Mercenaries — awọn ọmọ ogun ti o ja fun èrè kuku ju ifaramọ si orilẹ-ede kan tabi idi — ti je ohun je ara ogun niwon Persia yabo Greece pẹlu awọn iranlọwọ ti Greek jagunjagun ni 484 BC. Ni awọn ọdun 15 sẹhin iru ọmọ-ogun ti oro tuntun ti farahan bi awọn ọgọọgọrun ti awọn ile-iṣẹ ologun aladani (PMFs) gba ẹgbẹẹgbẹrun awọn ọmọ ogun ati awọn oṣiṣẹ atilẹyin jakejado agbaye. Ni apapọ, awọn ile-iṣẹ wọnyi ni owo-wiwọle ifoju ti o fẹrẹ to $100 bilionu.
Ni ọdun 2007 diẹ sii ju awọn ara ilu Amẹrika 180,000, Iraqis, ati awọn ara ilu lati awọn orilẹ-ede miiran ṣe atilẹyin awọn oṣiṣẹ ologun AMẸRIKA 163,000 ni Iraq. Blackwater USA, ile-iṣẹ ologun aladani kan ati ile-iṣẹ aabo ti o da ni ọdun 1997, lọwọlọwọ jẹ eyiti o tobi julọ ninu awọn alagbaṣe aabo aladani mẹta ti Ẹka Ipinle AMẸRIKA. O kere ju ida 90 ti awọn owo-wiwọle rẹ wa lati awọn iwe adehun ijọba, ida meji ninu mẹta eyiti kii ṣe awọn iwe adehun.
Ni Oṣu Kẹsan, awọn oṣiṣẹ Blackwater ni o ni ipa ninu iku ti o kere ju awọn ara ilu mẹsan lẹhin ti ikọlu ti Ẹka Ipinle ti wọn n ṣọ ni ibùba. Agbẹnusọ ile-iṣẹ kan sọ pe “awọn apaniyan ti o ni ihamọra kọlu convoy naa… ati pe awọn eniyan wa ṣe iṣẹ wọn lati daabobo ẹmi eniyan.”
Iṣẹlẹ tuntun yii ti o kan Blackwater ti binu awọn oṣiṣẹ ijọba Iraq ni awọn ipele ijọba ti o ga julọ. Brigadier General Abdul-Karim Khalaf ṣe akiyesi pe, “Blackwater ti ṣe ọpọlọpọ awọn aṣiṣe ti o fa awọn iku miiran, ṣugbọn eyi ni ikẹhin ati aṣiṣe nla.” Oṣiṣẹ Ile-iṣẹ Inu ilohunsoke sọ fun Washington Post awọn oniroyin, “Blackwater ko ni ibowo fun awọn eniyan Iraqi. Wọn ro awọn ara Iraq bi ẹranko, botilẹjẹpe Mo ro pe wọn le ni ibowo diẹ sii fun awọn ẹranko…. Bí o bá ń dẹ́rù ba ọmọdé tàbí àgbà obìnrin tàbí o ń pa aráàlú aláìmọwọ́mẹsẹ̀ kan tí ń gun ọkọ̀ ayọ́kẹ́lẹ́ rẹ̀, àbí bẹ́ẹ̀ kọ́ ni ìpayà?” Prime Minister Nouri al-Maliki sọ pe awọn oluso Blackwater yoo ṣe jiyin fun awọn irufin wọn. "A ko ni gba laaye lati pa awọn ara Iraqis ni ẹjẹ tutu."
Ilọsoke ninu awọn PMF jẹ abajade kan ti idinku ologun agbaye ni akoko Ogun Tutu lẹhin-lẹhin. Idinku oṣiṣẹ yii yorisi ijẹ ti awọn ọmọ ogun alainiṣẹ (o fẹrẹ to miliọnu mẹfa ni ibamu si iṣiro kan) ni akoko kan nigbati awọn ija kekere ti n ṣẹlẹ ni gbogbo agbaye to sese ndagbasoke, paapaa ni Afirika.
Peter Singer, oluyanju aabo ni Ile-ẹkọ Brookings ati onkọwe ti Awọn Jagunjagun Ile-iṣẹ: Dide ti Ile-iṣẹ Ologun Aladani, pin ile-iṣẹ PMF si awọn apakan mẹta: awọn ile-iṣẹ olupese ologun, awọn ile-iṣẹ igbimọran ologun, ati awọn ile-iṣẹ atilẹyin ologun. Awọn ile-iṣẹ olupese nfunni ni iranlọwọ ologun taara si awọn alabara, pẹlu eniyan ija iwaju-iwaju.
