A na-akọwakarị onye nta akụkọ America bụ Edward Bernays dị ka onye chepụtara mgbasa ozi ọgbara ọhụrụ.
Nwa nwanne Sigmund Freud, onye ọsụ ụzọ nke nyocha uche, ọ bụ Bernays chepụtara okwu ahụ bụ "mmekọrịta ọha na eze" dị ka euphemism maka ntụgharị na aghụghọ ya.
N'afọ 1929, ọ gwara ndị inyom ka ha kwalite sịga maka ụmụ nwanyị site na ise siga na New York Ista Parade - omume mgbe ahụ weere dị ka ihe na-adịghị mma. Otu nwanyị, Ruth Booth, kwupụtara, “Ụmụ nwanyị! Munye ọwa nke nnwere onwe ọzọ! Lụọ ọgụ megide mmekọahụ ọzọ!”
Mmetụta Bernays karịrị mgbasa ozi. Ihe ịga nke ọma ya kacha mma bụ ọrụ ya n'ime ka ndị America kwenye ịbanye na ogbugbu nke Agha Ụwa Mbụ. O kwuru na ihe nzuzo ahụ bụ "ịhazi nkwenye" nke ndị mmadụ iji "jikwaa na ịhazi ha dịka uche anyị siri dị n'amaghị banyere ya".
Ọ kọwara nke a dị ka "ezigbo ọchịchị na-achị obodo anyị" ma kpọọ ya "ọchịchị a na-adịghị ahụ anya".
Taa, ọ dịbeghị mgbe ọchịchị a na-adịghị ahụ anya dị ike karị na nke a na-aghọtachaghị nke ọma. N'ọrụ m dị ka onye nta akụkọ na onye na-eme ihe nkiri, ọ dịtụbeghị mgbe m maara mgbasa ozi iji mebie ndụ anyị na dị ka ọ na-eme ugbu a na ịga n'enweghị mgbagha.
Kere nte obio iba.
Ndị agha gọọmentị obodo ahụ nọchibidoro ha abụọ. Obodo abụọ a bụ ndị na-anụ ọkụ n’obi, bụ́ ndị na-eme ihe ọjọọ dị egwu, dị ka igbupụ ndị mmadụ isi.
Ma e nwere ọdịiche dị mkpa. N'otu nnọchibido, a kọwara ndị agha gọọmentị dị ka ndị ntọhapụ site n'aka ndị nta akụkọ Western bụ ndị ha na ha nọ, bụ́ ndị ji ịnụ ọkụ n'obi kọọ akụkọ banyere agha na mwakpo ikuku. Enwere foto ihu ihu nke ndị agha dike a na-enye akara V maka mmeri. Ekwutechaghị ọnụ maka ndị nkịtị merụrụ ahụ.
N'obodo nke abụọ - na obodo ọzọ dị nso - ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ otu ihe ahụ na-eme. Ndị agha gọọmentị nọchibidoro obodo nke otu ụdị ndị na-anụ ọkụ n'obi na-achị.
Ihe dị iche bụ na "anyị" na-akwado, wetara ya na ngwa agha - nke United States na Britain. Ha nwekwara ụlọ ọrụ mgbasa ozi nke Britain na America na-akwado.
Ihe ọzọ dị iche bụ na ndị agha gọọmentị nọchibidoro obodo a bụ ndị ọjọọ, ndị a mara ikpe maka ịwakpo na bọmbụ obodo - nke bụ kpọmkwem ihe ndị agha ọma na-eme na obodo mbụ.
Na-agbagwoju anya? Ọ bụchaghị. Nke a bụ ụkpụrụ abụọ bụ isi nke bụ isi okwu nduhie. N'ezie, m na-ekwu maka nnọchibido obodo Mosul ugbu a site n'aka ndị agha gọọmentị Iraq, bụ ndị United States na Britain na-akwado na nnọchibido nke Aleppo site n'aka ndị agha gọọmentị Syria, nke Russia na-akwado. Otu dị mma; nke ọzọ dị njọ.
