Phetoho e latelang Ntoeng e ncha ea Iraq e tla ba ha Mopresidente Barack Obama le Congress ba etsa qeto ea ho boloka tšepiso ea bona ea ho se romelle masole a fatše a Amerika.
Haeba ba ka ts'oara ba tiile, ho ka qobelloa ho rarolla lipuisano tsa pele ho bona kaha mabotho a hlometseng a Iraq a ke ke a emisa leano le "hlakileng, la ho aha le ho ts'oara" la Naha ea Islamic. Mabotho a Iraq a Shiite a ke ke a sireletsa libaka tsa Sunni kapa a ke ke a sireletsa Ma-Kurds a Iraq a loanela ho sireletsa sebaka sa bona.
Puso e ntseng e thekesela ea Iraq e ka 'na ea ikamahanya le maemo, kapa ea teba ntoeng ea lehae ea maquloana, e tla arola naha.
Pentagon, li-neo-cons le batho ba bangata ba Rephabliki ba phehella hore masole a mangata a fatše a romeloe Iraq, esita le Syria. Haeba Obama le Democrats ba inehela, ke tlhōlo ea lipolotiki bakeng sa lira tsa hae. Haeba Obama a tsitsitse, o tla qosoa ka "ho lahleheloa" ke Iraq.
Khatello ea sechaba khahlanong le ho romela likete tsa masole a Amerika bakeng sa Ntoa ea boraro ea Iraq ke tsela e tiileng ea ho felisa ntoa.
Ba hopolang lintoa tse fetileng baa tseba hore re kile ra ba mona, ka liphello tse bohloko ka ho fetisisa. Ka 1964, Mopresidente Johnson o ile a etsa letšolo la likhetho ka tšepiso e tiileng ea hore a ke ke a romela bahlankana ba Amerika ho ea loana ntoa ea fatše Asia Boroa-bochabela. Ka nako e tšoanang, o ile a qala ho rera ho hlasela. Bokamoso bo tletseng litšepiso bo ile ba tsoa taolong.
Hore na Johnson o ne a tseba seo a se etsang kapa o ne a hatisitsoe ke baeletsi ba hae ha ho na taba. (Lilemo hamorao, o ne a tla batla ho tseba hore na Vietnam e etsahetse joang.)
Ho tšoana ke hore ka makhetlo a mararo, ka 2006, 2008, le 2012, Maamerika a fane ka taelo ea ho khetha ho felisa kapa ho "felisa" lintoa tsena tse iphetang. Sechaba se rata ho phatloha ha libomo tsa US khahlano le Naha ea Boislamo, bonyane hajoale, empa e bonahala e tiile khahlano le keketseho ea masole a fatše a US. Boikutlo boo bo ka 'na ba sisinngoa ke litlokotsi tse ngata tsa IS hammoho le tšabo ea ho putlama ha Baghdad. Kapa boikutlo ba hore “ho lekane” bo ka ’na ba teba.
Seo re se tsebang feela ke hore War Lobby e na le matla. Empa ho latela pono ea “mokhatlo o molelele oa khotso,” boemo ba bona bo ntse bo fokola ka selemo.
Mabotho a khotso a se a atlehile ho beha meeli e matla ho Pentagon le matla a mmuso. US e fokolitse butle-butle palo ea masole a fatše a Amerika ho tloha ho 500,000 Ntoeng ea pele ea Gulf ho ea ho 1,200 lebaleng la ntoa le pharaletseng kajeno.
Ntoeng ea pele ea Gulf (1990-91), tsamaiso ea Bush 1 e ile ea romela masole a 500,000 ho sutumetsa mabotho a Iraq ho tsoa Kuwait le ho khutlela Baghdad.
Ntoeng ea Afghanistan (2001 ho fihlela joale), mmuso oa rona o ile oa etsa mabotho a 100,000 le NATO a mang a 50,000, a fokotsehileng ho 35,000 ho fihlela joale a se na tlhōlo holim'a Taliban.
Ntoeng ea bobeli ea Iraq (2003-2012), mabotho a 150,000 a US le bathusi ba likete ba NATO ba ile ba fokotsoa hoo e ka bang zero ka 2013, ntle le ho tsitsisa mokhoa o mong oa ntoa ea lehae ea maquloana pele mabotho a rona a tloha.
Khaolong ea lilemo tse ngata ea Syria ea likhohlano, karolo ea Amerika e bile sephiri, e sa tobang ebile e sa tsejoe ho fihlela joale.
Naheng ea Libya, thuso ea US ea ho liha mohatelli Kaddafi e ne e lekanyelitsoe ho litlhaselo tsa moea, thepa, le CIA le Special-Ops. E feletse ka ntoa ea lehae ea merabe le ho jala merusu sebakeng seo.
Ntoa e ncha ka ho fetisisa khahlanong le ISIS e Iraq le Syria e sa lebelloa hajoale, empa e se e ntse e bontša meeli e tebileng ea matla a sesole sa Amerika, meeli e behiloeng ka karolo e itseng ke maikutlo a khahlanong le ntoa har'a Maamerika a hae. Mecha ea litaba e ka sehloohong e bitsa ka ntsoe-leng maikutlo ana a sechaba "mokhathala", e leng analoge e ncha ea "Vietnam syndrome." Ho theha ho fana ka maikutlo a hore batho ba Amerika ba lahlehetsoe ke moea oa bona oa ntoa. Ka maikutlo a mang, sechaba sa Amerika se bonts'a kholo e haellang ho batho ba maemo a phahameng a lipolotiki: hore ke nako ea ho fokotsa tahlehelo ea rona lintoeng tse ke keng tsa hlōloa, tse ke keng tsa khoneha tse amang batho ba chesehelang bolumeli ka ho feteletseng.
Likhanyetsano li sokela "bedevil Obama", ho latela New York Times sehlooho sa sehlooho. Haeba ho se na masole a fatše a ka tšeptjoang a US kapa ao e seng a US bakeng sa ntoa e ncha, 'me libomo tsa Amerika feela li ke ke tsa felisa ISIS, e tla qobella ho qabana le balaoli ba ntoa ba Pentagon le liphakoe tsa lipolotiki.
Na Obama le Congress ba tla khona ho ts'oara boitlamo ba "ha ho na mabotho a fatše" har'a litaba le tšabo ea sesole ea hore ISIS e lihekeng tsa Baghdad?
Khohlano ea maano e kanna ea tla hang ha mariha ana, kamora likhetho tsa bohareng ba nako. Mopresidente, Congress, le bohle ba batlang maemo a phahameng ka 2016, ba tla tlameha ho beha maemo a bona lintšing tsa ntoa e ncha.
ZNetwork e tšehelitsoe ka lichelete feela ka seatla se bulehileng sa babali ba eona.
donate