Kini iye ti o wa ninu ero ti imperialism?
Awọn agutan ti imperialism ti a classically ni nkan ṣe pẹlu ifigagbaga internecine ogun laarin kan diẹ nla European agbara. Awọn itọsi kapitalisimu-awọ inu wọn fa imugboroja ilẹ-aye ti a ko tii ri tẹlẹ, ti o ni irọrun nipasẹ awọn ọja inawo pataki, eyiti o wa si ọpọlọpọ awọn opin.
Ni aaye yẹn, agbara ologun amunisin ni igbagbogbo ran lọ lati ṣẹgun agbegbe ati fi idi iṣakoso ijọba ijọba mulẹ ati, nigbamii, awọn ibatan agbara iṣelu-aje ti ijọba-amunisin neo-amunisin.
Ni ọjọ-ori wa lọwọlọwọ, agbekalẹ ijọba ijọba yẹn jẹ iwulo gaan, pẹlu ipin afikun ti o di pataki diẹ sii lẹhin Ogun Agbaye II ati pe ko ṣee ṣe patapata lati yago fun lati awọn ọdun 1990: eto-ọrọ aje lẹhin ogun, awujọ-aṣa, geopolitical ati agbara ologun ti awọn United States, increasingly idaraya nipasẹ Western-olú multilateral ajo ti mosi ṣe ojurere awọn anfani ti awọn tobi multinational ajo ati paapa inawo.
Awọn ile-iṣẹ alapọpọ ti Imperialist pẹlu Banki Agbaye ati International Monetary Fund (IMF), ti a da ni 1944, ati nigbamii ti Ajo Iṣowo Agbaye (WTO, ni akọkọ Adehun Gbogbogbo 1948 lori Awọn owo-ori ati Iṣowo).
Awọn ile-iṣẹ inawo Bretton Woods pọ si ni iyalẹnu lakoko awọn 80s ati 90s ni atẹle ti ile-ifowopamọ agbaye ti iṣowo, pẹlu Banki fun Awọn ibugbe Kariaye gẹgẹbi Ajumọṣe ti awọn ile-ifowopamọ aringbungbun ti Amẹrika, Great Britain, Yuroopu ati Japan jẹ gaba lori.
Ni ibatan si iṣoro ti o nira julọ - iyipada oju-ọjọ - Apejọ Ilana Ilana ti United Nations lori Iyipada oju-ọjọ ti ṣe iranṣẹ fun epo fosaili ile-iṣẹ akọkọ ati awọn iwulo ile-iṣẹ.
Bi ẹlẹri ni Dubai ni ibẹrẹ Oṣu kejila, Awọn apejọ afefe agbaye ti ọdọọdun wa labẹ iṣakoso ijọba ati nitorinaa kuna lati fi ipa mu awọn gige ni awọn itujade eefin eefin si awọn ipele alagbero - tabi paapaa yọkuro awọn epo fosaili - lakoko ti o kọ ilana ọgbọn kan: polluter-sanwo awọn atunṣe.
Nẹtiwọọki nla ti ipo iṣe Awọn NGO ati awọn philanthro-kapitalisi ti di awọn oluranlọwọ pataki ati awọn aṣofin ti ijọba ijọba oju-ọjọ, gẹgẹ bi ọran tun fẹrẹẹ jẹ gbogbo aaye apakan miiran (silo-delimited) ti eto imulo gbogbo eniyan agbaye.
Awọn nẹtiwọọki alaye ni afikun ti agbara ọba ni a le rii ni Apejọ Iṣowo Agbaye ti o da lori Davos, eyiti o ti mu aṣọ ti igbẹkẹle ọpọlọ iwaju, ọkan ti o ṣe ọṣọ tẹlẹ Ẹgbẹ Bilderberg ati Igbimọ AMẸRIKA lori Awọn ibatan Ajeji.
Bakanna, ṣiṣẹ lati ṣe apẹrẹ mimọ ti gbogbo eniyan, awọn media ile-iṣẹ ati ọpọlọpọ awọn tanki ironu pẹlu awọn ipa alamọja jẹ iduro fun imọ-jinlẹ ati awọn apakan ilana ti itọju ijọba ijọba ti ijọba, ti o wa ni bayi ni awọn ilu nla ni gbogbo agbaye.
