Phetoho ea boemo ba leholimo ke koluoa e kholo ka ho fetisisa e teng e tobaneng le batho kajeno. Indasteri ea bokhaphithaliste e re lebisitse pheletsong ea seretse, 'me ho qoba pheletso ea tsoelopele joalo ka ha re tseba ho ka hloka nts'etsopele ea pono e khahlano le mokhoa oo "litekanyetso" tsa bokapitale, ho latela John Bellamy Foster, moprofesa. ea thuto ea kahisano Univesithing ea Oregon le mohlophisi oa makasine ea socialist Monthly Review.
C. J. Polychroniou: Re phela nakong ea tšitiso e khōlō ea tikoloho, hoo e entseng hore ho boleloe hore ha re sa le nakong ea Polao e Sehlōhō empa ho e-na le hoo re bohareng ba mehla ea Anthropocene. Ha re nka hore boipolelo bona, bo tumileng linaheng tsa Bophirimela ke setsebi sa k’hemistri sa atmospheric le mohapi oa khau ea Nobel Paul Crutzen, bo nepahetse litabeng tsa mahlale, ke ho isa bohōleng bofe khōlo ea moruo ka boeona e ka behoang molato bakeng sa liphello tse kotsi tsa mesebetsi ea batho tikolohong, ho akarelletsa le ho susumetsa tlelaemete ka ho chesa mesaletsa ea lintho tsa khale. libeso, ho rema meru ea pula le ho lema mehlape?
John Bellamy Foster: Ke habohlokoa ho hlokomela hore khopolo ea Anthropocene e simolohile USSR ea pele. E ile ea hlaha ka lekhetlo la pele ka puo ea Senyesemane phetolelong ea The Great Soviet Encyclopedia lilemong tsa bo-1970. Sena se hlahile lipuisanong tsa phetoho ea anthropogenic le biosphere e ileng ea bula mahlale a Soviet, a supa pono ea Tsamaiso ea Lefatše ea kajeno le mohopolo oa rona oa hajoale, o tsoetseng pele haholoanyane oa Anthropocene.
Hona joale ho bonahala e le tumellano ea saense ea tlhaho hore nako ea Anthropocene nalaneng ea jeoloji e qalile mathoasong a lilemo tsa bo-1950, e tšoauoa ka Keketseho e Kholo ea litlamorao tsa anthropogenic ho Sisteme ea Lefatše. Tlaleho e khethehileng ea 2018 ea IPCC e lokollotsoeng khoeling e fetileng e hatisa phetoho ho tloha Holocene ho ea ho Anthropocene e le ho bontša hore lintlha tsa anthropogenic hona joale ke tsona mehloli e ka sehloohong ea phetoho Lefapheng la Lefatše, haholo-holo ka mokhoa oa phetoho ea boemo ba leholimo. Mesebetsi ea moruo hajoale, joalo ka ha u hlokomela, e itšetlehile haholo ka ho chesa mafura, ho rema meru ea pula, le temo ea liphoofolo tse ruiloeng, tseo kaofela li lebisang ho ntšeng likhase tse futhumatsang lefatše tse potlakisang phetoho ea maemo a leholimo.
Tlokotsi ea kajeno ea tikoloho ea lipolanete e bakoa ke ho eketseha ha moruo oa lefatše oa bokapitale. Ha moruo o ntse o eketseha, o ntse o qothisana lehlokoa le maemo a mantlha a biogeochemical lefatšeng. Sena sohle se hokahane le semelo le monahano oa bokhaphithaliste, o utloisisoa e le mokhoa o lebisitsoeng ho bokelleng chelete. Bokapitalise ke mokhoa oa ho hola kapa ho shoa. Haeba ho bokellana ho fokotseha, phello ke mathata a moruo. Karabo ea tsamaiso ke ho matlafatsa ho bokella. Leha ho le joalo, sena se matlafatsa likoluoa tsa tikoloho ea lefats'e ha phello e seng e ntse e bonahala ea moruo ho Sisteme ea Lefatše e ntse e eketseha.
Ho bua ka kholo ea moruo e le bothata bo ka sehloohong, le tlhokahalo ea moruo o tsitsitseng e le tharollo, hang-hang ho phahamisa maikutlo likelellong tsa batho mabapi le ho fela ha tsoelo-pele ea batho. Leha ho le joalo, re lokela ho ba hlokolosi hore re se ke ra khetholla kholo ea moruo, joalokaha lentsoe leo le sebelisoa kajeno, ka tsoelo-pele ea batho ka kakaretso. Khōlo ea moruo e ile ea etsoa molimo ka bo-1950, ka mor'a ho hlahisoa ha tlaleho ea lichelete tsa naha nakong ea Ntoa ea Bobeli ea Lefatše. Tsamaiso ea tlaleho ea naha kapa ea Gross Domestic Product (GDP) e thehiloe mehopolong ea bokapitale ea boleng bo ekelitsoeng, phaello le ho bokella. E bonahatsa ka nepo mohopolo oa ho bokella chelete empa e hole haholo le kholo ka kutloisiso e pharaletseng eo hangata batho ba e nahanang.
