Maemo a hajoale a moruo, a lipolotiki le a sechaba Venezuela a rarahane haholo, e leng se etsang hore ho be thata hore batho ba kantle ho naha ba utloisise. Ka lehlakoreng le leng ho na le batho ba bangata ba sireletsang phetohelo ea Bolivarian, ba bontšang katleho eo e bileng le eona ho fokotsa bofutsana le ho se lekane le ho eketsa ho kenya letsoho ha baahi le ho ipusa. Ka lehlakoreng le leng, ho na le k'horase ea bahlahlobisisi, eseng feela ho babelaelloa ba tloaelehileng ka ho le letona la lipolotiki, empa hangata ho tloha ka letsohong le letšehali, ba nyatsang tsamaiso ea moruo ea naha ea Maduro, bobolu, sekhahla se phahameng sa theko le likhaello, le nyeoe ea ralipolotiki ea phahameng oa bohanyetsi, eo 'muso o mo qosang ka ho hlohlelletsa merusu. Venezuela e fihlile joang moo? Ho etsahetse'ng ho tloha lefung la Hugo Chavez? Na morero oo o ile oa senyeha, oa qaoa, oa otla lebelo le holimo, kapa oa senyeha ka ho feletseng? E le ho araba potso ena, ke tla qala ka ho sekaseka tšimoloho ea maemo a hajoale a moruo. Lingoliloeng tse tlang letotong lena li tla hlahloba hore na nalane ena e bolela eng bakeng sa bokamoso ba hona joale le ba hona joale ba Venezuela.
Phetohelo ea Bolivarian naheng ea Venezuela ha ho pelaelo hore e ntse e tsoela pele haeba nako ea eona e thata ka ho fetesisa ka nako ena. Ha inflation e fihla ho liperesente tse 160-200 tse neng li e-so ka li bonoa bakeng sa 2015, mehala e melelele e batlang e lula e le teng mabenkeleng a tšehelitsoeng ka lithuso, le khaello ea nakoana ea thepa e ngata ea bareki, baahi bohle - ebang ke Chavista, bahanyetsi ba bohanyetsi, kapa "ni-ni" (ha se lehlakore le le leng kapa other) - o ferekanngoa ke boemo. Le hoja 'muso oa Maduro o re mathata a bakoa ke ntoa ea moruo e ntseng e loanoa khahlanong le' muso, khanyetso e pheha khang ea hore ke molato oa tsamaiso ea moruo oa 'muso. 'Nete, joalo ka tloaelo, e rarahane ho feta.
Metso ea mathata a moruo a kajeno e ka fumanoa boitekong ba Chavez bo seng bo le teng ka 2001, ho hlophisa bocha moruo le lipolotiki tsa Venezuela. Ke hore, mehleng eo Chavez o ile a pakela batho ba baholo ba naha hore e ke ke ea ba motlatsi oa bona mme a etsa thato ea bona joalo ka ha bapresidente ba bangata pele Chavez a etsa. Ho e-na le hoo, qetellong ea 2001 o ile a hlahisa molao oa phetoho ea mobu le oa indasteri ea oli o ileng oa ama mehloli e 'meli ea bohlokoa ka ho fetisisa ea matla a moruo. Ka lebaka la ts'ebetso ena, bohanyetsi ba ile ba qala teko ea 'muso ea April 2002 le ho koaloa ha indasteri ea oli ka December 2002. Boiteko bona ba ho senya lipolotiking le moruong bo ile ba baka tšenyo e khōlō ea lichelete mathoasong a 2003. Qalong, 'muso o ile oa leka ho loantša chelete ea lichelete ka ho kena-kenana le' maraka oa lichelete, o sebelisa lidolara tsa oona ho reka bolivar, e le ho boloka theko ea eona. tsitsitseng. Leha ho le joalo, sena se ile sa etsa hore 'muso o moholo o lahleheloe ke lichelete tsa lichelete tsa lidolara ka potlako' me ka tšohanyetso o ile oa fetola likoloi 'me oa hlahisa sekhahla se tsitsitseng sa phapanyetsano ka March 2003.
