Swete pou bank santral yo aji nan enterè moun k ap travay olye ke endistri finansye a se apeprè kòm fwitye tankou espere yon bèt nan bwa grangou pa pral manje poul la ki te jis mete akote li. Kochon pral vole, Amazon an pral jele sou ak Wall Street pral bay tout lajan li ale anvan yon bank santral nan nwayo kapitalis la ale kont rezon d'être li yo.
Nou pa bezwen nouvo rapèl sou konpòtman bank santral la. Konsidere ke jis senk bank santral — Rezèv Federal Ameriken an, Bank Santral Ewopeyen an, Bank of Japan, Bank of England ak Bank of Canada — te remèt apeprè 10 milya dola ameriken (8.8 milya €) bay atifisyèlman sipòte mache finansye yo nan de premye ane pandemi Covid-19 la anplis 9.36 milya dola ameriken (oswa 8.3 milya dola nan pousantaj echanj kòmansman 2020 la) ki te depanse pou soutni mache finansye yo nan ane yo. apre efondreman ekonomik mondyal 2008 la.
Se konsa, apeprè $ 20 billions - sa se ekivalan a nan yon ane pwodwi domestik brit nan Japon, Almay, peyi Zend, Wayòm Ini a, Lafrans ak Itali konbine - pou rekonpanse pòsyon ki pi parazit nan ekonomi an, yon endistri ki konfiske lajan pa sèlman nan men tout moun. ou menm ki travay pou viv men nan kapital endistriyèl tou. Kisa ou te jwenn? Ti kras oswa, plis chans, pa gen anyen. Aktyèlman, sa ou te resevwa pou ane ki sot pase a pi mal pase anyen. Epi sa mennen nou sou sijè to enterè yo. Malgre ke nou mòtèl òdinè yo pa sipoze konprann alchimi mistik pratikan nan finans segondè yo pandan y ap evoke fòs yo nan kapitalis pou maji gide ekonomi an nan yon kou fiks, an reyalite pa gen okenn mistè.
Bay yon chwa pami twa Rezèv Federal la objektif kongrè a — maksimòm travay, pri ki estab, ak modere to enterè alontèm — se travay yo jete chak fwa. Bank Santral Ewopeyen an se yon ti kras plis onèt nan lis sèl objektif li yo dwe "kenbe estabilite pri." Bank Kanada se yon kote ant de objektif sa yo deklare lè li deklare ke manda li se "pou ankouraje a byennèt ekonomik ak finansye nan Kanada."
Natirèlman, ak bankye yo defini "byennèt Kanada," nou pa bezwen kenbe souf nou nan patisipe nan yon fason yo pral detèmine "byennèt" sa a. Malgre ke gen rezon pou aparans toudenkou nan enflasyon pri soti nan kòmansman 2022, sa a reyèlman se pa yon mistè, swa. Dezòd kontinyèl nan chèn ekipman pou akòz pandemi Covid-19 la, ogmantasyon radikal nan pri gaz akòz envazyon Larisi a nan Ikrèn ak koupe enèji Lwès Ris an repons a, ak bon ansyen alamòd kòporasyon Evaris kont pou enflasyon ane ki sot pase a. Ki jan yo reponn? Bank santral nan mond lan te reponn nan inison - jete moun nan travay pou diminye ekonomi an.
Vreman vre, lè sèl zouti ou genyen se yon mato, chak pwoblèm se yon klou yo dwe frape fò. Petèt ofisyèl bank santral yo gen lòt zouti, men yo pa ka jwenn anyen lòt pase mato a. Mato a isit la se to enterè, epi yo te itilize yon sèl ak sèl taktik yo nan ogmante rapidman to enterè yo ralanti ekonomi an. Lè yo fè li pi chè pou prete lajan, depans biznis ak konsomatè yo pral ralanti epi lè sa rive, revokasyon swiv.