Sena se ka utloisisoa ka ho sheba tse ling tsa lintlha tsa tekanyo ea GDP. Mosebetsi oa basebetsi ba iphelisang ka temo (kapa basali ba sebetsang malapeng) ha o kenyelelitsoe ho GDP kaha tlhahiso ea bona e ka ntle ho 'maraka oa thepa. Haeba sekepe sa oli se otla leqhoa le bakang ho qhalana ha oli, GDP ea eketseha, ka lebaka la litšenyehelo tsohle tsa ho hloekisa, litefo tsa inshorense le litefiso tsa babuelli ba molao. Leha ho le joalo, ha ho na khaello ea GDP bakeng sa liphello tsa ho qhalla ha oli tikolohong. Litšenyehelo tsa sechaba le tsa tikoloho, ka kutloisiso ena, li nkuoa e le "lintho tse kantle," ke hore, ha li kenyellelitsoe ho accounting ea chelete ea naha. Ho hōla ha moru ha ho phaelle letho kholisong ea moruo. Empa ho rengoa ha moru o le mong (o talingoang e le maoto a limilione a mapolanka a emeng) a rekisoang 'marakeng ho nkoa e le khōlo. Ntoa e bolaeang limilione e phahamisa kholo ea moruo, 'me e lebisa khōlong e potlakileng ka mor'a moo ka lebaka la tlhokahalo ea ho nkela chelete e ngata sebaka. Leha ho le joalo, bophelo bo lahlehileng ntoeng ha bo na thuso ea letho tabeng ea kholo ea moruo.
Bothata mona ha se GDP accounting ka bo eona. Ho ena le hoo, tsela ena ya ho lekanya kgolo ka nepo e bontsha kamoo tsamaiso ya bokapitale e sebetsang kateng. E na le tsoelo-pele feela ho latela chelete ea chelete (eng kapa eng e fetang 'marakeng), ho fapana le se ruisang batho kapa polanete molemo. Meruong e tsoetseng pele ea bokhaphithaliste ho fihlela boholo ba tlhahiso e na le litšila ho latela litekanyetso tse mpe tsa tšebeliso, ke hore, lihlahisoa tse sa hlahiseng litholoana, tse sa hlokeng letho, le tse senyang, athe litlhoko tsa mantlha tsa batho hangata li sa fihlellehe. Sena ke "bohlale" bakeng sa motse-moholo oa kajeno oa monopoly-finance, empa ha se na kelello bakeng sa sechaba ka kakaretso. Sena sohle se bolela hore re tlameha ho suthela hōle le kholo ea moruo joalokaha e utloisisoa tsamaisong ea hona joale le ho ea sechabeng sa tsoelo-pele e tsitsitseng ea batho.
Litsebi tse ling tse ka sehloohong tsa tikoloho li lumela hore bothata ke hore tlhaho ha e kene ka hare ho tsamaiso ea boleng ba 'maraka, le hore tlhaho eohle e lokela ho nkoa e le "motse oa tlhaho." Leha ho le joalo, re lokela ho hopola seo boleng ha se tsohle: leruo la sebele, bophelo ka bobona, bo ke ke ba fokotsoa ho logic ea boleng ba 'maraka ntle le ho senya motheo oa ho ba teng ha oona.
U 'nile ua phehisana khang ea ho felisa khopolo ea "boleng" ha ho tluoa tabeng ea tlhaho. Na see se bolela hore bokapitale bo kotsi ka ho ke keng ba qojoa bakeng sa tikoloho?
Mabapi le monahano oa eona o ka hare, karabo ke e. Bakeng sa bokhaphithaliste, ho bokella chelete e ngata ke ntho e 'ngoe le e 'ngoe, Lefatše le baahi ba lona ha ho letho. Haeba boleng bo hlahisoa ke tšebeliso e mpe ea basebetsi, sena se hloka ho amohuoa kamehla ha tikoloho ea tlhaho e nkuoang e le mpho ea mahala ea chelete. Ha e ntse e lelekisa phaello, tsamaiso ea bokapitale e supa ka mokhoa o ke keng oa qojoa timetsong ea boqapi boemong ba lipolanete. Karl Marx o ile a hlalosa sena e le bothata ba ho phatloha ha metabolic, moo bokhaphithaliste bo ileng ba tlatlapa Lefatše ka bolona e le motheo oa ho bokella chelete.
