Nicholas Kristof-ek New York Times egunkarian gerrako biktimak taularatu zituen azaroaren 19an: "... orain arte 400 amerikar bizitzaren kostuarekin eta (ikerketa batek iradokitzen du) gutxienez 11,000 irakiar bizitzaren kostuarekin".(1) Deigarria egin zitzaidan. arrazakeria. Kristofek ez du aipatzen, baina estatubatuar tropak eta irakiar zibilak kontatzen ari da. Gerran hil ziren 30,000 irakiar soldaduei ez zaie gizakiaren estatusa ematen. Kristof liberal apala da baina iturri erradikalagoetara joz, larritu egin nintzen jarrera bera aurkitzeak. Esate baterako, Counterpunch-en idatziz, David Vestek argudiatu zuen berreraikuntza onurak estatubatuar tropei eta irakiar zibilei eman behar zaizkiela.(2)
Amerikako Gobernuak diskurtsoaren baldintzak zehaztu ditu gerraren kostuari buruzko eztabaidetarako. «Ez genuen haien zibilak hiltzea nahi, baina gure mutilen aurka armak hartu zituztenek hiltzea merezi zuten. Ez zara ausartzen bestela proposatzen”. Gerraren aurkako mugimenduak, adostasun gutxiko erakustaldi batean, arau hauek onartu ditu. Hedabide nagusietan zein alternatiboetan, tropa amerikarren egoerari buruz eztabaidatzen duten dozenaka artikulu irakurri ditut. Ia barregarria da Irakeko militanteen larriei eskainitako artikulu batean pentsatzea. Badirudi onartu dugula legez kanpoko terroristak direla. Uste dut aurre egin behar diogun arazo handiago baten parte dela: AEBetako armadarekiko eta Irakeko erresistentziarekiko dugun jarrera.
Eskuineko hegala gogor saiatu da tropak bereganatzen. Gerra aurretik, gogoan dut gerraren aurkako elkarretaratzeetan kontrako manifestariek «tropak laguntzeko» oihu egiten zidatela. Michael Moorek hau seinalatzen du: "Gauza bat ziur zegoen: gerraren aurka ezer esan bazenuen, HOBE zeneukan berehala jarraitzea lerro honekin: 'BAINA NI LAGUNTZEN DITUT TROPAK!'"(3) Bush, bere saiakerarekin. Abraham Lincoln USS eta Irakera egindako bisita ausarta, gogor saiatu da tropekin lotzen. Joera hori nabaritu eta kritikatu egin da.
Ohartu ez dena da gerraren aurkako mugimendua ere tropak bereganatzen saiatu dela. Inork Moore blasfemiaz susma ez dezan, azkar gehitzen du: "zu bezalako jendeak BETI "tropak" lagundu ditu". Moore-k gerraren aurkako mugimenduaren adar bat irudikatzen du, amerikar armadaren ikuspegi oso erromantizizatuarekin jarraitzen duena. Ikuspegi honetan, «gure haurrak» okupazioaren aurka daude eta etxera itzuli nahiko lukete.
Ikuspegi honek badu bere meritua. Ukaezina da soldadutza zapalkuntza modu bat dela. Moore berriz aipatzearren: “Gure pobreak dira, gure langile klasea”. Gainera, egia da tropa asko okupazioaren aurka ari direla. Military Families Speak Out [MFSO] bezalako erakundeak okupazioaren aurkako mugimenduaren zati garrantzitsu bat dira.
Hala ere, ikuspegi honek ezin du gerra garaian aipatu zuten Ryan Dupre kaporalari egokitu: "Itxaron irakiar latz bat lortu arte... hilko dut"(4) edo tropa amerikarren argazki ospetsuan ageri den harrotasuna ezarri zen. Sadamen tronuan. Ez du kontuan hartzen okupazio tropak orain liburuko delitu guztien errudun direla bortxaketa eta hilketa eta lapurreta txikietaraino. Ez da egunik pasatzen «tropen» balentria sadikoen istorio berri bat agertu gabe. Hamarnaka milaka irakiar hil dira. «Tropak» hil zituzten.
