Erongba ti “ipinlẹ rogue” ṣe ipa pataki ṣaaju loni ni eto eto imulo ati itupalẹ. Idaamu Iraaki lọwọlọwọ jẹ apẹẹrẹ tuntun nikan. Washington ati Lọndọnu kede Iraaki ni “ipinlẹ rogue,” irokeke ewu si awọn aladugbo rẹ ati si gbogbo agbaye, “orilẹ-ede arufin” ti o jẹ olori nipasẹ isọdọtun ti Hitler ti o gbọdọ wa ninu nipasẹ awọn alabojuto ti aṣẹ agbaye, Amẹrika ati Ilu Gẹẹsi rẹ. “alabaṣepọ junior,” lati gba ọrọ rue ni kikun oojọ ti nipasẹ ọfiisi ajeji ti Ilu Gẹẹsi ni idaji ọgọrun ọdun sẹyin. Awọn Erongba iteriba a sunmọ wo. Sugbon akọkọ, jẹ ki ká ro awọn oniwe-elo ninu awọn ti isiyi aawọ.
Ẹya ti o nifẹ julọ ti ariyanjiyan lori aawọ Iraq ni pe ko waye rara. Òótọ́ ni pé ọ̀pọ̀ ọ̀rọ̀ ló ń sọ jáde, àríyànjiyàn sì wà nípa bó ṣe yẹ ká máa tẹ̀ síwájú. Ṣugbọn ijiroro wa laarin awọn aala lile ti o yọkuro idahun ti o han gbangba: AMẸRIKA ati UK yẹ ki o ṣiṣẹ ni ibamu pẹlu awọn ofin wọn ati awọn adehun adehun.
Ilana ofin ti o nii ṣe agbekalẹ ni Charter ti United Nations, “adehun mimọ” ti a mọ gẹgẹ bi ipilẹ ofin agbaye ati ilana agbaye, ati labẹ Ofin AMẸRIKA, “ofin giga julọ ti ilẹ naa.”
Iwe-aṣẹ naa sọ pe “Igbimọ Aabo yoo pinnu wiwa eyikeyi irokeke ewu si alaafia, irufin alaafia, tabi iṣe ifinran, ati pe yoo ṣe awọn iṣeduro, tabi pinnu iru awọn igbese ti yoo gbe ni ibamu pẹlu Awọn Abala 41 ati 42,” eyiti o ṣe alaye awọn “awọn iwọn ti kii ṣe pẹlu lilo agbara ologun” ati gba Igbimọ Aabo laaye lati ṣe igbese siwaju ti o ba rii pe iru awọn igbese bẹ ko pe. Iyatọ kan ṣoṣo ni Abala 51, eyiti o fun laaye “ẹtọ ti ẹni kọọkan tabi aabo ara ẹni lapapọ” lodi si “ikolu ologun… titi Igbimọ Aabo yoo ti gbe awọn igbese to ṣe pataki lati ṣetọju alaafia ati aabo kariaye.” Yato si awọn imukuro wọnyi, awọn orilẹ-ede ọmọ ẹgbẹ “yoo yago fun awọn ibatan wọn kariaye lati irokeke tabi lilo ipa.”
Awọn ọna ti o tọ wa lati ṣe si ọpọlọpọ awọn irokeke ewu si alaafia agbaye. Ti awọn aladugbo Iraaki ba ni ihalẹ, wọn le sunmọ Igbimọ Aabo lati fun laṣẹ awọn igbese ti o yẹ lati dahun si irokeke naa. Ti AMẸRIKA ati Ilu Gẹẹsi ba ni ihalẹ, wọn le ṣe kanna. Ṣugbọn ko si orilẹ-ede ti o ni aṣẹ lati ṣe awọn ipinnu tirẹ lori awọn ọran wọnyi ati lati ṣe bi o ti fẹ; AMẸRIKA ati UK kii yoo ni iru aṣẹ bẹ paapaa ti ọwọ ara wọn ba mọ, kii ṣe ọran naa.
Awọn ipinlẹ ti o jẹ ofin ko gba awọn ipo wọnyi: Iraaki Saddam, fun apẹẹrẹ, tabi Amẹrika. Ipo rẹ jẹ asọye ni otitọ nipasẹ Akowe ti Ipinle Madeleine Albright, lẹhinna Aṣoju UN, nigbati o sọ fun Igbimọ Aabo lakoko ija AMẸRIKA iṣaaju pẹlu Iraaki pe AMẸRIKA yoo ṣe “ọpọlọpọ nigba ti a le ati ni iṣọkan bi a ṣe gbọdọ,” nitori “A mọ. agbegbe yii ṣe pataki si awọn ire orilẹ-ede AMẸRIKA” ati nitorinaa ko gba awọn idiwọ ita. Albright tẹnumọ́ ìdúró yẹn nígbà tí Akọ̀wé Àgbà Ìparapọ̀ Àwọn Orílẹ̀-Èdè Kofi Annan ṣe iṣẹ́ àyànfúnni olóṣèlú rẹ̀ ní February 1998 pé: “A fẹ́ràn rẹ̀ dáadáa,” ni ó sọ, “àti nígbà tí ó bá padà dé a óò rí ohun tí ó mú wá àti bí ó ṣe bá ire orílẹ̀-èdè wa mu, ” èyí tí yóò pinnu bí a ṣe ń fèsì. Nígbà tí Annan kéde pé wọ́n ti ṣe àdéhùn, Albright tún ẹ̀kọ́ náà sọ pé: “Ó ṣeé ṣe kí ó wá pẹ̀lú ohun kan tí a kò nífẹ̀ẹ́ sí, nínú èyí tí a óò lépa ire orílẹ̀-èdè wa.” Alakoso Clinton kede pe ti Iraaki ba kuna idanwo ibamu (gẹgẹbi ipinnu nipasẹ Washington), “gbogbo eniyan yoo loye pe lẹhinna Amẹrika ati nireti pe gbogbo awọn ọrẹ wa yoo ni ẹtọ ẹyọkan lati dahun ni akoko, aaye ati ọna tiwa. yíyan,” ní ọ̀nà àwọn orílẹ̀-èdè oníwà ipá àti aláìlófin mìíràn.
Igbimọ Aabo fọwọsi adehun Annan ni ifọkanbalẹ, kọ awọn ibeere AMẸRIKA/UK pe o fun laṣẹ lilo agbara wọn ni iṣẹlẹ ti aisi ibamu. Ipinnu naa kilo fun “awọn abajade to buruju,” ṣugbọn laisi sipesifikesonu siwaju sii. Ninu paragi ikẹhin to ṣe pataki, Igbimọ “pinnu, ni ibamu pẹlu awọn ojuse rẹ labẹ Charter, lati wa ni itara ti ọrọ naa, lati rii daju imuse ipinnu yii ati lati rii daju pe alaafia ati aabo ni agbegbe naa.” The Council, ko si ọkan miran; ni ibamu pẹlu Charter.
Awọn otitọ jẹ kedere ati aibikita. Awọn akọle ka: “A ko fọwọsi ikọlu Aifọwọyi” (Akosile Odi St.); “Ajo Rebuffs US lori irokeke ewu si Iraq ti o ba ya Pact” (New York Times); ati bẹbẹ lọ Aṣoju Ajo Agbaye ti Ilu Gẹẹsi “fidani da awọn ẹlẹgbẹ rẹ ni ikọkọ ni igbimọ pe ipinnu naa ko fun Amẹrika ati Ilu Gẹẹsi 'ikọni aifọwọyi' lati ṣe ifilọlẹ awọn ikọlu si Iraaki ti o ba ṣe idiwọ” awọn wiwa UN. "O ni lati jẹ Igbimọ Aabo ti o pinnu akoko lati lo agbara ologun," Ambassador ti Costa Rica sọ, ti o sọ ipo ti Igbimọ Aabo.
Iṣesi Washington yatọ. Aṣoju AMẸRIKA Bill Richardson sọ pe adehun “ko ṣe idiwọ lilo iṣootọ ti ipa” ati pe AMẸRIKA ni ẹtọ ẹtọ labẹ ofin lati kọlu Baghdad ni ifẹ. Agbẹnusọ Ẹka Ipinle James Rubin tako ọrọ ipinnu naa bi “ko ṣe pataki bi iru awọn ijiroro ikọkọ ti a ti ni”: “Emi ko sọ pe a ko bikita nipa ipinnu yẹn,” ṣugbọn “a ti sọ. ṣe kedere pe a ko rii iwulo lati pada si Igbimọ Aabo ti o ba ṣẹ adehun naa.” Aare naa sọ pe ipinnu naa "pese aṣẹ lati ṣe" ti AMẸRIKA ko ba ni itẹlọrun pẹlu ibamu Iraqi; Akọwe iroyin rẹ ṣe kedere pe iyẹn tumọ si igbese ologun. “Amẹrika tẹnumọ pe o duro ni ẹtọ lati jiya Iraq,” akọle New York Times ka, ni pipe. AMẸRIKA ni ẹtọ ẹyọkan lati lo agbara ni ifẹ: Akoko.
Diẹ ninu awọn ro pe paapaa iduro yii ti ṣako ni isunmọ si awọn ojuṣe pataki wa labẹ ofin agbaye ati ti ile. Adari pupọ julọ ti Alagba Trent Lott tako Isakoso naa fun nini “ṣe adehun” eto imulo ajeji rẹ “si awọn miiran” si Igbimọ Aabo UN. Oṣiṣẹ ile-igbimọ John McCain kilọ pe “Amẹrika le wa labẹ agbara rẹ si United Nations,” ọranyan nikan fun awọn ipinlẹ ti o pa ofin mọ. Oṣiṣẹ ile-igbimọ John Kerry ṣafikun pe yoo jẹ “otitọ” fun AMẸRIKA lati kọlu Iraq taara ti Saddam ba “jẹ aibikita ati ni ilodi si awọn ipinnu Ajo Agbaye, ati ni ipo irokeke ewu si agbegbe agbaye,” boya Igbimọ Aabo pinnu bẹ. bi beko. Iru igbese AMẸRIKA kan yoo jẹ “laarin ilana ofin agbaye,” bi Kerry ṣe loyun rẹ. Adaba ti o lawọ ti o de ipo olokiki orilẹ-ede bi alatako ti Ogun Vietnam, Kerry salaye pe iduro rẹ lọwọlọwọ wa ni ibamu pẹlu awọn iwo iṣaaju rẹ. Vietnam kọ ọ pe o yẹ ki o lo agbara naa nikan ti ibi-afẹde naa “ṣe aṣeyọri ati pe o pade awọn iwulo orilẹ-ede rẹ.” Ijagun Saddam ti Kuwait jẹ aṣiṣe nitori idi kan nikan: kii ṣe “ṣe aṣeyọri,” bi awọn ọrọ ti yipada.
Ni liberal-dovish opin ti awọn julọ.Oniranran, Anna ká adehun ti a tewogba, ṣugbọn laarin awọn dín ilana ti o idilọwọ awọn aringbungbun oran. Ni ifarahan aṣoju kan, Boston Globe sọ pe ti Saddam ko ṣe afẹyinti, "Amẹrika kii yoo ti ni idalare nikan ni ikọlu Iraaki - yoo jẹ aibikita lati ko," laisi awọn ibeere siwaju sii ti a beere. Awọn olootu naa tun pe fun “ipinnukan agbaye ti opprorium” lodisi “awọn ohun ija iparun” gẹgẹ bi “awọn aye ti o dara julọ ti agbaye ni lati pa imọ-jinlẹ ti o ni ironu mọ kuro lati ṣe ipalara ti a ko ro titi di isisiyi.” A ni imọ imọran; ọkan le ronu awọn ọna ti o rọrun lati bẹrẹ, laisi irokeke agbara, ṣugbọn awọn kii ṣe ohun ti a pinnu.
