O le taua a Isaraelu i Kasa ua leva ona avea ma se taua moni e leʻi tupu muamua i Malo Aufaatasi, ma e silia ma le 160 tagata faigaluega UN na maliliu, o le maualuga maliu o le aufaigaluega UN i le talafaasolopito, ma sili atu nai lo 150 O nofoaga a le UN na osofaia ma o nisi taimi na faaleagaina, e aofia ai aʻoga ma fale.
Ae o lea ua foliga mai ua liliu atu i se isi ituaiga o taua i luga o le UN: faasaga i le tulaga aloaia a le faalapotopotoga ma le faiga o tulafono faava o malo i le lautele lautele.
O lenei vaiaso na avea o se faʻataʻitaʻiga mataʻina, pe a, i se palota i le Aso Gafua, na toetoe lava a autasi le Fono a le UN Security Council (UNSC) e toʻasefululima sui usufono, se iugafono e "manaʻomia" se faʻamuta vave i Kasa seia oʻo i le faaiuga o Ramadan, ma naʻo le o le Iunaite Setete e le taofia. O le tele o ofisa o le pulega a Biden na vave faʻateʻaina le iugafono e "le noatia." Ae o le tele lava o tagata tomai faapitoa i tulafono faava o malo Iakopo na saunoa e fai mai e le sa'o le latou moliaga.
O le felafolafoaiga i luga pe o le iugafono e noatia pe leai e sili atu nai lo se feeseeseaiga faaletulafono esoteric. O le pule a le UN ma le faiga o tulafono faava o malo o loo faavae ai o le linchpin o le faatulagaga o le lalolagi na faatuina ina ua mavae le Taua Lona Lua a le Lalolagi - o se tasi na tele lava fuafuaina ma mo le tele o tausaga na siamupini e le Iunaite Setete ma o lona uiga e faia le poloaiga i luga o se lalolagi anarchic lea sa i ai. na lofia i taua ma faoa fanua faakolone mo seneturi.
O le Iunaite Setete o loʻo tuʻuaʻia nei i le teteʻeina o se iugafono a le UN e mafai ona noatia faaletulafono ona e le faigofie i se paaga e fai ma sui o se luʻitau tele i lena pulega - ma e mafai foʻi ona fafaga i le faʻamalamalamaina o lena faiga. E pei o le tusitala o Matt Lee tuʻu i ai i se sui sooupu a le Matagaluega a le Setete na teena le taua o le iugafono, "O le a le mea e taua o le UN po o le UN Security Council?"
Nonoa pe Leai?
O le tele o tagata popoto i tulafono faava o malo lena Iakopo Na saunoa i le maliliega e faapea o US fai mai o le iugafono e le tumau - ma o se taunuuga, e mafai e Isaraelu ona faaauau pea le tauina o taua i Kasa ma taofia ai fesoasoani agaalofa i totonu o le teritori ua afaina i le oge - e matua masalosalo lava.
“E oo mai i le taimi nei, e foliga mai e lē o iai se finauga faaletulafono a le Iunaite Setete mo lona tulaga,” o le tala lea a Adil Haque, polofesa o tulafono ma Faamasino Jon O. Newman Scholar i le Rutgers Law School. “O se iugafono e le mana'omia le fa'aogaina o ni 'upu fa'ataulāitu' e fatu ai ni tiute. So'o se fa'ai'uga e fa'aogaina le 'gagana fa'atulafonoina' e fa'atupu ai noataga, ma e aofia ai le fa'aupuga 'mana'oga' o lo'o fa'aaogaina i le iugafono a Kasa.”
“O le Mataupu 25 o le UN Charter o loʻo tuʻuina mai ai e tatau i atunuu o le UN ona usitaia 'faaiuga' a le Fono Saogalemu - ma o le iugafono o le Aso Gafua e faʻaaogaina ai upu e faʻaalia ai o se faaiuga a le aufono," o le tala lea a Louis Charbonneau, faatonu o Malo Aufaatasi i le Human Rights Watch.
