Alakoso Bolivia Evo Morales, 46, sọrọ si DER SPIEGEL nipa awọn ero atunṣe fun orilẹ-ede rẹ, socialism ni Latin America, ati awọn ibatan igba otutu ti awọn apa osi agbegbe pẹlu Amẹrika.
SPIEGEL: Ọgbẹni Aare, kilode ti apakan nla ti Latin America fi nlọ si apa osi?
Morales: Aiṣedeede, aidogba ati osi ti awọn eniyan nfi ipa mu wa lati wa awọn ipo igbe laaye to dara julọ. Awọn olugbe India ti o pọ julọ ni Bolivia ni a yọkuro nigbagbogbo, ti iṣelu inira ati iyasọtọ ti aṣa. Ọrọ orilẹ-ede wa, awọn ohun elo aise wa, ti jẹ ikogun. Indios ni a ṣe itọju bi ẹranko nigbakan. Ni awọn 1930s ati 40s, wọn fi DDT fun wọn lati pa awọn kokoro ti o wa ni awọ ara wọn ati ninu irun wọn nigbakugba ti wọn ba de ilu naa. Paapaa ko gba iya mi laaye lati gbe ẹsẹ si olu-ilu ti agbegbe abinibi rẹ, Oruro. Bayi a wa ni ijọba ati ni ile igbimọ aṣofin. Fun mi, jijẹ osi tumọ si ija lodi si aiṣedeede ati aidogba ṣugbọn, julọ julọ, a fẹ lati gbe daradara.
SPIEGEL: O pe apejọ t’olofin kan lati ṣe idasile olominira Bolivian tuntun kan. Kini o yẹ ki Bolivia tuntun dabi?
Morales: A ko fẹ lati nilara tabi yọ ẹnikẹni kuro. Orile-ede olominira tuntun yẹ ki o da lori oniruuru, ọwọ ati awọn ẹtọ dọgba fun gbogbo eniyan. Ọpọlọpọ wa lati ṣe. Iku ọmọde ti ga pupọ. Mo ní àbúrò mẹ́fà, mẹ́rin sì kú. Ni igberiko, idaji gbogbo awọn ọmọde ku ṣaaju ki o to ọjọ ibi wọn akọkọ.
SPIEGEL: Ẹgbẹ sosialisiti rẹ, MAS, ko ni idamẹta meji to poju ti o nilo lati ṣe atunṣe ofin naa. Njẹ o gbero bayi lati dunadura pẹlu awọn ẹgbẹ oselu miiran?
Morales: A nigbagbogbo ṣii si awọn ijiroro. Ifọrọwanilẹnuwo jẹ ipilẹ ti aṣa India, ati pe a ko fẹ ṣe awọn ọta eyikeyi. Oselu ati arojinle awọn ọta, boya, sugbon ko ọtá.
SPIEGEL: Kini idi ti o fi da idaduro orilẹ-ede ti awọn orisun adayeba fun igba diẹ, ọkan ninu awọn iṣẹ akanṣe pataki julọ ti iṣakoso rẹ? Ṣe Bolivia ko ni imọ-bi o ṣe le jade awọn ohun elo aise rẹ bi?
Morales: A n tẹsiwaju lati ṣe idunadura pẹlu awọn ile-iṣẹ ti o wa ni ibeere. Aini idoko-owo lọwọlọwọ ko ni nkankan lati ṣe pẹlu sisọ orilẹ-ede. O jẹ ẹbi ti ijọba apa ọtun ti (Aare tẹlẹ) Tuto Quiroga, ẹniti o da gbogbo idoko-owo ni iṣelọpọ gaasi adayeba ni ọdun 2001 nitori pe, bi o ti sọ, ko si ọja ile fun gaasi adayeba ni Bolivia. A gbero lati bẹrẹ liluho lẹẹkansi. A ti fowo si adehun ifijiṣẹ fun gaasi adayeba pẹlu Argentina, ati pe a tun ṣe ifowosowopo pẹlu Venezuela. A ti fowo si iwe adehun lati ṣiṣẹ iṣẹ alumọni irin pẹlu ile-iṣẹ India kan. Eyi yoo ṣẹda 7,000 taara ati awọn iṣẹ aiṣe-taara 10,000. A ti ṣe adehun iṣowo awọn idiyele ti o dara julọ ati awọn ofin ju awọn iṣaaju wa.