Orilẹ Amẹrika n gbilẹ si awọn PMF fun o kere ju awọn idi meji. Ni akọkọ, o jẹ ọna lati ṣe atilẹyin agbara awọn ọmọ ogun ni ologun ti o ti dinku lati awọn eniyan miliọnu 2.1 ni ọdun 1990 si ipa ti 1.4 milionu loni laisi yiyan si yiyan, eto imulo ti o tako nipasẹ awọn olominira mejeeji ati awọn Konsafetifu. Marine Corps Major Joseph R. Perlak ṣe akiyesi pe “palolo” tabi ṣe atilẹyin awọn alagbaṣe alagbada ṣiṣẹ bi iru “ilọpo agbara,” ti o gba awọn ọmọ ogun ija ati awọn Marini laaye lati ṣe iṣẹ akọkọ wọn bi “awọn olufa ti nfa.”
Ẹlẹẹkeji, awọn ọmọ-ogun aladani jẹ ilana fun Alakoso ati/tabi Ile asofin lati firanṣẹ awọn ologun ija laisi titẹle awọn ilana ijọba deede. Ọgagun ọmọ ogun AMẸRIKA Bruce Grant sọ pe, “Privatization jẹ ọna ti lilọ ni ayika Ile asofin ijoba [fifiranṣẹ awọn ọmọ ogun si awọn orilẹ-ede ajeji] kii ṣe sọ fun gbogbo eniyan.” Singer ṣe akiyesi pe eto t’olofin ti awọn sọwedowo ati iwọntunwọnsi jẹ ibajẹ nipasẹ lilo PMFs bi alaga le “ṣiṣẹ ni awọn ọna ti kii ṣe nigbagbogbo ṣii si abojuto isofin.” Paapaa aimọ si olugbe AMẸRIKA, awọn PMF ti ijọba AMẸRIKA ti ṣe alabapin ninu awọn ogun oogun Aarin ati Gusu Amẹrika lati ibẹrẹ awọn ọdun 1990.
Ni ọdun mẹrin sẹhin awọn ọgọọgọrun awọn oṣiṣẹ ologun AMẸRIKA ni Iraq ti ni ẹjọ labẹ koodu Aṣọkan ti Idajọ Ologun (UCMJ) fun awọn irufin ti o wa lati amutipara si ipaniyan. Bibẹẹkọ, ko si alagbaṣe alagbada kan ti wọn ti fi ẹsun kan fun iwa aitọ laika ipa wọn ninu ibon yiyan ati iku ti o tẹle ti awọn ara ilu Iraq.
Atako akọkọ ti PMFs (paapaa ni Iraaki) ni pe wọn ti di “ogun ojiji,” pupọ julọ ti ko ni ilana ati aiṣedeede, ti n ṣiṣẹ kọja ofin ofin. Ni 2004 lẹhinna-olori US ni Iraq, L. Paul Bremmer, tesiwaju Aṣẹ 17. Ilana yii fun gbogbo awọn oṣiṣẹ ajeji ni Alaṣẹ Ipese Iṣọkan ni ajesara lati “ọdaran agbegbe, aṣẹ ilu ati ijọba ati lati eyikeyi iru imuni tabi atimọle yatọ si nipasẹ awọn eniyan ti n ṣiṣẹ fun awọn ipinlẹ obi.” Michael Hirsh royin ninu Newsweek pe ọkan ninu “awọn oluranlọwọ oke” ti Bremmer sọ fun u “a fẹ lati rii daju pe ologun wa, awọn ara ilu, ati awọn alagbaṣe ni aabo lati ofin Iraq.” Ninu àpilẹkọ kan laipe kan Hirsh ṣe akiyesi, “Ko si ẹnikan ti o ni aniyan nipa idabobo awọn ara Iraq lọwọ wa.”
Ijabọ Taguba ti Ọmọ-ogun AMẸRIKA, eyiti o ṣe iwadii “ibanujẹ, aitọ, ati awọn ilokulo ọdaràn aiṣedeede” ni awọn ẹwọn Abu Ghraib ni Iraaki, pari pe awọn alagbaṣe ara ilu mẹta ni ita ẹwọn ologun jẹ boya “taara tabi taara taara lodidi fun awọn ilokulo naa. ” Lakoko ti ọpọlọpọ awọn ọmọ-ogun ti ni idanwo ati jẹbi ni awọn kootu ologun fun ipa wọn ninu iwa aiṣedeede ẹlẹwọn, ko si ọkan ninu awọn alagbaṣe alagbada ti o kan ti a fi ẹsun kan.
Alámèyítọ́ àwọn PMF kan, Aṣojú Jan Schakowsky (D-IL), sọ pé: “Lábẹ́ àṣírí kan, United States ń ṣe àwọn iṣẹ́ ológun pẹ̀lú àwọn ènìyàn tí kò ní ìpele ìjíhìn.” Gẹgẹbi Schakowsky, awọn oniṣẹ iṣẹ alagbada wọnyi ni ọranyan “si agbanisiṣẹ wọn, kii ṣe si orilẹ-ede wọn.” Nigbati on soro ti awọn ile-iṣẹ aabo aladani ni Iraq, oṣiṣẹ ile-igbimọ Marine Corps tẹlẹ Alagba James Webb ti Virginia sọ pe, “Ọpọlọpọ eniyan ni pẹlu awọn ibon ti ko si labẹ ofin gidi ati pe o ni wahala pupọ.” Matthew Degn, oludamoran agba AMẸRIKA nigbakan si Ile-iṣẹ Inu ilohunsoke, ṣe akiyesi pe awọn ara Iraq korira awọn oluso Blackwater “nitori wọn jẹ aibikita… wọn wa loke ofin.”