Ihe a na-akọkarị bụ na ndị na-anụbigara okpukpe ọkụ n’obi ókè agaghị ebi n’obodo abụọ ahụ ma agha bibie ma ọ bụrụ na Briten na United States abanyebeghị Iraq n’afọ 2003. A malitere ụlọ ọrụ mpụ ahụ na ụgha n’ụzọ pụtara ìhè yiri mkpọsa ahụ nke na-agbagọzi nghọta anyị banyere agha obodo na Syria.
Na-enweghị nke a drumbeat okwu nduhie yi uwe dị ka akụkọ, ndị jọgburu onwe ISIS na Al-Qaida na al-Nusra na ndị ọzọ nke jihadist òtù nwere ike ghara ịdị, na ndị Syria nwere ike ọ gaghị na-alụ ọgụ maka ndụ ha taa.
Ụfọdụ nwere ike icheta na 2003 otu ndị nta akụkọ BBC tụgharịrị na igwefoto wee na-agwa anyị na Blair 'kwụpụtara' maka ihe mechara bụrụ mpụ nke narị afọ. Netwọk telivishọn US mepụtara otu nkwado maka George W. Bush. Fox News webatara Henry Kissinger ka ọ gbasaa n'ihe ndị Colin Powell mere.
N'otu afọ ahụ, n'oge na-adịghị anya ka mwakpo ahụ gasịrị, m gbara ajụjụ ọnụ na Washington na Charles Lewis, onye nta akụkọ America a ma ama na-eme nchọpụta. Ajụrụ m ya, sị, “Gịnị gaara eme ma a sị na ụlọ ọrụ mgbasa ozi kacha nweere onwe ha n’ụwa agbaala mgba kpụ ọkụ n’ọnụ nke mechara bụrụ mgbasa ozi ọjọọ?”
Ọ zaghachiri na ọ bụrụ na ndị nta akụkọ rụrụ ọrụ ha, "enwere ezigbo ohere na anyị agaraghị aga agha na Iraq".
Ọ bụ okwu na-awụ akpata oyi n'ahụ, na nke ndị nta akụkọ ndị a ma ama na-akwado bụ ndị m jụrụ otu ajụjụ ahụ - Dan Kama nke CBS, David Rose nke ụlọ ọrụ ahụ. Observer na ndị nta akụkọ na ndị na-emepụta ihe na BBC, bụ ndị chọrọ ka amaghị aha ha.
N'ikwu ya n'ụzọ ọzọ, ọ bụrụ na ndị nta akụkọ na-arụ ọrụ ha, ọ bụrụ na ha na-ama aka ma nyochaa mgbasa ozi ahụ kama ịkwalite ya, ọtụtụ narị puku ndị ikom, ndị inyom na ụmụaka ga-adị ndụ taa, agaraghị enwe ISIS na enweghị nnọchibido nke Aleppo ma ọ bụ Mosul.
Agaraghị enwe arụrụ arụ na London Underground na 7th Julaị 2005. Agaraghị enwe mgbapụ nke nde ndị gbara ọsọ ndụ; agaraghị enwe ogige nhụsianya.
Mgbe arụrụ arụ ndị na-eyi ọha egwu mere na Paris na Nọvemba gara aga, Onye isi ala Francoise Hollande zipụrụ ozugbo ụgbọ elu ka ha tụọ bọmbụ Syria - na iyi ọha egwu sochiri, nke a na-atụghị anya ya, ngwaahịa nke bọmbụ Hollande banyere France ịbụ “na agha” na “na-egosighi ebere”. Na steeti ime ihe ike na jihadist ime ihe ike na-azụ onwe ha bụ eziokwu na ọ dịghị onye ndú mba nwere obi ike ikwu okwu.
