World Social Forum í Porto Alegre kom upp sem valkostur við World Economic Forum í Davos. Ef Davos hefði orðið tákn hins frjálsa markaðar og hnattvæðingar fyrirtækja, var Porto Alegre hannað til að verða bæði sýning á andstöðu við Davos og tákn framsækinna félagslegra umbóta.
Róttækir sem sýndu mótmæli gegn atburðum sem heimselítan setti á svið í Seattle, Prag og Quebec komu til þessarar borgar í suðurhluta Brasilíu til að setja upp sinn eigin atburð. Þetta þýddi að hreyfingin var að komast til ára sinna; það þurfti að ganga lengra en að mótmæla og gagnrýna til að bjóða upp á sína eigin sýn á betri heim, sýn sem þurfti að vera hvetjandi og hagnýt á sama tíma.
Valið á gistiborginni var ekki tilviljun. Porto Alegre er ekki aðeins stjórnað af Verkamannaflokknum (PT) Brasilíu, heldur af fulltrúum vinstri arms flokksins. Niðurstaðan er fyrirmyndarstjórn sveitarfélaga sem er fræg fyrir „áttáttaáttaálagskerfi“. Starfsmenn sveitarfélaga frá öðrum brasilískum borgum og jafnvel frá Evrópu koma nú til Porto Alegre til að kynna sér þessa reynslu.
Fyrsta Porto Alegre vettvangurinn kom saman um tíu þúsund manns. Að þessu sinni mættu um sextíu þúsund fulltrúar og gestir. Það var ekki bara fjöldi þátttakenda sem var annar en í fyrra. Að þessu sinni komu ráðherrar, varamenn, borgarstjórar og verkalýðsforingjar til Porto Alegre ásamt leiðtogum alþýðuhreyfinga, gagnrýnum menntamönnum og róttækum aðgerðarsinnum sem svo oft hafa sést undanfarin tvö ár á mótmælafundum.
Búist er við að PT vinni næstu forsetakosningar í Brasilíu og leiðtogar úr alþjóðlegu jafnaðarmannahreyfingunni tóku tækifærið til að skoða betur flokkinn sem mun sennilega fljótlega leiða stærsta þjóð Suður-Ameríku.
Það kemur ekki á óvart að róttækur armur hreyfingarinnar lýsti vettvangi Porto Alegre strax sem umbótaatburði. Reyndar var það; Með því að leiða saman mismunandi strauma þurfti það að ná lágmarkssamstöðu sem var ekki byltingarkennd.
En spurninguna má líka setja á annan hátt: hversu langt mun umbótastefna Porto Alegre ná? World Social Forum sýndi fram á að þeir fjölmörgu blaðamenn og stjórnmálamenn sem spáðu fyrir um hrun „and-alþjóðahyggju“ hreyfingarinnar eftir 11. september höfðu rangt fyrir sér. Hreyfingin hefur ekki bara lifað af heldur er hún að safna kröftum. Einkenni hinnar nýju uppsveiflu eru ekki aðeins mótmælin í Porto Alegre, heldur einnig gönguna gegn World Economic Forum í New York.
Fyrirtækjabarónarnir og stjórnmálamennirnir sem söfnuðust saman á dýrum hótelum í bandarísku viðskiptahöfuðborginni neyddust til að reyna að réttlæta sjálfa sig og létu í sér heyra um örlög fátækra.
Eitt af verkefnum Porto Alegre vettvangsins var að sýna fram á að vinstrimenn eru að koma aftur á alþjóðavettvangi. Vinstrimenn eru í raun hægt og rólega að jafna sig eftir hörmulega hnignun sína á tíunda áratugnum og World Social Forum sýndi að þeir eru að aukast að umfangi og áhrifum almennings.
En vinstri menn verða líka að verða þroskaðri; endurfæðing eldmóðs er ekki nóg til að tryggja árangursríkar samfélagsbreytingar. Árangur í kosningum er ófullnægjandi; þörfin er fyrir hugmyndir og forrit. Aðaláætlunarþátturinn árið 2001 fólst í yfirlýsingum um að annar heimur væri mögulegur. En eftir heimssamdráttinn og hrunið í Argentínu mætti búast við að vettvangurinn 2002 gengi eitthvað lengra.
Lykilatriði í ár voru gjaldeyrishöftin. Frá rúblahruninu 1998 og hamfarirnar í Argentínu hafa margir jafnvel í viðskiptalífinu komist að þeirri niðurstöðu að afnám hafta og einkavæðing hafi gengið of langt. Hins vegar er ekki aftur snúið til „gömlu góðu daganna“ á sjöunda áratugnum. Undanfarinn áratug hafa kerfisreglur verið teknar í sundur og velferðarkerfið rýrnað. Þessar stofnanir þarf ekki að endurreisa, heldur þarf að finna upp aftur – og finna upp aftur á róttækan hátt.
Forgangsröðun í þróunarmálum má ekki vera mótuð af fjármálaelítum og ekki heldur ættu þau að vera fundin upp af skrifræði ríkisins. Porto Alegre táknar uppgang alþjóðlegs borgaralegs samfélags sem vill að rödd þess heyrist. Róttækir, sem gengu um götur Porto Alegre, kölluðu eftir sósíalisma, en hófsamir, sem stýrðu málstofum og ráðstefnum, lögðu til skattaumbætur.