Ho tloha ka nako eo, chelete e 'nile ea lokisoa le ho lokisoa ka seoelo. Ke feela ba fihlelang maemo a mmuso ho reka lidolara ka li-bolivar ba lumelloang ho etsa joalo. Maemo a ho fihlella sekhahla sa phapanyetsano ea semmuso a kenyelletsa maeto a machabeng, ho tšehetsa mora kapa morali ka lithuto tsa bona kantle ho naha, kapa - haholo-holo - ho kenya thepa ea bohlokoa naheng ea Venezuela, har'a mefuta e meng e mengata ea ts'ebeliso. Ha e le hantle, hoo e ka bang hang-hang 'maraka o motšo oa lidolara o ile oa hlaha, ka phapanyetsano ea phapanyetsano e fapaneng haholo le ea molao. Qalong sekhahla sa phapanyetsano ea molao e ne e le li-bolivars tse 2.15 ka dolara, ha sekhahla sa 'maraka o motšo se ile sa fihla ka potlako habeli kapa ka makhetlo a mararo.
Ka nako e telele, ho tloha 2004 ho isa 2008, moruo oa Venezuela o ile oa sebetsa hantle, o hola ka lebelo le potlakileng haholo, ka karolelano, liperesente tse 10 ka selemo. Sena se ne se ka khoneha hobane theko ea oli e ne e phahame haholo (le ho hloa), ho bolelang hore 'muso o ne o ka amohela likōpo tse ngata tsa liranta ka tekanyo ea phapanyetsano ea molao. Hape, maano a ’muso a ho hapa karolo e ’ngoe e khōloanyane ea lidolara tseo naha e neng e li fumana ebe joale chelete eo e khutlisetsoa mananeong a sechaba, thutong le boitekong ba ho kopanya moruo le eona e ile ea etsa phapang.
Leha ho le joalo, bohareng ba 2008 mathata a lichelete a lefats'e a ile a hlasela 'me a theola theko ea oli ho tloha ho US$140 ka barrel bohareng ba 2008, ho ea ho US$40 ka barele mathoasong a 2009. Hang-hang 'muso o ne o se o sa khone ho lefella thepa eohle e tsoang kantle ho naha ka. meputso ea eona ea indasteri ea oli 'me kahoo ka Phuptjane 2010' muso o ile oa hlahisa mokhoa o mocha oa phapanyetsano, SITME, e neng e rekisa libonto tse entsoeng ka lidolara tse neng li ka rekoa ka li-bolivars ka sekhahla sa phapanyetsano e habeli ho feta sekgahla sa pele. Motsoako oa SITME le ho alima ho koahela sekheo sa tekanyetso ho bolela hore sekoloto sa kantle ho naha se eketsehile ka potlako nakong ea ho tloha 2006 ho isa 2014, ho tloha ho 10% ea GDP ho ea ho 25% ea GDP. Sekoloto sa ka ntle sa lebitso (sa poraefete le sa sechaba) se tlohile ho US$41.8 billion ka 2006 ho ea ho US$134.5 billion ka 2014, e leng keketseho ea 320 lekholong lilemong tse robeli. Peresente ea GDP e bonts'itsoe motheong oa GDP PPP. Mokoloto ho GDP karolelano o tlase haholo ha o bapisoa le Latin America kaofela.
Mohato o mong oo 'muso o ileng oa o nka nakong ena e ne e le oa ho thibela phihlello ea lidolara ka sekhahla sa phapanyetsano ea semmuso. Ke hore, maemo ao batho ba Venezuela ba neng ba ka fumana lidolara tlas'a ona a ne a tiisitsoe haholo. Ho ne ho e-na le lidolara tse fokolang bakeng sa maeto, bakeng sa ho ithuta linaheng tse ling, le bakeng sa lethathamo le lekanyelitsoeng la ho reka lintho tse tsoang linaheng tse ling. Liphello tsa ketso ena e bile hore sekhahla sa phapanyetsano ea 'maraka o motšo se ile sa phahama nakong ena, ho tloha ho li-bolivar tse ka bang 8 ka dolara ka 2011, le ho 16 ka 2012.
