Όταν μάθαμε την περασμένη εβδομάδα ότι ο Abdallah Salih al-Ajmi ανατινάχθηκε στη Μοσούλη στο βόρειο Ιράκ, η κυβέρνηση των ΗΠΑ το παρουσίασε αυτό ως δικαίωση των πολιτικών της. Ο Al-Ajmi ήταν πρώην τρόφιμος του στρατοπέδου κράτησης στο Γκουαντάναμο. Το Πεντάγωνο λέει ότι η επίθεσή του σε Ιρακινούς στρατιώτες δείχνει τόσο ότι ήταν σωστό να τον κράτησαν όσο και ότι είναι επικίνδυνο να απελευθερωθούν ποτέ οι κρατούμενοι του στρατοπέδου(1). Αντιθέτως, δείχνει πόσο επικίνδυνο ήταν να τους βάλεις εκεί εξαρχής.
Ο Al-Ajmi, σύμφωνα με το Πεντάγωνο, ήταν ένας από τους τουλάχιστον 30 πρώην κρατούμενους του Γκουαντάναμο που "έλαβαν μέρος σε μαχητικές δραστηριότητες κατά του συνασπισμού μετά την αποχώρησή τους από την κράτηση των ΗΠΑ"(2). Δεδομένου ότι η πλειονότητα των κρατουμένων φαίνεται να ήταν αθώα για τέτοια εγκλήματα προτού κρατηθούν, αυτό είναι ένα κολασμένο ποσοστό υποτροπής. Στην πραγματικότητα, αποδεικνύεται ότι οι «μαχητικές δραστηριότητες κατά του συνασπισμού» περιλαμβάνουν τη συζήτηση στα μέσα ενημέρωσης για την αιχμαλωσία τους στον Κόλπο του Γκουαντάναμο. Το Πεντάγωνο απαριθμεί τους Tipton Three στον κατάλογό του με υποτροπή, με το σκεπτικό ότι συνεργάστηκαν με την ταινία του Michael Winterbottom The Road to Guantanamo. Ωστόσο, κατονομάζει επίσης επτά πρώην κρατούμενους, εκτός από τον Al-Ajmi, που έχουν πολεμήσει με τους Ταλιμπάν ή τους Τσετσένους αντάρτες, έχουν απήγαγε αλλοδαπούς ή έχουν τοποθετήσει βόμβες μετά την απελευθέρωσή τους. Ένα από τα δύο συμπεράσματα μπορεί να εξαχθεί από αυτά τα στοιχεία, και κανένα δεν αντικατοπτρίζει καλά την κυβέρνηση των ΗΠΑ.
Το πρώτο είναι ότι, όπως ισχυρίζεται το Πεντάγωνο, αυτοί οι άνδρες «έλεγαν ψέματα στους Αμερικανούς αξιωματούχους, μερικές φορές για περισσότερα από τρία χρόνια». (3) Η συλλογή πληροφοριών και η ανάκριση από την κυβέρνηση των ΗΠΑ ήταν αναποτελεσματικές και τα άτομα που διαφορετικά θα είχαν αναγνωριστεί ως τρομοκράτες ή αγωνιστές της αντίστασης είχαν τη δυνατότητα να περπατήσουν ελεύθερα, παρά τα χρόνια έντονης και συχνά βίαιης ανάκρισης. Θα έπρεπε αυτό να εκπλήσσει; Χωρίς τεκμήριο αθωότητας, χωρίς κατηγορίες, εκπροσώπηση, δίκες ή δίκαιη διαδικασία οποιουδήποτε είδους, δεν υπάρχουν αξιόπιστα μέσα για να καθοριστεί εάν ένας άνδρας είναι ένοχος ή όχι. Οι καταχρήσεις στον Κόλπο του Γκουαντάναμο όχι μόνο αρνούνται τη δικαιοσύνη στους κρατούμενους, αλλά αρνούνται και τη δικαιοσύνη στον κόσμο.
