Oṣu kejila ọjọ 17, Ọdun 2009 — Tiwantiwa Bayi! - Alakoso Bolivia Evo Morales darapọ mọ wa ni Copenhagen lati sọrọ nipa awọn ijiroro oju-ọjọ UN, kapitalisimu, gbese oju-ọjọ ati pupọ diẹ sii. “Awọn eto imulo ti iṣelọpọ ailopin jẹ ohun ti o pa agbegbe run,” Morales sọ. "Ati pe iṣelọpọ ti ko ni imọran jẹ kapitalisimu."
AMY GOODMAN: Eyi jẹ Kika Oju-ọjọ. O jẹ Tiwantiwa Bayi!, democracynow.org. Emi ni Amy Goodman. A n ṣe ikede lati inu Ile-iṣẹ Bella [ni Copenhagen].
O jẹ ọjọ kan ṣaaju ki apejọ oju-ọjọ COP15 UN wa si opin. A ti ṣe apejuwe apejọ naa gẹgẹbi apejọ nla julọ lori iyipada oju-ọjọ ninu itan-akọọlẹ. Ati ni bayi, ọjọ mẹwa lẹhin ti o bẹrẹ, ṣe awọn ọrọ naa wa ni etibe iparun bi?
Ifarakanra laarin awọn orilẹ-ede ọlọrọ ati talaka, laarin Ariwa agbaye ati Gusu agbaye, lori awọn ọran pataki, pẹlu itujade gaasi eefin ati gbese oju-ọjọ, ko ni ipinnu. Awọn oludari agbaye lati diẹ sii ju awọn orilẹ-ede 110 ti bẹrẹ si de ibi ipade naa ati pe wọn nfi adirẹsi wọn ranṣẹ si apejọ akọkọ bi a ti n sọrọ. Bi fun awujọ ara ilu, ohun kan ṣoṣo ti o buru ju awọn laini ailopin ti ẹgbẹẹgbẹrun eniyan ti n gbiyanju lati wọle si Ile-iṣẹ Bella kii ṣe awọn laini, nitori pe awujọ ara ilu ti ni titiipa pupọ.
O dara, ṣaaju ki a to lọ si afefe loni, Mo ṣe ifọrọwanilẹnuwo Evo Morales, ààrẹ abinibi akọkọ ti Bolivia. Wọ́n tún yàn án ní ìṣẹ́gun ilẹ̀ tí ó ṣẹ́ kù ní ìbẹ̀rẹ̀ oṣù yìí.
Ni ọjọ Wẹsidee, Evo Morales pe awọn oludari agbaye lati mu awọn iwọn otutu mu ni ọgọrun ọdun to nbọ si iwọn Celsius kan, imọran ifẹ julọ julọ titi di akoko yii nipasẹ eyikeyi olori ilu. Morales tun kepe United States ati awọn orilẹ-ede ọlọrọ miiran lati san gbese ayika kan si Bolivia ati awọn orilẹ-ede to sese ndagbasoke.
AMY GOODMAN: Aare Morales, kaabọ si Tiwantiwa Bayi!
Ààrẹ EVO MOORALES: [itumọ] O ṣeun pupọ fun ifiwepe naa.
AMY GOODMAN: O sọrọ lana nibi ni Ile-iṣẹ Bella o sọ pe a ko le pari imorusi agbaye laisi ipari kapitalisimu. Kini o tumọ si?
Ààrẹ EVO MOORALES: [itumọ] Kapitalisimu jẹ ọta ti o buru julọ ti ẹda eniyan. Kapitalisimu — ati pe Mo n sọrọ nipa idagbasoke aibikita — awọn ilana ti iṣelọpọ ailopin jẹ ohun ti o ba ayika jẹ. Ati pe iṣelọpọ ti ko ni ironu ni kapitalisimu. Nitorinaa niwọn igba ti a ko ba ṣe atunyẹwo tabi tunwo awọn eto imulo wọnyẹn, ko ṣee ṣe lati lọ si eniyan ati igbesi aye.
AMY GOODMAN: Bawo ni iwọ yoo ṣe ṣe bẹ? Bawo ni iwọ yoo ṣe pari kapitalisimu?