Oluyanju oloselu William Pfaff ṣe aifẹ ti Washington lati ṣagbero “ero imọ-jinlẹ tabi imọ-jinlẹ,” awọn iwo ti Thomas Aquinas ati onimọ-jinlẹ Renaissance Francisco Suarez—gẹgẹbi “apakan agbegbe itupalẹ” ni AMẸRIKA ati UK ti ṣe “ni awọn ọdun 1950 ati 1960, ” wíwá ìtọ́sọ́nà láti ọ̀dọ̀ “ìmọ̀ ọgbọ́n orí àti ẹ̀kọ́ ìsìn”! Ṣugbọn kii ṣe awọn ipilẹ ti imusin ti kariaye ati ofin inu ile, eyiti o han gbangba, botilẹjẹpe ko ṣe pataki si aṣa ọgbọn. Oluyanju olominira miiran rọ AMẸRIKA lati dojukọ otitọ naa pe ti agbara alailẹgbẹ rẹ ba “nitootọ ni lilo nitori ẹda eniyan, ẹda eniyan nbeere diẹ ninu awọn ọrọ ni lilo rẹ,” eyiti ko ni gba laaye nipasẹ “Ofin orileede, Ile asofin tabi awọn alamọja ti tẹlifisiọnu Sunday” ; "Ati awọn orilẹ-ede miiran ti agbaye ko ti yan Washington ni ẹtọ lati pinnu igba, nibo ati bi o ṣe yẹ ki o ṣe awọn anfani wọn" (Ronald Steel).
Orile-ede naa ṣẹlẹ lati pese iru awọn ọna ṣiṣe, eyun, nipa sisọ awọn adehun ti o wulo “ofin giga julọ ti ilẹ,” ni pataki julọ ninu wọn, UN Charter. O tun fun ni aṣẹ fun Ile asofin ijoba lati “sọtumọ ati jiya… awọn ẹṣẹ lodi si ofin awọn orilẹ-ede,” ti Charter ti fi agbara mu ni akoko imusin. O jẹ, pẹlupẹlu, diẹ ti aipe lati sọ pe awọn orilẹ-ede miiran "ko ti yan Washington ni ẹtọ"; wọn ti fi agbara sẹ ẹtọ ẹtọ yẹn, ni atẹle itọsọna (o kere ju arosọ) ti Washington, eyiti o ṣe Charter ni pataki.
Itọkasi si irufin Iraaki ti awọn ipinnu UN ni a mu nigbagbogbo lati tumọ si pe awọn ipinlẹ jagunjagun meji ni ẹtọ lati lo ipa ni ẹyọkan, mu ipa ti “awọn ọlọpa agbaye”—ẹgan si ọlọpa, ti o yẹ ki o fi ofin mu ofin mu ni ipilẹ, ko ya o si shreds. Atako wa ti “igberaga ti agbara” ti Washington, ati iru bẹ, kii ṣe awọn ofin to peye fun ipinlẹ afinfin iwa-ipa ti ara ẹni ti a yàn.
Ẹnikan le ṣe agbekalẹ ariyanjiyan ofin ijiya lati ṣe atilẹyin awọn ẹtọ AMẸRIKA/UK, botilẹjẹpe ko si ẹnikan ti o gbiyanju gaan. Igbesẹ ọkan yoo jẹ pe Iraaki ti ru ipinnu UN 687 ti Oṣu Kẹrin Ọjọ 3, ọdun 1991, eyiti o kede idasilẹ-ina “lori ifitonileti osise nipasẹ Iraq” pe o gba awọn ipese ti o ti sọ jade (iparun awọn ohun ija, ayewo, ati bẹbẹ lọ). Eyi le gunjulo ati alaye julọ Igbimọ Aabo lori igbasilẹ, ṣugbọn ko mẹnuba ilana imuṣiṣẹ. Igbesẹ meji ninu ariyanjiyan naa, lẹhinna, yoo jẹ pe aisi-ibamu Iraaki “reinvokes” Ipinnu 678 (29 Oṣu kọkanla. 1990). Ipinnu yẹn fun ni aṣẹ fun awọn orilẹ-ede ọmọ ẹgbẹ “lati lo gbogbo awọn ọna pataki lati ṣe atilẹyin ati imuse ipinnu 660” (2 Oṣu Kẹjọ 1990), eyiti o pe Iraq lati yọkuro ni ẹẹkan lati Kuwait ati fun Iraq ati Kuwait “lati bẹrẹ awọn idunadura aladanla lẹsẹkẹsẹ fun ipinnu ti wọn. awọn iyatọ,” ni iṣeduro ilana ti Ajumọṣe Arab. Ipinnu 678 tun pe “gbogbo awọn ipinnu ti o yẹ ti o tẹle” (kikojọ wọn: 662, 664); iwọnyi jẹ “ibaramu” ni pe wọn tọka si iṣẹ ti Kuwait ati awọn iṣe Iraqi ti o jọmọ rẹ. Reinvoking 678 bayi fi awọn ọrọ silẹ bi wọn ti jẹ: laisi aṣẹ lati lo agbara lati ṣe imuse ipinnu 687 ti o tẹle, eyiti o mu awọn ọran ti o yatọ patapata wa, laisi aṣẹ ohunkohun ju awọn ijẹniniya lọ.
Ko si ye lati jiroro lori ọrọ naa. AMẸRIKA ati UK le ni imurasilẹ ti yanju gbogbo awọn ṣiyemeji nipa pipe si Igbimọ Aabo lati fun laṣẹ “irokeke ati lilo ipa” wọn, gẹgẹ bi Charter ti beere fun. Britain ṣe awọn igbesẹ diẹ ni itọsọna yẹn, ṣugbọn o kọ wọn silẹ nigbati o han gbangba, ni ẹẹkan, pe Igbimọ Aabo ko ni lọ. Ṣugbọn awọn ero wọnyi ko ni ibaramu diẹ ni agbaye ti o jẹ gaba lori nipasẹ awọn ipinlẹ rogbodiyan ti o kọ ofin ofin.
Ṣebi pe Igbimọ Aabo ni lati fun laṣẹ fun lilo agbara lati jiya Iraaki fun irufin idawọle-ina UN Resolution 687. Aṣẹ yẹn yoo kan si gbogbo awọn ipinlẹ: fun apẹẹrẹ, si Iran, eyiti yoo jẹ ẹtọ lati gbogun gusu Iraq lati ṣe onigbowo. a iṣọtẹ. Iraaki jẹ aladugbo ati olufaragba ibinu Iraqi ti AMẸRIKA ṣe atilẹyin ati ogun kemikali, ati pe o le beere, kii ṣe lairotẹlẹ, pe ikọlu rẹ yoo ni atilẹyin agbegbe; AMẸRIKA ati UK ko le ṣe iru ẹtọ bẹ. Iru awọn iṣe Irani bẹẹ, ti o ba jẹ oju inu, kii yoo farada rara, ṣugbọn yoo kere si ibinu pupọ ju awọn ero ti awọn apaniyan ti yan ara ẹni. O jẹ gidigidi lati foju inu wo iru awọn akiyesi alakọbẹrẹ ti nwọle ijiroro gbogbo eniyan ni AMẸRIKA ati UK.
Ẹgan fun ofin ofin jẹ ipilẹ jinna ninu iṣe AMẸRIKA ati aṣa ọgbọn. Ranti, fun apẹẹrẹ, iṣesi si idajọ ti Ile-ẹjọ Agbaye ni ọdun 1986 ti o da AMẸRIKA lẹbi fun “lilo ipa ti ko tọ” si Nicaragua, n beere pe ki o dawọ ati san awọn atunṣe nla, ati sisọ gbogbo iranlọwọ AMẸRIKA si awọn ilodisi, ohunkohun ti ihuwasi rẹ. , láti jẹ́ “ìrànlọ́wọ́ ológun,” kì í ṣe “àrànlọ́wọ́ ọmọnìyàn.” Ile-ẹjọ ti jẹbi ni gbogbo awọn ẹgbẹ nitori pe o kọ ararẹ silẹ. Awọn ofin ti idajọ ni a ko kà pe o yẹ lati tẹ sita, a si kọju rẹ silẹ. Ile asofin ti ijọba Democrat ti fun ni aṣẹ lẹsẹkẹsẹ awọn owo tuntun lati ṣe igbesẹ lilo ilofin ti ipa. Washington veto ipinnu Igbimọ Aabo kan ti n pe gbogbo awọn ipinlẹ lati bọwọ fun ofin kariaye — lai mẹnuba ẹnikẹni, botilẹjẹpe ero naa han. Nigba ti Apejọ Gbogbogbo ti kọja iru ipinnu kanna, AMẸRIKA dibo lodi si i, ni ilodi si ni imunadoko, ti o darapọ mọ Israeli ati El Salvador nikan; awọn wọnyi odun, nikan ni laifọwọyi Israel Idibo le wa ni garnered. Diẹ ninu eyi ni a mẹnuba ninu awọn media tabi awọn iwe iroyin ti ero, jẹ ki a sọ ohun ti o tumọ si.
Akowe ti Ipinle George Shultz salaye lakoko yii (April 14, 1986) pe “Idunadura jẹ ẹgan fun iṣipaya ti ojiji agbara ko ba kọja lori tabili idunadura.” Ó dẹ́bi fún àwọn tí wọ́n ń ṣalágbàwí “onítọ̀hún, àwọn ọ̀nà tí ó tọ́ lábẹ́ òfin gẹ́gẹ́ bí alárinà ìta, Ìparapọ̀ Àwọn Orílẹ̀-Èdè, àti Ilé Ẹjọ́ Àgbáyé, nígbà tí wọ́n ń kọbi ara sí ẹ̀bùn agbára ìdọ́gba”—ìmọ̀lára tí kìí ṣe láìní ìpilẹ̀ṣẹ̀ nínú ìtàn òde òní.
Ẹgan ti o ṣii fun Abala 51 jẹ ifihan ni pataki. O ti ṣe afihan pẹlu asọye iyalẹnu lẹsẹkẹsẹ lẹhin awọn adehun Geneva 1954 lori ipinnu alaafia fun Indochina, ti a gba bi “ajalu” nipasẹ Washington, eyiti o gbe ni ẹẹkan lati ba wọn jẹ. Ìgbìmọ̀ Aabo Orílẹ̀-Èdè pàṣẹ ní bòókẹ́lẹ́ pé kódà nínú ọ̀ràn “ìparundà tàbí ìṣọ̀tẹ̀ Kọ́múníìsì àdúgbò ko je ologun kolu,” AMẸRIKA yoo gbero lilo agbara ologun, pẹlu ikọlu China ti o ba “pinnu lati jẹ orisun” ti “ipadabọ” (NSC 5429/2; tcnu mi). Ọrọ naa, ti a tun sọ ni ọrọ-ọrọ lọdọọdun ni awọn iwe eto eto, ni a yan lati jẹ ki ẹtọ AMẸRIKA han gbangba lati rú Abala 51. Iwe kanna ti a pe fun isọdọtun Japan, yiyi Thailand pada si “ojuami ifojusi ti awọn iṣẹ aṣiri AMẸRIKA ati awọn iṣẹ inu ọkan ni Guusu ila oorun Asia, ” ṣiṣe “awọn iṣẹ aṣiri ni iwọn nla ati imunadoko” jakejado Indochina, ati ni gbogbogbo, ṣiṣe ni agbara lati ba awọn adehun ati iwe adehun UN jẹ. Iwe-ipamọ pataki ti o ṣe pataki yii jẹ iro ni kikun nipasẹ awọn onimọ-itan Awọn iwe Pentagon, ati pe o ti sọnu ni pataki lati itan-akọọlẹ.
