Waħda mill-ħafna armati privati tal-Libja qed tavvanza fil-belt kostali assedjata għal żmien twil ta’ Derna, bejn Bengażi u l- Eġizzjan fruntiera, hekk kif il-vjolenza tilħaq livelli bla preċedent, skont in-NU.
Il-ġlied qawwi fuq l-art u l-qerda mifruxa ta’ djar permezz ta’ attakki mill-ajru u qoxra qed jaggravaw in-nuqqas serju ta’ ilma, ikel, mediċina u elettriku.
L-assalt fuq Derna, li għandu popolazzjoni ta’ 125,000, mill-forzi tar-rinegat Ġenerali Khalifa Haftar, magħruf bħala l-Armata Nazzjonali Libjana (LNA), huwa l-aħħar episodju fil-gwerra qalb li qatgħet. Libja apparti mit-twaqqigħ ta’ Muammar Gaddafi appoġġjat min-NATO fl-2011.
Kelliem għall-LNA qal nhar it-Tlieta li l-forzi tagħhom qabdu 75 fil-mija tal-belt ta’ Derna.
Il-Ġen Haftar huwa wieħed mill-aktar plejers b'saħħithom mill-ħafna plejers fil-Libja, li jikkontrolla l-parti l-kbira tal-Lvant tal-pajjiż wara li s-sena li għaddiet ħataf lil Benghazi. B’żewġ gvernijiet differenti bbażati rispettivament fi Tripli u Tobruk, kull wieħed b’awtorità dgħajfa, huwa improbabbli li xi attur wieħed fil-Libja jista’ jirbaħ rebħa deċiżiva.
Residenti ta’ Derna jgħidu li ġellieda tal-LNA qed jarrestaw nies lokali fi djarhom u fil-punti ta’ kontroll. Ritratti juru vetturi militari javvanzaw minn toroq vojta wara bini maħruq.
F’diskors imxandar fuq il-paġni tal-midja soċjali tal-LNA, il-Ġen Haftar jgħid li “qed toqrob is-siegħa tar-rebħa, kif ukoll it-tħabbira li l-belt ta’ Derna hija ħielsa mit-terroriżmu”.
Il-Missjoni ta' Appoġġ tan-NU fil-Libja, UNSMIL, għandha ħeġġet trażżin min-naħat kollha, u talab lill-partijiet biex jiżguraw "aċċess umanitarju bla xkiel u jiffaċilitaw il-ħruġ sikur taċ-ċivili li jixtiequ jħallu l-belt".
Għalkemm Derna ilha assedjata b'mod laxk minn Lulju 2017, il-ġlied eskala f'daqqa fis-16 ta' Mejju meta l-LNA bdiet l-attakk tagħha fuq il-Forzi ta' Protezzjoni ta' Derna, alleanza ta' Iżlamisti u ġellieda kontra Haftar. L-Eġittu, li jappoġġja lill-Ġen Haftar, nieda wkoll attakki mill-ajru fuq il-belt.
L-intensifikazzjoni tal-ġlied għebet laqgħa f’Pariġi l-ġimgħa li għaddiet tal-mexxejja Libjani, organizzata mill-President Emmanuel Macron, li fittxet li terġa’ lura l-paċi u tirranġa elezzjonijiet presidenzjali u parlamentari għal Diċembru.
Iżda hemm dubji qawwija li jistgħu jsiru elezzjonijiet sinifikanti fil-Libja minħabba li l-poter huwa tant frammentat u huwa primarjament miżmum minn mexxejja lokali li l-influwenza tagħhom hija bbażata fuq belt jew tribù waħda jew taħlita tat-tnejn.
Derna hija waħda biss mill-postijiet fil-Libja fejn fazzjonijiet rivali ilhom jiġġieldu lil xulxin matul l-aħħar xahar.
Ċifri għall-vittmi ċivili f'Mejju, miġbura mill-UNSMIL fil-Libja, juru 101 mejta u midruba fil-partijiet kollha tal-pajjiż matul ix-xahar, mingħajr ma jingħaddu l-ġellieda.
Il-vittmi jinkludu 12-il raġel u mara maqtula fi Tripli fit-2 ta’ Mejju meta l-Isis fetħu attakk b’armi tan-nar u splussivi fuq il-Kumitat Elettorali Nazzjonali Ogħla.
Fil-belt oasi ta’ Sabha, 400 mil fin-Nofsinhar tal-kapitali, ġlied bejn il-forzi tribali Awlad Suleiman u Tebu qatlu mill-inqas 10 ċivili li sfaw vittmi ta’ nar ta’ sniper jew tat-tikħil sparati f’żoni b’popolazzjoni densa tal-belt.
F’Bengażi, maqbuda mill-LNA wara ġlied fit-tul li dam mill-2014 sal-2017 u ħalla parti kbira mill-belt fdalijiet, qed tkompli l-vjolenza. Fl-24 ta’ Mejju, bomba f’vettura qatlet 11-il persuna ċivili, inkluż tifla, f’attakk li għalih ħadd ma ħa responsabbiltà iżda għandu l-karatteristiċi ta’ operazzjoni tat-tip Isis jew al-Qaeda.
Fl-istess jum f’Bani Walid, fin-Nofsinhar ta’ Tripli, madwar 200 Eritrean, Etjopjan u Somali ħarbu minn kuntrabandisti tan-nies li kienu qed iżommuhom priġunieri. Madwar tużżana minnhom ġew maqtula b’tiri mill-kuntrabandisti li mbagħad ippruvaw jerġgħu jaqbduhom.
Quddiem anarkija tant mifruxa fil-Libja, iċ-ċansijiet li l-inizjattiva diplomatika tas-Sur Macron tirnexxi jidhru ftit. Hemm ukoll dubji fost il-Libjani dwar il-politika Fran/i]a tkun g[al kollox indaqs, fid-dawl ta’ rapporti ta ’l-istampa li Franza pprovdiet bil-moħbi lill-Ġen Haftar b’ajruplan ta’ tkixxif biex jintuża fl-offerta tiegħu biex jaqbad lil Derna.
It-tentattiv tas-Sur Macron biex jimmedja bejn il-partijiet differenti fil-Libja jista’ jonqos milli jtemm il-vjolenza, iżda aktar kmieni din is-sena ammetta li l-intervent militari Ewropew u tal-Istati Uniti biex jitwaqqa’ lil Gaddafi fl-2011 kien il-kawża tad-diżastri li minn dak iż-żmien ħakmu. il-pajjiż.
Dawk li mexxew l-intervent tan-NATO min-naħa tar-ribelli kontra Gaddafi kienu Franza u l-Gran Brittanja, appoġġjati mill-qrib mill-Istati Uniti. David Cameron ikompli jiddefendi l-azzjonijiet tiegħu fl-2011.
"L-Ewropa, l-Istati Uniti u ftit oħrajn għandhom bla dubju responsabbiltà fir-rigward tas-sitwazzjoni attwali," qal is-Sur Macron, f'diskors ta' skuża f' Tuneżija fi Frar.
Qal li stati barranin ma jistgħux jaġixxu bħala sostitut għas-sovranità ta’ poplu bit-twemmin li t-tneħħija ta’ tirann issolvi l-problemi kollha. Huwa qal li “minn dak iż-żmien ‘l hawn konna kollettivament daħħalna fil-Libja anomija (instabilità kronika), mingħajr ma tkun tista’ tissolva s-sitwazzjoni”.
ZNetwork huwa ffinanzjat biss permezz tal-ġenerożità tal-qarrejja tiegħu.
Donate