga o lona lagona o le Machsom Watch? E fesoasoani moni lava i tagata Palesitina pe na o le faʻaopopoina o se faʻamaonia o le faʻamaonia i nofoaga e siaki ai e ala i le fautua mai, e pei o le galuega fesoasoani, e popole Isaraelu i ona tagata nofoia? O le mea lea, ua tautino mai ai e Nomi, o se fesili e matua popole ai lava o ia.
“Ose faafitauli. O Palesitina iinei sa masani ona tutu i lalo o le la e aunoa ma se malutaga po o se vai. O lea la ua maua se latou taualuga, masalo ua tatou faia le galuega ia foliga sili atu le tagata, ua sili atu ona talia. E iai nisi o fafine e finau mai e tatau lava ona tatou matamata, ae aua le faalavelave, tusa lava pe tatou te vaai i tagata Palesitina o sauaina pe sasaina.â€
O le a le mea e tupu, e pei ona auiliiliina e Machsom Watch's lipoti masina. E oo lava i le aufaasālalau a Isaraelu ua amata ona lipotia le le fiafia e uiga i amioga a le fitafita, mai le osofaʻiga i fitafita e mimi i luma o fafine lotu.
I Beit Iba ia Oketopa, fai mai Nomi, o se tamaititi Palesitina na matua sasaina e fitafita Isaraelu ina ua fefe o ia i le laina ma susulu i luga se pou ma alaga ua le mafai ona manava. Na lipotia mulimuli ane e Haaretz na sasaina o ia e fitafita ia latou fana fana ma ta'ei ana matatioata. Ona lafoina lea o ia i totonu o le falepuipui i le nofoaga e siaki ai.
Ma ia Novema, na faia ai e Haitem Yassin, e 25 ona tausaga, se mea sese o le finau ma se fitafita i se tamai nofoaga siaki e latalata i Beit Iba e igoa ia Asira al-Shamalia. Sa lē fiafia o ia ina ua faamalosia e fitafita fafine lotu sa la feoaʻi i se taxi e popo o latou tino e fai ma puipuiga. E tusa ai ma le faamatalaga a Amira Hass, o se tusitala tuai a Isaraelu, na tulei Yassin e se tasi o fitafita ma tulei i tua. I le vevesi na sosoo ai, na fanaina ai Yassin i le manava. Ona saisai lea o ia i lima ma sasaina i le fana a o poloka e isi fitafita se taavale a le falemai mai le o atu e fesoasoani ia te ia. Sa tumau pea le le iloa o Yassin mo ni nai aso.
Matou te tuua Beit Iba ma i totonu o ni nai minute ua matou i ai i se isi poloka auala, i Jitt. O iina na tapuni ai e fitafita le nofoaga e siaki ai taavale ina ua muamua atu le au a le Machsom Watch. E fia talanoa Nomi ia i latou. Matou te paka i se mamao mamao, i tua o le laina o taavale a Palesitina, ma sa ia savali atu ia i latou.
E i ai se talanoaga puupuu ma ua toe foi mai. I le taimi nei, na aumai e se tasi o fitafita se megaphone ma valaau atu i le ave taxi i luma o le laina. Ua fa'atonuina o ia e tu'u lana ta'avale i le fa'ailoga fa'atali ma fa'alatalata atu i le nofoaga siaki e 100 mita le mamao e savali ai. “Latou te le fiafia. O lea ua latou fa'asalaina aveta'avale ona ua ou sau. E tutusa lelei lava le tali mai i lenei taeao.†Ua filifili Nomi e tatau ona toe solomuli le Machsom Watch. Matou te o ese a o amata ona fau le laina o taavale.
O le nofoaga lauiloa a Huwara, e puipuia ai le auala autu i Nablus mai le itu i saute, o le isi lea o matou taunuuga. I le amataga o le intifada, sa i ai tala masani o fitafita sauaina Palesitina iinei. I aso nei, o le Machsom Watch e toetoe lava a tumau ona i ai iinei, e pei ona popole le au fitafita i le leaga o faʻasalalauga.