AMẸRIKA tẹsiwaju lati ṣalaye “ibinu” lati pẹlu “ogun oselu, tabi ipadasẹhin” (nipasẹ ẹlomiiran, iyẹn) — kini Adlai Stevenson pe ni “ifinju inu” lakoko ti o n daabobo igbega JFK si ikọlu ni kikun si South Vietnam. Nigbati AMẸRIKA kọlu awọn ilu Libyan ni ọdun 1986, idalare osise jẹ “aabo ara ẹni lodi si ikọlu ọjọ iwaju.” Onimọ nipa ofin New York Times Anthony Lewis yìn Igbimọ fun gbigbekele “lori ariyanjiyan ofin kan pe iwa-ipa [ninu ọran yii] jẹ idalare bi iṣe ti igbeja ara ẹni,” labẹ itumọ ẹda yii ti Abala 51 ti Charter, eyiti yoo ti tiju. a mọọkà ile-iwe giga akeko. Ikọlu AMẸRIKA ti Panama ni aabo ni Igbimọ Aabo nipasẹ Ambassador Thomas Pickering nipasẹ afilọ si Abala 51, eyiti, o ṣalaye, “pese fun lilo agbara ologun lati daabobo orilẹ-ede kan, lati daabobo awọn ire wa ati awọn eniyan wa,” ati awọn ẹtọ AMẸRIKA lati gbogun ti Panama lati ṣe idiwọ “agbegbe rẹ lati ni lilo bi ipilẹ fun gbigbe awọn oogun wọ Ilu Amẹrika.” Ẹkọ ero nodded sagely ni assent.
Ni Oṣu Karun ọdun 1993, Clinton paṣẹ fun ikọlu ohun ija kan si Iraaki, pipa awọn ara ilu ati idunnu pupọ fun ààrẹ, awọn ẹyẹle apejọ, ati awọn oniroyin, ẹniti o rii ikọlu naa “yẹ, ni oye ati pataki.” Awọn asọye ni pataki ni itara nipasẹ ẹbẹ ti Ambassador Albright si Abala 51. Ijabọbu naa, o ṣalaye, wa ni “olugbeja ara ẹni lodi si ikọlu ologun”—eyun, igbiyanju ẹsun kan lati pa aarẹ tẹlẹ Bush ni oṣu meji sẹyin, afilọ kan ti yoo ti fẹrẹ dide. si ipele aibikita paapaa ti AMẸRIKA ti ni anfani lati ṣe afihan ilowosi Iraqi; “Awọn oṣiṣẹ ijọba, ti n sọrọ ni ailorukọ,” sọ fun awọn oniroyin “pe idajọ ti ẹbi Iraq da lori ẹri ayidayida ati itupalẹ dipo oye ironclad,” New York Times royin, kọ ọrọ naa kuro. Tẹtẹ naa ṣe idaniloju ero awọn olokiki pe awọn ayidayida “dara ni gbangba” Abala 51 (Ifiranṣẹ Washington). "Aare eyikeyi ni ojuse lati lo agbara ologun lati daabobo awọn anfani orilẹ-ede" (New York Times, lakoko ti o n ṣalaye diẹ ninu awọn ṣiyemeji nipa ọran ti o wa ni ọwọ). "Ni diplomatically, eyi ni idi ti o yẹ lati pe," ati "Itọkasi Clinton si iwe-aṣẹ UN ṣe afihan ifẹ Amẹrika kan lati bọwọ fun ofin agbaye" (Boston Globe). Abala 51 “faye gba awọn ipinlẹ lati dahun ni ologun ti wọn ba ni ewu nipasẹ agbara ọta” (Christian Science Monitor). Abala 51 fun ipinlẹ kan ni ẹtọ lati lo agbara “ni aabo ara-ẹni lodi si awọn irokeke ewu si awọn ọmọ orilẹ-ede ẹnikan,” Akọwe Ajeji Ilu Gẹẹsi Douglas Hurd paṣẹ fun Ile-igbimọ Asofin, ni atilẹyin “idalare ati adaṣe deede ti ẹtọ aabo ara ẹni.” “Ipo paralysis ti o lewu” yoo wa ni agbaye, Hurd tẹsiwaju, ti o ba nilo AMẸRIKA lati ni ifọwọsi Igbimọ Aabo ṣaaju ifilọlẹ awọn misaili lodi si ọta ti o le — tabi ko le — ti paṣẹ igbiyanju ti o kuna lati pa tẹlẹ. Aare osu meji sẹyìn.
Igbasilẹ naa ṣe atilẹyin akude si ibakcdun ti a sọ kaakiri nipa “awọn ipinlẹ rogue” ti o ṣe iyasọtọ si ofin agbara, ṣiṣe ni “anfani orilẹ-ede” gẹgẹbi asọye nipasẹ agbara ile; julọ ominously, Ole ipinle ti o ororo ara wọn agbaye onidajọ ati executioner.
Rogue States: dín Ikole
O tun jẹ iyanilenu lati ṣe atunyẹwo awọn ọran ti o wọ inu ariyanjiyan lori aawọ Iraq. Ṣugbọn akọkọ ọrọ kan nipa imọran “ipinlẹ rogue.”
Ero ipilẹ ni pe botilẹjẹpe Ogun Tutu ti pari, AMẸRIKA tun ni ojuse lati daabobo agbaye-ṣugbọn lati ọdọ kini? Lọ́nà tí ó ṣe kedere, kò lè jẹ́ láti inú ìhalẹ̀ “ìfẹ́ orílẹ̀-èdè ẹni tí ó gbòde kan”—ìyẹn ni, àìfẹ́fẹ́ láti tẹrí ba fún ìfẹ́ àwọn alágbára. Iru awọn imọran jẹ ibamu nikan fun awọn iwe igbero inu, kii ṣe gbogbogbo. Lati ibẹrẹ awọn ọdun 1980, o han gbangba pe ilana aṣa fun ikoriya pupọ n padanu imunadoko rẹ: afilọ si “igbimọ monolithic ati ailaanu” ti JFK, “Ijọba buburu” Reagan. Awọn ọta tuntun ni a nilo.
Ní ilé, ìbẹ̀rù ìwà ọ̀daràn—ní pàtàkì àwọn oògùn olóró—ni “oríṣiríṣi àwọn nǹkan tí kò fi bẹ́ẹ̀ ní í ṣe pẹ̀lú ìwà ọ̀daràn fúnra rẹ̀,” ni Ìgbìmọ̀ Ìdájọ́ Ọ̀daràn ti orílẹ̀-èdè náà parí, títí kan àwọn àṣà oníròyìn àti “apá tí ìjọba àti ilé iṣẹ́ àdáni ní nínú gbigbo iberu ara ilu,” “lilo aifokanbalẹ ẹlẹyamẹya fun awọn idi iṣelu,” pẹlu ojuṣaaju ẹlẹyamẹya ni imuse ati idajọ ti o jẹ awọn agbegbe dudu iparun, ṣiṣẹda “ọgbun ẹlẹyamẹya” ati fifi “orilẹ-ede naa sinu eewu ajalu awujọ.” Awọn abajade ti jẹ apejuwe nipasẹ awọn onimọ-ọdaràn bi “Gulag Amẹrika,” “Apartheid tuntun ti Amẹrika,” pẹlu awọn ara Amẹrika Amẹrika ni bayi ọpọlọpọ awọn ẹlẹwọn fun igba akọkọ ninu itan-akọọlẹ AMẸRIKA, ti a fi sinu tubu daradara ju igba meje lọ oṣuwọn awọn alawo funfun, jade patapata. ti awọn sakani awọn oṣuwọn imuni, eyi ti ara wọn fojusi awọn alawodudu jina ni ibamu si lilo oogun tabi gbigbe kakiri.
Òkèèrè, ìhalẹ̀mọ́ni náà gbọ́dọ̀ jẹ́ “ìpániláyà jákèjádò ayé,” “Àwọn òṣìṣẹ́ ọ̀ṣẹ́ ológun ní Hispanic,” àti ní pàtàkì jù lọ, “àwọn orílẹ̀-èdè oníwà ìbàjẹ́.” Iwadii ikoko 1995 ti Ilana Ilana, eyiti o jẹ iduro fun ohun ija iparun ilana, ṣe ilana ironu ipilẹ. Ti tu silẹ nipasẹ iṣe Ominira Alaye, iwadi naa, Awọn pataki ti Idaduro Ogun Tutu lẹhin, “ṣafihan bi Amẹrika ṣe yi ilana idena rẹ pada lati Soviet Union ti o ti parẹ si awọn ipinlẹ ti a pe ni rogue bii Iraq, Libya, Cuba ati North Korea ,” awọn ijabọ AP. Iwadi na gbaniyanju pe AMẸRIKA lo awọn ohun ija iparun rẹ lati ṣe afihan ararẹ bi “aiṣedeede ati agbẹsan ti awọn ire pataki rẹ ba kọlu.” Iyẹn “yẹ ki o jẹ apakan ti eniyan orilẹ-ede ti a ṣe agbekalẹ si gbogbo awọn ọta,” ni pataki “awọn ipinlẹ rogue.” "O dun lati ṣe afihan ara wa bi onipin ni kikun ati oninuure," jẹ ki a nikan ṣe adehun si iru aimọgbọnwa bii ofin agbaye ati awọn adehun adehun. “Òtítọ́ náà pé àwọn èròjà kan” ti ìjọba orílẹ̀-èdè Amẹ́ríkà “lè dà bí ẹni pé ó lè jẹ́ ‘kò sí ìṣàkóso’ lè ṣàǹfààní láti dá àti láti fún àwọn ìbẹ̀rù àti iyèméjì lókun lọ́kàn àwọn tó ń ṣe ìpinnu ọ̀tá.” Ijabọ naa ji “imọran aṣiwere” Nixon dide: awọn ọta wa yẹ ki o mọ pe a jẹ irikuri ati airotẹlẹ, pẹlu agbara iparun iyalẹnu ni aṣẹ wa, nitorinaa wọn yoo tẹri si ifẹ wa ni ibẹru. O han gbangba pe ero naa ni ipilẹṣẹ ni Israeli ni awọn ọdun 1950 nipasẹ Ẹgbẹ Labour ti n ṣakoso, ti awọn oludari rẹ “wasu ni ojurere ti awọn iṣe isinwin,” Prime Minister Moshe Sharett ṣe igbasilẹ ninu iwe-akọọlẹ rẹ, kilọ pe “a yoo ya were” (“nishtagea”) ti o ba rekoja, “ohun ija asiri” ti o ni ifọkansi ni apakan si AMẸRIKA, ko ka pe o gbẹkẹle ni akoko yẹn. Lọ́wọ́ alágbára ńlá kan ṣoṣo ni àgbáyé, tí ó ka ara rẹ̀ sí ipò arúfin tí ó sì jẹ́ abẹ́ ìkáwọ́ díẹ̀ láti ọ̀dọ̀ àwọn olókìkí nínú, ìdúró yẹn kò ṣe ìṣòro kékeré fún àgbáyé.
Libya jẹ ayanfẹ ayanfẹ bi “ipinlẹ rogue” lati awọn ọjọ akọkọ ti iṣakoso Reagan. Ni ipalara ati ti ko ni aabo, o jẹ apo ikọlu pipe nigbati o nilo: fun apẹẹrẹ, ni ọdun 1986, nigbati bombu akọkọ ninu itan-akọọlẹ ti a ṣeto fun TV akoko alakoko jẹ lilo nipasẹ awọn onkọwe ọrọ Ọrọ Olubanisọrọ Nla lati ṣe atilẹyin atilẹyin fun awọn ologun apanilaya Washington ti o kọlu Nicaragua, lori aaye pe “apanilaya” Qaddafi “ti fi $400 million ranṣẹ ati ohun ija ti awọn ohun ija ati awọn oludamoran si Nicaragua lati mu ogun rẹ wa si ile Amẹrika,” eyiti o lo ẹtọ rẹ ti aabo ara ẹni lodi si ikọlu ologun ti Ilu Rogu Nicaragua. .
