Mabubuhay si Mother Earth nang wala tayo, ngunit hindi tayo mabubuhay kung wala siya.

 

Kami, ang mga Katutubo, mga bansa at organisasyon mula sa buong mundo, ay nagtipon sa World Peoples' Conference on Climate Change and the Rights of Mother Earth, mula ika-19 hanggang ika-22 ng Abril, 2010 sa Tiquipaya, Cochabamba, Bolivia, pagkatapos ng malawakang talakayan, ipahayag ang sumusunod:

 

Tayong mga Katutubo ay mga anak ng Mother Earth, o “Pachamama” sa Quechua. Ang Inang Lupa ay isang buhay na nilalang sa sansinukob na nagtutuon ng enerhiya at buhay, habang nagbibigay ng kanlungan at buhay sa lahat nang hindi humihingi ng anumang kapalit, siya ang nakaraan, kasalukuyan at hinaharap; ito ang relasyon natin sa Mother Earth. Kami ay nanirahan sa magkakasamang buhay kasama niya sa libu-libong taon, kasama ang aming karunungan at kosmikong espirituwalidad na nakaugnay sa kalikasan. Gayunpaman, ang mga modelong pang-ekonomiya na itinaguyod at pinilit ng mga industriyalisadong bansa na nagtataguyod ng pagsasamantala at akumulasyon ng yaman ay radikal na binago ang ating relasyon sa Mother Earth. Dapat nating igiit na ang pagbabago ng klima ay isa sa mga kahihinatnan nitong hindi makatwiran na lohika ng buhay na dapat nating baguhin.

 

Ang pagsalakay sa Mother Earth at ang paulit-ulit na pag-atake at paglabag sa ating mga lupa, hangin, kagubatan, ilog, lawa, biodiversity, at kosmos ay mga pag-atake laban sa atin. Dati, humihingi kami ng permiso sa lahat. Ngayon, mula sa mga maunlad na bansa, ipinapalagay na ang Inang Lupa ay dapat humingi ng pahintulot sa atin. Ang ating mga teritoryo ay hindi iginagalang, lalo na ang mga taong nasa boluntaryong paghihiwalay o paunang pakikipag-ugnayan, at tayo ay dumaranas ng pinakamatinding pananalakay mula noong kolonisasyon upang mapadali lamang ang pagpasok ng mga pamilihan at mga industriya ng extractive.

 

Kinikilala namin na ang mga Katutubo at ang iba pang bahagi ng mundo ay nabubuhay sa isang pangkalahatang edad ng mga krisis: kapaligiran, enerhiya, pagkain, pananalapi, etikal, bukod sa iba pa, bilang resulta ng mga patakaran at saloobin mula sa mga rasista at exclusionary na estado.

 

Nais naming iparating na sa Copenhagen Climate Conference, ang mga tao sa mundo ay humingi ng patas na pagtrato, ngunit napigilan. Samantala ang mga estado na responsable para sa krisis sa klima ay nagawang pahinain ang anumang posibleng kahihinatnan ng mga negosasyon at iniiwasan ang pagpirma sa anumang umiiral na kasunduan. Nilimitahan nila ang kanilang sarili sa simpleng pagsuporta sa Copenhagen Accord, isang kasunduan na nagmumungkahi ng hindi katanggap-tanggap at hindi sapat na mga layunin hanggang sa pagkilos at pagpopondo sa pagbabago ng klima sa mga pinaka-apektadong bansa at mamamayan.

 

Pinagtitibay namin na sistematikong ibinukod ng mga internasyunal na espasyo sa negosasyon ang paglahok ng mga Katutubo. Dahil dito, tayo bilang mga Katutubo ay nakikita ang ating sarili sa mga espasyong ito, dahil bilang Inang Lupa ay nasaktan at ninakawan, sa mga negatibong aktibidad na nagaganap sa ating mga lupain, teritoryo at likas na yaman, tayo rin ay nasaktan. Ito ang dahilan kung bakit bilang mga Katutubo ay hindi natin iingatan tahimik, ngunit sa halip ay iminumungkahi namin na pakilusin ang lahat ng ating mga mamamayan upang makarating sa COP16 sa Mexico at iba pang mga espasyo na mahusay na nakahanda at nagkakaisa upang ipagtanggol ang aming mga panukala, partikular na ang "living well" at plurinational na mga panukala ng estado. Kami, ang mga Katutubo, ay hindi nais na mamuhay nang "mas mahusay", ngunit sa halip ay naniniwala kami na ang lahat ay dapat mamuhay nang maayos. Ito ay isang panukala upang makamit ang balanse at magsimulang bumuo ng isang bagong lipunan.

 

Ang paghahanap para sa mga karaniwang layunin, tulad ng ipinapakita sa atin ng kasaysayan, ay makukumpleto lamang sa unyon ng mga Katutubo sa Mundo. Ang mga ninuno at katutubong ugat na pinagsaluhan ng buong mundo ay dapat isa sa mga buklod na nagbubuklod sa atin upang makamit ang isang natatanging layunin.