Ο Al-Ajmi, λένε οι αρχές, αρχικά ομολόγησε στο στρατόπεδο των φυλακών ότι εγκατέλειψε τον στρατό του Κουβέιτ για να συμμετάσχει στην τζιχάντ στο Αφγανιστάν(4). Παραδέχτηκε ότι πολέμησε με τις δυνάμεις των Ταλιμπάν εναντίον της Βόρειας Συμμαχίας. Αργότερα ανακάλεσε αυτή την ομολογία, η οποία είχε γίνει «υπό πίεση και απειλές»(5). Όταν οι Αμερικανοί τον απελευθέρωσαν από το Γκουαντάναμο, τον παρέδωσαν στην κυβέρνηση του Κουβέιτ για δίκη, χωρίς όμως τα αποδεκτά στοιχεία που απαιτούνται για την καταδίκη του. Μεταξύ των υπερασπιστών του ήταν ότι ούτε ο ίδιος ούτε οι ανακριτές του είχαν υπογράψει την υποτιθέμενη κατάθεσή του(6). Τα δικαστήρια του Κουβέιτ, χωρίς αξιόπιστα στοιχεία για το αντίθετο, τον έκριναν αθώο.
Όλα τα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν στον Κόλπο του Γκουαντάναμο, και στα άλλα κέντρα κράτησης και μυστικές φυλακές της CIA, είναι εξ ορισμού αναξιόπιστα, επειδή εξάγονται με τη βοήθεια εξαναγκασμού και βασανιστηρίων. Τα βασανιστήρια είναι διαβόητα για την παραγωγή ψευδών ομολογιών, καθώς οι άνθρωποι θα πουν τα πάντα για να σταματήσουν. Τόσο οι επίσημες μαρτυρίες όσο και οι μαρτυρίες πρώην κρατουμένων δείχνουν ότι ένα ευρύ φάσμα τεχνικών καταναγκασμού –που επινοήθηκαν ή εγκρίθηκαν στα υψηλότερα επίπεδα στην Ουάσιγκτον– έχουν χρησιμοποιηθεί για να κάνουν τους κρατούμενους να πουν στους ερωτώντες αυτό που θέλουν να ακούσουν.
Στο βιβλίο του Torture Team, ο Philippe Sands περιγράφει τη μεταχείριση του Mohammed al-Qahtani, που κρατήθηκε στον κόλπο του Γκουαντάναμο και περιγράφεται από τις αρχές (όπως και μισή ντουζίνα άλλοι ύποπτοι) ως «ο 20ός αεροπειρατής». Όταν οι ανακριτές του άρχισαν να χρησιμοποιούν «βελτιωμένες τεχνικές» για να εξάγουν πληροφορίες από αυτόν, ο αλ-Καχτάνι είχε κρατηθεί σε απομόνωση για τρεις μήνες σε ένα κελί μόνιμα πλημμυρισμένο από φως. Ένα επίσημο σημείωμα δείχνει ότι «μιλούσε με ανύπαρκτους ανθρώπους, ανέφερε ότι άκουγε φωνές, [και] έσκυβε σε μια γωνία του κελιού καλυμμένη με ένα σεντόνι για ώρες». κρύο και στέρησε τον ύπνο για άλλες 7 ημέρες βασανιστηρίων και ανακρίσεων. Ποια χρήσιμη μαρτυρία θα μπορούσε να εξαχθεί από έναν άνδρα σε αυτή την κατάσταση;
Η άλλη πιθανότητα είναι ότι οι άνδρες που ενεπλάκησαν σε ένοπλες συγκρούσεις μετά την απελευθέρωσή τους δεν είχαν εμπλακεί σε καμία προηγούμενη μάχη, αλλά ριζοσπαστικοποιήθηκαν λόγω της κράτησής τους. Στο βίντεο που έκανε πριν ανατιναχτεί, ο al-Ajmi υποστήριξε ότι είχε κίνητρο την κακομεταχείρισή του στο Γκουαντάναμο. «Δώδεκα χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από τη Μέκκα, συνειδητοποίησα την πραγματικότητα των Αμερικανών και τι θέλουν αυτοί οι άπιστοι», είπε (8). Ισχυρίστηκε ότι τον ξυλοκόπησαν, τον νάρκωσαν και τον «χρησιμοποιούσαν για πειράματα» και ότι «οι Αμερικανοί χάρηκαν που προσβάλλουν την προσευχή μας και το Ισλάμ και προσέβαλαν το Κοράνι και το πέταξαν σε βρώμικα μέρη».(9) Ο δικηγόρος του Αλ-Ατζμί αποκάλυψε ότι το χέρι του είχε έσπασε από φρουρούς στο στρατόπεδο, οι οποίοι τον ξυλοκόπησαν για να τον εμποδίσουν να προσευχηθεί(10).