O se vaaiga mautinoa. Matou te i totonu o le Faletupe i Sisifo, ma Palesitina i soo se mea, ae o ni talavou Iutaia se toʻalua - o loʻo taʻalo foliga faʻalelei i totonu o tagata sili ona leaga o lotu - o loʻo nonofo i tafatafa o le auala e faʻatali mo se siʻi e ave ai i latou i se tasi o tagata sili ona taua. nuu e si'omia ai Nablus. O se fitafita, o iina e puipuia i latou, o loo tu ma talatalanoa.
“Sa i ai lava le nofoaga o taxi iinei e faatali ai le au Palesitina a o latou ui atu i le nofoaga e siaki ai,” o le tala lea a Nomi, “ae ua matua mamao ese lava ina ia sili atu le saogalemu o tagata nofoia. O le faigofie o le au nofoia o lona uiga o aso taitasi e faitau afe tagata Palesitina, e aofia ai fafine maʻitaga ma e le atoatoa le malosi, e tatau ona savavali i luga atu o le selau iata faaopoopo e oʻo atu i taxis.â€
A o oʻu puʻeina le nofoaga e siaki ai, o se fitafita o loʻo ofuina ni seevae mumu-enaena - o le faʻailoga o se paratrooper, e tusa ai ma Nomi - faʻasaga mai ia te aʻu, lapatai mai o le a ia faoa laʻu mea pueata. E iloa e Nomi o ia, ma a'u, aia tatau ma fesili ia te ia pe o le a le pule o loʻo ia faia ai sea faʻamataʻu. Latou te finau i le gagana Eperu mo ni nai minute ae na te faatoese, fai mai na ia faaseseina aʻu o se Palesitina. “E na o Palesitina ea e le faatagaina ona pueina ata o nofoaga e siaki ai?” O le otegia e Nomi ia te ia, ma faaopoopo atu o se manatu mulimuli: “E te le o faalogo ea o telefoni feaveai faaonaponei e iai mea pueata? E fa'afefea ona e taofia le pu'eina o se nofoaga e siaki ai?â€
O foliga matagofie o Huwara o Micha, o se tagata ofisa mai le Ofisa Faamaopoopo Itumalo o loo vaaia fitafita. Ina ua sau o ia i totonu o lana taʻavale, e faʻafeiloaʻi o ia e Nomi i se talanoaga. Ua ta’u mai e Mika o ananafi na taofia ai se talavou i le nofoaga e siaki ai ma ave se naifi ma mea faigaluega e fai ai pomu. Ua tauemu Nomi, i le ita tele o Mika.
“Aisea e taofi ai pea tupulaga i nofoaga e siaki ai?†o lana fesili lea ia te ia. "E te iloa e pei foi o aʻu o le Shin Bet [auaunaga saogalemu i totonu o Isaraelu] o loʻo tuʻuina atu i ai nei tamaiti laiti e faʻamaonia ai le i ai o siaki. Aisea e tuua ai e se tasi ia Nablus ma se naifi ma aumai i le nofoaga e siaki ai Huwara? Mo le Atua, e mafai ona e fa'atau pelu i le isi itu o le siaki, i le nu'u o Huwara.â€
Matou te tuua Huwara ma o atu i totonu o le Faletupe i Sisifo, i luga o se "auala mama" - o le gagana a le vaegaau e le mafai ona faʻaaogaina e Palesitina - o aso nei o loʻo tautua ai tagata nofoia e oʻo atu i Elon Moreh ma Itimar. I se tasi taimi na malaga atu ai Palesitina i le auala i le nuu o Beit Furik ae ua le toe i ai. “E le faia e Isaraelu ni faailoilo e ta’u atu ai ia te oe e lua auala o loo iai iinei. Ae o le matafaioi a Palesitina le iloa e le mafai ona latou tietie i luga o lenei auala. So'o se mea sese e saisai.â€
Saute-sasaʻe o Nablus matou te pasia le nuu o Beit Furik lava ia, o le faitotoʻa o loʻo i ai se faitotoʻa uʻamea tele e mafai ona lokaina e le 'au i le loto. I se mamao puupuu ma matou taunuu i Beit Furik siaki ma tua atu, ma le manaia i le vaai atu, o fale pupuni lanu efuefu o le aai o Nablus.