Ni ipari awọn ọdun 1990 awọn oṣiṣẹ ti PMF kan ti n ṣiṣẹ ni Bosnia ti ṣiṣẹ ni awọn oruka panṣaga ti o ṣiṣẹ nipasẹ mafia agbegbe. Gẹ́gẹ́ bí ìròyìn kan ṣe sọ, àwọn òṣìṣẹ́ DynCorp ra àwọn ohun ìjà tí kò bófin mu àti ìwé àṣẹ ìrìnnà àti àwọn obìnrin (àwọn kan rò pé wọ́n jẹ́ ọmọ ọdún 12) láti ṣe bí ẹrú ìbálòpọ̀ ti ara ẹni. Ṣiṣẹ lori imọran kan, Ọlọpa Ologun AMẸRIKA ṣe iṣẹ apaniyan kan ati pe nọmba kan ti awọn oṣiṣẹ DynCorp ti yọ kuro ati firanṣẹ si ile. Ko si awọn ẹsun ọdaràn ti wọn fi ẹsun kan ati pe awọn alarinrin ti o ṣe akiyesi Army padanu awọn iṣẹ wọn.
Awọn PMF ni mọọmọ tabi aimọ (nipasẹ awọn sọwedowo abẹlẹ tabi ti kii ṣe tẹlẹ) gba awọn oṣiṣẹ ọlọpa ati awọn ọmọ-ogun tẹlẹ ti o ṣe awọn irufin ẹtọ eniyan lakoko ti wọn n ṣiṣẹ pẹlu awọn ijọba aninilara ni South Africa, Chile, ati Yugoslavia. Òṣìṣẹ́ ìjọba ilẹ̀ Ítálì kan sọ pé: “Gbogbo èèyàn ló mọ̀ pé ọgọ́rọ̀ọ̀rún àwọn ọkùnrin tí wọ́n fẹ́ hùwà ọ̀daràn lòdì sí ẹ̀dá èèyàn ti fi orílẹ̀-èdè náà sílẹ̀ láti lọ ṣiṣẹ́ ní Iraq.” Nígbà tí Richard Gladstone, tó jẹ́ agbẹjọ́rò àgbà Ilé Ẹjọ́ Ìwà Ọ̀daràn Ogun Ìparapọ̀ Àwọn Orílẹ̀-Èdè ní Yugoslavia tẹ́lẹ̀ rí àti Rwanda, ń sọ̀rọ̀ nípa àwọn ògbólógbòó ẹlẹ́yàmẹ̀yà ní Gúúsù Áfíríkà, tí wọ́n sì ń ṣiṣẹ́ ní Iraq, sọ pé: “Àwọn ológun tí a ń sọ̀rọ̀ nípa rẹ̀ ṣiṣẹ́ fún àwọn ológun ààbò tí wọ́n jọ ń ṣe ìpànìyàn. àti ìdálóró.”
Ọkan ninu awọn abala ibeere diẹ sii ti PMFs ni ipa wo ni awọn ile-iṣẹ wọnyi le ni lori awọn oluṣe ipinnu ni ipele apapo. Gẹgẹbi onirohin oniwadi Barry Yeoman, laarin ọdun 1999 ati 2003, 17 ti awọn PMF ti orilẹ-ede ti o tobi julọ ṣe idasi isunmọ $12.4 million si awọn ipolongo ile asofin ati ti ijọba. Ni ọdun 2001 10 PMF lo diẹ sii ju $32 million lori iparowa.
Ipin awọn alagbaṣe ologun aladani si awọn oṣiṣẹ ologun ti o forukọsilẹ lakoko Ogun Gulf (1990-91) jẹ 1 si 60; ni Iraaki ipin yẹn jẹ 1 si 10. Ni ọdun 2002 lẹhinna Akowe ti Aabo Donald Rumsfeld sọ pe Pentagon yoo “lepa awọn aye afikun lati jade ati sọ di ikọkọ.”
Peter Singer ṣakiyesi pe a ti wọ inu ilana ti sisọ “kurukuru ogun” ni ikọkọ. Iṣẹ́ òwò ẹ̀gàn tí ẹ̀dá ènìyàn ń pa ara wọn lọ́pọ̀ yanturu ń yí padà di ọjà tí a lè tà ní ibi ọjà àgbáyé.
George J. Bryjak jẹ professor ti sociology ni University of San Diego.