SPIEGEL: Ṣugbọn awọn iṣoro nla wa pẹlu Ilu Brazil. Bolivia n beere idiyele ti o ga julọ fun awọn gbigbe gaasi adayeba. Njẹ eyi ko ṣe ipalara ibatan rẹ pẹlu (Brazil) Alakoso Luiz Inácio “Lula” da Silva?
Morales: Lula n ṣe afihan iṣọkan rẹ. O huwa bi arakunrin nla. Ṣugbọn a ni awọn iṣoro pẹlu Petrobras, ile-iṣẹ agbara Brazil. Awọn idunadura naa nira pupọ, ṣugbọn a ni ireti.
SPIEGEL: Petrobras ti halẹ lati pari gbogbo awọn idoko-owo rẹ ni Bolivia.
Morales: Eyi kii ṣe lati ọdọ ijọba Brazil, ṣugbọn lati ọdọ awọn alaṣẹ Petrobras diẹ. Wọn tẹ awọn irokeke wọnyi sita ni tẹ lati fi wa labẹ titẹ. Ilu Brazil jẹ agbara pataki, ṣugbọn o ni lati tọju wa pẹlu ọwọ. Compaaero Lula sọ fun mi pe adehun tuntun yoo wa, ati pe paapaa fẹ lati gbe gaasi diẹ sii.
SPIEGEL: Bolivia ko ta gaasi adayeba si Chile nitori awọn ara ilu Chile gba iraye si Bolivia si okun ni ogun diẹ sii ju ọdun 120 sẹhin. Bayi a socialist wa ni agbara ni Chile. Ṣe iwọ yoo fun wọn ni gaasi adayeba ni bayi?
Morales: A fẹ lati bori awọn iṣoro itan wa pẹlu Chile. Okun ti pin wa ati okun gbọdọ tun mu wa pada. Chile ti gba, fun igba akọkọ, lati sọrọ nipa wiwọle si okun fun Bolivia. Iyẹn jẹ igbesẹ nla siwaju. Ààrẹ orílẹ̀-èdè Chile wá síbi ìdánilẹ́kọ̀ọ́ mi, mo sì lọ (Ààrẹ orílẹ̀-èdè Chile) Michelle Bachelet ní ìpínlẹ̀ Santiago. A iranlowo kọọkan miiran. Chile nilo awọn ohun elo adayeba wa ati pe a nilo wiwọle si okun. Labẹ awọn ipo yẹn, o gbọdọ ṣee ṣe lati wa ojutu kan ni anfani ti awọn orilẹ-ede mejeeji.
SPIEGEL: Ipa wo ni Alakoso Venezuelan Hugo Chavez ni lori isọdi-ede ti awọn orisun aye ti Bolivia?
Morales: Ko si ohunkohun. Bẹni Cuba tabi Venezuela ko lowo. Mo ti ṣakoso awọn nationalization ara mi. Àwọn méje péré lára àwọn alábàákẹ́gbẹ́ mi tímọ́tímọ́ ló mọ̀ nípa àṣẹ náà àti ọjọ́ náà. Bí ó tilẹ̀ jẹ́ pé mo pàdé Chavez àti (olórí Cuba) Fidel Castro ní Cuba ní ọjọ́ díẹ̀ ṣáájú ìkéde náà, a kò sọ̀rọ̀ nípa sísọni di orílẹ̀-èdè. Mo ti fọwọ́ sí àṣẹ náà kí n tó lọ sí Cuba, nígbà tí igbákejì ààrẹ sì fi fún ilé ìgbìmọ̀ náà. Nigba ti Fidel beere lọwọ mi ni Kuba bawo ni iṣẹ akanṣe naa ti tẹsiwaju, Mo sọ fun u pe a gbero lati kede sisọ orilẹ-ede ni awọn ọjọ ti n bọ, ṣugbọn Emi ko fun u ni ọjọ kan. Fidel kìlọ̀ fún mi pé kí n dúró di ìgbà àpéjọpọ̀ t’ófin. Chavez ko mọ ohunkohun.
SPIEGEL: Chavez fẹ lati fi sori ẹrọ socialism kan fun ọrundun 21st ni Venezuela. Oludamọran arosọ rẹ Heinz Dieterich, ara Jamani kan, laipẹ wa ni Bolivia. Ṣe o pinnu lati ṣafihan socialism ni Bolivia?