Lẹsẹkẹsẹ lẹhin odi Berlin ṣubu, ti o pari eyikeyi ibi asegbeyin si irokeke Soviet, iṣakoso Bush fi ipe ọdọọdun rẹ silẹ si Ile asofin ijoba fun isuna Pentagon nla kan. O salaye pe “Ni akoko titun kan, a rii tẹlẹ pe agbara ologun wa yoo jẹ ipilẹ pataki ti iwọntunwọnsi agbaye, ṣugbọn… Ni agbaye, nibiti awọn agbara ati awọn isunmọ tuntun le nilo,” bi “nigbati Alakoso Reagan ṣe itọsọna fun ọkọ oju omi Amẹrika ati awọn ologun afẹfẹ lati pada si [Libya] ni ọdun 1986” lati bombard awọn ibi-afẹde ilu ti ara ilu, ni itọsọna nipasẹ ibi-afẹde ti “idasi si agbegbe kariaye ti àlàáfíà, òmìnira àti ìlọsíwájú nínú èyí tí ìjọba tiwa-n-tiwa—àti àwọn orílẹ̀-èdè mìíràn tí ó lómìnira—le gbilẹ̀.” Irokeke akọkọ ti a dojukọ ni “sophistication imọ-ẹrọ ti ndagba” ti Agbaye Kẹta. Nitorinaa a gbọdọ lokun “ipilẹ ile-iṣẹ aabo” —aka ile-iṣẹ imọ-ẹrọ giga — ṣiṣẹda awọn iwuri “lati ṣe idoko-owo ni awọn ohun elo ati ohun elo tuntun bii ninu iwadii ati idagbasoke.” Ati pe a gbọdọ ṣetọju awọn ipa idasi, paapaa awọn ti o dojukọ Aarin Ila-oorun, nibiti “awọn ihalẹ si awọn ire wa” ti o nilo ifaramọ ologun taara “ko le gbe lelẹ si ẹnu-ọna Kremlin” — ni ilodisi si iro ailopin, ti a fi simi ni bayi. Gẹgẹbi a ti mọ lẹẹkọọkan ni awọn ọdun iṣaaju, nigbakan ni aṣiri, “irokeke” ni bayi gbawọ ni ifowosi lati jẹ abinibi si agbegbe naa, “ifẹ orilẹ-ede ti ipilẹṣẹ” ti o jẹ ibakcdun akọkọ nigbagbogbo, kii ṣe ni Aarin Ila-oorun nikan.
Ni akoko yẹn, “awọn irokeke ewu si awọn ifẹ wa” ko le gbe si ẹnu-ọna Iraq boya. Saddam lẹhinna jẹ ọrẹ ti o ni ojurere ati alabaṣepọ iṣowo. Ipo rẹ yipada nikan ni awọn oṣu diẹ lẹhinna, nigbati o tumọ ifẹ AMẸRIKA lati gba u laaye lati yipada aala pẹlu Kuwait nipasẹ agbara bi aṣẹ lati gba orilẹ-ede naa - tabi lati irisi ti iṣakoso Bush, lati ṣe ẹda ohun ti AMẸRIKA ṣẹṣẹ ṣe. ni Panama. Ni ipade ipele giga kan lẹsẹkẹsẹ lẹhin ikọlu Saddam si Kuwait, Alakoso Bush ṣalaye iṣoro ipilẹ: “Aibalẹ mi nipa awọn Saudis ni pe wọn… Alaga ti Awọn Oloye Apapọ Colin Powell ṣe afihan iṣoro naa ni pipe: “Awọn ọjọ diẹ ti nbọ Iraaki yoo yọkuro,” fifi “pati rẹ sinu” ati “Gbogbo eniyan ni agbaye Arab yoo ni idunnu.”
Awọn ibajọra itan kii ṣe deede rara, dajudaju. Nigba ti Washington lọ kuro ni Panama ni apakan lẹhin ti o fi ọmọlangidi rẹ sinu, ibinu nla wa ni gbogbo agbegbe, pẹlu Panama. Nitootọ jakejado pupọ julọ agbaye, ti n fi agbara mu Washington lati veto awọn ipinnu Igbimọ Aabo meji ati lati dibo lodi si ipinnu Apejọ Gbogbogbo kan ti o lẹbi Washington's “irufin itusilẹ ti ofin kariaye ati ti ominira, ọba-alaṣẹ ati iduroṣinṣin agbegbe ti awọn ipinlẹ” ati pipe fun yiyọ kuro ti awọn “Awọn ologun ikọlu AMẸRIKA lati Panama.” Iwaja Iraaki si Kuwait ni a ṣe itọju yatọ si, ni awọn ọna ti o jinna si ẹya boṣewa, ṣugbọn a ṣe awari ni imurasilẹ ni titẹ (pẹlu iwe irohin yii).
Awọn otitọ ti ko ṣe alaye ti tan imọlẹ ti o nifẹ si lori asọye ti awọn atunnkanka iṣelu: Ronald Steel, fun apẹẹrẹ, ti o ṣaroye loni lori “ọrọ” ti AMẸRIKA dojukọ, eyiti, “gẹgẹbi orilẹ-ede ti o lagbara julọ ni agbaye, dojukọ awọn idiwọ nla lori ominira rẹ lati lo. agbara ju orilẹ-ede eyikeyi miiran lọ. ” Nitorinaa aṣeyọri Saddam ni Kuwait bi a ṣe afiwe pẹlu ailagbara Washington lati ṣe ifẹ rẹ ni Panama.
O tọ lati ranti pe ariyanjiyan ti wa ni pipade ni imunadoko ni ọdun 1990-1991 pẹlu. Ọrọ pupọ wa ti boya awọn ijẹniniya yoo ṣiṣẹ, ṣugbọn ko si boya boya wọn ti ṣiṣẹ tẹlẹ, boya laipẹ lẹhin ipinnu 660 ti kọja. Iberu pe awọn ijẹniniya le ti ṣiṣẹ kiko Washington ti ere idaraya lati ṣe idanwo awọn ipese yiyọkuro Iraq lati Oṣu Kẹjọ ọdun 1990 si ibẹrẹ Oṣu Kini. Pẹlu awọn imukuro ti o ṣọwọn, eto alaye tọju ibawi lile lori ọran naa. Awọn idibo ni awọn ọjọ diẹ ṣaaju ki bombu January 1991 ṣe afihan atilẹyin 2-1 fun ipinnu alaafia ti o da lori yiyọkuro Iraqi pẹlu apejọ agbaye lori ija Israeli-Arab. Diẹ ninu awọn ti o sọ ipo yii le ti gbọ igbimọ eyikeyi ti gbogbo eniyan nipa rẹ; awọn media ti fi iṣotitọ tẹle itọsọna ti Alakoso, ni piparẹ “isopọmọra” bi eyiti ko ṣee ṣe—ninu ọran alailẹgbẹ yii. Ko ṣee ṣe pe eyikeyi awọn oludahun mọ pe awọn iwo wọn ni o pin nipasẹ atako tiwantiwa ti Iraqi, ti o ni idiwọ lati awọn media akọkọ. Tabi pe imọran Iraaki kan ni awọn ofin ti wọn ṣe agbero ni a ti tu silẹ ni ọsẹ kan sẹyin nipasẹ awọn oṣiṣẹ ijọba AMẸRIKA ti o rii pe o ni oye, ati pe Washington kọ lainidi. Tabi pe ipese yiyọkuro Iraaki kan ti ni imọran nipasẹ Igbimọ Aabo Orilẹ-ede ni ibẹrẹ Oṣu Kẹjọ, ṣugbọn o yọ kuro, ati pe o ni imunadoko, o han gbangba nitori pe o bẹru pe awọn ipilẹṣẹ Iraaki ti a ko mẹnuba le “di aawọ naa,” bi New York Times diplomatic oniroyin obliquely royin awọn ifiyesi Isakoso.
Lati igbanna, Iraq ti nipo Iran ati Libya bi “ipinlẹ rogue” ti o jẹ asiwaju. Awọn miiran ko ti wọ awọn ipo rara. Boya ọran ti o ṣe pataki julọ ni Indonesia, eyiti o yipada lati ọta si ọrẹ nigbati General Suharto gba agbara ni ọdun 1965, ti o ṣakoso lori ipaniyan nla kan ti o mu itẹlọrun nla ni Oorun. Lati igbanna Suharto ti jẹ "iru eniyan wa," gẹgẹbi iṣakoso Clinton ṣe apejuwe rẹ, lakoko ti o n ṣe ipaniyan ipaniyan ati awọn aiṣedede ailopin si awọn eniyan tirẹ; pipa awọn ara Indonesian 10,000 ni awọn ọdun 1980, gẹgẹ bi ẹ̀rí ti ara ẹni ti “ọkunrin wa,” ti o kọwe pe “awọn oku ni a fi silẹ ni ayika bi iru itọju mọnamọna.” Ni Oṣu Kejila ọdun 1975 Igbimọ Aabo UN ni apapọ paṣẹ fun Indonesia lati yọkuro awọn ọmọ ogun ti o wa ni Ila-oorun Timor “laisi idaduro” o si pe “gbogbo Awọn ipinlẹ lati bọwọ fun iduroṣinṣin agbegbe ti East Timor ati ẹtọ ti ko ṣe yẹ fun awọn eniyan rẹ si ipinnu ara-ẹni. ” AMẸRIKA fesi nipasẹ (ni ikoko) jijẹ awọn gbigbe ti awọn ohun ija si awọn apanirun; Carter tun mu awọn ohun ija pọ si lẹẹkansi bi ikọlu naa ti de awọn ipele ipaeyarun ti o sunmọ ni ọdun 1978. Ninu awọn iwe iranti rẹ, Aṣoju UN Daniel Patrick Moynihan gberaga ninu aṣeyọri rẹ ni fifun UN “ailagbara patapata ni eyikeyi igbese ti o ṣe,” ni atẹle awọn ilana ti Ẹka Ipinle, eyiti “fẹ awọn nkan lati yipada bi wọn ti ṣe ati ṣiṣẹ lati mu eyi wa.” AMẸRIKA tun fi ayọ gba jija ti epo East Timor (pẹlu ikopa ti ile-iṣẹ AMẸRIKA kan), ni ilodi si eyikeyi itumọ ironu ti awọn adehun kariaye.
Apejuwe si Iraq/Kuwait ti sunmọ, botilẹjẹpe awọn iyatọ wa: lati mẹnuba nikan ti o han gedegbe, awọn iwa ika ti AMẸRIKA ṣe atilẹyin ni Ila-oorun Timor ti kọja ohunkohun ti a sọ si Saddam Hussein ni Kuwait.
Ọpọlọpọ awọn apẹẹrẹ miiran lo wa, botilẹjẹpe diẹ ninu awọn ti a pe ni igbagbogbo yẹ ki o ṣe itọju pẹlu iṣọra, ni pataki nipa Israeli. Iku ara ilu ti ikọlu AMẸRIKA ti AMẸRIKA ti Israeli ti Lebanoni ni ọdun 1982 kọja ti Saddam ni Kuwait, ati pe o wa ni ilodi si ipinnu Igbimọ Aabo kan ti 1978 ti o paṣẹ fun u lati yọkuro lẹsẹkẹsẹ lati Lebanoni, pẹlu ọpọlọpọ awọn miiran nipa Jerusalemu, awọn Giga Golan, ati awọn miiran. ọrọ; ati pe diẹ sii yoo wa ti AMẸRIKA ko ba veto nigbagbogbo iru awọn ipinnu. Ṣugbọn idiyele ti o wọpọ ti Israeli, paapaa ijọba lọwọlọwọ rẹ, n rú UN 242 ati awọn adehun Oslo, ati pe AMẸRIKA ṣe afihan “iwọn ilọpo meji” nipa gbigba awọn irufin wọnyẹn, jẹ iyalẹnu dara julọ, da lori agbọye pataki ti awọn adehun wọnyi. Lati ibẹrẹ, ilana Madrid-Oslo ti ṣe apẹrẹ ati imuse nipasẹ agbara AMẸRIKA-Israel lati fa ipinnu iru Bantustan kan. Aye Arab ti yan lati tan ararẹ jẹ nipa ọrọ naa, gẹgẹ bi ọpọlọpọ awọn miiran, ṣugbọn wọn han gbangba ninu awọn iwe aṣẹ gangan, ati ni pataki ni awọn iṣẹ akanṣe atilẹyin AMẸRIKA ti awọn ijọba Rabin-Peres, pẹlu eyiti eyiti ijọba Likud lọwọlọwọ jẹ nisinsinyii ń sọ̀rọ̀.