“Mgbe e ji ịgbachi nkịtị dochie eziokwu,” ka onye ndọrọ ndọrọ ọchịchị Soviet bụ́ Yevtushenko kwuru, “ịgbachi nkịtị bụ ụgha.”
Mwakpo Iraq, mbuso agha Libya, mbuso agha Syria mere n’ihi na onye ndu n’ime obodo ndia abughi onye n’azu nke West. Ndekọ ikike mmadụ nke Saddam ma ọ bụ Gaddafi adịghị mkpa. Ha erubeghị isi n'iwu ma nyefee ọchịchị obodo ha.
Otu akara aka na-echere Slobodan Milosevic ozugbo ọ jụrụ ịbanye "nkwekọrịta" nke chọrọ ọrụ Serbia na ntụgharị ya na akụ na ụba ahịa. A tụrụ ndị ya bọmbụ, ma gbaa ya akwụkwọ na Hague. Onweghị ụdị nnwere onwe a.
Dị ka WikLeaks kpugheere, ọ bụ naanị mgbe onye ndu Siria Bashar al-Assad na 2009 jụrụ pipeline mmanụ, na-agafe obodo ya site na Qatar gaa Europe, ka a wakporo ya.
Site n'oge ahụ, CIA mere atụmatụ ibibi ọchịchị Syria na ndị na-anụ ọkụ n'obi jihadist - otu ndị na-anụ ọkụ n'obi ugbu a na-ejide ndị Mosul na n'ebe ọwụwa anyanwụ Aleppo.
Gịnị kpatara na nke a abụghị akụkọ? Onye bụbu onye ọrụ gọọmentị mba ofesi Britain bụ Carne Ross, onye na-ahụ maka ọrụ mmachi megide Iraq, gwara m: “Anyị ga-azụ ndị nta akụkọ eziokwu nke ọgụgụ isi dị ọcha, ma ọ bụ anyị ga-ewepụ ha. Otú ahụ ka o si rụọ ọrụ.”
Ndị ahịa nke ọdịda anyanwụ, Saudi Arabia - nke US na Britain na-ere ngwá agha ijeri ijeri dollar - na-ebibi Yemen ugbu a, obodo dara ogbenye nke na n'oge kacha mma, ọkara ụmụaka na-eri nri.
Lelee na YouTube na ị ga-ahụ ụdị nnukwu bọmbụ - bọmbụ "anyị" - nke ndị Saudis na-eji megide obodo nta ndị dara ogbenye, na megide agbamakwụkwọ, na olili ozu.
Mgbawa ndị ahụ dị ka obere bọmbụ atọm. Ndị na-atụ bọmbụ na Saudi Arabia na-arụkọ ọrụ ọnụ na ndị ọrụ Britain. Eziokwu a abụghị akụkọ mgbede.
Mgbasa mgbasa ozi na-akacha arụ ọrụ ma ọ bụrụ na ndị nwere ezigbo agụmakwụkwọ - Oxford, Cambridge, Harvard, Columbia na ndị nwere ọrụ na BBC na-ahazi nkwenye anyị. Chee nchen, nke New York Times, na Washington Post.
A maara òtù ndị a dị ka mgbasa ozi liberal. Ha na-egosipụta onwe ha dị ka ndị nwere nghọta, ndị na-aga n'ihu na-aga n'ihu nke zeitgeist omume. Ha bụ ndị na-emegide ịkpa ókè agbụrụ, ndị na-akwado nwanyị na pro-LGBT.
Ha na-ahụkwa agha n’anya.
Ọ bụ ezie na ha na-ekwu maka ịlụ nwanyị, ha na-akwado agha mkparị na-agọnahụ ikike nke ọtụtụ ụmụ nwanyị, gụnyere ikike ndụ.
N'afọ 2011, e bibiri Libya, bụ obodo ọgbara ọhụrụ, n'ihi na Muammar Gaddafi na-achọ igbuchapụ ndị obodo ya. Nke ahụ bụ akụkọ na-adịghị akwụsị akwụsị; ma ọ dịghị ihe àmà. Ọ bụ ụgha.