Hape, kaha thepa e ne e ka rekoa linaheng tse ling ka sekhahla sa phapanyetsano ea molao, batho ba ntseng ba eketseha ba tsoang linaheng tse ling ba ile ba qala ho sebelisa ’maraka o motšo ho reka thepa e tsoang linaheng tse ling, kahoo ba phahamisa theko ea lichelete. Esita le haeba ba ne ba sebelisa tekanyo ea phapanyetsano ea molao, ho e-na le ho fokotsa batho ba tsoang linaheng tse ling ba neng ba lokela ho lefa thepa ka tekanyo ea 'maraka oa batho ba batšo, batho ba ne ba tseba hore ba ka bolaea ka ho beha litheko ka sekhahla se phahameng haholo sa 'maraka oa batho ba batšo, kahoo ba etsa joalo. Ka bokhuts'oane, inflation le eona e ile ea qala ho futhumala, ho tloha ho e leka-lekaneng (bakeng sa Venezuela) liperesente tse 13.7 ho 2006, ho isa ho liperesente tse 31.4 ka 2008 mme e ts'oara liperesente tse 20-21, ka karolelano, lipakeng tsa 2010 le 2012.
Ho alima molemong oa ho lefella sekhahla se tlase sa phapanyetsano ea semmuso ho bile le phello e 'ngoe hape, e leng hore e ile ea eketsa molumo oa li-bolivars tse potolohang, tse amanang le mehloli ea naha ea kantle ho naha. Palo ea phepelo ea chelete ea M2 (e kenyeletsang ho potoloha chelete le lipolokelo tsa banka) e eketsehile ka karolo ea 28 (2,800 lekholong) pakeng tsa mafelong a 2006 le mafelong a 2014, athe mehloli ea lichelete tsa kantle e ile ea theoha ka liphesente tse fetang 50 ka nako eona eo, ho pota US $30 bilione ho US $15 bilione, ho ea ka Venezuelan Central Bank. Leha ho na le phehisano e itseng har'a litsebi tsa moruo mabapi le bohlokoa ba karo-karolelano ena bakeng sa sekhahla sa phapanyetsano, ho ke ke ha latoloa hore maemong a ho theoha ha theko e phahameng, moo batho ba bangata ba tloaelehileng ba Venezuela le likhoebo tse ngata li batlang ho reka lidolara e le ho sireletsa chelete eo ba e bolokileng hore e se theohe. tlhokahalo e tlase ea li-bolivars le phepelo e tlase ea lidolara e tla bolela ho fokotseha ha sekhahla sa phapanyetsano ea limmaraka tse ntšo lipakeng tsa lidolara le li-bolivars.
Litloaelo tsena kaofela li ile tsa eketseha ha Mopresidente Chavez a bolaoa ke mofetše ka la 5 Hlakubele 2013 'me likhetho tse ncha li ile tsa tšoaroa hamorao, ka April, e leng se ileng sa fella ka likhetho tsa Nicolas Maduro ka karolo ea 1.5 lekholong ea tlhōlo. Leqhubu la pefo ka mor'a likhetho, leo mokhethoa oa bohanyetsi Henrique Capriles Radonsky a ileng a le khothalletsa ha a ne a ipiletsa ho batho hore ba bontše "ka khalefo eohle ea bona," moo batho ba 14 ba ileng ba shoa, e ile ea mpefatsa maikutlo a ho se tsitse lipolotiking le moruong. Boiteko bo bong ba ho senya botsitso, ho thibella literateng tse mabifi tse tsejoang e le "guarimbas," lipakeng tsa Hlakubele le Phuptjane 2014, tse ileng tsa fella ka hore batho ba bang ba 43 ba shoele le ba fetang 100 ba lemetseng, ba mpefalitse mathata a moruo.
Ke hore, tlhokeho ea botsitso e ile ea baka khatello e eketsehileng holim'a sekhahla sa phapanyetsano ea 'maraka o motšo, e leng se bolelang hore ho na le lekhalo le ntseng le eketseha pakeng tsa molaoli le litekanyetso tsa phapanyetsano ea limmaraka tse ntšo tse ka sebelisoang molemong oa ho etsa phaello e kholo. Mang kapa mang ea neng a e-na le monyetla oa ho sebelisa lekhalo lena o ne a tobana le liteko tse khōlō tsa ho etsa joalo.