Morales: Ti awujọ awujọ tumọ si pe a gbe daadaa, pe dọgbadọgba ati idajọ wa, ati pe a ko ni awọn iṣoro awujọ ati ti ọrọ-aje, lẹhinna Mo gba o.
SPIEGEL: O nifẹ si Fidel Castro gẹgẹbi “baba ti gbogbo awọn oniyika Latin America.” Etẹwẹ a plọn sọn ewọ dè?
Morales: Isokan, ju gbogbo rẹ lọ. Fidel ṣe iranlọwọ fun wa pupọ. O ti ṣetọrẹ awọn ile-iwosan oju meje ati awọn ile-iwosan ipilẹ 20. Awọn dokita Cuba ti ṣe awọn iṣẹ cataract ọfẹ 30,000 tẹlẹ fun awọn ara ilu Bolivia. Ẹgbẹrun marun awọn ara ilu Bolivia lati awọn ipilẹ talaka ti nkọ oogun laisi idiyele ni Kuba.
SPIEGEL: Ṣugbọn awọn dokita Bolivian n ṣe ikede niwaju awọn ara ilu Kuba. Wọ́n ní wọ́n dù wọ́n lọ́wọ́ àwọn.
Morales: Ipinle Bolivian ko san owo osu eyikeyi fun awọn dokita Cuba, nitorinaa wọn ko gba ohunkohun lọwọ awọn ara Bolivia.
SPIEGEL: Ṣe o mọ bi Castro ṣe n ṣe?
Morales: Bẹẹni, Mo sọrọ pẹlu rẹ lori foonu loni. O ti ni rilara dara julọ fun ọjọ meji sẹhin. O sọ fun mi pe yoo dara to lati lọ si apejọ awọn orilẹ-ede ti ko ni ibatan ni Havana ni Oṣu Kẹsan.
SPIEGEL: Ati pe yoo fun ọrọ kan lẹhinna?
Morales: Dajudaju. O jẹ anfani ti kii yoo padanu.
SPIEGEL: Awọn ara ilu Amẹrika ṣe aibalẹ pe Chavez n ni ipa pupọ ju. Ṣe o ko ṣe ara rẹ ti o gbẹkẹle Venezuela?
Morales: Ohun ti o ṣọkan wa pẹlu Chavez ni imọran ti iṣọkan ti South America. Eyi ni ala atijọ ti baba nla kan, ala ti o wa paapaa ṣaaju iṣẹgun Spani, ati Simon Bolivar ja fun nigbamii. A fẹ South America ti a ṣe apẹrẹ lẹhin European Union, pẹlu owo bi Euro, ọkan ti o tọ diẹ sii ju dola lọ. Epo Chavez ko ṣe pataki fun Bolivia. A nikan gba Diesel labẹ ọjo awọn ofin. Ṣugbọn a ko gbẹkẹle Venezuela.
A iranlowo kọọkan miiran. Venezuela pin ọrọ rẹ pẹlu awọn orilẹ-ede miiran, ṣugbọn iyẹn ko jẹ ki a wa labẹ abẹlẹ.
SPIEGEL: Orile-ede Latin America ti o kù ti n ja si iwọntunwọnsi, lọwọlọwọ ijọba tiwantiwa awujọ, ti Lula ati Bachelet ṣe itọsọna, ati ipilẹṣẹ, agbeka populist ti o jẹ aṣoju nipasẹ Castro, Chavez ati funrararẹ. Se ko Chavez pin awọn continent?
Morales: Awọn tiwantiwa awujọ wa ati awọn miiran ti n rin siwaju sii ni itọsọna ti isọgba, boya o pe wọn ni awọn awujọ awujọ tabi communists. Ṣugbọn o kere ju Latin America ko ni awọn alaṣẹ ẹlẹyamẹya tabi awọn alaṣẹ ijọba mọ bi o ti ṣe ni iṣaaju. Kapitalisimu ti ṣe ipalara Latin America nikan.
SPIEGEL: Iwọ ni Alakoso India akọkọ ni itan-akọọlẹ Bolivian. Ipa wo ni aṣa abinibi yoo ṣe ninu ijọba rẹ?
Morales: A gbọdọ darapọ aiji awujọ wa pẹlu agbara alamọdaju. Ninu iṣakoso mi, awọn ọlọgbọn lati kilasi oke le jẹ minisita minisita tabi awọn aṣoju, gẹgẹ bi awọn ọmọ ẹgbẹ ti awọn ẹya ara India.