E tusa ai ma le polofesa o tulafono a le Iunivesite o Tel Aviv, Eliav Lieblich, o le tulaga o le pulega a Biden e "faavae i luga o se mea ua leva ona le mautonu" lea e noatia ai iʻugafono a le UNSC, lea e finau ai nisi setete e na o i latou o loʻo faʻaalia manino le Vaega VII o le UN Charter - e faapea. o, le mataupu o loʻo aofia ai le pule faʻamalosia a le UN - agavaa.
"Ae ui i lea, e manino lava le vaaiga a le toʻaitiiti i aso nei," o lana tala lea. O le 1971 na faia ai e le Faamasinoga Faavaomalo o Faamasinoga, le faamasinoga maualuga a le UN, pule o faaiʻuga e noatia e faavae i le faia o “faaiʻuga” a le Fono Saogalemu, i se mataupu e faatatau i le nofoia o Aferika i Saute ma le faia o le faailogalanu i Namibia. O lena faaiuga ua faavaeina, fai mai Lieblich, e faapea a le faaaogaina le Mataupu VII, o le gagana o loo faaaogaina i se iugafono e fai ma filifiliga.
"Talu ai i le faaiuga o lenei vaiaso ua 'mana'omia' e le fono se gaioiga, o le a faigata ona fai atu e le noatia," o le tala lea a Lieblich.
E faapena foi Heidi Matthews, polofesa lagolago i le Osgoode Hall Law School i le Iunivesite o Ioka, e ui e le o manino mai i le iugafono o le Aso Gafua e faapea ua faaaogaina i lalo o le Mataupu VII pe faaaoga le veape “filifiliga,” e pei ona masani ai i iugafono, ae o loo i ai isi faailoga e faapea. e noatia. O fa'ai'uga e otometi lava ona manatu i le Vaega VII, o lana tala, pe a fa'amautu e le UNSC o lo'o i ai se "fa'amata'u i le filemu, soliga o le filemu, po'o se gaioiga fa'asagatau" ma faia se gaioiga e toe fa'afo'isia ai le filemu.
“O le manaoga o le Fono a le Saogalemu mo taofi afi e fa'aalia ai se taufaamata'u i le filemu ma e masani ona manatu o ni faiga le tumau e fa'aaogaina e tusa ai ma le tulafono. Mataupu 40 o le Tulafono a Malo Aufaatasi (lea o se vaega o le Mataupu VII),” o le tala lea a Matthews. Na ia faasino i le autasi ua vaetamaina Iugafono lea na taitai atu ai i le faaiuga o le 1967 Aso Ono Taua i le va o Isaraelu ma se tuufaatasiga o setete Arapi.
O le mau o lena iugafono na faapena foi ona le taʻua ai le Mataupu VII ae na taʻua ai e faapea o le UNSC "na manaʻomia" ia i latou o loʻo aofia i le taua "e tatau ona avea o se laasaga muamua e taofi le afi ma faʻagata uma gaoioiga faafitafita." Na lava lena gagana mo le amepasa Amerika i lena taimi o Arthur J. Goldberg folafola atu o le "tiute" o itu taua e "usiusitai atoatoa ma vave" i le iugafono ma sui o le UN e faʻaaoga "le mamafa atoa o latou faatosinaga" ia mautinoa na faʻatinoina - ma ia valaʻau mo "Masini talafeagai" e faʻamautinoa ai na faʻamalosia, ina ua le amanaʻia e Isaraelu ma Suria le poloaiga.
O isi tagata popoto ua uma ona iloiloina le felafolafoaiga i se taimi e leʻi leva talu ona pa. O le fa'aogaina e le fa'ai'uga "mautinoa ma le malosi" o le upu "mana'oga" ua agava'a ai e avea ma fa'ai'uga a le UNSC, Na tusia e Polofesa tulafono a le Instituto Tecnológico Autónomo de México Hannah Birkenkötter. I le faʻatusatusaga, o le iugafono na faʻamaonia e le ICJ i le 1971 na o le "valaau atu" i le malo o Aferika i Saute e alu ese mai Namibia.
"E le o manino po o le a le faavae e tatau ona i ai se eseesega i le va o upu 'valaau atu' ma 'mana'oga' - afai ei ai se mea, o le upu mulimuli e sili atu lona uiga," o lana tusi lea.