Ó ṣe kedere pé kì í ṣe òtítọ́ láti sọ pé “Ísírẹ́lì kò ta ko àwọn òfin Ìgbìmọ̀ Aabo” (New York Times), ṣùgbọ́n ó yẹ kí a ṣàyẹ̀wò fínnífínní.
Pada si Iraq, o daju pe o yẹ bi ipinlẹ ọdaràn asiwaju. Dabobo eto AMẸRIKA lati kọlu Iraq ni ipade gbangba ti tẹlifisiọnu ni Oṣu Kẹta ọjọ 18, Awọn akọwe Albright ati Cohen leralera pe iwa ika ti o ga julọ: Saddam jẹbi “lilo awọn ohun ija iparun si awọn aladugbo rẹ ati awọn eniyan tirẹ,” iyalẹnu julọ rẹ. ilufin. “O ṣe pataki pupọ fun wa lati jẹ ki o ṣe kedere pe Amẹrika ati agbaye ọlaju ko le ṣe pẹlu ẹnikan ti o fẹ lati lo awọn ohun ija iparun wọnyẹn sori awọn eniyan tirẹ, kii ṣe lati sọrọ ti awọn aladugbo rẹ,” Albright tẹnumọ ni ibinu. idahun si ibeere ti o beere nipa atilẹyin AMẸRIKA fun Suharto. Laipẹ lẹhin naa, Alagba Lott da Kofi Annan lẹbi fun wiwa lati ṣe idagbasoke “ibasepo eniyan pẹlu apaniyan pupọ,” o si tako Isakoso naa fun gbigbekele eniyan ti yoo rì.
Awọn ọrọ ohun orin. Ni fifi imukuro wọn kuro ni ibeere ti o dide, Albright ati Cohen gbagbe nikan lati mẹnuba — ati pe awọn asọye ti jẹ aanu to lati ma tọka si — pe awọn iṣe ti wọn rii nisinsinyi ti o ni ẹru ko sọ Iraq di “ipinlẹ alagidi.” Lott si kuna lati ṣakiyesi pe awọn akọni rẹ Reagan ati Bush ṣe awọn ibatan alaapọn pẹlu “apaniyan pupọ” naa. Ko si awọn ipe ti o ni itara fun idasesile ologun lẹhin igbati Saddam ti gaasi ti Kurds ni Halabja ni Oṣu Kẹta 1988; ni ilodi si, AMẸRIKA ati UK faagun atilẹyin wọn to lagbara fun apaniyan pupọ, lẹhinna tun “iru eniyan wa.” Nigba ti ABC TV oniroyin Charles Glass fi han awọn ojula ti ọkan ninu awọn Saddam ká ti ibi ogun eto osu mẹwa lẹhin Halabja, awọn State Department sẹ awọn mon, ati awọn itan kú; Ẹ̀ka náà “ń gbé àlàyé jáde nísinsìnyí lórí ìkànnì kan náà,” ni Glass ṣàkíyèsí.
Awọn alabojuto mejeeji ti ilana agbaye tun yara awọn iwa ika miiran ti Saddam — pẹlu lilo cyanide, gaasi nafu, ati awọn ohun ija ẹlẹgẹ miiran — pẹlu oye, imọ-ẹrọ, ati awọn ipese, darapo pẹlu ọpọlọpọ awọn miiran. Igbimọ Ile-ifowopamọ Alagba royin ni ọdun 1994 pe Ẹka Iṣowo AMẸRIKA ti tọpa awọn gbigbe ti “awọn ohun elo ti ibi” ti o jọra si awọn ti a rii nigbamii ti a si parun nipasẹ awọn oluyẹwo UN, Bill Blum ranti. Awọn gbigbe wọnyi tẹsiwaju ni o kere ju titi di Oṣu kọkanla ọdun 1989. Oṣu kan lẹhinna, Bush fun ni aṣẹ awọn awin tuntun fun ọrẹ rẹ Saddam, lati ṣaṣeyọri “ ibi-afẹde ti jijẹ awọn ọja okeere AMẸRIKA ati fi wa si ipo ti o dara julọ lati koju Iraq nipa igbasilẹ awọn ẹtọ eniyan…,” Ẹka Ipinle ti kede pẹlu oju ti o tọ, ti nkọju si atako ni ojulowo (tabi paapaa ijabọ).
Igbasilẹ ti Ilu Gẹẹsi ti han, o kere ju ni apakan, ninu ibeere osise (Scott Inquiry). Ijọba Gẹẹsi ṣẹṣẹ ti fi agbara mu lati gba pe o tẹsiwaju lati fun awọn iwe-aṣẹ si awọn ile-iṣẹ Ilu Gẹẹsi lati okeere awọn ohun elo ti o ṣee lo fun awọn ohun ija ti ibi lẹhin ti a tẹjade ijabọ Scott, o kere ju titi di Oṣu kejila ọdun 1996.
Ninu atunyẹwo Kínní 28 kan ti awọn tita Iwọ-oorun ti awọn ohun elo ti o ṣee lo fun ogun germ ati awọn ohun ija miiran ti iparun nla, Times naa mẹnuba apẹẹrẹ kan ti awọn tita AMẸRIKA ni awọn ọdun 1980, pẹlu “awọn ọlọjẹ apaniyan,” pẹlu ifọwọsi ijọba, diẹ ninu lati ile-iṣẹ Army fun germ iwadi ni Fort Detrick. O kan awọn sample ti yinyin, sibẹsibẹ.
Idiwọn lọwọlọwọ ti o wọpọ ni awọn irufin Saddam jẹ aimọ, nitorinaa a ni iyalẹnu daradara ni wiwa ati pe a gbọdọ “jẹ ki o ye wa” pe awa eniyan ọlaju “ko le ṣe pẹlu” oluṣe iru awọn irufin bẹ (Albright). Iduro jẹ jegudujera cynical. Awọn ijabọ UN ti 1986 ati 1987 da Iraaki lo awọn ohun ija kemikali lẹbi. Awọn oṣiṣẹ ile-iṣẹ ijọba AMẸRIKA ni Tọki ṣe ifọrọwanilẹnuwo fun awọn iyokù Kurdi ti awọn ikọlu ogun kemikali, ati CIA ṣe ijabọ wọn si Ẹka Ipinle. Awọn ẹgbẹ ẹtọ eniyan royin awọn iwa ika ni Halabja ati ibomiiran ni ẹẹkan. Akowe ti Ipinle George Shultz gba pe AMẸRIKA ni ẹri lori ọran naa. Ẹgbẹ iwadii kan ti Igbimọ Ibaṣepọ Ajeji ti Alagba ti firanṣẹ ni ọdun 1988 rii “ẹri nla ti lilo nla ti awọn ohun ija kemikali si awọn ara ilu,” gbigba agbara pe gbigba ti Iwọ-oorun ni lilo Iraqi iru awọn ohun ija si Iran ti fi agbara mu Saddam lati gbagbọ — ni deede — pe o le lo. wọ́n lòdì sí àwọn ènìyàn tirẹ̀ láìsí ìjìyà—níti gidi lòdì sí Kurds, tí ó ṣòro “àwọn ènìyàn” ti ẹ̀yà-ipá tí ó dá lórí ẹ̀yà yìí. Alaga Igbimọ naa, Claiborne Pell, ṣe agbekalẹ Ofin Idena Ipaniyan ti 1988, ni sisọ ipalọlọ “nigba ti awọn eniyan ti wa ni itusilẹ” gẹgẹ bi “aṣeyọri,” bii igba ti “aiye dakẹ bi Hitler ti bẹrẹ ipolongo kan ti o pari ni iparun ti o sunmọ. ti awọn Ju ti Yuroopu,” ati kilọ pe “a ko le dakẹ lati tun ṣe ipayapaya lẹẹkansi.” Ijọba Reagan tako awọn ijẹniniya ni lile ati tẹnumọ pe ki ọrọ naa pakẹ, lakoko ti o n fa atilẹyin rẹ fun apaniyan pupọ. Ni agbaye Arab, “iroyin Kuwait wa laarin awọn ti o ni itara julọ ti awọn media Arab ni atilẹyin ijakadi Baghdad si awọn Kurds,” oniroyin Adel Darwish ṣe ijabọ.
Ni January 1991, lakoko ti awọn ilu ti n lu ogun, Igbimọ Kariaye ti Awọn onidajọ ṣe akiyesi Igbimọ Eto Eto Eda Eniyan ti UN pe “Lẹhin ti o ti ṣe awọn ilokulo ti o buruju julọ si awọn olugbe tirẹ laisi ọrọ ẹgan lati ọdọ UN, Iraq gbọdọ ti pari rẹ. le ṣe ohunkohun ti o wu; UN ni aaye yii tumọ si AMẸRIKA ati UK, ni akọkọ. Òtítọ́ yẹn gbọ́dọ̀ sin ín pa pọ̀ pẹ̀lú òfin àgbáyé àti àwọn ohun ìpayà “utopian” mìíràn.
Onisọye aibikita le ṣe akiyesi pe ifarada AMẸRIKA/UK aipẹ fun gaasi majele ati ogun kemikali kii ṣe iyalẹnu pupọ. Awọn ara ilu Gẹẹsi lo awọn ohun ija kẹmika ni idasi 1919 wọn ni Ariwa Russia lodi si awọn Bolsheviks, pẹlu aṣeyọri nla ni ibamu si aṣẹ Ilu Gẹẹsi. Gẹgẹbi Akowe ti Ipinle ni Ọfiisi Ogun ni ọdun 1919, Winston Churchill ni itara nipa awọn ifojusọna ti “lilo gaasi oloro si awọn ẹya ti ko ni ọlaju” —Kurds ati Afghans — o si fun ni aṣẹ aṣẹ RAF Aarin Ila-oorun lati lo awọn ohun ija kemikali “lodi si awọn Larubawa alatako bi idanwo, "Iyọkuro awọn atako nipasẹ ọfiisi India bi “aiṣedeede” ati didaba “ihalẹ nipa lilo gaasi”: “A ko le gba ni eyikeyi ọran ni aisi lilo eyikeyi awọn ohun ija ti o wa lati gba ifopinsi iyara ti rudurudu naa eyiti bori lori aala,” o salaye; Awọn ohun ija kẹmika jẹ “awọn ohun elo ti imọ-jinlẹ Iwọ-oorun si ogun ode oni.”
Isakoso Kennedy ṣe aṣáájú-ọnà lilo nla ti awọn ohun ija kemikali si awọn ara ilu bi o ṣe ifilọlẹ ikọlu rẹ si South Vietnam ni ọdun 1961-1962. Ibakcdun ẹtọ pupọ ti wa nipa awọn ipa lori awọn ọmọ ogun AMẸRIKA, ṣugbọn kii ṣe awọn ipa ti ko ni afiwera lori awọn ara ilu. Nibi, o kere ju. Ninu ijabọ kaakiri Israeli kan lojoojumọ, oniroyin ti a bọwọ fun Amnon Kapeliouk royin lori ibẹwo rẹ 1988 si Vietnam, nibiti o rii pe “Awọn ẹgbẹẹgbẹrun Vietnamese ṣi ku lati awọn ipa ti ogun kemikali Amẹrika,” ni sisọ awọn idiyele ti idamẹrin ti awọn olufaragba miliọnu kan. ni Gusu Vietnam ati ṣe apejuwe awọn oju iṣẹlẹ "ẹru" ni awọn ile-iwosan ni guusu pẹlu awọn ọmọde ti o ku ti akàn ati awọn idibajẹ ibi ti o pamọ. O jẹ South Vietnam ti o ni ifọkansi fun ogun kemikali, kii ṣe Ariwa, nibiti a ko rii awọn abajade wọnyi, o sọ. Ẹri idaran tun wa ti lilo AMẸRIKA ti awọn ohun ija ti ibi si Kuba, ti a royin bi awọn iroyin kekere ni ọdun 1977, ati pe o buruju nikan ni paati kekere ti ẹru AMẸRIKA tẹsiwaju.