Nire ustez, ikuspegi erromantikoa jasanezina da. Batez ere kezkagarria iruditzen zait, benetako biktimak itsutzen gaituelako. Hau etxera ekarri zidaten Washingtongo Vietnam Memoriala bisitatu nuenean urriaren 25ean okupazioaren aurkako manifestazioan nengoela. Orain, lotsagarri nabarmena den propaganda monumentua da. Ez zen tropekiko sinpatiatik eraiki, baizik eta abertzale sentimenduak pizteko eta jendearen haserrea galdera zailetatik urruntzeko tragediaren ikur ukigarri batera bideratzeko. Hala ere, harrigarria da jendeak monumentu honi begiratzea eta begi-bistako galderarik ez egitea: «Zergatik ez dago gerran hildako vietnamdarrak oroitzeko 60 aldiz handiagoa den monumenturik? Izan ere, zergatik ez zaie hazbete bakar bat ere eskaintzen?». Egitura nazkagarri honetatik AEBak Vietnamgo gerraren biktima gisa botatzeko urrats laburra da. "Suntsipena elkarrekikoa izan zen", azaldu zuen Jimmy Carter presidenteak.(5)
Era berean, kezkatzen nau amerikar hildakoetan kontzentratu behar dugulako argudioak, hori baita propagandarik eraginkorrena. Hau egia bada, hondoratuta gaude. Horrek biztanleriaren barnean arrazakeria masiboa ez ezik, Kosovoko gerra bezalako gerren aurka inoiz ezingo dugula antolatu, Wesley Clarkek harro adierazi zuen bezala, estatubatuar hildako bakar bat ere gabe epaitu zuten.
Ez dut ukatzen soldaduak antolatzen jarraitu behar dugunik, desertatzen lagundu eta okupazioaren aurkako ahaleginetan laguntzen. Baina hau Amerikako armadaren errealitateari begira egin behar da. Gainera, uste dut gure deialdi nagusia Irakeko herrian zentratzen den errekurtso humanista bat izan beharko lukeela.
Irakeko erresistentziaren xehetasunak zailak izan dira aurkitzea. Hedabideek militanteengan arreta jartzea aukeratzen duten langile antolatuaren papera gainditu dute. Gerraren aurkako mugimenduak Irakeko erresistentzia osoarekiko duen jarreraz eztabaidatu nahiko nuke eta gero militanteengan espezializatu. Bi herrialdeetan mugimenduak oso anitzak dira, beraz, kontuz nago orokortzeekin.
Azken artikulu batean, Monthly Review-eko editoreek gogoratu zuten Kiplingek, Filipinak anexioaren atarian, AEBak bere arraza-erantzukizun berriak hartzera bultzatzen zituela.(7) Kipling-ek idatzi zuen:
«Zure herri maltzurrak harrapatu ditu,
Erdi deabrua eta erdi umea”.
Erraza da Bushen administrazioa aztertzea “The White Man’s Burden” esparruan. Hala ere, iradokitzen dut paradigma hori berdin aplikatzen dela gerraren aurkako mugimenduaren ataletan.
Eztabaidagarria da gerraren aurkako mugimenduak, AEBetako iritzi publikoaren bitartez, Irak zuzentzeko zeresana duela. Mugimenduak indarrik gabe onartu du botere arraro hau eta Irakeko etorkizunaz eztabaidatzen hasi da. Joera hori nabarmena da Howard Deanen aldekoen artean. Haientzat, bistakoa da AEBek Iraken menperatzen jarraitu behar dutela. Bush eta Halliburton-eko bere lagunak lan txarra egiten ari direla besterik ez da; hobeto egingo lukete. Mundu ikuskera honetan, Irakeko erresistentzia haserre txiki bat da.
Aktibista talde handiek Irakeko berriro askatzea haien menpe dagoela erabakitzen dute. Horrek ere oso errespetu gutxi ematen dio Irakeko erresistentziari. [Kontra-adibidea berriz ere lan antolatuan dago. AEBetako Labour Against the War [USLAW] Irakeko sindikatuekin lankidetza bikainak sortu ditu.]
Signs-en argitaratu berri den artikulu batean, Iris Marion Young-ek dio Bushen administrazioak aipatzen zuen «babes maskulinoaren» iruditik eratorri zela gerraren erakargarritasuna.(8) Paradigma hau bake mugimenduari ere aplikatzen zaio. Mugimenduaren atalek babes-jarrera hartzen dute Irakekiko. “‘Bush munstrotik‘ babestu behar ditugu’. Hipotesi hau urrunekoa da, baina nik esango nuke bake mugimenduak Irakeko zibilengan arreta jartzen duen arrazoietako bat dela. Bere babes-sena pizten dute Irakeko militanteek ez.