I se isi faaupuga, o le pulega a Biden o loʻo faʻasalaina le faiga tonu o tulafono faʻavaomalo lea na ia manaʻomia ai setete e pei o Rusia ma Saina e usitaʻia. Ma afai e le lagona le manaʻoga e usitaʻia le faiga tonu na ia fatuina ma siamupini mo le tele o tausaga, o se fesili tatala pe aisea e lagona ai e se isi setete le manaʻoga e faia foi.
E le o tagata uma e ioe o le iugafono e noatia. O Robert Kolb o le Iunivesite o Sineva, o lē sa galue o se faufautua faaletulafono mo le Matagaluega o Mataupu Tau le Va i Fafo a Suiselani ma le Komiti Faavaomalo a le Koluse Mumu, ua faapea mai “o loo faamatalaina i ni faaupuga e le mautonu,” o lona uiga “o laina uma e lua o finauga e mafai. ” Chimène Keitner, Martin Luther King Jr Polofesa o Tulafono i le Iunivesite o Kalefonia–Davis ma sa avea muamua ma faufautua i le Matagaluega a le Setete, e manatu e "finafinau" pe afai e noatia le iugafono.
"O loʻo i ai se faʻafitauli moa-ma-fuamoa i le valaʻau mo se faʻagata vave ma le faʻasaʻolotoina o tagata uma na taofia, talu ai e le mafai e Isaraelu poʻo Hamas ona gaoioi faʻatasi e aunoa ma se faʻamaoniga o le tausisia e le isi itu," o lana tala lea. fai mai.
O isi o loo i luga o le pa. Fai mai Dr Stefan Talmon, faatonu o le Institute of Public International Law i le Iunivesite o Bonn Iakopo o loʻo i ai "se finauga lelei" mo le natura faʻamaonia faaletulafono o le iugafono ona o le faaiuga a le ICJ i le 1971, ae o loʻo faʻasino atu i nisi, e foliga mai e feteenai aiaiga i le iugafono e "tuu ai foi se avanoa mo ni masalosaloga," e pei o lana valaau mo "taumafaiga faʻavaomalo faifaipea. . . . e fa'atatau i le o'o atu i le fa'amuta o taua” ma le fa'asa'olotoina o tagata na taofia. "O ia taumafaiga o le a le manaʻomia pe a fai o manaʻoga mo se faʻagata vave ma faʻasaʻoloto vave o tagata na taofia e faʻatulafonoina," o lana tala lea.
Tulafono o Tulafono?
Toeitiiti lava ioe uma e faapea, noatia pe leai, o le faaiuga a le US e faaleaogaina le iugafono i le auala o loo i ai, faapea foi ma le taofiofia o lima e tafe atu ia Isaraelu e ui lava i le manaoga mo se taofi-fana, o loo i ai tulaga lamatia, mo ia lava ma mo le faiga. o tulafono fa'ava-o-malo o lo'o fa'avaeina le fa'atonuga o le lalolagi i le mae'a ai o le taua o le Iunaite Setete lava ia na tele lava ina fuafuaina.
"O le tulaga US e mafai foi ona faʻaleagaina isi iugafono taua na lagolagoina e le US lava ia, e aofia ai ma le iugafono lata mai e manaʻomia ai se taofi afi i Sudan," o le tala lea a Haque. E le pei o le Aso Gafua, o lena Iugafono na o le "valaau mo" se taofi-fana ma valaau atu i vaega taua e faʻatagaina fesoasoani alofa. Ae o le US faʻamatalaga i lona vaetamaina manuia e le o fautua mai o le usitaʻia o le filifiliga, ma o le amepasa Amerika o Linda Thomas-Greenfield ua tagi ua lē amana'ia e le au fa'atupu.