Awọn iṣaaju wọnyi ni apakan, AMẸRIKA ati UK ti ṣiṣẹ ni bayi ni ọna apaniyan ti ogun ti ibi ni Iraq. Iparun awọn ohun elo amayederun ati idinamọ awọn agbewọle lati ilu okeere lati ṣe atunṣe ti fa arun, aijẹunnuunun, ati iku ni kutukutu ni iwọn nla, pẹlu awọn ọmọde 567,000 nipasẹ 1995, ni ibamu si awọn iwadii UN; UNICEF sọ pé 4,500 àwọn ọmọdé ń kú lóṣooṣù ní 1996. Nínú ìdálẹ́bi kíkorò tí wọ́n fi lé wọn lọ́wọ́ (January 20, 1998), Bíṣọ́ọ̀bù Kátólíìkì 54 fa ọ̀rọ̀ ọ̀rọ̀ yọ nínú bíṣọ́ọ̀bù Àgbà ti ẹkùn gúúsù Iraq, ẹni tí ó ròyìn pé “àwọn àjàkálẹ̀ àrùn ń bínú, tí ń kó àwọn ọmọ ọwọ́ àti àwọn aláìsàn lọ. nipasẹ awọn ẹgbẹẹgbẹrun” nigba ti “awọn ọmọ ti o la arun laa ti ṣubu si aito ounjẹ.” Gbólóhùn Bishop naa, ti o royin ni kikun ninu iwe iroyin Stanley Heller The Struggle, gba mẹnuba pupọ ninu tẹ. AMẸRIKA ati Ilu Gẹẹsi ti ṣe itọsọna ni idinamọ awọn eto iranlọwọ-fun apẹẹrẹ, idaduro ifọwọsi fun awọn ambulances lori awọn aaye ti wọn le ṣee lo lati gbe awọn ọmọ ogun lọ, idinamọ awọn ipakokoro lati yago fun itankale arun ati awọn apakan apoju fun awọn eto imototo. Nibayi, awọn oṣiṣẹ ijọba ilu iwọ-oorun tọka si, “AMẸRIKA ti ni anfani taara lati iṣẹ ṣiṣe [omoniyan] pupọ, ti ko ba pọ si, ju awọn ara ilu Russia ati Faranse,” fun apẹẹrẹ, nipa rira ti epo Iraqi $ 600 milionu (keji nikan si Russia) ati tita nipasẹ awọn ile-iṣẹ AMẸRIKA ti $ 200 milionu ni awọn ẹru omoniyan si Iraq. Wọn tun ṣe ijabọ pe pupọ julọ epo ti awọn ile-iṣẹ Russia ti ra ni AMẸRIKA
Atilẹyin Washington fun Saddam de iru iwọn ti o pọju pe o ti fẹ lati foju fojufori kọlu ikọlu afẹfẹ afẹfẹ Iraq kan lori USS Stark, pipa 37 ti awọn atukọ naa, anfani bibẹẹkọ ti o gbadun nikan nipasẹ Israeli (ninu ọran ti Ominira USS). O jẹ atilẹyin ipinnu ipinnu Washington fun Saddam, daradara lẹhin awọn iwa-ipa ti o jẹ iyalẹnu ni bayi Isakoso ati Ile asofin ijoba, eyiti o yori si idawọle Iran si “Baghdad ati Washington,” Dilip Hiro pari ninu itan-akọọlẹ rẹ ti ogun Iran-Iraq. Awọn alajọṣepọ meji naa ni “ijọpọ [d] awọn iṣẹ ologun wọn si Tehran.” Titu silẹ ti ọkọ oju-ofurufu ara ilu Iran kan nipasẹ ọkọ oju-omi misaili ti itọsọna Vincennes jẹ ipari ti Washington's “diplomatic, ologun ati ipolongo eto-ọrọ” ni atilẹyin Saddam, o kọwe.
A tun pe Saddam lati ṣe awọn iṣẹ deede ti ilu alabara: fun apẹẹrẹ, lati kọ ọpọlọpọ awọn ọgọọgọrun awọn ara ilu Libyan ti a firanṣẹ si Iraq nipasẹ AMẸRIKA ki wọn le bori ijọba Qaddafi, oluranlọwọ Reagan White House tẹlẹ Howard Teicher ṣafihan.
Kii ṣe awọn odaran nla rẹ ti o gbe Saddam ga si ipo “Ẹranko Baghdad.” Kàkà bẹ́ẹ̀, ó jẹ́ jíjáde rẹ̀ kúrò ní ìlà, gẹ́gẹ́ bí ó ti rí nínú ọ̀ràn ọ̀daràn Noriega tí ó kéré jù lọ, tí àwọn ìwà ọ̀daràn ńláńlá rẹ̀ tún ṣe nígbà tí ó jẹ́ oníbàárà ní AMẸRIKA.
Ni gbigbe, ọkan le ṣe akiyesi pe iparun ti Iran Air 655 ni oju-ofurufu Iran nipasẹ Vincennes le pada wa si Washington. Awọn ayidayida jẹ ifura, lati sọ o kere julọ. Ninu iwe akọọlẹ osise ti Ọgagun, Alakoso David Carlson kowe pe “o ṣe iyalẹnu rara ni aigbagbọ” bi o ti ṣe akiyesi lati inu ọkọ oju-omi ti o wa nitosi bi Vincennes—lẹhinna laarin awọn omi agbegbe ti Iran—ti lu ohun ti o han gbangba pe ọkọ ofurufu ara ilu ni ọdẹdẹ iṣowo, boya jade. ti "a nilo lati fi mule ṣiṣeeṣe ti Aegis," awọn oniwe-giga tekinoloji misaili eto. Alakoso ati awọn olori pataki "ni a san pẹlu awọn ami iyin fun iwa wọn," Marine Corps colonel (ti fẹyìntì) David Evans ṣe akiyesi ninu iwe-akọọlẹ kanna ni atunyẹwo acid ti Ẹka Ọgagun ti o ni ideri ti ọrọ naa. Alakoso Bush sọ fun UN pe “Ohun kan jẹ kedere, ati pe iyẹn ni pe Vincennes ṣe ni aabo ara ẹni… laaarin ikọlu ọkọ oju-omi ti bẹrẹ nipasẹ awọn ọkọ oju-omi Iran…,” gbogbo irọ Evans tọka si, botilẹjẹpe ko ṣe pataki, fun Ipò Bush pé “Mi ò ní tọrọ àforíjì fún orílẹ̀-èdè Amẹ́ríkà láéláé—èmi kò bìkítà nípa ohun tí òtítọ́ jẹ́.” Kọnẹli Ọmọ ogun ti fẹhinti kan ti o lọ si awọn igbọran osise pari pe “Ọgagun omi wa lewu pupọ lati gbe lọ.”
O nira lati yago fun ero pe iparun ti Pan Am 103 lori Lockerbie ni awọn oṣu diẹ lẹhinna jẹ igbẹsan Iran, gẹgẹ bi a ti sọ ni gbangba nipasẹ alaabo oye oye ti Iran Abolhassem Mesbahi, ti o tun jẹ oluranlọwọ si Alakoso Rafsanjani, “ti a ka si bi igbẹkẹle ati orisun pataki ti Iran. ni Germany ati ibomiiran, ”Ijabọ Guardian naa. Iwe itetisi AMẸRIKA kan ni 1991 (Ile-iṣẹ Aabo Orilẹ-ede), ti ṣalaye ni ọdun 1997, fa ipari kanna, ni ẹsun pe Akbar Mohtashemi, minisita inu ilohunsoke ti Iran tẹlẹ, gbe $10 million lọ “lati bombu Pan Am 103 ni igbẹsan fun titu US ti ikọlu naa. Iranian Airbus,” ni tọka si awọn asopọ rẹ pẹlu “awọn ẹgbẹ apanilaya Al Abas ati Abu Nidal.” O jẹ ohun iyalẹnu pe laibikita ẹri naa ati idi ti o han gbangba, eyi jẹ iṣe iṣe ipanilaya nikan ti a ko da lebi Iran. Dipo, AMẸRIKA ati UK ti fi ẹsun awọn ọmọ ilu Libyan meji pẹlu irufin naa.
Awọn ẹsun ti o lodi si awọn ara Libyan ni a ti jiyan lọpọlọpọ, pẹlu iwadii alaye nipasẹ Denis Phipps, olori aabo tẹlẹ ni British Airways ti o ṣiṣẹ lori Igbimọ Ile-iṣẹ Ofurufu ti Orilẹ-ede ti ijọba. Ajo Ilu Gẹẹsi ti awọn idile ti awọn olufaragba Lockerbie gbagbọ pe “ibora pataki kan” (agbẹnusọ Dokita Jim Swire), ati pe o jẹ igbẹkẹle diẹ sii akọọlẹ ti a fun ni iwe itan Alan Frankovich The Maltese Cross, eyiti o pese ẹri ti Iranian asopọ ati iṣẹ oogun kan ti o kan Oluranse ti n ṣiṣẹ fun US DEA. A ṣe afihan fiimu naa ni Ile-igbimọ Ilu Gẹẹsi ati lori TV TV, ṣugbọn kọ nibi. Awọn idile AMẸRIKA tọju muna si ẹya Washington.
Paapaa iyanilẹnu ni kiko US/UK lati gba laaye idanwo ti awọn ara Libyan ti a fi ẹsun naa. Eyi gba irisi ijusile ti ipese Libya lati tu ẹni ti o fi ẹsun naa silẹ fun iwadii ni awọn aaye didoju diẹ: si onidajọ ti a yan nipasẹ UN (December 1991), iwadii kan ni Hague “labẹ ofin Scotland,” ati bẹbẹ lọ Awọn igbero wọnyi ti ni atilẹyin nipasẹ Ajumọṣe Arab ati ajọ ibatan ibatan Ilu Gẹẹsi ṣugbọn AMẸRIKA / UK kọ silẹ laipẹ. Ni Oṣu Kẹta Ọdun 1992, Igbimọ Aabo UN ti ṣe ipinnu kan ti o fi awọn ijẹniniya le Libya, pẹlu awọn isansa marun: China, Morocco (ẹgbẹ Arab nikan), India, Zimbabwe, Cape Verde. Lilọ-apa pupọ wa: nitorinaa a kilọ fun China pe yoo padanu awọn ayanfẹ iṣowo AMẸRIKA ti o ba veto ipinnu naa. Awọn atẹjade AMẸRIKA ti royin ipese Libya lati tu awọn afurasi silẹ fun iwadii, sisọ bi asan ati ẹlẹya “ifarajuwe iyalẹnu” Qaddafi ti pipe fun ifarabalẹ ti awọn awakọ AMẸRIKA ti o kọlu awọn ilu Libyan meji, ti o pa eniyan 37, pẹlu ọmọbirin ti o gba. Ni gbangba, iyẹn jẹ asan bi awọn ibeere nipasẹ Cuba ati Costa Rica fun isọdọtun ti awọn onijagidijagan AMẸRIKA.
O jẹ oye pe US/UK yẹ ki o fẹ lati rii daju idanwo kan ti wọn le ṣakoso, gẹgẹ bi ọran ti jinigbegbe Noriega. Eyikeyi agbẹjọro olugbeja ti o ni oye yoo mu asopọ ara ilu Iran dide ni aaye didoju. Bi o gun awọn charade le tesiwaju ni koyewa. Laarin idaamu Iraaki lọwọlọwọ, Ile-ẹjọ Agbaye kọ ẹtọ US / UK pe ko ni aṣẹ lori ọran naa, ati pe o pinnu lati ṣe ifilọlẹ igbọran ni kikun (13-2, pẹlu awọn onidajọ AMẸRIKA ati Ilu Gẹẹsi tako), eyiti o le jẹ ki o ṣoro lati tọju ideri naa.