Ka sekhahla sa khabone sa hajoale, lefats'e le tla roba tekanyetso ea lefats'e ea khabone (ke hore, e tla fihla ho trilioneth metric tonne ho koketso ea khabone e hlahisoang) ka lilemo tse leshome le metso e supileng, e sokelang phetoho ea maemo a leholimo e tsoileng taolong. Meeli e meng ea lipolanete le eona e ntse e tšeloa: ho fella ka ho fela ha botšelela, acidization ea leoatle, ho sitisoa ha potoloho ea nitrogen le phosphorus, tahlehelo ea meru, khaello ea metsi a hloekileng lefatšeng ka bophara, joalo-joalo. . Sena se hloka hore ho thehoe lefats'e le leholo, le ke keng la thijoa motsamao o lebisang ho socialism seo se hananang le mohopolo wa tsamaiso: ho hotetsa phetoho e telele ya tikoloho.
Ke nahana hore joale ha u na tšepo ea litharollo tsa theknoloji tse thibelang phetoho ea maemo a leholimo le ho sebetsana le mathata a mang a tikoloho joalo ka tšilafalo ea moea, ho hloekisa maoatle joalo-joalo.
Theknoloji e ncha e bohlokoa haholo ho rarolla mathata a lefatše. Empa re tlameha ho ba le theory ea bohlokoa ea sechaba ea thekenoloji, mme re se ke ra e bona e le a deus ex machina. Maemo a tšohanyetso a lefatše la kajeno ka karolo e 'ngoe a bakoa ke theknoloji e batlang e le molemong oa ho phahamisa phaello feela. Ho sebelisoa theknoloji e senyang, e nyenyefatsang lintho tse phelang le polanete e le lehae le sireletsehileng bakeng sa batho. Re hloka phetoho e kholo ho letsatsi le moea le mekhoa e meng, empa moruo oa mafura le sepheo sa ho bokella chelete li eme tseleng. Tsoelo-pele e utloahalang le tšebeliso ea thekenoloji ho latela mekhoa ea saense le ea batho e hloka phetoho e kholo ea likamano tsa rona tsa sechaba.
Phoso e kholo ke ho oela bakeng sa thekenoloji e sa sebetseng, ho shebella theknoloji e le tharollo ea boselamose mathateng 'ohle. Khopolo ena e khothaletsoa haholo ke tsamaiso hobane e kenya mohopolo oa hore taolo ea hona joale ea ho fumana chelete e ka tsoela pele e sa fetohe likamanong tsa eona tsa sechaba. Re bolelloa hore theknoloji e 'ngoe ea bokamoso e tla kena ho boloka letsatsi. Taba ke hore tokiso e bonolo ea thekenoloji e ka etsang hore khoebo ea capitalist e tsoelepele joalo ka tloaelo, e hanana le melao ea fisiks le liphetho tsa mahlale a bohlokoa sechabeng, a behelletsoeng ka thoko mehopolong e joalo ea theknoloji ...
Leano la bareki - ke hore, mohopolo oa hore ha e le hantle re ka etsa lintho tse ntle bakeng sa tikoloho le ho tlisa phetoho e akaretsang ea sechaba le moruo - mohlomong ke lerato le se nang tšepo, bonyane ho rona ba ingolisang ponong ea lintho tse bonahalang ea nalane. Joale, potso ke ena: Ho hlokahala eng ho tiisa hore re ka tsoela pele ho ntlafatsa maemo a bophelo ntle le ho senya tikoloho?
Joaloka mosuoe, ke fumane hore e 'ngoe ea lintho tse thata ka ho fetisisa ho e fetisetsa ho liithuti tsa ka ke hore "bobusi ba bareki" ke tšōmo. Batho ba bangata sechabeng sa habo rona, ba amohelang maikutlo a amohetsoeng, ba se ba lumela hore e le bareki ke bona ba laolang se etsahalang moruong le sechabeng. Kahoo, haeba ba ne ba ka khetha e le batho ka bomong le ka kakaretso ho fetola mekhoa ea bona ea ho sebelisa le ho reka lihlahisoa tsa Green feela, 'maraka o ne o tla fetoha Botala. Ba kholisehile hore mathata 'ohle a tikoloho a bakoa ke bareki ka bobona.