Ààrẹ EVO MOORALES: [itumọ] O n yi awọn ilana eto-ọrọ aje pada, ipari igbadun, ifẹnukonu. O n pari ija si-tabi wiwa yii fun gbigbe laaye dara julọ. Gbigbe to dara julọ ni lati lo nilokulo eniyan. O n jija oro eda. O ni egoism ati individualism. Nitorinaa, ninu awọn ileri kapitalisimu yẹn, ko si iṣọkan tabi ibaramu. Ko si isọdọtun. Nitori naa idi niyi ti a fi ngbiyanju lati ronu nipa awọn ọna miiran ti igbesi aye ati gbigbe laaye, kii ṣe igbesi aye dara julọ. Ko gbe dara julọ. Gbigbe to dara julọ nigbagbogbo wa ni laibikita fun ẹlomiran. Gbigbe dara julọ ni laibikita fun iparun ayika.
AMY GOODMAN: Ààrẹ Morales, kí ni o ń pè níbí—nítorí níbí ní ìpàdé àpérò ojú-ọjọ́ àjọ UN?
Ààrẹ EVO MOORALES: [itumọ] Idaabobo ti awọn ẹtọ ti Iya Earth. Ile aye ni aye wa. Iseda ni ile wa, ile wa. Inú wa dùn pé àjọ Ìparapọ̀ Àwọn Orílẹ̀-Èdè ti kéde Ọjọ́ Ìyá Ayé. Ti a ba mọ iya bi Iya Earth, ohun kan ti a ko le ta, o jẹ ohun ti ko le jẹ-ko le ṣe ipalara, nkan mimọ. Eyi ni iseda. Eleyi jẹ aye Earth. Ati awọn ti o ni idi ti Mo ti sọ wá nibi, lati dabobo awọn ẹtọ ti Iya Earth, lati dabobo awọn ẹtọ si aye, lati dabobo eda eniyan ati fifipamọ awọn Iya Earth.
AMY GOODMAN: Kini gbese oju-ọjọ tumọ si, Alakoso Morales?
Ààrẹ EVO MOORALES: [ti a tumọ] Lẹhin iparun ti Iya Earth, o ṣe pataki lati da awọn ẹtọ ti Iya Earth mọ. Ati pe ọna ti o dara julọ lati ṣe idanimọ eyi ni nipa sisanwo gbese oju-ọjọ kan. Keji, o ṣe pataki lati ṣe akiyesi awọn ibajẹ ti a ti ṣe ati lọ si awọn eniyan ti o ni ipa nipasẹ iyipada oju-ọjọ, awọn eniyan ti yoo padanu awọn ile erekusu wọn, fun apẹẹrẹ, awọn eniyan ti yoo wa laisi omi.
AMY GOODMAN: Hillary Clinton, akọwe ijọba AMẸRIKA, sọ loni, “A ko le wo ẹhin; a ni lati nireti.”
Ààrẹ EVO MOORALES: [itumọ] Wiwa siwaju tumọ si pe a ni lati ṣe atunyẹwo ohun gbogbo ti kapitalisimu ti ṣe. Awọn wọnyi ni awọn nkan ti ko le kan yanju pẹlu owo. A ni lati yanju awọn iṣoro ti igbesi aye ati eda eniyan. Ati pe iyẹn ni iṣoro ti aye ilẹ-aye dojukọ loni. Ati pe eyi tumọ si ipari kapitalisimu.
AMY GOODMAN: Akọwe ijọba AMẸRIKA Hillary Clinton tun sọ loni pe US $ 100 bilionu yoo jẹ ileri ti adehun kan ba de, kii ṣe nipasẹ Amẹrika nikan, fun ọdun kan, ṣugbọn ni ajọṣepọ ti gbogbo eniyan ati aladani pẹlu awọn orilẹ-ede pupọ ni agbaye. sugbon nikan ti o ba kan ti yio se ti de. Oun kii yoo sọ kini AMẸRIKA yoo ṣe alabapin si eyi. Kini o sọ nipa inawo AMẸRIKA lori ọran ti imorusi agbaye ni idakeji — daradara, o sọrọ lana nipa ogun.
Ààrẹ EVO MOORALES: [ti a tumọ] Ohun ti o dara julọ yoo jẹ pe gbogbo awọn inawo ogun ni itọsọna si iyipada oju-ọjọ, dipo lilo rẹ lori awọn ọmọ ogun ni Iraq, ni Afiganisitani tabi awọn ipilẹ ologun ni Latin America. Owo yii yoo dara ju itọsọna lọ si wiwa si awọn bibajẹ ti Amẹrika ṣẹda. Ati, dajudaju, eyi kii ṣe $100 bilionu; Eleyi jẹ jasi aimọye ati aimọye ti dọla. Bawo ni a yoo ṣe na owo lati pa ati ki o ma gba ẹmi là? A ni lati lo owo lati gba ẹmi là, kii ṣe lati pa. Iwọnyi jẹ iyatọ wa pẹlu kapitalisimu.