Lehenik eta behin, Irakeko herriari inperialismoari aurre egiteko eskubidea aitortu behar diogu egoki deritzon moduan. Horrek barne hartzen du erresistentzia bortitzarako eskubidea.
Ez dut erresistentzia ez-biolentoaren papera baztertzen ari. Besterik da, uste dudala zertxobait alferrikakoa dela gerraren aurkako mugimenduak Irakeko erresistentzia militantearen meritu estrategikoez eta demerituez eztabaidatzea. Ez gaude Iraken. AEBetan ditugun erantzukizunetan zentratu behar dugu.
Argi dago indarkeriak garrantzia izaten jarraituko duela erresistentzian. Argi dago, gainera, administrazioak indarkeria hori aitzakiatzat hartuko duela okupazioa iraunarazteko. Horregatik, gerraren aurkako mugimenduari dagokio gaiaren inguruan jarrera publikoa hartzea. Indarkeriaren arrazoiak azaldu behar dizkiogu amerikar herriari.
Duela egun batzuk, hitz egiten ari nintzen pertsona batek esan zidan: "Irakiarrak pertsona gaiztoak dira, tropak lehertzen ari direlako". Ezinbestekoa da pentsamolde honen aurkako borroka propaganda bat egitea. Taktika bortitzak eraginkorrak direla uste dugun ala ez, gure erantzukizuna da publikoki adieraztea erresistentzia militantea ez dela «terroristaz» osatua, okupazioaren aurkako mugimendu legitimoa dela. Gure helburua izan behar da hurrengoan Bushek «gure tropen aurkako eraso terroristak» esaldia erabiltzen duen hurrengoan denak barrez bikoiztu daitezen.
Militanteek zilegitasun gehiago lortzen dute erresistentzia estatubatuar helburu militarren aurka zuzentzen dela aitortzen dugunean, neurriekin —adibidez, abisu seinaleak arabieraz— Irakeko hildakoak saihesteko. Ez ditut tropa amerikarrak deshumanizatu nahi laster estatubatuar gobernuak atzerriko tropak deshumanizatzen dituela adierazi ondoren. Hala ere, uste dut soldadu estatubatuar batek ez duela eskubiderik Bagdadeko kaleetan pistola batekin ibiltzeko, umiliatu edo inola ere bertako biztanleriaren gaineko boterea erabiltzeko. Irakeko herriak autodefentsarako eskubidea duela uste irmo dut ere.
Dilema honen konponbide bakarra, Irakeko herriaren eta okupazio tropen giza eskubideak errespetatuz, tropak etxera ekartzea da.
Oharrak
1. Safety First, Nicholas Kristof, New York Times, 19ko azaroaren 2003a.
2. Bush Drops the Mask, David Vest, Counterpunch, 11ko abenduaren 2003: http://www.counterpunch.org/vest12112003.html
3. Letters the Troops Have Sent Me, Michael Moore, 19ko abenduaren 2003a: http://www.michaelmoore.com/words/message/index.php
4. AEBetako marineek heriotzaren zubian zibilen aurka su egiten dute, Mark Franchetti, Sunday Times (Londres), 30,2003ko martxoak XNUMX.
5. “Beno, suntsipena elkarrekikoa izan zen. Badakizu, Vietnamera joan ginen lurraldea harrapatzeko edo beste pertsonei amerikar borondatea inposatzeko gogorik gabe. Hara joan ginen Hego Vietnamdarren askatasuna defendatzera, eta ez dut uste barkamena eskatu edo geure burua zigortu behar dugunik erruduntasun estatusa bere gain hartzeko». President's News Conference on Foreign and Domestic Issues, New York Times, 25ko martxoak 1977. Ikusi ere: The Holocaust Industry, Norman Finkelstein, Verso (2000), 84. orrialdea.
6. A New Approach to Iraq, Wesley Clark, Harvard Crimson, 8ko abenduaren 2003a:http://www.thecrimson.com/article.aspx?ref=356666
7. Kipling, ‘White Man’s Burden’, and U.S. Imperialism, Monthly Review, 2003ko azaroa: http://www.monthlyreview.org/1103editors.htm
8. The Logic of Masculinist Protection: Reflections on the Current Security State, Iris Marion Young, Signs, Vol.29, Autumn 2003.
ZNetwork irakurleen eskuzabaltasunaren bidez soilik finantzatzen da.
Dohaintzan