Οι λογαριασμοί ανθρώπων που απελευθερώθηκαν από τον Κόλπο του Γκουαντάναμο περιγράφουν μεταχείριση που θα ριζοσπαστικοποιούσε σχεδόν οποιονδήποτε. Στο βιβλίο του Five Years of My Life, που δημοσιεύτηκε πριν από ένα δεκαπενθήμερο, ο Murat Kurnaz υποστηρίζει ότι ένας από τους φρουρούς τον χαιρέτησε κατά την άφιξή του με αυτά τα λόγια. "Ξέρετε τι έκαναν οι Γερμανοί στους Εβραίους; Αυτό ακριβώς θα κάνουμε μαζί σας". Υπήρχαν ορισμένες ομοιότητες. "Ήξερα έναν άντρα από το Μαρόκο", γράφει ο Kurnaz, "ο οποίος ήταν καπετάνιος πλοίου. Δεν μπορούσε να κουνήσει ένα από τα μικρά του δάχτυλα λόγω κρυοπαγημάτων. Τα υπόλοιπα δάχτυλά του ήταν εντάξει. Του είπαν ότι θα ακρωτηριάσουν Το μικρό δάχτυλο.Τον έφεραν στο γιατρό και όταν γύρισε δεν του είχαν μείνει δάχτυλο.Του είχαν ακρωτηριάσει τα πάντα εκτός από τους αντίχειρές του». Ο νεαρός άνδρας – σχεδόν περισσότερο από αγόρι – στο κλουβί δίπλα στο Kurnaz είχε μόλις ακρωτηριαστεί από Αμερικανούς γιατρούς μετά από κρυοπαγήματα σε μια φυλακή του συνασπισμού στο Αφγανιστάν. Τα κολοβώματα εξακολουθούσαν να αιμορραγούν και ήταν καλυμμένα με πύον. Δεν έλαβε καμία περαιτέρω θεραπεία ή νέους επιδέσμους. Κάθε φορά που προσπαθούσε να σηκωθεί για να καθίσει στην κατσαρόλα του κολλώντας στο σύρμα, ερχόταν ένας φύλακας και χτυπούσε τα χέρια του με ένα μπίλι-κλαμπ. Όπως κάθε άλλος κρατούμενος, ξυλοκοπήθηκε τακτικά από τη Δύναμη Άμεσης Αντίδρασης του στρατοπέδου και τον μετέφεραν στα κελιά ανάκρισης για να τον ξυλοκοπήσουν κι άλλο(11).