Ma toe, pe a ou taumafai e puʻeina se ata, o se fitafita afa agaʻi mai ia te aʻu e tau le mafai ona natia lona ita. Na toe tetee atu Nomi ia te ia, ae o loo i ai i se uiga leaga. E ese mai ia te ia, na ia taʻu atu ai: "Latou te iloa o nei siaki e solia tulafono faavaomalo ma latou te lavelave i solitulafono tau taua. O le toatele o fitafita e fefefe i le pueina o ata.â€
I le feagai ai ma le fitafita tetee, e leʻi umi ae matou tuua Beit Furik ae toe foʻi i Huwara. E le'i atoa se minute mai Huwara (Nomi e siaki ai la'u uati), ua matou taia le isi siaki: Yitzhar. O le vevesi o taxis, loli ma nai taavale tumaoti o loʻo poloka ai le auala asiasi Palesitina. Matou te sopoia le laina i se isi auala faʻaagaaga mo taavale o loʻo i ai ipu samasama (tagata nofoia) ma oʻo atu i le isi itu o le siaki.
O iina matou te maua ai se aveta'avale la'u pasese o lo'o fa'atali i autafa o le auala i tafatafa o lana ka'a samasama. E 90 minute talu ona iai Faek iina ina ua aveese uma e se leoleo Isaraelu lona ID ma lana laisene ave taavale, ona mou atu lea ma i latou. Na maua e Faek le igoa o le leoleo? Leai, o lana tali mai lea. “Ioe e leai,†o le tali atu lea a Nomi. “O le a le Palesitina e ono fesiligia se tagata ofisa o Isaraelu mo lona igoa?â€
Na toe fai nisi telefoni a Nomi ma ta’u atu e mafai ona sau Faek i le ofisa o leoleo i le nofoaga lata ane o Ariel e aumai ana pepa. Ae, o le mea moni, ua maileia Faek. E le mafai ona ia ui atu i siaki e vavaeeseina ai o ia mai Ariel e aunoa ma lana ID card. Ma e tusa lava pe mafai ona ia maua se auala fememeaʻi faataamilo i nofoaga e siaki ai, e mafai lava ona taofia o ia ona o le leai o se laisene ma tuuina atu se sala tupe o ni nai selau sekeli, o se tupe itiiti mo Isaraelu ae o se tasi e faigata ona totogi. O lea e fa'atalitali filemu ai ma le fa'amoemoe o le a toe fo'i mai le leoleo.
E le o faamoemoe Nomi. “E le tusa ai ma le tulafono le ave o ana pepa e aunoa ma le tuuina atu o se lisiti ae o le tulaga lea e tupu i taimi uma. O le a se mea e mafai e tagata Palesitina ona fai? Latou te le finau. O le Wild West iinei.â€
I se taimi mulimuli ane, a o goto ifo le la i le lagi ma agi mai se matagi malulu, o loo faatali pea Faek. O le sifi a Nomi ua oʻo i le iʻuga ma e tatau ona tatou toe foʻi i Isaraelu. Na ia folafola e faʻaauau pea ona tuʻuina atu le malosi e ala i le telefoni i leoleo e toe faʻafoʻi ana pepa. Toeitiiti atoa le lua itula, ina ua ou taunuu i le fale, sa faafuasei ona vili mai Faek, fai mai ua iu lava ina toe maua ana pepa. Ae e le o fiafia lava o ia: ua tuuina atu ia te ia le sala tupe e 500 sekeli ($115) e leoleo. O lo'o pisi le telefoni a Nomi, o lana tala lea. E mafai ona ou fesoasoani e faaitiitia le sala tupe?
O Jonathan Cook o se tusitala e faamautu i Nasareta, Isaraelu. O lana tusi “Blood and Religion” na lomia e le Pluto Press i le tausaga talu ai. O lana upega tafa'ilagi www.jkcook.net
O le ZNetwork o loʻo faʻatupeina naʻo le agalelei o ana tagata faitau.
lafo