AMY GOODMAN: O pe ogun ni Afiganisitani apanilaya. Njẹ o n sọ pe Alakoso Obama jẹ onijagidijagan?
Ààrẹ EVO MOORALES: [itumọ] Awọn eniyan ti o ran awọn ọmọ ogun wọn lati pa ni ita orilẹ-ede wọn, ẹru niyẹn. Nibẹ ni ko nikan ilu-onijagidijagan laísì bi alagbada; Wọ́n tún lè wọ aṣọ ológun. Buru sibẹ ti wọn ba ni inawo pẹlu owo lati ọdọ awọn eniyan, lati owo-ori. Dajudaju, gbogbo orilẹ-ede ni ẹtọ lati daabobo ararẹ, gẹgẹ bi gbogbo orilẹ-ede ṣe le daabobo ararẹ. Ṣugbọn ikọlu orilẹ-ede miiran pẹlu awọn eniyan ti o wọ aṣọ, ipanilaya ipinlẹ niyẹn.
Pẹlupẹlu, lati ṣeto awọn ipilẹ ologun ni Latin America pẹlu ete ti iṣakoso iṣelu, ati nibiti ipilẹ ologun wọn jẹ ijọba, iyẹn kii ṣe ibowo fun ijọba tiwantiwa. Ko si alafia, alafia awujo. Ko si idagbasoke fun awọn orilẹ-ede wọnyẹn tabi isọpọ ni awọn agbegbe yẹn. Eyi ni ohun ti a ti gbe ni South America ati Latin America.
AMY GOODMAN: Kini ifiranṣẹ rẹ si Alakoso Obama ni awọn ijiroro oju-ọjọ wọnyi?
Ààrẹ EVO MOORALES: [ti a túmọ̀] Lẹ́yìn tí a tẹ́tí sí ọ̀rọ̀ rẹ̀ ní Àpéjọpọ̀ Àwọn Orílẹ̀-Èdè Amẹ́ríkà, a nírètí púpọ̀ pé yóò jẹ́ alájọṣepọ̀ nínú sísọ̀rọ̀ òṣì. Bayi Emi ko ni ireti pupọ. Kàkà bẹ́ẹ̀, a já wa kulẹ̀. Ti ohun kan ba yipada ni Amẹrika, awọ ti Aare ni.
Nitorinaa a ti pe mi, nipasẹ awọn ipinnu iṣakoso, lati pa awọn ẹgbẹ, tabi lati pa awọn ẹgbẹ kuro, nigbati Mo n ṣe deede idakeji. [olutumọ: “Mo tọrọ gafara.”] Ninu ijabọ ti a ṣe nipa iraye si awọn ayanfẹ iṣowo labẹ eto ATPDEA, wọn fi ẹsun kan pe ijọba Bolivia ti kopa ninu didapa awọn ẹgbẹ, nigbati, ni otitọ, ni ilodi si, ijọba ti ijọba. ti nṣiṣe lọwọ pupọ ni ipese awọn amayederun ati atilẹyin si awọn ẹgbẹ nipasẹ imudarasi awọn ile-iṣẹ nibiti awọn ẹgbẹ ti pade, ati bẹbẹ lọ.
Paapaa Alakoso Bush ko ṣe akiyesi eyikeyi nipa awọn asọye tuntun ninu ofin Bolivia, lakoko ti iṣakoso tuntun ti wa awọn akiyesi ati awọn asọye ti a ṣe nipa ofin tuntun ti a ti ṣe, ni pataki ni ibatan si iṣakoso gaasi ati epo. awọn apa. Eyi jẹ ilowosi ti o han gbangba ninu awọn ọran inu Bolivian nipasẹ iṣakoso Obama. Ní òpin ọjọ́ náà, ó dà bíi pé wọ́n ń béèrè pé kí a yí òfin náà padà. Eyi jẹ nkan ti Bush paapaa ko ṣe. Ti a ba kan wo eyi, eyi jẹ ki Obama dabi ẹni pe o buru ju Bush lọ. Ati awọn iwe aṣẹ wa nibẹ.
AMY GOODMAN: Mo mọ pe o ni lati lọ kuro. Ibeere mi ti o kẹhin ni: o ti pe fun ile-ẹjọ afefe; kini itumọ?