Idajọ ile-ẹjọ jẹ itẹwọgba nipasẹ Libya ati awọn idile Ilu Gẹẹsi. Washington ati awọn media AMẸRIKA kilọ pe idajọ Ile-ẹjọ Agbaye le ṣe ikorira ipinnu UN UN ti 1992 ti o beere pe “Libya gbọdọ fi awọn ti o fi ẹsun kan ti bombu Lockerbie silẹ fun iwadii ni Ilu Scotland tabi Amẹrika” (New York Times), pe Libya “fi ofin naa han fura si awọn United States ati Britain” (AP). Awọn ẹtọ wọnyi ko peye. Ọrọ gbigbe si Scotland tabi AMẸRIKA ko dide, ati pe ko mẹnuba ninu Awọn ipinnu UN. Ipinnu 731 (21 Oṣu Kini ọdun 1992) “Be Ijọba Libyan lẹsẹkẹsẹ lati pese idahun kikun ati imunadoko” si awọn ibeere “ni asopọ pẹlu awọn ilana ofin” ti o ni ibatan si awọn ikọlu si Pan Am 103 ati ọkọ ofurufu Faranse kan. Ipinnu 748 (31 Oṣu Kẹta 1992) “Pinnu pe Ijọba Libyan gbọdọ ni ibamu bayi laisi idaduro eyikeyi” pẹlu ibeere ti ipinnu 731, ati pe o kọ ipanilaya silẹ, pipe fun awọn ijẹniniya ti Libya ba kuna lati ṣe bẹ. Ipinnu 731 ni a gba ni idahun si ikede AMẸRIKA/UK pe Libya gbọdọ “fi silẹ fun idanwo gbogbo awọn ti o fi ẹsun irufin naa,” laisi alaye si pato.
Awọn ijabọ atẹjade ni akoko naa jẹ aiṣedeede kanna. Nípa bẹ́ẹ̀, nígbà tí ìwé ìròyìn New York Times ń ròyìn ìfàṣẹ́kúfẹ̀ẹ́ tí orílẹ̀-èdè Amẹ́ríkà ṣe fún orílẹ̀-èdè Libya láti yí àwọn afurasí náà sí orílẹ̀-èdè aláìdásí-tọ̀túntòsì, ìwé ìròyìn New York Times tẹnu mọ́ àwọn ọ̀rọ̀ náà pé: “Lẹ́ẹ̀kan sí i, Libya gbìyànjú láti yẹra fún àṣẹ àjọ UN.” Iwe iroyin Washington Post tun kọ ipese naa silẹ, ni sisọ pe “Igbimọ Aabo sọ pe awọn afurasi naa gbọdọ jẹ ẹjọ ni awọn kootu AMẸRIKA tabi Ilu Gẹẹsi.” Laisi iyemeji Washington fẹ lati ni awọn ọran ti a rii ni ina yii. Iwe akọọlẹ ti o pe ni a fun ni nkan ero ọdun 1992 nipasẹ aṣẹ ofin kariaye Alfred Rubin ti Ile-iwe Fletcher (Atẹle Imọ-jinlẹ Kristiani), ẹniti o ṣe akiyesi pe ipinnu Igbimọ Aabo ko mẹnuba isọdi si AMẸRIKA ati UK, o si ṣakiyesi pe ọrọ rẹ “ lọ jina lati ohun ti awọn United States, Britain, ati France ti wa ni royin lati ti fe pe lọwọlọwọ àkọsílẹ gbólóhùn ati awọn iroyin iroyin ti o jabo ohun American diplomatic Ijagunmolu ati UN mọni lori Libya dabi aimoye"; laanu, awọn iṣẹ ni gbogbo ju baraku.
Ninu NY Times, alamọja Ilu Gẹẹsi lori ofin UN Marc Weiler, ninu op-ed, gba pẹlu Rubin pe AMẸRIKA yẹ ki o tẹle awọn ibeere ti o han gbangba ti ofin kariaye ati gba imọran Libya fun idajọ ile-ẹjọ agbaye. Idahun Libya si ibeere AMẸRIKA/UK jẹ “gangan bi aṣẹ nipasẹ ofin kariaye,” Weiler kowe, lẹbi US/UK fun nini “kọ laipẹ” lati fi ọrọ naa ranṣẹ si Ile-ẹjọ Agbaye. Rubin ati Weiler tun beere awọn ibeere siwaju sii ti o han gedegbe: Ṣebi pe Ilu Niu silandii ti koju awọn igara Faranse ti o lagbara lati fi ipa mu u lati kọ igbiyanju rẹ lati fa awọn onijagidijagan ijọba Faranse ti o ti kọlu Jagunjagun Rainbow ni ibudo Auckland? Tabi pe Iran ni lati beere pe ki a fi balogun Vincennes silẹ?
Ile-ẹjọ agbaye ti ṣe ipinnu kanna bi Rubin ati Weiler.
Awọn afijẹẹri bi “ipinlẹ rogue” jẹ itana siwaju nipasẹ iṣesi Washington si awọn rudurudu ni Iraaki ni Oṣu Kẹta ọdun 1991, ni kete lẹhin idaduro awọn ija. Ẹka Ipinle tun ṣe atunwi aigba rẹ lati ni awọn ibasọrọ eyikeyi pẹlu atako tiwantiwa ti Iraqi, ati bi lati ṣaaju Ogun Gulf, wọn fẹrẹ kọ iraye si awọn media AMẸRIKA pataki. “Awọn ipade oloselu pẹlu wọn kii yoo baamu fun eto imulo wa ni akoko yii,” agbẹnusọ Ẹka Ipinle Richard Boucher sọ. “Akoko yii” ṣẹlẹ lati jẹ Oṣu Kẹta Ọjọ 14, Ọdun 1991, lakoko ti Saddam n ṣe idinku awọn atako gusu labẹ awọn oju ti Gbogbogbo Schwartzkopf, kiko paapaa lati gba awọn olori ologun ti o ṣọtẹ wọle si awọn apá Iraq ti o mu. Ti ko ba jẹ fun ifarabalẹ ti gbogbo eniyan airotẹlẹ, o ṣee ṣe Washington kii yoo ti faagun paapaa atilẹyin temi si awọn Kurds ọlọtẹ, ti a tẹriba si itọju kanna ni kete lẹhin naa.
Awọn oludari alatako Iraqi gba ifiranṣẹ naa. Leith Kubba, ori ti Iraaki Democratic Reform Movement ti o da lori Ilu Lọndọnu, fi ẹsun kan pe AMẸRIKA ṣe ojurere si ijọba apanilẹṣẹ ologun kan, ni tẹnumọ pe “awọn iyipada ninu ijọba naa gbọdọ wa lati inu, lati ọdọ awọn eniyan ti wa tẹlẹ.” Onisowo banki ti o wa ni Ilu Lọndọnu Ahmed Chalabi, ori ti Ile-igbimọ Ilẹ Iraaki, sọ pe “Amẹrika, ti a bo nipasẹ ewe ọpọtọ ti kii ṣe kikọlu ninu awọn ọran Iraqi, n duro de Saddam lati pa awọn ọlọtẹ naa ni ireti pe o le ṣẹgun rẹ. nigbamii nipasẹ oṣiṣẹ ti o yẹ,” iwa kan ti o fidimule ninu eto imulo AMẸRIKA ti “atilẹyin awọn ijọba apanilẹṣẹ lati ṣetọju iduroṣinṣin.”
Idiyele iṣakoso jẹ ilana nipasẹ New York Times oniroyin aṣoju ijọba ilu Thomas Friedman. Lakoko ti o lodi si iṣọtẹ ti o gbajumọ, Washington ni ireti pe ikọlu ologun kan le yọ Saddam kuro, “ati lẹhinna Washington yoo ni ohun ti o dara julọ ti gbogbo agbaye: ijọba Iraqi ti o ni irin laisi Saddam Hussein,” ipadabọ si awọn ọjọ nigbati Saddam's “ikun irin … ti o waye Iraq papọ, pupọ si itẹlọrun ti awọn ọrẹ Amẹrika Tọki ati Saudi Arabia,” kii ṣe lati sọrọ ti Washington. Ni ọdun meji lẹhinna, ni imọran miiran ti o wulo ti otitọ, o ṣe akiyesi pe "o jẹ eto imulo Amẹrika nigbagbogbo pe Ọgbẹni Hussein ti o ni irin-irin ṣe ipa ti o wulo ni idaduro Iraaki papọ," mimu "iduroṣinṣin." Ko si idi diẹ lati gbagbọ pe Washington ti ṣe atunṣe ayanfẹ fun ijọba ijọba tiwantiwa ti o kọju nipasẹ atako tiwantiwa ti Iraqi ti a ko bikita, botilẹjẹpe o ṣiyemeji yoo fẹ “ikun irin” ti o yatọ ni aaye yii. Ti kii ba ṣe bẹ, Saddam yoo ni lati ṣe.
Erongba “ipinlẹ rogue” jẹ nuanced pupọ. Nitorinaa Cuba ṣe deede bi oludari “ipinlẹ rogue” nitori ilowosi esun rẹ ninu ipanilaya kariaye, ṣugbọn AMẸRIKA ko ṣubu sinu ẹya laibikita awọn ikọlu apanilaya rẹ si Cuba fun isunmọ ọdun 40, nkqwe tẹsiwaju nipasẹ akoko ooru to kọja ni ibamu si ijabọ iwadii pataki pataki ti Miami Herald, eyiti o kuna lati de ọdọ atẹjade orilẹ-ede (nibi; o ṣe ni Yuroopu). Cuba jẹ “ipinlẹ rogue” nigbati awọn ologun ologun rẹ wa ni Angola, n ṣe atilẹyin ijọba lodi si awọn ikọlu South Africa ti o ṣe atilẹyin nipasẹ AMẸRIKA South Africa, ni idakeji, kii ṣe ilu rogue lẹhinna, tabi lakoko awọn ọdun Reagan, nigbati o fa diẹ sii ju $ 60 lọ. bilionu ni ibajẹ ati iku miliọnu 1.5 ni awọn ipinlẹ adugbo ni ibamu si Igbimọ UN kan, kii ṣe lati sọrọ ti awọn iṣẹlẹ kan ni ile-ati pẹlu atilẹyin AMẸRIKA / UK lọpọlọpọ. Idasile kanna kan si Indonesia ati ọpọlọpọ awọn miiran.
Awọn ibeere jẹ kedere: “ipinlẹ rogue” kii ṣe ipinlẹ ọdaràn lasan, ṣugbọn ọkan ti o tako awọn aṣẹ ti awọn alagbara — ti o jẹ, dajudaju, alayokuro.
Diẹ sii Lori “Ijiyàn naa”
Iyẹn Saddam jẹ ọdaràn jẹ otitọ laiseaniani, ati pe ọkan yẹ ki o ni idunnu, Mo ro pe, AMẸRIKA ati UK, ati awọn ile-ẹkọ ẹkọ akọkọ, ti darapọ mọ awọn ti “laiṣedeede” da lẹbi atilẹyin AMẸRIKA / UK fun apaniyan pupọ. O tun jẹ otitọ pe o jẹ irokeke ewu si ẹnikẹni ti o wa ni arọwọto rẹ. Lori lafiwe ti irokeke ewu pẹlu awọn omiiran, isokan kekere wa ni ita AMẸRIKA ati UK, lẹhin iyipada wọn (aibikita) lati Oṣu Kẹjọ ọdun 1990. Eto 1998 wọn lati lo agbara jẹ idalare ni awọn ofin ti irokeke Saddam si agbegbe naa, ṣugbọn ko si ọ̀nà láti fi òtítọ́ náà pamọ́ pé àwọn ènìyàn ẹkùn náà tako ìgbàlà wọn, débi pé a fipá mú àwọn ìjọba láti dara pọ̀ mọ́ àtakò.