SPIEGEL: Ṣe o gbagbọ pe awọn ara ilu India ti ni idagbasoke awoṣe awujọ ti o dara julọ ju funfun, ijọba tiwantiwa iwọ-oorun?
Morales: Ko si ohun-ini ikọkọ ni igba atijọ. Ohun gbogbo jẹ ohun-ini agbegbe. Ni agbegbe India nibiti a ti bi mi, gbogbo nkan jẹ ti agbegbe. Ọna igbesi aye yii jẹ deede diẹ sii. A ara India ni o wa Latin America ká iwa Reserve. A ṣe gẹgẹ bi ofin agbaye ti o ni awọn ilana ipilẹ mẹta: maṣe jale, maṣe purọ ati maṣe ṣe alailẹṣẹ. Ẹ̀tọ́ mẹ́ta yìí yóò tún ṣiṣẹ́ gẹ́gẹ́ bí ìpìlẹ̀ ìwé òfin tuntun wa.
SPIEGEL: Ṣe otitọ ni pe gbogbo awọn oṣiṣẹ ijọba yoo nilo lati kọ awọn ede India Quechua, Aymara und Guarana ni ọjọ iwaju?
Iwa: Awọn oṣiṣẹ ijọba ni awọn ilu nilo lati kọ ede agbegbe wọn. Tá a bá ti ń sọ èdè Sípáníìṣì ní Bolivia, a tún gbọ́dọ̀ mọ èdè wa dáadáa.
SPIEGEL: Njẹ awọn alawo funfun n tọju awọn ara India dara julọ, ni bayi pe o wa ni agbara?
Morales: O ti dara pupọ. Ẹgbẹ arin, awọn oye ati awọn ti ara ẹni ni o ni igberaga fun awọn gbongbo India wọn. Laanu, diẹ ninu awọn ẹgbẹ oligarchic tẹsiwaju lati tọju wa bi ẹni ti o kere julọ.
SPIEGEL: Diẹ ninu awọn alariwisi sọ pe awọn ara ilu India ni Bolivia jẹ ẹlẹyamẹya si awọn alawo funfun.
Morales: Iyẹn jẹ apakan ti ogun idọti ti awọn media ti n ja si wa. Awọn ọlọrọ, awọn oniṣowo ẹlẹyamẹya ni ọpọlọpọ awọn media.
SPIEGEL: Ṣọọṣi Katoliki ti fi ẹsun kan ọ pe o fẹ lati ṣe atunṣe ilana ẹsin. Be mẹdekannujẹ sinsẹ̀n-bibasi tọn ma na tin to Bolivia ya?
Morales: Katoliki ni mi. Ominira ti ẹsin ko ni iṣoro. Sugbon mo wa ni ilodi si a anikanjọpọn nigba ti o ba de si igbagbo.
SPIEGEL: Diẹ ninu awọn oniwun ilẹ nla ti halẹ atako iwa-ipa si awọn atunṣe ilẹ ti a gbero. Ilẹ ti tani o pinnu lati gba?
Morales: A yoo gba ile nla ti a ko ṣe agbe. Sugbon a fẹ tiwantiwa ati alaafia agrarian atunṣe. Atunṣe ilẹ 1952 yori si ẹda ti ọpọlọpọ awọn kekere, awọn ile-iṣẹ ti ko ni eso ni awọn oke-nla Andean.
SPIEGEL: Bolivia ti pin si awọn agbegbe ọlọrọ ni ila-oorun ati awọn oke giga Andean talaka. Igbiyanju to lagbara wa fun ominira ni ila-oorun. Njẹ orilẹ-ede naa wa ninu ewu ti fifọ ya?
Morales: Eyi ni diẹ ninu awọn fascist, awọn ẹgbẹ oligarchic fẹ. Ṣugbọn wọn padanu ibo lori apejọ t’olofin naa.
SPIEGEL: Bolivia jẹ olupilẹṣẹ narcotics pataki. Awọn ti o ti ṣaju rẹ ti pa awọn oko koca ti ko tọ si. Ṣe o ni ero lati ṣe ohun kanna?