Le hoja tekanyo ea phapanyetsano ea molao e ne e behiloe ho li-bolivar tsa 6.3 ka dollar ho tloha qalong ea 2013, sekhahla sa 'maraka o motšo se fihlile ka makhetlo a mararo ho feta 18 ka dollar. Ka mantsoe a mang, motho ea ileng a etela US, ka mohlala, a ka reka ho fihlela ho lidolara tsa US $ 4,000 ka tekanyo ea molao (ho lefa li-bolivars tse 25,200). Haeba ba ne ba sa sebelise chelete ena holimo kapa haeba ba ne ba reka thepa e lekanang le eona linaheng tse ling, ba ne ba ka khona ho rekisetsa tsona ’marakeng oa batho ka li- bolivars bakeng sa phaello ea karolo ea 300 lekholong, ba fumana li- bolivars tse 75,000 XNUMX.
Ka hona, potoloho e mpe e qalile mathoasong a 2014, moo lekhalo le ntseng le eketseha pakeng tsa litefiso tsa phapanyetsano ea molao le tse seng molaong li ile tsa theha khothatso e kholoanyane ea ho fumana phaello ho tsoa sekheong seo, kahoo e ntse e atolosa lekhalo lona leo. Ka hona, sekhahla sa phapanyetsano ea 'maraka o motšo se ile sa qala ho eketseha haholo nakong ea 2014 le 2015, sa fihla ho li-bolivars tse 100 ka dollar ho elella bofelong ba 2014 le li-bolivars tse 800 ka dollar ho elella bofelong ba 2015, ho theha karolelano ea 125: 1 pakeng tsa' maraka o motšo le litekanyetso tsa phapanyetsano ea molao. . Ka hona, ho ne ho ka khoneha hore ho be le liphaello tse ngata tse ka etsang karolo ea 12,500 XNUMX lekholong.
Ka lebaka leo, batho ba bangata ba ile ba kenella boitekong ba ho fumana lidolara ka tekanyo ea molao, haholo-holo ka ho reka thepa e tšehetsoeng Venezuela le ho (re-) ho e romela ka mose ho moeli bakeng sa phaello e kholo (batho ba tsejoang e le bachaqueros). Ehlile, lik'hamphani tse kholo le tsona li kentse letsoho tšebetsong ena, li bolela hore li hloka ho tlisa thepa ea bohlokoa kantle ho naha, ebe li se ke tsa li reka kantle ho naha kapa ho li romela kantle ho naha ho fumana lidolara. Bohareng ba 2014 mopresidente Maduro o hakantse hore ho fihla ho liperesente tse 40 tsa thepa eohle e tsoang kantle ho naha ea Venezuela (ka sekhahla sa phapanyetsano ea semmuso) e ile ea khutlisoa ka sekhukhu.
Liphello tse utloahalang tsa sena sohle e bile hore thepa e eketsehileng e ile ea haella ka litheko tse laoloang ke theko le ka ho phahama ho hoholo ha litheko tsa thepa e sa laoleheng. Ke hore, e se e ntse e le qalong ea nako ea bobeli ea Chavez, ka 2006, 'muso o ne o se o qalile ho hlahisa taolo ea theko bakeng sa thepa e ngata ea bohlokoa, e le ho loantša tšekamelo ea barekisi ea ho reka lintho tse thehiloeng ho sekhahla sa phapanyetsano ea maraka e ntšo ho e-na le molaoli. sekhahla. Ho theosa le lilemo, butle-butle ’muso o ile oa atolosa palo ea thepa eo taolo ea theko e e koahelang, eo, haeba ho lateloa, ho neng ho boetse ho bolela hore lihlahisoa tse ngata li ne li theko e tlaase haholo ho feta tseo li ka rekisetsoang tsona linaheng tsa boahelani, kahoo li eketsa lihlahisoa tsena ho feta tse ling. tse ka hlahisang phaello e kholo ka ho li romela kantle ho naha.