 

Samakatuwid, iminumungkahi namin, hinihiling at hinihiling:

 

1. Ang pagbawi, muling pagpapatunay at pagpapalakas ng ating mga sibilisasyon, pagkakakilanlan, kultura at kosmobisyon batay sa sinaunang at ninuno na kaalaman at karunungan ng mga Katutubo para sa pagbuo ng mga alternatibong paraan ng pamumuhay sa kasalukuyang "modelo ng pag-unlad", bilang isang paraan upang harapin ang pagbabago ng klima.

 

2. Upang iligtas at palakasin ang panukala ng Katutubo na "mamuhay nang maayos", habang kinikilala din ang Inang Lupa bilang isang buhay na nilalang kung saan mayroon tayong hindi mahahati at magkakaugnay na relasyon, batay sa mga prinsipyo at mekanismo na tumitiyak sa paggalang, pagkakaisa, at balanse sa pagitan ng mga tao at kalikasan, at pagsuporta sa isang lipunang nakabatay sa katarungang panlipunan at kapaligiran, na nakikita ang buhay bilang layunin nito. Ang lahat ng ito ay dapat gawin upang harapin ang pandarambong na modelong kapitalista at garantiyahan ang proteksyon ng buhay sa kabuuan, sa pamamagitan ng paghahanap para sa mga pandaigdigang kasunduan.

 

3. Hinihiling namin sa mga Estado na kilalanin, igalang at garantiyahan ang paggamit ng mga internasyonal na pamantayan ng karapatang pantao at mga karapatan ng mga Katutubo (ibig sabihin, The UN Declaration on the Rights of Indigenous Peoples, ILO Convention 169) sa balangkas ng mga negosasyon, patakaran, at mga hakbang upang harapin ang pagbabago ng klima.

 

4. Hinihiling namin sa mga Estado na legal na kilalanin ang preexistence ng aming karapatan sa mga lupain, teritoryo, at likas na yaman na tradisyonal naming hawak bilang mga Katutubong Tao at Bansa, gayundin ang pagsasauli at pagpapanumbalik ng mga likas na kalakal, tubig, kagubatan at gubat, lawa , karagatan, sagradong lugar, lupain, at teritoryo na inagaw at nasamsam. Ito ay kinakailangan upang palakasin at gawing posible ang ating tradisyonal na paraan ng pamumuhay habang epektibong nag-aambag sa mga solusyon sa pagbabago ng klima. Dahil dito, nananawagan kami para sa pagsasama-sama ng mga katutubong teritoryo sa paggamit ng aming sariling pagpapasya at awtonomiya, alinsunod sa mga sistema ng mga tuntunin at regulasyon. Kasabay nito, hinihiling namin na igalang ng mga estado ang mga karapatan sa teritoryo ng mga Katutubong Tao sa boluntaryong paghihiwalay o sa unang pakikipag-ugnayan, bilang isang epektibong paraan upang mapanatili ang kanilang integridad at labanan ang masamang epekto ng pagbabago ng klima sa mga taong iyon.

 

5. Nananawagan kami sa mga Estado na huwag isulong ang komersyal na monoculture practices, o ipakilala o isulong ang genetically-modified at exotic crops, dahil ayon sa karunungan ng ating mga tao, ang mga species na ito ay nagpapalala sa pagkasira ng mga gubat, kagubatan at mga lupa, na nag-aambag sa pagdami ng global pag-init. Gayundin, hindi dapat ipatupad ang mga megaproyekto sa ilalim ng paghahanap ng mga alternatibong mapagkukunan ng enerhiya na nakakaapekto sa mga lupain, teritoryo, at natural na tirahan ng mga Katutubo, kabilang ang nuclear, bio-engineering, hydroelectric, wind-power at iba pa.

 

6. Hinihiling namin ang mga pagbabago sa mga batas sa panggugubat at pangkapaligiran, gayundin ang paggamit ng mga mahalagang internasyonal na instrumento upang epektibong protektahan ang mga kagubatan at kagubatan, gayundin ang kanilang pagkakaiba-iba sa biyolohikal at kultura, na ginagarantiyahan ang mga karapatan ng mga Katutubo, kabilang ang kanilang pakikilahok at kanilang Malaya, Bago. , at May Kaalaman na Pahintulot.

 

7. Iminumungkahi namin na, sa balangkas ng mga hakbang sa pagpapagaan at pag-aangkop sa pagbabago ng klima, ang mga estado ay nagtatag ng isang patakaran na ang mga Protektadong Likas na Lugar ay dapat pangasiwaan, pangasiwaan at kontrolin nang direkta ng mga Katutubo, na isinasaalang-alang ang ipinakitang tradisyonal na karanasan at kaalaman tungo sa napapanatiling pamamahala ng biodiversity sa ating kagubatan at gubat.