Ṣugbọn awọn ipinlẹ jẹ pataki, ati ologun, geopolitical ati awọn ifowosowopo iṣakoso eto-ọrọ laarin awọn ilu nla ti o lagbara jẹ ipin pataki lẹhin agbara ijọba ijọba.
Lati awọn ọdun 70, ẹgbẹ G7 nigbagbogbo ti ṣajọpọ agbara ipinlẹ Iwọ-oorun, da lori isopọmọ.
Apejọ Adehun Ariwa Atlantic ti o dojukọ AMẸRIKA, NATO, ti sọji ni awọn ọdun aipẹ, lakoko ti ajọṣepọ oye Oju marun (pẹlu Great Britain, Canada, Australia ati Ilu Niu silandii) ṣajọpọ awọn ire ologun Anglophone.
Ati ijiroro Aabo Quadrilateral fuses Japanese, Indian, Australian ati US ologun ni Asia, nipataki lodi si imugboroosi China.
Nigbakuran, awọn agbara ijọba lo Igbimọ Aabo UN fun iṣakoso ti o gbooro - botilẹjẹpe idanimọ awọn itakora ipinya ti o ni nkan ṣe pẹlu awọn atako geopolitical - ati gba Apejọ Gbogbogbo UN laaye lori “aṣẹ ti o da lori awọn ofin” ni pataki nitori ẹtọ ẹtọ.
Pupọ julọ ti agbara ọba-ọba nilo awọn ajọṣepọ alamọdaju pẹlu awọn oludari neoliberal orilẹ-ede olufaragba ni iṣowo ati ọpọlọpọ awọn ijọba.
Nitootọ, lati igba idinku owo agbaye ti awọn ọdun 2000, ati lẹẹkansi lakoko ajakaye-arun COVID-19, ẹya tuntun ti o ṣe pataki ti isọdọmọ ijọba, ni pataki ni nkan ṣe pẹlu ẹgbẹ Brazil-Russia-India-China-South Africa (BRICS) dide si ipele agbaye.
Awọn ọrọ-aje agbedemeji wọnyi n ṣe awọn ipa nla kii ṣe ni awọn ile-iṣẹ alapọpọ nikan, ṣugbọn ninu ẹgbẹ G20 - ti gbalejo ni 2023 nipasẹ India, 2024 nipasẹ Brazil ati 2025 nipasẹ South Africa.
Lilo awọn alabagbepo agbedemeji agbara agbegbe lati ṣe ibamu pẹlu ero ologun AMẸRIKA kii ṣe tuntun, pẹlu Brazil, Tọki ati, ni pataki, Israeli yẹ awọn akọle igba pipẹ ti ijọba ijọba-ipin.
Eyi ni ọrọ naa Ruy Mauro Marini ti a ṣe lati ṣe apejuwe awọn ibatan Washington-Brasilia ni ọdun 1965, eyiti o jẹ nigbamii lati ṣe afihan ni gbooro laarin ẹka ologbele-ẹba nipasẹ Immanuel Wallerstein ká ile-iwe eto-aye.
Awọn iteriba ti iha-imperialism si agbara AMẸRIKA jẹ asọye nipasẹ oludije Alakoso ominira Robert F Kennedy Jnr.