Morales: Lójú ìwòye wa, kò gbọ́dọ̀ pa coca run, bẹ́ẹ̀ ni kò gbọ́dọ̀ jẹ́ kí wọ́n fìdí rẹ̀ múlẹ̀ lábẹ́ òfin. Ogbin yẹ ki o jẹ iṣakoso nipasẹ ijọba ati nipasẹ awọn ẹgbẹ awọn agbe ti koko. A ti ṣe ifilọlẹ ipolongo agbaye kan lati fi ofin si awọn ewe koko, ati pe a fẹ ki United Nations yọ coca kuro ninu atokọ awọn nkan oloro. Awọn onimo ijinlẹ sayensi fihan tipẹtipẹ pe awọn ewe koka kii ṣe majele. A pinnu lori idinku atinuwa ni iye acreage ti a ngbin.
SPIEGEL: Ṣugbọn Amẹrika sọ pe pupọ julọ ikore coca pari ni iṣowo kokeni.
Morales: Awọn ara ilu Amẹrika sọ gbogbo iru nkan. Wọn fi ẹsun kan wa pe ko ṣe awọn ipo ti iranlọwọ idagbasoke wọn. Mi Pro-capitalist precessor isakoso atilẹyin ipakupa ti coca agbe. Die e sii ju 800 campesinos kú ninu ogun lori oloro. Orilẹ Amẹrika nlo ogun rẹ lori awọn oogun bi awawi lati faagun iṣakoso rẹ lori Latin America.
SPIEGEL: Ile-iṣẹ Imudaniloju Oògùn Amẹrika, DEA, ni awọn aṣoju ti o duro ni Bolivia ti o ni imọran ologun ati ọlọpa ni awọn ipa wọn lati koju iṣowo oogun naa. Ṣe iwọ yoo fi wọn ranṣẹ si ile ni bayi?
Morales: Wọn tun wa nibi, ṣugbọn wọn ko wa ni aṣọ-aṣọ tabi ihamọra, bi wọn ti wa tẹlẹ.
SPIEGEL: Bawo ni ibatan rẹ pẹlu Amẹrika? Ṣe o gbero lati rin irin ajo lọ si Washington?
Morales: Ipade pẹlu (Aare AMẸRIKA) George W. Bush ko gbero. Mo pinnu lati rin irin ajo lọ si New York lati ṣabẹwo si Apejọ Gbogbogbo ti UN. Nígbà tí mo ṣì jẹ́ ọmọ ilé ìgbìmọ̀ aṣòfin, àwọn ará Amẹ́ríkà kò jẹ́ kí n wọ orílẹ̀-èdè náà. Ṣugbọn awọn olori ilu ko nilo iwe iwọlu lati rin irin-ajo lọ si UN ni New York.
SPIEGEL: O fọ imu rẹ lakoko bọọlu afẹsẹgba ni ọsẹ diẹ sẹhin. Ṣe o ṣere kere si awọn ọjọ wọnyi?
Morales: Ṣe imu mi tun dabi wiwọ bi? Awọn ere idaraya nigbagbogbo jẹ igbadun nla mi nigbagbogbo. N kì í mu sìgá, kì í fi bẹ́ẹ̀ mu ọtí líle, kì í sì í fi bẹ́ẹ̀ jó, bó tilẹ̀ jẹ́ pé mo máa ń ta fèrè. Awọn ere idaraya ṣe iranlọwọ lati gba mi sinu aafin Aare. Ipo akọkọ mi ninu ẹgbẹ jẹ ti akowe ere idaraya. Mo jẹ olori ẹgbẹ agbabọọlu kan ni igberiko nigbati mo jẹ ọmọ ọdun 13.
SPIEGEL: Kilode ti o ko wọ tai?
Morales: Mi ò fi tìfẹ́tìfẹ́ wọ taì rí, bó tilẹ̀ jẹ́ pé wọ́n fipá mú mi láti wọ ọ̀kan fún fọ́tò nígbà tí mo wà lọ́dọ̀ọ́ àti fún àwọn ìṣẹ̀lẹ̀ òṣìṣẹ́ nílé ìwé. Mo máa ń fi taì mi sínú ìwé ìròyìn, nígbàkigbà tí olùkọ́ náà bá sì yẹ̀ ẹ́ wò, màá tètè gbé e wọ̀. Nko lo mo. Pupọ julọ awọn ara ilu Bolivia ko wọ awọn tai.
SPIEGEL: Ọgbẹni Aare, o ṣeun fun sisọ pẹlu wa.
Ifọrọwanilẹnuwo naa jẹ nipasẹ Jens Giasing ati Hans Hoyng ati pe a tumọ lati jẹmánì nipasẹ Christopher Sultan.
ZNetwork jẹ agbateru nikan nipasẹ ilawo ti awọn oluka rẹ.
kun