 

8. Hinihingi namin ang pagrepaso, o kung ang kaso ay nangangailangan ng isang moratorium, sa bawat polusyon na aktibidad na nakakaapekto sa Mother Earth, at ang pag-alis ng mga multinasyunal na korporasyon at megaproyekto mula sa mga katutubong teritoryo.

 

9. Hinihimok namin na kilalanin ng mga estado ang tubig bilang pangunahing karapatang pantao, na iniiwasan ang pribatisasyon at komodipikasyon nito.

 

10. Hinihiling namin ang aplikasyon ng mga konsultasyon, pakikilahok, at ang Libre, Bago at May Kaalaman na Pahintulot ng mga Katutubo at mga apektadong populasyon sa disenyo at pagpapatupad ng mga hakbang sa pag-aangkop at pagpapagaan sa pagbabago ng klima at anumang iba pang mga intervening na aksyon sa mga teritoryo ng Katutubo.

 

11. Dapat isulong ng mga estado ang mga mekanismo upang magarantiya na ang pagpopondo para sa pagkilos sa pagbabago ng klima ay direktang dumarating at epektibo sa mga Katutubo, bilang bahagi ng kabayaran para sa makasaysayang at ekolohikal na utang na inutang. Ang pagpopondo na ito ay dapat na suportahan at palakasin ang ating sariling mga pananaw at kosmobisyon tungo sa "mabuhay nang maayos".

 

12. Nananawagan kami para sa pagbawi, muling pagpapatunay at pagpapalakas ng mga teknolohiya at kaalaman ng mga Katutubo, at para sa kanilang pagsasama sa pananaliksik, disenyo at pagpapatupad ng mga patakaran sa pagbabago ng klima. Dapat nitong purihin ang kaalaman at teknolohiya ng Kanluranin, na tinitiyak na ang mga proseso ng paglipat ng teknolohiya ay hindi nagpapahina sa mga katutubong kaalaman at teknolohiya.

 

13. Iminumungkahi namin ang pagbawi, pagpapaunlad at pagsasabog ng katutubong kaalaman at teknolohiya sa pamamagitan ng pagpapatupad ng mga patakaran at programang pang-edukasyon, kabilang ang pagbabago at pagsasama ng naturang kaalaman at karunungan ng ninuno sa mga kurikulum at pamamaraan ng pagtuturo.

 

14. Hinihimok namin ang mga Estado at internasyonal na katawan na gumagawa ng mga desisyon tungkol sa pagbabago ng klima, lalo na ang UNFCCC, na magtatag ng mga pormal na istruktura at mekanismo na kinabibilangan ng buo at epektibong partisipasyon ng mga Katutubo. Dapat din nilang isama ang mga lokal na komunidad at mga mahihinang grupo, kabilang ang mga kababaihan, nang walang diskriminasyon, bilang isang mahalagang elemento upang makakuha ng patas at patas na resulta mula sa mga negosasyon sa pagbabago ng klima.

 

15. Nakikiisa kami sa kahilingan na lumikha ng Climate Justice Tribunal na makakapagbigay ng hatol at makapagtatag ng mga parusa para sa hindi pagsunod sa mga kasunduan, at iba pang mga krimen sa kapaligiran ng mga binuo bansa, na pangunahing responsable para sa pagbabago ng klima. Dapat isaalang-alang ng institusyong ito ang buo at epektibong partisipasyon ng mga Katutubo, at ang kanilang mga prinsipyo ng katarungan.

 

16. Iminumungkahi namin ang organisasyon at koordinasyon ng mga Katutubo sa buong mundo, sa pamamagitan ng aming lokal, pambansa, rehiyonal, at internasyonal na pamahalaan, organisasyon, at iba pang mekanismo ng lehitimong representasyon, upang makilahok sa lahat ng prosesong nauugnay sa pagbabago ng klima. Sa pag-iisip na iyon, nananawagan kami para sa isang espasyong pang-organisasyon na malikha na makatutulong sa pandaigdigang paghahanap para sa mga epektibong solusyon sa pagbabago ng klima, na may espesyal na partisipasyon ng mga Elder.

 

17. Iminumungkahi namin na lumaban sa lahat ng espasyong magagamit upang ipagtanggol ang buhay at Mother Earth, partikular sa COP16, at kaya iminumungkahi namin ang 2nd Peoples' Conference upang palakasin ang proseso ng pagninilay at pagkilos.

 

18. Ang pagpapatibay ng pandaigdigang kampanya upang ayusin ang World March bilang pagtatanggol sa Inang Lupa at sa kanyang mga mamamayan, laban sa komodipikasyon ng buhay, polusyon, at kriminalisasyon ng mga Katutubo at kilusang panlipunan.

 

 

Nilikha sa pagkakaisa sa Tiquipaya, Cochabamba, Bolivia, noong ika-21 ng Abril, 2010.

---