Bahrein kọ lati gba awọn ologun AMẸRIKA/British laaye lati lo awọn ipilẹ nibẹ. Alakoso United Arab Emirates ṣapejuwe awọn irokeke AMẸRIKA ti iṣe ologun bi “buburu ati irira,” o si kede pe Iraq ko ṣe irokeke ewu si awọn aladugbo rẹ. Minisita olugbeja Saudi Prince Sultan ti sọ tẹlẹ pe “A kii yoo gba ati pe a lodi si ikọlu Iraq bi eniyan ati orilẹ-ede kan,” nfa Washington lati yago fun ibeere lati lo awọn ipilẹ Saudi. Lẹhin iṣẹ apinfunni Annan, minisita ajeji ti Saudi ti igba pipẹ Prince Saud al-Faisal tun jẹrisi pe eyikeyi lilo awọn ibudo afẹfẹ Saudi “ni lati jẹ UN, kii ṣe ọran AMẸRIKA.”
Olootu kan ninu iwe akọọlẹ ti o jẹ aṣoju aṣoju ti Egypt Al Ahram ṣapejuwe iduro Washington gẹgẹ bi “fipa, ibinu, aimọgbọnwa ati aibikita nipa awọn igbesi aye awọn ara Iraq, ti wọn tẹriba lainidi si awọn ijẹniniya ati itiju,” o si tako “ifinju AMẸRIKA si Iraq.” Ile-igbimọ aṣofin Jordani da “ibinu eyikeyii si agbegbe Iraq ati eyikeyi ipalara ti o le wa si awọn eniyan Iraqi”; ogun Jordani ti fi agbara mu lati fi idi pa ilu Maan lẹhin ọjọ meji ti ijakadi-atẹsiwaju-Iraki. Ọ̀jọ̀gbọ́n sáyẹ́ǹsì òṣèlú kan ní yunifásítì Kuwait kìlọ̀ pé “Saddam ti wá láti ṣojú ohùn àwọn tí kò ní ohùn ní ilẹ̀ Lárúbáwá,” tí ń sọ̀rọ̀ ìbànújẹ́ tí ó gbajúmọ̀ lórí “Àṣẹ Àgbáyé Tuntun” àti ìgbatẹnirò Washington ti àwọn ire Israeli.
Paapaa ni Kuwait, atilẹyin fun iduro AMẸRIKA wa ni “ipọnju” ti o dara julọ ati “alailaanu lori awọn idi AMẸRIKA,” atẹjade mọ. “Awọn ohun ti o wa ni opopona ti agbaye Arab, lati awọn ile-iyẹwu ti Cairo si awọn ilu didan ti Arabian Peninsula, ti n dide ni ibinu bi ilu Amẹrika ti ogun si Iraq ti n pariwo,” oniroyin Boston Globe Charles Sennott royin.
Atako tiwantiwa ti Iraqi ni a fun ni ifihan diẹ ni ojulowo, fifọ ilana iṣaaju. Ninu ifọrọwanilẹnuwo tẹlifoonu kan pẹlu New York Times, Ahmed Chalabi tun sọ ipo ti o ti royin ni awọn alaye nla ni Ilu Lọndọnu awọn ọsẹ sẹyin: “Laisi eto iṣelu kan lati yọ ijọba Saddam kuro, awọn ikọlu ologun yoo jẹ atako,” o jiyan, pipa. ẹgbẹẹgbẹrun awọn ara ilu Iraqis, nlọ Saddam boya paapaa ni okun pẹlu awọn ohun ija iparun nla rẹ ati pẹlu “awawi lati jabọ UNSCOM [awọn olubẹwo UN],” ti o ti run awọn ohun ija pupọ ati awọn ohun elo iṣelọpọ ni otitọ ju bombu 1991 lọ. Awọn ero AMẸRIKA / UK yoo “buru ju ohunkohun lọ.” Awọn ifọrọwanilẹnuwo pẹlu awọn oludari alatako lati awọn ẹgbẹ pupọ ti ri “isunmọ iṣọkan” ni ilodi si igbese ologun ti ko ṣe ipilẹ fun iṣọtẹ lati bori Saddam. Nigbati o ba sọrọ si igbimọ ile-igbimọ ile-igbimọ kan, Chalabi gba pe o jẹ “aibikita iwa lati kọlu Iraq laisi ilana” fun yiyọ Saddam kuro.
Ni Ilu Lọndọnu, alatako tun ṣe ilana eto yiyan: (1) sọ Saddam ni ọdaràn ogun; (2) ṣe idanimọ ijọba Iraaki igba diẹ ti o ṣẹda nipasẹ alatako; (3) yọ awọn ọgọọgọrun miliọnu dọla ti awọn ohun-ini Iraqi kuro ni okeere; ṣe ihamọ awọn ologun Saddam nipasẹ “agbegbe ti ko si awakọ” tabi fa “agbegbe ti ko si ọkọ ofurufu” lati bo gbogbo orilẹ-ede naa. AMẸRIKA yẹ ki o “ṣe iranlọwọ fun awọn eniyan Iraqi lati yọ Saddam kuro ni agbara,” Chalabi sọ fun Igbimọ Awọn Iṣẹ Ologun Alagba. Paapọ pẹlu awọn oludari alatako miiran, o “kọ ipaniyan, awọn iṣẹ aṣiri AMẸRIKA tabi awọn ọmọ ogun ilẹ AMẸRIKA,” Reuters royin, n pe dipo “apapọ olokiki.” Awọn igbero ti o jọra ti han lẹẹkọọkan ni awọn iṣeduro AMẸRIKA Washington lati ti gbiyanju atilẹyin fun awọn ẹgbẹ alatako, ṣugbọn itumọ tiwọn yatọ. Pọndohlan Chalabi tọn, heyin zinzinjẹgbonu to Angleterre, dile e yin do to owhe delẹ die wayi do: “Mẹmẹpo wẹ dọ dọ Saddam tin to finẹ, ṣigba Amelika po Grande-Bretagne po wẹ yin gbigbẹdai na yé gbẹ́ nado nọgodona linlẹn vọjlado tonudidọ tọn.”
Atako agbegbe ni a ka bi iṣoro lati yago fun, kii ṣe ifosiwewe kan lati ṣe akiyesi, ju ofin kariaye lọ. Bakan naa ni otitọ ti awọn ikilọ nipasẹ UN agba ati awọn oṣiṣẹ iderun kariaye miiran ni Iraaki pe bombu ti a gbero le ni ipa “ajalu” lori awọn eniyan ti n jiya tẹlẹ, ati pe o le fopin si awọn iṣẹ omoniyan ti o ti mu o kere ju diẹ ninu iderun. Ohun ti o ṣe pataki ni lati fi idi yẹn mulẹ “Ohun ti A Sọ Nlọ,” gẹgẹ bi Alakoso Bush ti kede pẹlu iṣogun, ti n kede Aṣẹ Agbaye Tuntun bi awọn bombu ati awọn ohun ija ti n ṣubu ni 1991.
Bi Kofi Annan ṣe n murasilẹ lati lọ si Baghdad, Alakoso Iran tẹlẹ Rafsanjani, “ẹni pataki ti o tun jẹ pataki ni Tehran, ni a fun ni olugbo nipasẹ Ọba Fahd ti n ṣaisan ni Saudi Arabia,” oniroyin Aarin Ila-oorun Ilu Gẹẹsi David Gardner royin, “ni idakeji si itọju ti o ni iriri nipasẹ Madeleine Albright… lori awọn irin ajo aipẹ rẹ si Riyadh ti n wa atilẹyin lati ọdọ alabaṣepọ Gulf akọkọ ti Amẹrika. ” Gẹgẹbi ibẹwo ọjọ mẹwa mẹwa ti Rafsanjani ti pari ni Oṣu Kẹta Ọjọ 2, minisita ajeji Prince Saud ṣapejuwe rẹ bi “igbesẹ kan diẹ sii ni itọsọna ti o tọ si ilọsiwaju awọn ibatan,” ni atunwi pe “ẹka aibalẹ nla julọ ni Aarin Ila-oorun ati idi ti gbogbo awọn iṣoro miiran ni agbegbe naa” jẹ eto imulo Israeli si awọn ara ilu Palestine ati atilẹyin AMẸRIKA fun u, eyiti o le mu awọn ologun olokiki ṣiṣẹ ti Saudi Arabia bẹru pupọ, ati biba ofin rẹ jẹ bi “olutọju” ti awọn ibi mimọ Islam, pẹlu Dome ti Rock ni Ila-oorun Jerusalemu. , nisinsinyi ni imunadoko nipasẹ awọn eto AMẸRIKA/Israeli gẹgẹ bi apakan ipinnu wọn lati fa “Jerusalẹmu nla” fẹrẹẹ de afonifoji Jordani, lati jẹ idaduro nipasẹ Israeli. Laipẹ ṣaaju, awọn orilẹ-ede Arab ti kọlu apejọ eto-aje ti AMẸRIKA ti ṣe atilẹyin ni Qatar ti o pinnu lati ṣe ilosiwaju iṣẹ akanṣe “Aarin Ila-oorun Tuntun” ti Clinton ati Peres. Dipo, wọn lọ si apejọ Islam kan ni Tehran ni Kejìlá, ti o darapọ mọ paapaa nipasẹ Iraq.
Iwọnyi jẹ awọn iṣesi ti agbewọle nla, ti o jọmọ awọn ifiyesi abẹlẹ ti o ru eto imulo AMẸRIKA ni agbegbe: itara rẹ, lati igba Ogun Agbaye II, lori ṣiṣakoso awọn ifiṣura agbara pataki agbaye. Gẹ́gẹ́ bí ọ̀pọ̀lọpọ̀ ti ṣàkíyèsí, ní ilẹ̀ Lárúbáwá, ìdààmú àti ìbínú ń pọ̀ sí i ti ìrẹ́pọ̀ ìgbà pípẹ́ tí Ísírẹ́lì àti Tọ́kì ń fìdí múlẹ̀ ní 1996, tí ó túbọ̀ lágbára nísinsìnyí. Fun awọn ọdun diẹ, o ti jẹ apakan ti ilana AMẸRIKA ti iṣakoso agbegbe pẹlu “awọn ọlọpa agbegbe lori lilu,” gẹgẹ bi Akowe Aabo Nixon ṣe fi ọrọ naa si. Nkqwe riri ti ndagba ti agbawi Irani ti awọn eto aabo agbegbe lati rọpo iṣakoso AMẸRIKA. Ọrọ kan ti o jọmọ ni ija ti o pọ si lori awọn opo gigun ti epo lati mu epo Central Asia wa si awọn orilẹ-ede ọlọrọ, iṣanjade adayeba kan jẹ nipasẹ Iran.
Ati pe awọn ile-iṣẹ agbara AMẸRIKA kii yoo ni idunnu lati rii awọn abanidije ajeji - ni bayi pẹlu China ati Russia paapaa — ni anfani anfani si awọn ifiṣura epo Iraqi, keji nikan si Saudi Arabia ni iwọn, tabi si gaasi adayeba ti Iran, epo, ati awọn orisun miiran.
Ni bayi, awọn oluṣeto Clinton le ni itunu daradara lati salọ fun igba diẹ lati “apoti” ti wọn ti kọ ti ko fi wọn silẹ aṣayan kankan bikoṣe bombu ti Iraq ti o le jẹ ipalara paapaa si awọn ire ti wọn ṣe aṣoju. Isinmi jẹ igba diẹ. O funni ni awọn aye si awọn ara ilu ti awọn ipinlẹ jagunjagun lati mu awọn iyipada ti aiji ati ifaramo ti o le ṣe iyatọ nla ni ọjọ iwaju ti ko jinna pupọ.