N'ezie, Britain, Europe na United States chọrọ ihe na-amasị ha ịkpọ "mgbanwe ọchịchị" na Libya, bụ nnukwu mmanụ na Africa. Mmetụta Gaddafi na kọntinent na, karịa ihe niile, nnwere onwe ya enweghị ike ịnabata.
Ya mere, ndị na-anụ ọkụ n'obi, ndị America, Britain na France kwadoro ya, jiri mma gbuo ya. Hillary Clinton nwere obi ụtọ na ọnwụ ya dị egwu maka igwefoto, na-ekwupụta, "Anyị bịara, anyị hụrụ, ọ nwụrụ!"
Mbibi nke Libya bụ mmeri mgbasa ozi. Ka a na-akụ ịgbà agha, Jonathan Freedland dere na Guardian: "N'agbanyeghị na ihe egwu dị na ya dị adị, ikpe maka itinye aka ka siri ike."
Ntinye aka - kedu okwu dị mma, dị mma, okwu nche, nke ezigbo ihe ọ pụtara, maka Libya, bụ ọnwụ na mbibi.
Dị ka ndekọ nke ya, Nato weputara 9,700 "ụdị igbu egbu" megide Libya, nke ihe karịrị otu ụzọ n'ụzọ atọ bụ ndị ezubere iche maka ndị nkịtị. Ha gụnyere ogbunigwe ndị nwere isi agha uranium. Lee foto nke mkpọmkpọ ebe nke Misurata na Sirte, na nnukwu ili ndị Red Cross mere. Akụkọ Unicef banyere ụmụaka ndị e gburu na-ekwu, "ọtụtụ n'ime ha na-erubeghị afọ iri".
N'ihi ya, Sirte ghọrọ isi obodo ISIS.
Ukraine bụ mmeri mgbasa ozi ọzọ. Akwụkwọ akụkọ liberal a na-akwanyere ùgwù dị ka New York Times, na Washington Post na Guardian, na ndị mgbasa ozi bụ isi dị ka BBC, NBC, CBS, CNN arụwo ọrụ dị oke mkpa n'ịkwado ndị na-ekiri ha ịnakwere agha oyi ọhụrụ dị ize ndụ.
Ndị niile na-akọwahie ihe omume na Ukraine dị ka omume ọjọọ nke Russia mgbe, n'ezie, nchikota na Ukraine na 2014 bụ ọrụ United States, nke Germany na Nato nyere aka.
Ntughari nke eziokwu a juru ebe nile na egwu agha Washington nke Russia abụghị akụkọ; a na-egbochi ya n'azụ mkpọsa mkparị na egwu nke ụdị m tolitere n'oge agha oyi mbụ. Ọzọkwa, ndị Ruski na-abịa ị nweta anyị, onye Stalin ọzọ na-edu, onye The Economist na-egosi dị ka ekwensu.
Nkwụsị nke eziokwu banyere Ukraine bụ otu n'ime akụkọ ojii zuru oke m nwere ike icheta. Ndị Fascist bụ ndị meziri agha ahụ na Kiev bụ otu ụdị ahụ nke kwadoro mbuso agha Nazi nke Soviet Union na 1941. N'ime egwu niile gbasara ịrị elu nke ndị na-emegide ndị Juu na-emegide ndị Fashist na Europe, ọ dịghị onye ndú na-ekwu banyere ndị fascist na Ukraine - ma e wezụga Vladimir. Putin, ma ọ dịghị agụta.
Ọtụtụ ndị na mgbasa ozi Western arụsi ọrụ ike n'igosi agbụrụ ndị na-asụ Russian bi na Ukraine dị ka ndị si mba ọzọ na obodo ha, dị ka ndị nnọchiteanya nke Moscow, ọ fọrọ nke nta ka ọ bụrụ na ọ dịghị mgbe Ukraine na-achọ a federation n'ime Ukraine na dị ka Ukraine ụmụ amaala na-eguzogide ndị mba ọzọ-nchịkọta ọchịchị imegide. ọchịchị ha họpụtara.