O le pito i luga lea o tau faʻapolokiki o le a pagatia ai le Iunaite Setete mai le mea na faʻamoemoe e avea o se faiga e faʻasaoina foliga. "Na mafai moni lava ona latou faʻaitiitia feeseeseaiga ma isi sui o le fono e ala i le faʻatagaina o lenei iugafono e pasia, e ui lava na latou faʻamataʻu e veto i le na o le tolu aso na muamua atu," o le tala lea a Quincy Institute for Responsible Statecraft sui peresitene pule Trita Parsi. "Ae nai lo le avea ma sina taimi kumbaya e mafai ai ona latou o mai faatasi, ua faʻalauiloa e Biden se vaega fou o le vevesi tele ma le faʻaesea o Amerika." (Fa'aaliga atoa: O a'u o se sao masani i le Quincy Institute's tesi.)
O le mea moni, o se faʻafitauli tele atu mo le pulega a Biden nai lo le manatu o tagata atamamai faʻaloia atonu o le manatu o ona uso a sui o le Fono Puipuiga, o le toʻatele oi latou. na finau latou te manatu o le iugafono e noatia faaletulafono - pe sili atu, i upu a Siamani, "faʻapolokiki." lena e aofia ai e le gata o setete e i ai le faʻaosofia e faʻalumaina Uosigitone, pei o Rusia ma Saina, ae foʻi le sui sooupu a le UN faapea foi ma sui o atunuu e pei o Mozambique (lea sa muamua o se sui ma peresitene o le UN's International Law Commission), Sierra Leone, Algeria, ma e oo lava i paaga e pei o Farani.
"O se iugafono a le Fono a le Puipuiga a Malo Aufaatasi o loʻo noatia faʻavaomalo ma e manaʻomia ai itu uma e aafia ai e faʻaaogaina, aemaise lava Isaraelu, lea e nafa ma le faʻatinoina o lenei iugafono," o le Matagaluega a Farani mo Europa ma mataupu i fafo. taʻua i le taimi o le palota.
"E tusa lava pe le o noatia i le tulaga aloaia, o le iugafono o loʻo faʻamatalaina manino ai faʻamoemoega a le lalolagi lautele i lenei laasaga, o le faia o le faʻafeagai ma lea mea o le a iʻu ai i le faʻateleina o le vavae ese," o le tala lea a Lieblich.
Atonu o le mea e sili atu ona mataʻutia, o le faʻateʻaina e Amerika o le iugafono o se vaega o se faʻataʻitaʻiga lautele lea na vaʻaia ai le pulega a Biden e le na o le tuʻu atu aʻo osofaʻia e le au taʻitaʻi o Isaraelu le UN ae foliga mai o loʻo auai. na faia ai se fasiotiga tagata, o le sooupu a le Matagaluega a le Setete Matthew Miller fautuaina o ia o se tagata tetee. O le Aso Toonai na tea nei, na sainia ai e Peresitene Joe Biden se tulafono taufaaofi fa'atupe UNRWA seia oo ia Mati 2025 ma vavae ese Fa'atupega a Amerika mo le tele o isi lala sooupu a le UN. O nei gaioiga ua atagia mai ai amioga a tagata ofisa o Isaraelu, oe na faapena foi ona tali atu i faitioga a le UN i le taimi atoa o le taua ma moliaga o le tetee, ma oi latou na manino lava. taupulepule e faʻavaivaia UNRWA ma tulei ese mai Kasa.
"O loʻo i ai se taumafaiga faʻasolosolo a le Iunaite Setete e faʻaleagaina le UN ma le faiga o tulafono faʻavaomalo ma suia i se mea e sili atu ona le mautonu ma faʻamatalaina e le tagata lava ia 'tulafono faʻavae tulafono,'" o le tala lea a Parsi. "A o puipuia e le pulega ia Isaraelu ma le malo o Netanyahu, ua atili ai ona pei o le malo o Netanyahu."
Afai e faʻaauau i lalo i lenei ala, e mafai ona i ai ni aʻafiaga i tua atu o le leiloa o le tulaga US i le lalolagi atoa. "O le mea sili ma nisi elemene o le Democratic base, o le a atili ai ona faigata mo le pulega a Biden ona finau e matua ese lava mai le pulega o le Trump," o le tala lea a Parsi.
O le ZNetwork o loʻo faʻatupeina naʻo le agalelei o ana tagata faitau.
lafo