Lè mato a se zouti a sèlman epi li se itilize sou ou
Enflasyon pa bon, men ofisyèl bank santral yo pa sèvi ak mato yo paske yo fache ke w ap peye plis pou makèt men paske enflasyon diminye valè a nan byen finansye spékulasion yo. Menm jan prezidan Rezèv Federal la nan epòk la, Paul Volcker, te plonje Etazini nan sa ki te lè sa a pi gwo resesyon depi Gran Depresyon an nan ogmante to enterè yo nan yon wo san parèy, epi kidonk lakòz chomaj monte a 10.8% - ak sipò antouzyastik la. nan administrasyon Reagan an menmsi Volcker te nonmen Jimmy Carter — to enterè yo te ogmante sevè ane sa a. Okenn kote tou pre limit nan kòmansman ane 1980 yo, men, ase yo fè yon resesyon yon posiblite reyèl nan 2023.
Men kèk nimewo pou ilistre sa:
- Rezèv Federal la ogmante referans li yo to enterè a 4.375% an Desanm 2022, soti nan 0.125% nan kòmansman 2022, ak plis k ap vini.
- Bank Santral Ewopeyen an te ogmante li to referans pou prete nan bank yo 2.5%, soti nan ane nan 0%, ak plis ogmante espere.
- Bank Kanada leve soti vivan li yo to enterè politik sèt fwa nan 2022, a 4.25% soti nan 0.25% nan mwa mas.
- Bank of England ogmante to enterè li yo uit fwa nan 2022, rive 3.5% an Desanm 2022, ak plis ogmantasyon espere.
Liy anba a se ke ou pral peye plis pou itilize kat kredi ou ak pri a nan ipotèk (ak pri lwaye) ap monte menm pi wo; depans lojman yo deja obsènman wo paske lojman se yon machandiz. Pwofi Bank yo, sepandan, ap monte - e pa gen anyen ki pi enpòtan pase sa pou bankye yo, nan oswa soti nan biwo bank santral yo.
Se konsa, byenke gen toujou kèk billions dola rezèv oswa ero oswa liv oswa Yen kouche alantou pèl nan pòch yo san fon nan bayeur, li nan ti kal pen pou ou si ou gen chans. Kidonk, bank santral yo ap aji nan enterè spékulasion yo ak ogmantasyon rapid to enterè sa yo menm jan yo te fè pandan plizyè ane apre aksidan ekonomik 2008 finansyè yo te koze epi answit ankò apre bès toudenkou 2020 ki te koze pa pandemi an. Solisyon estanda yo nan resesyon se jete plis lajan nan bank yo ak gonfle yon lòt ti wonn mache dechanj. Kounye a ke salè yo sispann tonbe tanporèman (e menm yon ti kras monte anwo) epi chomaj te tonbe sevè, li lè pou aplike yon medikaman diferan, youn ki, nan yon konyensidans remakab, tou pini moun k ap travay ak rekonpanse spékulasion.
Kidonk, èske bank santral yo tou senpleman move moun? Èske li tan pou "fen Fed" kòm kritik Rezèv Federal yo souvan mande pou Ozetazini? Oswa pou mete yon fen nan lòt bank santral?
Iwonilman, repons lan se non.
Repons sa a sètènman se counter-entwisyon. Poukisa nou pa ta dwe debarase m de enstitisyon ki fè anpil bagay pou perpétuer, ak elaji, inegalite, e ki ap dirije pa bankye yo pou benefis bankye yo malgre yo se fòmèlman enstitisyon gouvènman an? Senpleman mete, si ou pa renmen sa Rezèv Federal la, oswa Bank Santral Ewopeyen an, oswa nenpòt lòt bank santral fè, sa ou aktyèlman pa renmen se sistèm kapitalis la. Rezèv Federal la, pou egzanp, se siman (jan kritik li yo chaje avèk presizyon) yon branch gouvènman ki twò sekrè, ki pa rann kont ki pwoteje enterè bayeur yo sou depans pou tout lòt moun. Pa gen anyen inik la. Bank Santral Ewopeyen an se petèt bank santral ki pi antidemokratik nan mond lan - li se antite ki pi pwisan nan Inyon Ewopeyen an epi li konplètman pa rann kont nenpòt moun, ouvètman opere sou non kapital finans Ewopeyen an.