Potso e kholo eo motho e mong le e mong a e botsang—ka hare ho Venezuela le ka ntle—ke hore, haeba tekanyo e tlaase e tsitsitseng ea phapanyetsano e lebisa mathateng a mangata hakaale a moruo, ke hobane’ng ha ’muso o sa phahamisa tekanyo eo? Ho na le litlhaloso tse peli tse kholo tsa sena. Taba ea pele, ho nyolla sekhahla sa phapanyetsano ea semmuso e le hore se tsamaisane le sekhahla sa phapanyetsano ea 'maraka o motšo le litheko tsa linaha tsa boahelani ho tla bolela ho nyolla litheko tsa lihlahisoa tse tsoang kantle ho naha ka sekhahla sa phapanyetsano ea semmuso, ka hona ho eketsa sekhahla sa theko ea lichelete se seng se le hole. hodimo haholo. 'Me ntle le haeba meputso e phahamisoa ka mokhoa o ts'oanang, ho fetola sekhahla sa phapanyetsano ho tla bolela phokotseho e tsamaellanang ea meputso 'me ka hona keketseho ea sekhahla sa bofuma. Taba ea bobeli, ho fetola sekhahla sa phapanyetsano ea semmuso ho tla emela kamohelo ea ho hloloa maemong a seo mmuso o se bitsang ntoa ea moruo khahlanong le Venezuela. Le hoja phetoho ea sekhahla sa phapanyetsano kapa phokotso ea boleng e tla tlameha ho etsahala haufinyane kapa hamorao, ha ho taba ea hore ho falla ho joalo (le tumello e boletsoeng) ho tla etsoa pele ho likhetho tsa la 6 Tšitoe. Hlokomela, #ho na le ngangisano ka hare ho Venezuela mabapi le hore na hoa utloahala ho bitsa phetoho ea sekhahla sa phapanyetsano "phetoho" (lentsoe le khethiloeng ke 'muso) kapa "theolelo." Ke khetha ho e bitsa phetoho hobane ka botekgeniki chelete e se e lahlehetsoe ke boleng bo bongata ba boleng ba eona ka lebaka la inflation, ka hona, ha e le hantle, ho theola sekhahla sa phapanyetsano ke tokiso ho 'nete ea hore inflation e se e theotse boleng ba chelete - sena ke 'nete haholo-holo haeba u nahana hore ke batho ba fokolang haholo ba nang le monyetla oa ho fumana litekanyetso tsa phapanyetsano ea molao, kahoo ba etsa hore tekanyo ea maraka e ntšo e be ea sebele ho batho ba bangata ho feta ba molao.
Ka mantsoe a mang, boemo ba hona joale Venezuela ke phello, ea pele, ea taolo ea tekanyo ea phapanyetsano e neng e reretsoe ho sireletsa chelete khahlanong le boiteko ba ho senya 2002, boo ka bobona e neng e le phello ea tlhaselo ea 'muso oa Chávez ho lithahasello tsa sehlopha sa bokapitale. Ea bobeli, taolo ea sekhahla sa phapanyetsano e seng e ntse e fokola e ile ea mpefala ka mor'a ho theoha ha theko ea oli ka 2008 le hape ka 2014, e leng se ileng sa etsa hore ho be thata le ho feta ho mmuso ho fihlela tlhoko ea lidolara ntle le ho kena sekolotong. Ntlha ea boraro, boiteko bo bocha ba bohanyetsi ba ho senya botsitso khahlanong le 'muso oa Maduro ka mor'a hore likhetho tsa Maduro li be teng ka April 2013 le mathoasong a 2014, li ile tsa fetola boemo bo sa tsitsang ba moruo ho ba potoloho e mpe ea theko ea lichelete, likhaello, ho theoha ha maraka a matšo, le ho tsosolosoa ha theko ea lichelete. Ka hona, boemo bo thata haholo 'musong 'me bo ferekanya baahi haholo.
ZNetwork e tšehelitsoe ka lichelete feela ka seatla se bulehileng sa babali ba eona.
donate