Ho na le mabaka a mangata a ho hana maikutlo a joalo. Taba ea pele, matla moruong oa bokapitale a itšetlehile ka ho ba beng le taolong ea mekhoa ea tlhahiso, eseng ho bareki. Ea bobeli, haeba litšila tsohle tsa ntlo United States tse eang litsing tsa masepala li ne li ka tlosoa, sena se ne se tla hlokomela karolo e nyane feela, mohlomong karolo ea 3 lekholong, ea litšila tsohle tse tiileng tse hlahisoang moruong, tse ling kaofela li etsahala sebakeng sa tlhahiso tlas'a maemo a mekhatlo. Ea boraro, ea John Kenneth Galbraith Mokhatlo oa Barui a supa ho seo a se bitsitseng “phello ea ho itšetleha”: Se jeoang se itšetlehile haholo ka se hlahisoang. Ea bone, e fetang lidolara tse libilione li sebelisoa ka selemo moruong oa Amerika ho bapatsa ka sepheo sa ho etsa hore batho ba reke lintho tseo ba sa li hlokeng kapa tseo ba sa li batleng. Ea bohlano, boiteko ba ho rekisa bo kenelletse tšebetsong ea tlhahiso hoo ho seng ho se na phapang e nyane matsatsing ana lipakeng tsa sehlahisoa le setšoantšo sa eona. Ntlha ea botšelela, mokhoa o moholo oa ho beha leihlo lekaleng la poraefete o hlophisitsoeng ho potoloha Marang-rang ke mokhoa oa ho qhekella bareki. Sena sohle se fana ka maikutlo a hore ho fumana taolo ea lipolotiki holim'a tlhahiso ke ntho ea bohlokoa haeba tšekamelo ea ho senya tikoloho (hammoho le ho sebelisoa ha basebetsi) e lokela ho hlōloa.
Ha u nahana ka lefa le kotsi la "bososhiale e hlileng e leng teng" mabapi le tikoloho, re se re sa re letho ka khatello ea lipolotiki le tlōlo ea molao e meng ea litokelo tsa botho, u ka talima bososhiale joang lekholong lena la bo21 la lilemo?
Mekhatlo ea mofuta oa Soviet e ne e senya tikoloho ka tekanyo e lekanang le ea Bophirimela, 'me ea fetoha mekhatlo ea khatello ea maikutlo. sui generis (ea mofuta oa bona). Leha ho le joalo, mokhatlo o moholo oa tikoloho o ile oa hlahisoa USSR ka bo-1970 le bo-80, o etelletsoe pele ke bo-rasaense, hammoho le ho hlaha ha mokhatlo o moholo ka ho fetisisa oa paballo lefatšeng. Ho ne ho e-na le litlhahiso tsa litsebi tse ling tsa moruo tsa Soviet Union, ho ntlafatsa tsamaiso ea moralo oa USSR ho latela matšoao a "leruo le leholo la sechaba," ho nahanoa ka lintlha tsa tikoloho. Tsena tsohle li ile tsa fela ka ho qhalana ha USSR. Empa ke habohlokoa ho utloisisa hore ho ne ho e-na le tlhaloso e matla ea ecosocialist e ntseng e tsoela pele har'a barutehi ba ka sehloohong ba Soviet Union. Seo re se bonang kajeno e le khopolo ea Chaena ea "tsoelo-pele ea tikoloho" e qalile pele ke litsebi tsa thuto ea tikoloho Soviet Union. Ho sa le joalo, ecosocialism e ile ea hlaha ka thoko ka Bophirima ka bo-1980 le bo-90, 'me joale e nametse lefats'e ka bophara.
Ka hona, ecosocialism e ile ea hlaha e le mokhatlo o matla sechabeng sa "capitalist" le "socialist" e hlileng e leng teng. Ho fapana le khopolo e tloaelehileng ea Green, e hlokomela hore ho hlōla phephetso e kholo ka ho fetisisa historing eo batho ba kileng ba tobana le eona ho tla hlokahala ho etsa phetoho ea phetoho ea sechaba ka kakaretso. Batho ba ntseng ba eketseha, haholo-holo karolong e ka Boroa ea lefats'e, ba etsa qeto, ka lebaka la liphihlelo tsa bona tse bonahalang, hore ho senyeha ha tikoloho le ho sebelisoa ha batho ho na le motheo o tšoanang tsamaisong e fapaneng e lokelang ho fetisoa. Sena se re khutlisetsa moetlong oa khale oa nalane ea lintho tse bonahalang o amanang le Marx le Engels, o hlahileng nakong eo likhohlano tsa sebaka sa mosebetsi, tikoloho ea litoropo, le naha li neng li nkoa li hokahane ka mokhoa o ke keng oa aroloa. Ho utloisisoa ka mantsoe ana, ecosocialism, e ipapisitse le tlhokahalo e habeli ea tekano e kholo le ho tšoarella ha tikoloho. Phetoho ea Tsamaiso Eseng Phetoho ea Boemo ba Leholimo!
ZNetwork e tšehelitsoe ka lichelete feela ka seatla se bulehileng sa babali ba eona.
donate