Ọ fọrọ nke nta ka ọ bụrụ joie d'esprit nke otu klas nchikota nke warmongers.
Ndị na-akụ ịgbà nke Washington Post na-akpali agha na Russia bụ otu ndị na-ede akwụkwọ akụkọ bụ ndị bipụtara ụgha na Saddam Hussein nwere ngwá agha nke mbibi.
Nye ọtụtụ n'ime anyị, mgbasa ozi onye isi ala America bụ ihe ngosi freak media, nke Donald Trump bụ nnukwu onye ọjọọ.
Mana Trump na-akpọ ndị nwere ikike na United States asị n'ihi ihe ndị na-enweghị ihe jikọrọ ya na omume na echiche ya jọgburu onwe ya. Nye gọọmentị a na-adịghị ahụ anya na Washington, Trump na-enweghị atụ bụ ihe mgbochi n'ichepụta America maka 21.st narị afọ.
Nke a bụ iji nọgide na-achị United States na iji merie Russia, na, ọ bụrụ na ọ ga-ekwe omume, China.
Nye ndị agha na Washington, ezigbo nsogbu na Trump bụ na, n'oge oge ya dị egwu, o yiri ka ọ chọghị agha na Russia; ọ chọrọ ka ya na onyeisi oche Rọshịa kwurịta okwu, ọ bụghị ịlụso ya ọgụ; o kwuru na ya na onye isi ala China chọrọ ka ya na ya kparịta ụka.
Na arụmụka mbụ ya na Hillary Clinton, Trump kwere nkwa na ọ gaghị abụ onye mbụ webatara ngwa agha nuklia na esemokwu. Ọ sịrị, “N'ezie, agaghị m eme ihe mbụ. Ozugbo ihe ọzọ nuklia mere, ọ gwụla.” Nke ahụ abụghị akụkọ.
Ọ̀ pụtara n'ezie? Onye ma? Ọ na-emegidekarị onwe ya. Mana ihe doro anya bụ na a na-ewere Trump dị ka ihe egwu dị egwu na ọnọdụ nke nnukwu igwe nchekwa mba na-arụ ọrụ na United States, n'agbanyeghị onye nọ na White House.
Ndị CIA chọrọ ka etie ya ihe. Pentagon chọrọ ka etie ya ihe. Ndị mgbasa ozi chọrọ ka a tie ya ihe. Ọbụna ndị otu ya chọrọ ka a tie ya ihe. Ọ bụ ihe iyi egwu nye ndị ọchịchị nke ụwa - n'adịghị ka Clinton bụ onye hapụrụ obi abụọ ọ bụla na ọ dị njikere ịga agha na Russia na China nwere ngwá agha nuklia.
Clinton nwere ụdị ahụ, dịka ọ na-etu ọnụ mgbe mgbe. N'ezie, ihe ndekọ ya gosipụtara. Dị ka onye omebe iwu, ọ kwadoro mwụfu ọbara na Iraq. Mgbe ọ gbara ọsọ megide Obama na 2008, ọ tụrụ egwu "ikpochapụ" Iran kpamkpam. Dị ka odeakwụkwọ nke steeti, ọ jikọrọ aka na mbibi nke gọọmentị dị na Libya na Honduras wee malite ịzụ ahịa China.
O kwela nkwa ịkwado mpaghara ọ bụla na-efe efe na Syria - mkpasu iwe maka agha na Russia. Clinton nwere ike bụrụ onye isi ala United States kacha dị ize ndụ n'oge ndụ m - ihe dị iche na asọmpi ahụ siri ike.