Ninu ohun lodo ni Oṣu kọkanla ọjọ 5, RFK Jr ṣe adehun pe ti o ba yan ni ipari 2024, oun yoo “Rii daju pe a ni awọn orisun ti o ṣe pataki si wa, pẹlu awọn orisun epo ti o ṣe pataki si agbaye, pe a ni agbara idasesile lati rii daju lati wa ni anfani lati dabobo awon. Ati pe Israeli ṣe pataki, ati pe idi ti o ṣe pataki ni nitori pe o jẹ odi fun wa ni Aarin Ila-oorun. O fẹrẹ dabi nini gbigbe ọkọ ofurufu ni Aarin Ila-oorun. ”
Iyẹn jẹ robi ti o buruju, botilẹjẹpe oloootitọ, ẹya ti awọn alajọṣepọ iha-ijọba ti Washington fẹ. Iṣaro gbogbogbo diẹ sii wa ni iṣakoso multilateral ti kapitalisimu, gẹgẹbi nigbati aapọn ọrọ-aje dide ni ọdun 2008–11 ati 2020–22 ati mejeeji ti ijọba ati awọn ijọba ijọba ijọba lo G20 ati IMF lati ṣe ipoidojuko imugboroosi ti owo, awọn bailouts banki ati awọn oṣuwọn iwulo ti o dinku ni iyara .
Bawo ni o yẹ ki a loye awọn itakora ọrọ-aje ati geopolitical ti awọn ile-iṣẹ wọnyi koju bayi?
Awọn iṣipopada nla ni awọn ilana ikojọpọ olu jẹ afihan ni awọn eto ijọba-ipinlẹ-ipinlẹ-ipinlẹ-ọba.
Lati awọn ọdun 1970, nigbati awọn aṣa aawọ kapitalisimu tun dide, Ila-oorun Asia di aṣayan idoko-owo ti o wuyi fun awọn ile-iṣẹ ti nkọju si awọn oṣuwọn ere kekere ni Iwọ-oorun. Ijakakiri agbaye ti iṣowo, idoko-owo ati iṣuna ni iyara, ti o ni itara nipasẹ dide ti awọn petrodollars (awọn ifiṣura eto-ọrọ aje) ati Eurodollars, eyiti o ṣe agbedemeji owo ni awọn ibi-iṣoro owo Iwọ-oorun pataki.
Lẹhinna, iṣakoso owo neoliberal ti AMẸRIKA/British, ti o bẹrẹ ni ibẹrẹ awọn ọdun 80, yọọda idagbasoke ibẹjadi ni kirẹditi, awọn imotuntun ọja owo ati olu akiyesi.
Awọn oṣuwọn iwulo ti o pọ si - ti paṣẹ lati Washington ni ọdun 1979 lati koju afikun owo AMẸRIKA - ṣe ifamọra diẹ sii ti awọn owo idoko-owo Oorun sinu awọn iyika inawo ti olu.
Ati pe ọrọ-aje European Union di isokan diẹ sii, ipin ti o kere si ti agbara kapitalisimu, pẹlu owo kan ṣoṣo ni ibẹrẹ awọn ọdun 1990.
Ni ibamu, awọn iṣẹ iṣakoso awọn ile-iṣẹ multilateral ni ibatan si awọn orilẹ-ede onigbese ni akọkọ ṣe iranṣẹ awọn iwulo ti awọn ile-iṣẹ ọpọlọpọ orilẹ-ede ati awọn banki, ni pataki ni kete ti idaamu gbese 80s gbe agbara eto imulo si Banki Agbaye ati IMF.
Apakan inawo ti ijọba ijọba jẹ lekan si iṣoro nla ni jiji ti ọpọlọpọ awọn idawọle gbese COVID-19 ti awọn orilẹ-ede.
Ni aaye yii, ọpọlọpọ awọn igara geopolitical gigun ati awọn aifọkanbalẹ ologun di lile diẹ sii lakoko awọn ọdun 2010 - ti o han gbangba julọ bi awọn ogun ti o ni kikun ni Ukraine ati Aarin Ila-oorun ni lọwọlọwọ, ṣugbọn o tun le ni awọn rogbodiyan ti o yẹ lati jade ni eyikeyi akoko ni Central Asia, awọn oke Himalaya, Okun Gusu China ati ile larubawa Korea.
Awọn ipin wọnyi le daadaa ni kiakia, ti n fa awọn anfani ibaraenisọrọ gbooro sii ati ṣiṣẹda ironu “ibudó” kan - Iwọ-oorun dipo ti China/Russia ti a npè ni titete multipolar, eyiti o ti ni ipa gidi gaan awọn oye anti-imperialist jakejado agbaye.
