Ti o ba beere lọwọ ọpọlọpọ eniyan ti ọjọ ori mi nipa Rwanda ohun kan ṣoṣo ti wọn ranti ni ipaeyarun 1994. Ajo Agbaye iroyin ti o to milionu kan Tutsis ni a pa ni ọgọrun-ọjọ ọjọ kan. Ọmọ ọdún mẹ́rìndínlógún ni mí nígbà yẹn, ìfẹ́ àti òye mi nípa ìṣèlú kò ní láárí, àmọ́ ó rọrùn láti rí ohun kan tí kò tọ́.
Mo ṣabẹwo si Rwanda ni ọdun yii, ti de ni akoko fun 4th ti Keje. Mo lo si jubeli iṣẹgun ti awọn ayẹyẹ Ọjọ Ominira ni AMẸRIKA ṣugbọn ni Rwanda 4th dúró fún Ọjọ́ Ìdásílẹ̀—ọjọ́ ní 1994 nígbà tí àwọn ọmọ ogun ọlọ̀tẹ̀ gbógun ti Kigali tí wọ́n sì fòpin sí ìpakúpa náà. Ó ṣòro láti fi ìyàtọ̀ gédégbé sínú àwọn ọ̀rọ̀.
Ni AMẸRIKA ọpọlọpọ awọn eniyan tẹle ọgbọn ọrọ-ọrọ: maṣe sọrọ ti ibalopo, iṣelu, tabi ẹsin. Àwọn ohun tí ọ̀pọ̀lọpọ̀ dìmú sún mọ́ àwọn ọkàn tí wọ́n sì rí bí ìfihàn títóbi jùlọ ti àwọn iye àti ìdánimọ̀ wọn lè di ohun ìmúnisọ̀rọ̀ fún ìyapa ńlá. Bawo ni ọpọlọpọ Thanksgiving ale ti a ti dabaru nipa awọn ariyanjiyan ati bickering lori iselu?
Ni Rwanda lojoojumọ Mo n pade ati sọrọ pẹlu awọn eniyan ti o pin awọn itan iwalaaye wọn. Àwọn ìrírí bíbaninínújẹ́ ti ìwà ìkà ni a kò gbá sábẹ́ páàpù tàbí tí a fi pamọ́—wọ́n jẹ́ ìrántí tí a sì ń rántí fínnífínní. Kò lè ṣeé ṣe láti gbàgbé, kódà bí ẹnì kan bá gbìyànjú, nítorí kódà ní ọdún mọ́kàndínlọ́gbọ̀n [29] lẹ́yìn náà, àwọn ìránnilétí—àwọn àpá náà—wà níbi gbogbo.
Ibi-iranti kan ni ibojì ọpọ eniyan pẹlu awọn iyokù ti o ju 250,000 igbesi aye ti a ge kuru. Ṣọ́ọ̀ṣì kan tí mo ṣèbẹ̀wò kò sí mọ́ fún ìjọsìn mọ́, 45,000 òkú ni wọ́n fọwọ́ sowọ́ pọ̀, ìtàn náà sì wà ní ìpamọ́. Awọn ile ijọsin jẹ ibi ti o wọpọ fun awọn ipakupa. O dabi ẹnipe a ko le ronu, o kan lara lati kọ nipa iwa-ipa, ṣugbọn emi ko kọ ẹkọ ni orilẹ-ede ti o ni eto-ẹkọ alafia.
Ìmọ́lẹ̀ gún òrùlé ọgbà ilé ṣọ́ọ̀ṣì náà bí ìràwọ̀ ojú ọ̀run òru nítorí pé ìfọ́nbọn-ọ̀n-ùnrù ti ṣe ọgọ́rọ̀ọ̀rún ihò kéékèèké. Awọn ọmọde ti o ni orire to lati ye wọn kọ ẹkọ nipa ṣiṣere ti o ku ati fi ẹjẹ pa ara wọn jẹ lati jẹ ki o jẹ igbagbọ. Ati pe gbogbo rẹ ni a pin, nitori ifaramo kan lati “maṣe gbagbe.”
Dajudaju o jẹ korọrun; ti o ba n sọrọ nipa ipaeyarun ati pe o ni itunu, lẹhinna o ko sọrọ nipa ipaeyarun tabi o jẹ sociopath.
AMẸRIKA yẹ ki o kọ ẹkọ lati Rwanda. A ti wa ni nini oselu pewon nipa Ron DeSantis's “Ifiranṣẹ jẹ Nkan ti o dara” Iwe-ẹkọ. A suga-aso ika, odaran si eda eniyan, ati ogun fun kan gbogbo ibiti o ti idi ati ki o Mo ro pe o takantakan si amnesia ati kiko.
Mo ro pe gbogbo wa yoo ni anfani lati inu igbelewọn otitọ ti irora ti o ti kọja wa. Rírántí ìtàn àkópọ̀ wa—pẹ̀lú gbogbo àbùkù àti àbùkù ẹ̀jẹ̀ rẹ̀—le jẹ́ ju ìpè jíjí jáde lọ.
Awọn whitewash ni ko o kan diẹ aiṣotitọ iselu gaslighting. O pese ideri fun diẹ irira agendas, awọn mẹwa awọn ipele ti ipaeyarun pẹlu iyasoto, dehumanization, ati polarization ṣaaju ki o to sunmọ si inunibini ati extermination.
Iyatọ naa ko le jẹ itiju diẹ sii. Lakoko ti Rwanda gba awọn irora nla lati ranti iwa ika ti o ti kọja awọn opin ọkan US ṣe ere gymnastics ọpọlọ lati wa awọ fadaka ni ifi. Ǹjẹ́ a lè kọ́ ẹ̀kọ́ kan nípa jíjẹ́ olóòótọ́ nípa ohun tó ti kọjá? Lilemọ si eke kii ṣe ojurere eyikeyi fun wa.
Wim Laven, Ph.D., syndicated nipasẹ PeaceVoice, nkọ awọn iṣẹ ikẹkọ ni imọ-jinlẹ iṣelu ati ipinnu rogbodiyan.
ZNetwork jẹ agbateru nikan nipasẹ ilawo ti awọn oluka rẹ.
kun