Þrátt fyrir allan ágreining þeirra þurfa báðir hópar hins vegar hvor á öðrum. Það sem sameinaði mannfjöldann í Porto Alegre var ekki aðeins slagorðið „Annar heimur er mögulegur!“ Það var líka sannfæringin um að núverandi heimur væri óviðunandi. Kreppan í Argentínu sannaði að hlutirnir verða ekki áfram þar sem þeir eru núna. Þetta skýrir vinsældir Porto Alegre Forum. Það er þörf á nýjum hugmyndum og efa þarf efnahagskenningar tíunda áratugarins á heimsvísu.
Ólíkt mótmælum gegn einni eða annarri aðgerð fjármálaelítunnar, var vettvangurinn í Porto Alegre ekki beint að neinum sérstökum „staðbundnum“ andstæðingi. Það átti að vera á móti kerfinu í heild. Í þessu, hversu mótsagnakennt sem það kann að virðast, liggur vandamál World Social Forum. Annars vegar þurftu þátttakendur ekki bara að gagnrýna stefnu fjármálastofnana heldur að setja fram aðra kosti.
Á hinn bóginn var viðleitni til að taka „uppbyggilega nálgun“ oft túlkuð sem hófsemi. Sigur hófsins myndi þýða endalok hreyfingarinnar. Það var einmitt eftir að getuleysi og úrkynjun âhófsamra vinstrimanna varð geigvænlega augljóst að mótmæli âand-alþjóðahyggjunnar hófust.
Á tímum nýfrjálshyggjunnar er hófsöm umbótastefna ómöguleg. Hvorki hið pólitíska né félagslega rými fyrir það er til. Launþegar þurfa að glíma við blygðunarlausa og ábyrgðarlausa elítu sem í eðli sínu er ófær um félagslegt samstarf. Málamiðlun um miðja tuttugustu öld náðist ekki með samningaviðræðum eða með „uppbyggilegum ábendingum“ frá verkalýðsstéttinni, heldur með harðri baráttu sem niðurstaðan var breytt aflasamband í samfélaginu og ósigur á afturhaldssömustu geirum þjóðfélagsins. borgarastétt.
Síðan þá hefur staðan hins vegar breyst. Nýfrjálshyggja táknar endurkomu verstu þátta fjármagnsins - verstu í siðferðislegu tilliti, sem og allt annað. Þegar hreyfingin fellur í gildru „hófsemi“ á hún á hættu að lama sjálfa sig, gera það sem ekki var hægt að ná, hvorki með kúgun lögreglunnar í Gautaborg og Genúa né með sálrænum þrýstingi sem fylgdi 11. september.
Á meðan varð gildran á World Social Forum ekki að veruleika af sjálfu sér. Návera fjölmargra ráðherra og varamanna sem fulltrúar “vinstri sinna†ríkisstjórnar Frakklands var engin tilviljun. Þessi ríkisstjórn, sem hefur innleitt stefnu einkavæðingar og afnám hafta ekki síður af kostgæfni en allir hægri menn, mætti á vettvang þar sem til stóð að útfæra aðra valkosti við þessa stefnu. Ef þú getur ekki sigrað þá, taktu þátt í þeim!
Svar frönsku nemendanna á Forum var köku sem kastað var í andlitið á einum af „ráðherrum þeirra“. Þetta sannar auðvitað að þrátt fyrir allt lifir menningin sem fæddist í maí 1968 enn. Engu að síður þurfa vinstri menn að vinna alvarlegri viðbrögð við áskorun af þessu tagi frá „hófi“.
Hreyfingin er einfaldlega skyldug til að móta eigin umbótafrumkvæði, en róttæk frumkvæði sem eru nátengd and-kapítalískum og and-borgaralegum gildum okkar. Elíturnar þola umræður um skatta og reglugerðir á nokkurn veginn rólegan hátt, en verða reiðarslag þegar talað er um eignir. Þessi spurning þarf að fara aftur á dagskrá.
Á meðan lagfæringar á skattkerfinu voru ræddar á málstofunum voru vinsælar nefndir í Buenos Aires að kalla eftir þjóðnýtingu bankanna. Í Kaliforníu, eftir orkuhneykslið 2001, hófu aðgerðasinnar Global Exchange herferð fyrir „opinberu valdi“ – þjóðnýtingu orkuiðnaðarins.
Verkefnið er að sameina eftirspurn eftir opinberum eignum hugmyndum um annað hagkerfi þátttöku, samvinnu og lýðræðis, þær hugmyndir sem eru ríkjandi í röðum hinnar nýju róttæku hreyfingar. Nema við gerum þetta munu vonirnar sem Porto Alegre vekur verða sviknar. Annar heimur verður ekki endilega betri, en þetta veltur mjög á okkur.
Geta alþýðuhreyfinga í dag til að breyta hlutum verður prófað á næstunni. En það var vegna vinsælda virkjana fortíðar sem við höfum þing, kosningarétt og pólitískt lýðræði. Þetta gerir okkur kleift að vona að efnahagslegt lýðræði sé líka mögulegt.