Οι πατεράδες ήταν κολλημένοι μπροστά στους γιους τους, οι γιοι μπροστά στους πατέρες τους. Οι κρατούμενοι εξαναγκάζονταν επανειλημμένα σε στάσεις άγχους, στερήθηκαν τον ύπνο και απειλήθηκαν με εκτέλεση. Όπως λέει ένας ανώτερος αξιωματούχος της Υπηρεσίας Πληροφοριών Άμυνας των ΗΠΑ, "ίσως ο τύπος που πηγαίνει στο Γκουαντάναμο να ήταν ένας αγρότης που παρασύρθηκε και έκανε πολύ λίγα. Θα βγει ένας πλήρως ανεπτυγμένος τζιχαντιστής."(12)
Διαβάζοντας την ιστορία του Γκουαντάναμο και τις απαγωγές, την εξώδικη κράτηση και τα βασανιστήρια που επιδίωξε η αμερικανική κυβέρνηση (με τη βοήθεια του Ηνωμένου Βασιλείου) σε όλο τον κόσμο, δύο πράγματα γίνονται ξεκάθαρα. Το πρώτο είναι ότι αυτές οι πρακτικές δεν συμπληρώνουν την αποτελεσματική έρευνα και δίωξη. τα αντικαθιστούν. Αντί για μια διαδικασία που παράγει στοιχεία, τα αξιολογεί και τα χρησιμοποιεί για τη δίωξη, οι ΗΠΑ έχουν αναπτύξει μια διαδικασία που δημιουργεί ανοησίες και είναι ανίκανες να διαχωρίσουν τους ένοχους από τους αθώους. Το δεύτερο είναι ότι μακριά από την προστασία αθώων ζωών, αυτή η διαδικασία είναι πιθανό να επιφέρει περαιτέρω φρικαλεότητες. Ακόμα κι αν βάλεις την ηθική μιας τέτοιας μεταχείρισης σε μια πλευρά, είναι σίγουρα προφανές ότι κάνει τον κόσμο πιο επικίνδυνο.
αναφορές:
1. Τζος Γουάιτ, 8 Μαΐου 2008. Ο πρώην κρατούμενος του Γκουαντάναμο εντάχθηκε στην επίθεση αυτοκτονίας στο Ιράκ. Washington Post.
2. Υπουργείο Άμυνας, 12 Ιουλίου 2007. Πρώην κρατούμενοι του Γκουαντάναμο που επέστρεψαν στον αγώνα. http://www.defenselink.mil/news/d20070712formergtmo.pdf
3. ό.π
4. Γραφείο για τη διοικητική αναθεώρηση της κράτησης των εχθρικών μαχητών στη ναυτική βάση των ΗΠΑ, Κόλπος Γκουαντάναμο, Κούβα, Υπουργείο Άμυνας, Δεν έχει δοθεί ημερομηνία. Abdallah Salih Ali Al Ajmi: περίληψη αποδεικτικών στοιχείων. Σελ 8-9 του αρχείου pdf. http://www.dod.mil/pubs/foi/detainees/csrt_arb/000201-000299.pdf#38
5. Υπουργείο Άμυνας, δεν δίνεται ημερομηνία. Συνοπτική Δήλωση κρατουμένων του Συμβουλίου Διοικητικής Αναθεώρησης. Σελίδα 47 του pdf. http://www.dod.mil/pubs/foi/detainees/csrt/ARB_Transcript_Set_17_22822-23051.pdf#466.
6. Δεν δίνεται συγγραφέας, 26 Μαΐου 2006. 5 πρώην κρατούμενοι του Γκουαντάναμο ελευθερώθηκαν στο Κουβέιτ. Associated Press.
7. Philippe Sands, 2008. Torture Team: Rumsfeld’s Memo and the Betrayal of American Values, που εξάγεται στο Vanity Fair, Μάιος 2008.
8. Παράθεση από την Alissa J. Rubin, 9 Μαΐου 2008. Bomber’s Final Messages Exhort Fighters Against US. Νιου Γιορκ Ταιμς.
9. ό.π.
10. Ben Fox, 7η Μαΐου 2008. Πρώην κρατούμενος Gitmo σε πρόσφατη επίθεση. Associated Press.
11. Murat Kurnaz, 2008. Five Years of My Life: An Innocent Man in Guantanamo. Πάλγκρειβ Μακμίλαν. Αποσπάστηκε στον Guardian, 23 Απριλίου 2008.
12. Παράθεση από τον David Rose, 26 Φεβρουαρίου 2006. Χρήση του τρόμου για την καταπολέμηση του τρόμου. Ο Παρατηρητής.
Δημοσιεύτηκε στον Guardian στις 13 Μαΐου 2008.