Ààrẹ EVO MOORALES: [itumọ] Awọn ti o ba aye aye jẹ ati awọn ti o bajẹ nilo lati ṣe idajọ. Awọn ti ko mu awọn ofin ti Kyoto Protocol yẹ ki o tun ṣe idajọ. Ati fun awọn opin yẹn, a ni lati ṣeto ile-ẹjọ kan fun idajọ oju-ọjọ ni United Nations.
AMY GOODMAN: Ati ọkan iwọn Celsius?
Ààrẹ EVO MOORALES: [itumọ] Iyẹn ni imọran wa.
AMY GOODMAN: Ṣe o ro pe o le ṣe aṣeyọri?
Ààrẹ EVO MOORALES: [itumọ] Bẹẹni. Bẹẹni, bibẹẹkọ o yoo jẹ aini ifaramo si ẹda eniyan.
AMY GOODMAN: Ṣe o ro pe adehun yoo wa ti o jade lati Copenhagen?
Ààrẹ EVO MOORALES: [itumọ] Mo ṣiyemeji rẹ. A n ṣe agbekalẹ awọn igbero miiran fun idasi mi.
AMY GOODMAN: Ṣe o ro pe o jẹ ajalu pe ko si adehun?
Ààrẹ EVO MOORALES: [tumọ] Rara, o jẹ akoko isọnu. Ati pe ti awọn oludari orilẹ-ede ko ba le de adehun, kilode ti awọn eniyan ko ṣe pinnu papọ?
AMY GOODMAN: A yoo fi silẹ nibẹ. Mo dupe pupo, Aare Morales.
AMY GOODMAN: Alakoso Bolivia Evo Morales n ba wa sọrọ nibi ni Copenhagen. Eyi ni Tiwantiwa Bayi!, democracynow.org. O jẹ Kika Oju-ọjọ. O le lọ si oju opo wẹẹbu wa ni democracynow.org lati ka iwe afọwọkọ ti ohun ti Alakoso Morales ni lati sọ ati lati rii tabi gbọ adarọ-ese fidio naa.
Oṣu kejila ọjọ 16, Ọdun 2009 — Tiwantiwa Bayi! - Ni apejọ apero kan ni Oṣu Kejìlá 16, Aare Bolivia Evo Morales sọ pe, "Isuna ti Amẹrika jẹ US $ 687 bilionu fun idaabobo. Ati fun iyipada afefe, lati gba aye laaye, lati gba eda eniyan là, wọn nikan fi $ 10 bilionu. Eyi jẹ itiju."
AMY GOODMAN: Bi a ṣe n pari igbesafefe oni pẹlu oludari kan lati apa miiran ti agbaye, lati Latin America, a yoo yipada ni bayi si Evo Morales, Alakoso Bolivia, ẹniti, ni iṣẹju diẹ sẹhin, pari ọrọ kan ni tókàn yara. O kan laipe de nibi ni Copenhagen. Alakoso Bolivia Morales.
Ààrẹ EVO MOORALES: [itumọ] Ati pe ti a ko ba — ati pe Mo tun ṣe eyi — a yoo pari aye wa, gbogbo wa. Nitorinaa, bii pẹlu orilẹ-ede ti o kẹhin ati pẹlu awọn arakunrin dudu ati abinibi wa ti wọn ṣe bi ẹrú, ati pe wọn ko gba awọn ẹtọ wọn mọ, ni bayi, loni, paapaa, Iya Aye wa, a ṣe itọju rẹ bi ẹni pe o jẹ ohun kan laisi igbesi aye, bi ti ko ba ni ẹtọ.
Gbese oju-ọjọ keji jẹ lilo aaye oju-aye nipasẹ awọn orilẹ-ede ti o dagbasoke. Ko ṣee ṣe pe aaye oju-aye jẹ ohun-ini iyasọtọ ti awọn orilẹ-ede diẹ fun idagbasoke wọn, pe awọn orilẹ-ede ti o jẹ ile-iṣẹ iṣelọpọ lainidii ti gba, pẹlu awọn gaasi eefin wọn, aaye oju-aye. Lati san gbese yii, wọn yẹ ki o dinku itujade wọn ki o si fa awọn gaasi eefin wọn ni ọna ti o wa ni deede pinpin aaye oju aye laarin gbogbo awọn orilẹ-ede, ni akiyesi awọn olugbe wọn, nitori awọn orilẹ-ede ti o wa ni ọna idagbasoke nilo. aaye oju aye fun idagbasoke wọn.