Sonje kòman Bank Santral Ewopeyen an te trete Lagrès pandan kriz finansye nan mitan ane 2010 yo. ECB a bay yon seri de diktats sa koupe tout finansman pou gouvènman grèk la, ki gen ladan soti nan bank grèk, yo nan lòd yo pote nouvo gouvènman Syriza a nan jenou li yo ak fòse yon rann tèt konplè nan pini osterite enpoze pa li, Inyon Ewopeyen an ak Fon Monetè Entènasyonal. Se konsa, mezi sa yo te piman bouk ke Fon Monetè Entènasyonal la te di ke ECB a te twò ekstrèm nan mezi osterize li yo! Ekonomi grèk la te kraze pou asire ke bank ki te prete Atèn yo, an patikilye bank franse ak Alman yo, yo ta dwe remèt tout kèlkeswa pri pou moun Lagrès yo.
Pa gen sans refòme sa ki pa ka refòme
Bank santral ki responsab demokratikman ki te pibliye politik pou ogmante travay ak nan direksyon pou yon sistèm finansye sosyalman responsab ta dwe refòm byenveni. Men, yon refòm konsa se yon enposib, e pa senpleman paske bank santral yo andeyò nenpòt responsabilite demokratik anba rezon ofisyèl pou diminye "entèferans politik" nan pran desizyon ekonomik men an reyalite paske kapital finans yo tèlman pwisan ke li ka mande resevwa, dwa pou aji san kontrent nan pwòp enterè li. Otan ke kapitalis pwisan genyen kapasite pou pliye politik gouvènman an nan direksyon rezilta yo pi pito, finans se sèl endistri ki gen depatman gouvènman an dedye a li, ke ekzekitif li yo jere poukont nenpòt lòt antite gouvènman an.
Si li pa ka refòme, poukisa pa debarase m de li? Elimine bank santral pandan y ap kenbe rès kapitalis la an plas se yon lide initil paske yo se yon nesesite nan peyi kapitalis avanse, ki se poukisa chak gen youn. Epi, yon fason pervers, elimine bank santral la ta aktyèlman ogmante dominasyon bayeur yo epi li ta fè boom yo ak jarèt nan sik biznis kapitalis la pi file pase sa yo deja ye.
Etranj jan li sanble jodi a, te gen yon eleman popilis nan kreyasyon Rezèv Federal la. Popilist nan fen 19yèm syèk la te vle yon lajan ki pi elastik pou ke gouvènman an te kapab pwolonje kredi ijans lè ekonomi an te tonbe (tankou li te souvan fè sa) olye ke yo dwe. menòt pa estanda lò a. Nan epòk sa yo, lè yon aksidan te rive, gouvènman ameriken an te oblije al jwenn pi gwo baron vòlè nan epòk la, tankou J.P. Morgan, epi mande yo dirèkteman pou yon sovtaj.
Bank yo te rasanble rezèv yo pandan aksidan, sa ki fè bès yo vin pi mal, epi yo te kapab bay pwòp biye yo, ede gaz bul. Men, depi nou ap pale de Etazini, li te pran yon konsansis sou Wall Street epi yo pa demann popilè pou yo te kreye yon bank santral an 1913. Finansye yo te vin kwè ke yon bank santral ta apeze ekstrèm boom ak jarèt, kidonk estabilize ekonomi an. Endistriyèl yo ansanm bayeur nan konsansis sa a.
Evidamman di, kapitalis yo epi yo pa popilist yo te chofè yo nan politik Fed depi nan kòmansman an. Men, yon bank santral fè, byenke nan yon fason ki trè inegalite, estabilize yon ekonomi nasyonal atravè reglemante kredi ak altènativman sere ak detachman politik monetè. Bank santral nan tout peyi kapitalis avanse jere rezèv lajan domestik ak lajan, yon travay enpòtan nan mond jodi a kote mache ki sijè a balanse sovaj fikse pri pou tout bagay.
Yon ti jan menm jan an, Bank of England, kreye an 1694 pa konstitisyon wayal, "te fonde pou 'pwomouvwa Byen piblik la ak Benefis pèp nou an.'" dapre sit entènèt li yo. Malgre santiman sa a, bank la admèt li te kreye prensipalman pou finanse yon lagè kont Lafrans. Bank Angletè te nasyonalize an 1946 e byenke gouvènman Britanik la rete nèt, li, tankou bank santral yo an jeneral, "endepandan" - sa vle di, konplètman gratis nan responsablite demokratik. Endepandans sa a” te bay Premye Minis Tony Blair an 1997. Se pa pou anyen Margaret Thatcher te di pi gwo akonplisman li te "Tony Blair ak New Labour."