Na-enweghị obere ihe akaebe, ọ boro Russia ebubo na ọ na-akwado Trump ma na-abanye ozi email ya. N'ịbụ ndị WikiLeaks weputara, ozi-e ndị a na-agwa anyị na ihe Clinton na-ekwu na nzuzo, na okwu ndị ọgaranya na ndị dị ike, bụ ihe megidere ihe ọ na-ekwu n'ihu ọha.
Ọ bụ ya mere ịgbachi nkịtị na iyi Julian Assange dị ezigbo mkpa. Dịka onye nchịkọta akụkọ WikiLeaks, Assange maara eziokwu. Ka m mesie ndị ahụ metụtara obi ike, ọ dị mma, na WikiLeaks na-arụ ọrụ na cylinders niile.
Taa, a na-ewuli ndị agha America kacha elu kemgbe Agha Ụwa nke Abụọ - na Caucasus na n'ebe ọwụwa anyanwụ Europe, na ókèala Russia, na Asia na Pacific, ebe China bụ ebumnuche.
Buru nke ahụ n'uche mgbe asọmpi ntuli aka onye isi ala rutere n'ikpeazụ ya November 8nke, Ọ bụrụ na onye mmeri bụ Clinton, otu egwu ndị Gris nke ndị na-akọwa enweghị uche ga-eme ememe nchichi ya dị ka nnukwu nzọpụ ụkwụ maka ụmụ nwanyị. Ọ dịghị onye ga-ekwu banyere ndị Clinton tara ahụhụ: ụmụ nwanyị Syria, ụmụ nwanyị Iraq, ụmụ nwanyị Libya. Ọ dịghị onye ga-ekwu maka mmemme nchekwa obodo a na-eme na Russia. Ọ dịghị onye ga-echeta "ọwa nke nnwere onwe" Edward Bernays.
Onye na-ekwuchitere ndị nta akụkọ George Bush kpọrọ mgbasa ozi n'otu oge "ndị na-enyere aka."
N'ịbụ onye si n'aka nnukwu onye ọrụ nchịkwa nke ụgha ya, nke mgbasa ozi kwadoro, kpatara nhụjuanya dị otú ahụ, nkọwa ahụ bụ ịdọ aka ná ntị sitere n'akụkọ ihe mere eme.
Na 1946, ọkàiwu n’Ụlọikpe Nuremberg kwuru banyere ụlọ ọrụ mgbasa ozi Germany, sị: “Tupu a kpasuru ha iwe, ha malitere mkpọsa e mere atụmatụ iji mee ka ndị ha mejọọ daa na ijikere n’ụzọ mmetụta uche ndị Germany maka mwakpo ahụ. N’usoro mgbasa ozi, ọ bụ ndị nta akụkọ kwa ụbọchị na redio bụ ngwá agha kacha mkpa.”
Emegharịrị nke a site na adreesị Sheffield Festival of Words, Sheffield, England.
A na-akwado ZNetwork naanị site na mmesapụ aka nke ndị na-agụ ya.
inye
1 Comment
Buru nke ahụ n'uche mgbe asọmpi ntuli aka onye isi ala rutere na njedebe ya na Nọvemba 8th, Ọ bụrụ na onye mmeri bụ Clinton, otu egwu ndị Gris nke ndị na-akọwa amaghị ihe ga-eme ememe ncheta ya dị ka nnukwu nzọụkwụ na-aga n'ihu maka ụmụ nwanyị. Ọ dịghị onye ga-ekwu banyere ndị Clinton tara ahụhụ: ụmụ nwanyị Syria, ụmụ nwanyị Iraq, ụmụ nwanyị Libya. Ọ dịghị onye ga-ekwu maka mmemme nchekwa obodo a na-eme na Russia. Ọ dịghị onye ga-echeta Edward Bernays 'ọwa nke nnwere onwe'. — John Pilger
Hapụ onwe gị n'aka ndị "ndị na-ekwu okwu na-amaghị ihe" ma debanye aha mkpesa nke nwere echiche na eziokwu na Nov. 8.
STEIN/BARAKA2016!!!