Ẹya kẹta ti gbese oju-ọjọ ni sisanwo awọn atunṣe, awọn atunṣe fun awọn bibajẹ ti o ti ṣẹda nipasẹ awọn orilẹ-ede ile-iṣẹ ti ko ni imọran. Fun eda eniyan papọ, o jẹ itiju pe awọn orilẹ-ede Oorun ti funni $10 bilionu fun iyipada oju-ọjọ. Mo ti nwa ni diẹ ninu awọn isiro. Orilẹ Amẹrika — melo ni Amẹrika n ná lati okeere ipanilaya si Afiganisitani, lati okeere ipanilaya to Iraq, ati lati okeere ologun re ibudo si South America? Wọn ko lo awọn miliọnu nikan, ṣugbọn awọn ọkẹ àìmọye ati awọn aimọye. Mo nireti pe awọn isiro wa ko jẹ aṣiṣe. Fun apẹẹrẹ, Obama, o beere lọwọ Ile asofin ijoba fun $ 40 bilionu diẹ sii ju ohun ti a ti lo tẹlẹ. Isuna ti Amẹrika jẹ $ 687 bilionu fun aabo. Ati fun iyipada oju-ọjọ, lati gba ẹmi là, lati gba ẹda eniyan là, wọn fi $10 bilionu nikan silẹ. Eyi jẹ itiju. Isuna fun ogun Iraq, ni ibamu si awọn isiro ti a ni, jẹ $ 2.6 aimọye fun ogun Iraq, lati lọ pa ni Iraq. Aimọye dọla. Ṣugbọn itọsọna si sisan gbese oju-ọjọ, $ 10 bilionu. Eyi jẹ aiṣododo patapata. Iwọnyi jẹ awọn akiyesi jinlẹ ti ohun ti n ṣẹlẹ. Ti o ni idi-fun ogun, nigba ti aimọye ti wa ni lilọ si awọn ogun, ni apa keji, lati gba eda eniyan ati awọn aye, nwọn nikan fẹ lati dari $10 bilionu.
Awọn orilẹ-ede ọlọrọ yẹ ki o gba gbogbo awọn aṣikiri ti yoo jẹ ipilẹṣẹ nipasẹ iyipada oju-ọjọ tabi ni ipa nipasẹ iyipada oju-ọjọ. Mo rò pé àwọn arákùnrin wa láti Áfíríkà, àwọn arákùnrin wa tó wá láti inú [tí a kò lè gbọ́], ní ọ̀pọ̀ ẹ̀kọ́ ìwà rere. A ti yabo, ti a ro pe a ṣe awari ni Afirika tabi Latin America, nigbati ni otitọ o jẹ ikọlu ati ikogun awọn eniyan abinibi. Nítorí náà, ní báyìí, lójú àwọn ibi tí kò sóhun tó wà láàárín àwọn kọ́ńtínẹ́ǹtì, àwọn ará wa máa ń wáṣẹ́, tí wọ́n sì lé wọn jáde kúrò ní Yúróòpù, wọ́n ń lé wọn kúrò ní Orílẹ̀-Èdè Amẹ́ríkà. Ṣùgbọ́n àwọn òbí wa àgbà kò lé ẹnikẹ́ni jáde rí, àwọn arákùnrin àti arábìnrin wa kì í sì í wá síhìn-ín láti kó saare ilẹ̀ tàbí ibi ìwakùsà. Wọn nikan wa lati mu ipo eto-ọrọ wọn dara si. Pẹlupẹlu, nigba ti iyipada oju-ọjọ yii kan wọn, bawo ni o ṣe ṣee ṣe wọn yoo le jade kuro ni Yuroopu nigbati wọn jẹ asasala oju-ọjọ? Nawẹ e yọnbasi dọ mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mítọn lẹ po ma yin hihọ́-basina gbọn? Ìdí nìyí tí—nítorí náà, ẹ̀tanú wa ní ojú tí wọ́n ń fi ẹ̀tanú hàn láti lé àwọn aṣikiri jáde, nígbà tí a kò ti lé àwọn aṣikiri jáde rí, a kò rán wọn sílé rí—
AMY GOODMAN: Alakoso Bolivia Evo Morales, o kan pari ọrọ kan nibi ni Ile-iṣẹ Bella, ni awọn ijiroro oju-ọjọ.
ZNetwork jẹ agbateru nikan nipasẹ ilawo ti awọn oluka rẹ.
kun