Li pa pral vini kòm yon sipriz ke enstitisyon finansye yo kalifye nan jwenn fason alantou politik bank santral yo. Se pa ke bank santral pa aji nan enterè sa yo - Fed a anba Alan Greenspan ankouraje ti wonn nan mache dechanj ane 1990 ak ti wonn nan byen imobilye nan ane 2000 yo, epi apre aksidan an 2008, Ben Bernanke te konsantre sou Lè sa a, depi lontan ki pa egziste. fantom nan enflasyon pandan y ap inyore pwoblèm nan tout twò reyèl nan chomaj segondè. Bank Santral Ewopeyen an se, si anyen, menm plis koupab de sa pase Rezèv Federal la.
Si bank santral ale, bayeur pa ta
Tout sistèm kapitalis la aji nan avantaj kapitalis yo (endistriyèl ak bayeur) nan detriman moun k ap travay. Poukisa nou ta dwe atann yon bra nan yon gouvènman kapitalis aji yon fason diferan? Si bank santral yo te elimine, egzak menm enterè kapitalis pwisan yo ta kontinye pliye politik gouvènman an nan rezilta pi pito yo epi yo ta kontinye egzèse menm dominasyon sou gouvènman an, enstitisyon sosyal yo ak medya mas yo. Sèl diferans lan ta se ke ekonomi an ta vin pi enstab pase sa li deja ye paske ta gen mwens kapasite nan pati nan gouvènman yo mouye eksè. Poukisa sa ta bon?
Kapitalis se yon sistèm enstab ki ap toujou gen boom ak jarèt, ak jan tan ale sou jarèt yo gen tandans vin pi mal. (Tandans sa a te kenbe tanporèman nan bè apre Gran Depresyon an grasa refòm enpòtan, men refòm sa yo te defèt e tandans nan reyafime tèt li.) Kapitalis se yon sistèm kote moun ki rasanble kapital la akimile pouvwa, epi pouvwa a tradwi nan kapasite pou pliye règ yo nan rezilta pi pito oswa kontoune règ yo. Lajan konsantre nan mwens men ak salè yo peze pou fasilite koule anlè nan lajan. Moun ki reyisi yo se moun ki gen gwo dezi pou yo jwenn ak karakteristik pèsonalite ki pèmèt dezi sa yo satisfè.
Wi, moun sa yo doue yo ka kreye politik pou bank santral yo. Elimine yo pa t ap touche kapasite moun ki genyen yo pou yo gaye pwendvi yo ak rezilta politik yo favorize atravè yon sosyete kapitalis, ni sa pa t ap touche kapasite yo pou yo pwofite gwo richès yo ak pouvwa richès yo ba yo pou fòme politik gouvènman an pou benefisye tèt yo. . Lè w debarase m de gouvènman an ta aktyèlman entansifye dominasyon endistriyalis yo ak bayeur nan tout esfè nan lavi yo. Dominasyon yon klas globalize ki kenbe pouvwa a atravè yon rezo enstitisyon ak debarase m de jere enstabilite san rete - pa yon ti kabal bankye yo ki yon jan kanmenm kontwole tout bagay, yon lide ki anrasinen nan teyori konplo zèl dwat ki fasilman lonbraj nan antisemit.
Okenn nan sa ki pi wo a pa sijere ke nou ta dwe tou senpleman aksepte sistèm kapitalis brital, dezumanize a. Men, olye ke nou anvi pou refòm ki ta ka aktyèlman vin pi mal, yon mond pi bon ak yon ekonomi ki fèt pou bezwen imen se sa nou ta dwe apre. Si nou blame bank santral olye pou yo sistèm nan ke li se yon eleman nan, Lè sa a, nou pa fè anyen plis pase blame mesaje a. Mache kapitalis yo pa gen anyen plis pase ekspresyon konpoze enterè pi gwo endistriyalis yo ak bayeur yo, epi pèmèt mache sa yo menm pi gwo libète se sa nou ta dwe goumen, pa tasitman ede.
ZNetwork finanse sèlman atravè jenerozite lektè li yo.
Fè yon don