Awọn rogbodiyan naa ti gbooro si iṣiwa iṣẹ, iṣowo ati iṣuna, bi a ti jẹri nipasẹ igbega ti xenophobia ati awọn asọye apa ọtun ti “globalism”.
Iwọnyi jẹ crystallized ni awọn iṣẹgun populist apa ọtun ni awọn ibo 2016 mẹta: Brexit, Donald Trump ni AMẸRIKA, ati Rodrigo Duterte ni Philippines, atẹle nipasẹ awọn ibo miiran pẹlu ni Brazil, Italy ati ni bayi Argentina ati Netherlands.
Labẹ aini igbagbọ ninu iṣelu olominira ti o lawọ kii ṣe iṣakoso aiṣedeede ti ohun ti wọn gba nikan jẹ eyiti a pe ni “polycrisis” ti n ṣii ni awọn agbegbe oriṣiriṣi ti ojuse alapọpọ, ṣugbọn tun idinku ti awọn ipin agbaye pupọ julọ (paapaa iṣowo / GDP) lẹhin 2008 Abajade ni "deglobalisation" tabi kini Awọn okowo awọn ofin"slowbalisation” ati Apejọ UN tuntun lori Iṣowo ati Idagbasoke (UNCTAD) ijabọ tọka si bi“da duro-iyara" Idagba.
Ni afikun si awọn abawọn ti o gbawọ ni gbangba ninu eto naa, ogun iṣowo AMẸRIKA-China, ti o bẹrẹ ni 2017, ati 2022 igbogun ti Russia ti Ukraine ṣe afihan awọn itakora ati awọn opin siwaju laarin imugboroja agbegbe ti olu.
Ṣugbọn ọpọlọpọ iru awọn ija bẹ - ti a bi ti awọn itakora kapitalisimu inu - kii ṣe agbedemeji ijọba gidi ni ihuwasi. Wọn ṣe afihan ihuwasi rogue laarin ijọba ijọba - lati eyiti Alakoso Russia Vladimir Putin ti kọja laini nipasẹ ikọlu Crimea ni ọdun 2014 ati iyoku ti Ukraine ni ọdun 2022 - ati laarin ijọba ijọba - fun apẹẹrẹ nigbati Iṣura AMẸRIKA mu awọn igbese to gaju si isọpọ owo agbaye ti Russia. , ti npa Moscow kuro ninu eto iṣowo iṣowo ile-ifowopamọ akọkọ ati gbigba ọpọlọpọ awọn ọgọrun bilionu owo dola ti aibikita-tuka osise ati awọn ohun-ini oligarch.
O nira lati ronu nipa ijọba ijọba ti ode oni laisi o kere fọwọkan lori gbogbo awọn agbara wọnyi ati mẹnuba awọn ile-iṣẹ labẹ agbara ijọba.
A nilo awọn irinṣẹ imọran - paapaa iha-imperialism, botilẹjẹpe ọrọ naa jẹ ajeji pupọ fun awọn orilẹ-ede Agbaye Kẹta - lati kọlu ọkọọkan awọn ilana wọnyi.
Eyi yoo, ninu ilana naa, gba wa laaye lati kọja simplistic anti-imperialist rendition ti “ọta ọta mi ni ọrẹ mi”, nigbagbogbo ti a rii ni ohun ti a pe ni imọran campist.
Nitorinaa, awọn agbekalẹ ti a lo jẹ pataki pupọ sii, fun apẹẹrẹ ni dije mejeeji ikọlu Russia ti Ukraine ati awọn ikọlu ipaeyarun ti Israeli-US, pẹlu laini iṣiro deede.
ZNetwork jẹ agbateru nikan nipasẹ ilawo ti awọn oluka rẹ.
kun
1 ọrọìwòye
Pẹlu imugboroja ti Brics wa sẹsẹ sinu idagbasoke ijọba ijọba nla, boya diẹ ninu idije, ṣugbọn ko si awọn iṣeduro fun agbaye iduroṣinṣin to dara julọ nitootọ. Boya a yoo ni ijọba ti o tobi ju, ronu nipa kini iyẹn tumọ si.